De geboortestreek van Gérard Bavré (Géraud Vabré) is gelegen rond de dorpen Saint-Santin-Cantalès en Arnac, in de Cantal (Zuid-Westen van de Auvergne). Hij is geboren in het gehucht Saint-Rouffy, vandaag amper een kleine tiental huizen groot, weliswaar mooi gerestaureerd.
Op het dorpsplein van Saint-Santin-Cantalès, vlak voor de kerk, staat een eeuwenoude lindeboom. Deze is daar geplant in het begin van de 17de eeuw, in opdracht van Maximilien de Béthune, graaf van Sully.
In mei 2016 bezocht ik de streek en ontmoette ik enkele nog in leven zijnde afstammelingen van het geslacht Vabré, al draagt niemand nog die naam. Een gehucht van het dorp Arnac heet trouwens Vabre.
Ergens omstreeks 1765 besloot een jonge twintiger zijn geboortedorp St-Rouffy behorende tot de parochie Sant-Santin-Cantales te verlaten. Net zoals voor vele van zijn tijdsgenoten uit de Haute Auvergne, noodzaakte het harde klimaat van de streek hem zijn geboortegrond al was het tijdelijk te verlaten. De bittere kou die heerste in deze hoge gronden, maakte elke vorm van landbouw op de schrale bodem quasi onmogelijk voor meer dan de helft van het jaar. Om zijn overleven en dat van zijn familie te garanderen, moest hij naar mildere oorden op zoek naar werk.
Deze eenvoudige, maar werkwillige jongeman vertrok aan het begin van de herfst richting de meer bevolkte en vruchtbare streken, waar hij vaak de zwaarste jobs aannam tegen een zeer bescheiden loon. In het voorjaar keerde hij terug naar zijn familie met de opbrengsten van zijn labeur en om de kennis die hij had opgedaan met hen te delen om in de daaropvolgende herfst opnieuw te vertrekken. Zijn naam: Géraud Vabré.
Ik kan uiteraard slechts gissen of het in werkelijkheid zo is gelopen, maar het is toch waarschijnlijk dat zijn levensverhaal op deze manier begon. De hierboven beschreven situatie is goed gedocumenteerd in verschillende historische bronnen. Er ontstond reeds in de vroege 17de eeuw een seizoensgebonden emigratie vanuit de regio van de Haute Auvergne naar de grote bevolkingscentra: de enen op weg naar Parijs en Bordeaux, de andere naar Normandië, Vlaanderen, Picardië, Nederland en Zwitserland. Ter ondersteuning van deze theorie: zijn achterneef Jean Bros, afkomstig van het dorp Progiés (Saint-Santin-Cantales) overleed in 1795 te Brugge (West-Vlaanderen). Jacobus Vabré, afkomstig uit Arnac (5 km van Saint-Santin-Cantales), huwde in 1747 te Chimay (Henegouwen). Een sprekender voorbeeld is de bekende violist-orkestleider André Rieu wiens over-over-over-grootvader vanuit Saint-Rouffy naar het Nederlandse Haarlem trok om daar te huwen met Helène Four - aldaar geboren - maar haar vader was een generatie eerder - ook al vanuit Saint-Santin-Cantales - naar Nederland getrokken.
Feit is wel dat de persoon die we nu kennen onder de naam Gérard Bavré en erkennen als de "stamvader" van de verspreiding van de naam Bavré in België vanaf het einde van de 18de eeuw, geboren is als Géraud Vabré op 1 juli 1744 als zevende kind van Jean Vabré en Catherine Vabre, in het dorpje St-Rouffy, dorp dat deel uitmaakt van de parochie Saint-Santin-Cantalès (in het huidige departement Cantal).
Het is heel erg aannemelijk en zelfs waarschijnlijk, dat hij de trip heen en weer tussen de Auvergne en Vlaanderen minstens een aantal jaren heeft gedaan, vooraleer te huwen in Zottegem en zich te vestigen in Sint-Lievens-Houtem.
In die verschillende periodes in Vlaanderen heeft hij wellicht toch een mondvol "Vlaams" geleerd; het lijkt me ongeloofwaardig dat hij zonder enige mogelijkheid tot iet of wat verstaanbare communicatie, zijn toekomstige Livina het hof kon hebben gemaakt en haar (en de toestemming van haar vader) ten huwelijk zou hebben gevraagd.
Hoe weten we dat Géraud Vabré één en dezelfde persoon is als Gérard Bavré die zich omstreeks 1770 vestigde en een gezin stichtte in het ruim 750 km verder gelegen Vlaamse Sint-Lievens-Houtem?
Het bewijs hiervoor is de huwelijksakte tussen hem en Livina Melckebeke op 18 oktober 1770 in Grotenberge (Zottegem).
De originele akte in de gemeentelijke archieven van Zottegem is spijtig genoeg onleesbaar geworden, maar ik ontdekte (mijn eeuwige dank hiervoor aan Ingrid De Moor) dat er een digitale, perfect leesbare versie op microfilm was gezet in de jaren 70 van vorige eeuw.
Hierin lezen we: "eodem die 18 octobris 1770 jugo contraxerunt factis tribus proclamanibus ordinadiis matrimonium Geeraert Vabré, filius Joannis et Catharina Vabre, orinadus ex Sinsante Decanteles in Gallia, et Livina Melckebeke ordinada ex hoc parochia".
Gallia is de Latijnse naam van het toemalige Franse Rijk (La Gaule > Gallië)
Sinsante Decanteles is de Latijnse naam van de parochie Saint-Santin-Cantales is het departement Cantal (departementen zijn een uitvinding van de Franse Republiek en bestond dus als dusdanig nog niet in 1770), in de regio Haut-Auvergne.
De Auvergne dankt haar naam aan één van de 54 Gallische stammen die tussen de 7de en de 1ste eeuw voor Christus Gallië bevolkten. Les Avernes (Averni in het Latijn) waren gevestigd in de streek die we nu als de Auvergne kennen.
Zie: https://fr.wikipedia.org/wiki/Arvernes
Er ging toen nog een lichtje branden: in de doopakte van zijn zoon Petrus had ik 2 jaar geleden al een eerste verwijzing gevonden naar de afkomst van Gérard Bavré: "23 septembris 1779 baptisatus est Petrus hoc circa horam quartam pomeridianam natus, filius legitimus Gerardi Bavré ex Averne et Livina van Melkebeke ex Grooteberge..."
Ik dacht al die tijd verkeerdelijk dat dit een verwijzing was naar het Frans dorpje Avernes in Val-d'Oise. Nu vallen alle puzzelstukjes naadloos in elkaar: "ex Averne" betekent "uit Auvergne"!
Er bleef dus enkel nog een tastbaar bewijs te vinden van het bestaan of de geboorte van Gérard Bavré in Saint-Santin-Cantales. Via de facebookgroep Généalogie, kreeg ik toegang tot de archieven van de parochie Saint-Santin en vrij vlug was het bingo!
Op 1 juli 1744 werd in het dorpje St-Rouffy het zevende kind van Joannis Vabré en Catharina Vabre gedoopt in de parochiekerk van Saint-Santin-Cantales; hij kreeg de naam Géraud Vabré.
Gérard Bavré en Géraud Vabré zijn ontegensprekelijk één en dezelfde persoon.
* * * * *
Ethymologisch gezien is de naam Vabré afgeleid van de Gallische term "wabero", wat een toponiem is voor "ravijn" of "ingesloten bergstroom (ruisseau caché)". De naam Vabre verwees dus oorspronkelijk naar de persoon die woonde in of dicht bij een ravijn of ingesloten bergstroom. Door de invloed van het Occitaans (Langue d'Oc) is dit geëvolueerd via Vabro naar Vabre (fonetisch "Vabré").
De naam Vabre/Vabré komt het meest voor in de departementen Tarn en Aveyron (Regio Midi-Pyrénées), met uitlopers in noordwestelijke richting tot Lot en Cantal (Regio Auvergne).
Er bestaat een dorp genaamd Vabre in de Tarn, op een 30-tal km van Castre, effectif aan een kleine rivier - Le Gijou - waar de ruissau de Vabrés in uitmondt. Zeer waarschijnlijk moeten de vroegste wortels van onze familienaam dus hier vandaan komen.
Hoe werd Vabré dan Bavré ?
Uiteraard is er vooreerst het evident verschil tussen het "Frans" uit de geboortestreek van Géraud, de Cantal, en het "Nederlands" uit de streek van Zottegem. Beide talen beantwoorden niet aan een algemene standaard (zoals we nu bijvoorbeeld kunnen verwijzen naar het ABN).
Veel meer dan nu hadden talen vroeger zeer sterke plaatselijke varianten of dialecten. In het grootste deel van de Auvergne sprak men "auvernhat", een dialect dat sterk verwant is met de Langue d'Oc. Echter in de streek van Aurillac (waaronder Saint-Santin-Cantalès), werd een distincte variante dialect gesproken: le dialecte carladézien.
Vanuit het oogpunt van vocabularium is er uiteraard geen enkele wederzijdse referentie mogelijk tussen een dialect uit het Franse Centraal Massief en deze uit de Zottegemse Vlaamse Ardennen. De opname van Franse termen in het Nederlands gebeurde pas vanaf de 19de eeuw.
Daarnaast zijn er uiteraard ook de fonetische aspecten van beide talen: de open eindklanken van het carladzien (onder sterke invloed van het Latijn, het Italiaans en het Spaans) tegenover de tweeklanken midden in het woord van het Oost-Vlaams dialect (oorspronkelijk sterk verwant aan het West-Vlaams, maar vanaf de 16de eeuw steeds meer onder invloed van het Brabants).
Ten slotte, maar niet het minst belangrijke factor: onze voorouders waren - zeker in de 18de eeuw - voor het merendeel ongeletterde mensen. Op geen enkele van de negen aktes waarin Gérard Bavré rechtstreeks tussenkwam, is zijn handtekening terug te vinden. We mogen daaruit dus gerust besluiten dat hij noch kon schrijven, noch lezen. Concreet betekent het dat de plaatselijke Vlaamse pastoor of ambtenaar van Burgelijke Stand bij het noteren van namen van personen en plaatsen, alleen beroep kon doen op wat hij fonetisch kon ontcijferen uit de informatie die hij mondeling verkreeg.
Voor de invoering van de registers van de burgerlijke stand met de Franse Revolutie bestond er geen "wettelijke" familienaam. De schrijfwijze gebeurde dan volgens de regionale klanktoon.
Uit het overzicht van alle akten hieronder, zien we hoe de naam Géraud Vabré evolueerde naar Gérard Bavré:
Naam Voornaam Datum TaalBron
VabréGeraud 01/07/1744 FR Doopakte - St-Rouffy, Saint-Santin-Cantalès, Auvergne, France
Bavré Gerard 05/04/1833 NL Overlijdensakte - zoon Petrus - St-Lievens-Houtem, Oost-Vlaanderen, België
Bavré Geraerd 03/12/1838 NL Overlijdensakte - zoon Petrus Franciscus - St-Lievens-Houtem, Oost-Vlaanderen
Bavré Gerard 11/03/1840 NL Overlijdensakte - zoon Joanna Catharina - St-Lievens-Houtem, Oost-Vlaanderen,
Opvallend is dat zijn originele familienaam op zijn huwelijksakte nog correct wordt vermeld (zijn voornaam was echter al "vervlaamsd" tot Geeraert).
Reeds bij de doopakte van zijn eerste zoon, Petrus Josephus, zien we een omkering van de V en de B.
Pas bij de doop van zijn zoon Petrus in 1779, wordt de naam Bavré voor de eerste maal met deze schrijfwijze gebruikt. Die omkering herhaalt zich tot de doopakte in 1785 van zijn zoon Cornelius. In die akte wordt opnieuw - maar voor de laatste keer - de naam Vabre gebruikt. Twee jaar later, Cornelius stierf in 1787, worden de V en de B opnieuw omgewisseld.
De enige logische verklaring die ik kan bedenken is de volgende: het huwelijk vond plaats in Grotenberge (Zottegem) en werd voltrokken door pastoor J. De Meyer, die nog de oorspronkelijke naam Vabré gebruikt. Het koppel vestigt zich dan in Sint-Lievens-Houtem, waar ze in 1771 hun eerste zoon laten dopen door pastoor De Bruyn.
Welke ook de reden is (Heeft hij het slecht verstaan? Heeft Gérard het anders uitgesproken in zijn carladézien? - denk maar aan het Spaans, waarin de V aan het begin van een woord als een B wordt uitgesproken), pastoor De Bruyn is het die er voor zorgt dat de omkering van de letter V en B gebeurt en dat Vabré omgevormd wordt tot Bavre. Pastoor De Bruyn voltrekt alle volgende dopen, maar deze van Cornelius niet: deze wordt voltrokken door vicaris A. Van Havermaet, die de oorspronkelijk naam fonetisch wel correct verstaat en opnieuw Vabre gebruikt.
Bij het overlijden van Cornelius twee jaar later, is het opnieuw pastoor De Bruyn, die ondertussen de familie "kent" onder de naam Bavré.
Vanaf de Franse Republiek (omstreek 1792) worden akten van Burgerlijke Stand (geboorten, huwelijken, overlijden) opgesteld, met een veel striktere discipline en wordt de naam Bavré systematisch in deze schrijfwijze gebruikt.
Ik besef dat voorgaande uitleg slechts één mogelijk verklaring is, gebaseerd op een aantal niet te verifiëren interpretaties.
Toch is het wel ergens leuk te bedenken dat mochten Géraud en Livina in Grotenberge gebleven zijn of indien pastoor De Bruyn van Sint-Lievens-Hautem wat beter had geluisterd, ik hier nu zou rondlopen met de naam Yves Vabré ipv Yves Bavré ;-)
Marie Mercier, een telg met een rijke familiegeschiedenis
Toen ik in de archieven van Lede de huwelijksakte vond van Pieter Joannes Bavré met Marie Mercier, was er een zinnetje - dat ik met veel moeite kon ontcijferen - dat mijn aandacht trok.
Uit de akte blijkt toch één of andere vorm van "verzet" tegen het huwelijk, vanwege Pieter Joannes' moeder, in die zin dat ze haar instemming niet gaf. Dit kon het huwelijk niet verhinderen, daar haar zoon meerderjarig was. Toch is dit opvallend.
Ik besloot eerst verder naar de afstamming van Pieter Joannes te zoeken, zodat dit even in vergetelheid geraakte.
Toen ik de draad weer opnam, vond ik een mogelijke aanwijzing voor dit vreemde verzet van Pieter Joannes' moeder: bleek dat Marie Mercier reeds eerder in het huwelijk was getreden op 19 februari 1834, met een zekere Englebert François. Op zich is dit niets bijzonders, maar bij nader onderzoek van hun huwelijksakte ontdekte ik dat ze voor dat huwelijk reeds twee onwettige kinderen had. Beide kinderen droegen eerst de naam Mercier, maar werden bij het huwelijk door Englebert als zijn kinderen erkend.
Dit staat woordelijk in de akte: "...en zo aanstonds hebben beiden verklaard dat van hen geboren zijn twee kinderen van het mannelijk geslacht, het Eerste ingeschreven op het Register van geboorten dezer gemeente in de akte van tien november achttienhonder eenen dertig met namen Joannes Carolus Mercier, en het tweeden ingeschreven op het Register van geboorte dezer gemeente in de akte van zeven november achttienhonderd drie en dertig met namen Pieter Bernard Mercier;"
Ik ging dan op zoek naar haar geboorteakte en had goede hoop deze terug te vinden, aangezien haar huwelijksakte vermeldde dat haar vader, Charles Joseph Mercier, te Oordegem was overleden. En ja, het duurde niet lang voor ik de akte terugvond...
(Hieronder: huwelijksakte van Pieter Joannes Bavré en Marie Mercier op 27 november 1839)
Marie Mercier is geboren op 14 augustus 1803 te Oordegem als eerste dochter van Charles-Joseph Mercier en Judoca De Smedt. Ze had vier zussen en een broer.
Haar vader was afkomstig uit het Henegouws dorpje Ogy en was hoefsmid van beroep. Dit detail zou nog van belang blijken om de link te zetten met het geslacht Le Merchier. Haar moeder was herbergierster van "De Swaen"en afkomstig uit Smetlede.
Zoals eerder geschreven huwde ze voor een eerste maal in 1834 met Englebert FRANCOIS, met wie ze reeds twee kinderen had voor het huwelijk. Kinderen die hij erkende bij het huwelijk. Englebert Francois was afkomstig uit Lage Zwaluwe, een plaatsnaam in de Hollandse provincie Noord-Brabant. Hij is in 1805 geboren en was veearts, net als zijn vader. De plaatsnaam Lage Zwaluwe heeft me twee jaar lang op een dwaalspoor gezet: ik dacht verkeerdelijk dat de naam verwees naar Nederzwalm in de provincie Oost-Vlaanderen. Het is pas bij de ondekking van de bijlagen aan de huwelijksakte, dat de juiste geboorteplaats duidelijk werd.
Ze hadden samen nog 2 kinderen: een dochter Catharina en een zoon Alphonse. Englebert overleed op vrij jonge leeftijd op 7 februari 1838, zodat Marie met vier jonge kinderen van 7, 5 en 2 jaar en ééntje van 3 maand achterbleef. De jongste twee stierven beiden binnen de zes maand na hun vader, eveneens in 1838.
Dit kan verklaren waarom ze vrij snel nadien - op 27 november 1839 - hertrouwde met Pieter Joannes. Wat er met haar twee zonen gebeurde, is niet duidelijk. Hoogstwaarschijnlijk werden ze opgenomen in het nieuwe gezin en later ook mee naar Brussel verhuisd, maar verder onderzoek is nodig om hierover zekerheid te krijgen.
Haar geboorteakte is de cruciale link met de beroemde familielijn Le Merchier, die teruggaat tot 1377 met Grard Le Merchier uit Ath. De akte vermeldt Marie's grootvader, Jean-François Mercier, als getuige en peter: "Jean François Mercier agé cinquante un ans, maréchal demeurant à Ogy, Département de Lessines". Haar vader en grootvader waren beiden hoefsmid. Ze waren ook beiden geletterd, aangezien de geboorteakte door beiden duidelijk leesbaar ondertekend is.
*****
De familie is helemaal terug te traceren tot een zekere Grard Le Bosquillon, op het einde van de 14de eeuw in Ath en omstreken. Niet zijn geboortedatum, maar zijn eerste vermelding betreft een document die het verloop het vellen van een aantal eiken acteert in het woud van Wilhourt in 1377-1378, tussen de parochies van Maffles en Lanquesaint, ten oosten van de stad Ath. Hij staat aan het hoofd van een groep metgezellen.
Grard le Bosquillon leefde in de tweede helft van de veertiende eeuw en in het eerste kwart van de vijftiende, in de voorstad Brantignies. Hij behoorde tot een familie die de achternaam Lemerchier droeg, al zijn er geen documenten die hem met die naam aanduiden. Zijn kinderen en kleinkinderen worden wel vernoemd als "Lemerchier, dit le Bosquillon" in officiële documenten.
Hij zelf wordt verschillende keren vernoemd in de bewaardgebleven rekeningen (ARCHIVES GENERALES DU ROYAUME, Chambre des Comptes, n°8264, f° 1 v°) van het domein van Ath - dat toebehoorde aan de Graven van Henegouwen - voor de ontvangst van lonen voor verschillende professionele werken in het bos van Ath. Hij was niet alleen, maar met een groep van "metgezellen" waarvan hij beschermheer was. Hij was van beroep boswachter, houthandelaar en landbouwer.
Hij wordt aanzien als de stichter van de oude bourgeois-familie Lemerchier/Merchier/Mercier die in de 15de eeuw in Ath belangrijke lakenhandelaars waren en deelnamen aan het stadsbestuur.
Grard Le Bosquillon °<1377 Brantignies +1423 : boswachter, houthandelaar, landbouwer
(De naam Grard komt van dezelfde stam als Grardin, Géraud, Gérard,...)
> Thumas Le Merchier °omstreeks 1390 Ath +1463 : lakenhandelaar
> Jehan Le Merchier, dit "Bosquillon" °omstreeks 1430 Ath +1503 Hyon : lakenhandelaar, Schepen in Ath
> Jehan Lemerchier, dit "Bosquillon" °omstreeks 1470 Ath +1524 Hyon : lakenhandelaar, Schepen in Ath
> François Lemerchier, dit "Bosquillon" °1500 Hyon +1584 Mons : landbouwer,
beheerder van het leengoed Hyon voor de Graaf van Henegouwen, Schepen in Hyon
> Jehan Lemerchier, dit "Bosquillon" °1540 Hyon +17/2/1611 Wodecq : landbouwer, Schepen in Hyon en Wodecq,
beheerder van het leengoed Hyon voor de Graaf van Henegouwen (officier die verantwoordelijk was voor het beheer van het bos en goederen van de leenheer of een beëdigde persoon die verantwoordelijk is voor het acteren van de handelingen van overdracht, vooral voor kleine dorpen waar er geen koninklijke notaris aanwezig was).
Hij was bourgeois en koopman in 1582, wethouder van Ath tussen 1585 en 1604. Hij nam actief deel aan het openbare leven van de stad Ath, waar hij wethouder was in 1585, 1592, 1593 en 1604. Tot in 1588 was hij kapitein bij de garde van Ath.
Zijn halfbroer Guillaume Lemerchier, geboren in Ath op 28 juli 1572, was een theoloog en 30 jaar lang professor aan de Universiteit van Leuven waar hij tweemaal rector was. Hij richtte beurzen op om minder begoede kinderen naar school te kunnen sturen. Hij maakte ook legaten over aan diverse instellingen in de stad Ath.
> Charles Lemerchier °26/2/1633 Wodecq +7/11/1679 : landbouwer
> Charles Lemerchier °4/5/1666 Wodecq +8/6/1710 : landbouwer, Burgemeester van Wodecq
De afstammelingen van Eduardus Bavré en Coletta Pardaens.
Deze tak bracht over zes generaties minstens 54 afstammelingen voor (51 met de naam Bavré), waarvan er op vandaag minstens 26 nog in leven zijn. Het zullen er meer zijn aangezien ik nog niet alle aangetrouwde takken heb onderzocht.
De nakomelingen dragen naast de naam Bavré ook de volgende namen: Kayman, Mons, Valentijn, Pipar en Fosselle.
De afstammelingen van Petrus Joannes Bavré (Pieter Joannes) en Marie Mercier.
Deze tak bracht over zes generaties minstens 32 afstammelingen voor (28 met de
naam Bavré), waarvan er op vandaag minstens 19 nog in leven zijn. Het zullen er
meer zijn aangezien ik nog niet alle aangetrouwde takken heb
onderzocht.
De nakomelingen dragen naast de naam Bavré ook de volgende
namen: Stockman, Van Dijck
en De Coster.
Om de bijlage te raadplegen, stuur een e-mail naar yves.bavre@skynet.be voor het paswoord.
Afstammelingen van Petrus Josephus Bavré (Pieter Jozef) en Melanie (alias
Amelia) Hertegonne.
Deze tak bracht over zes generaties minstens 39 afstammelingen voor (26 met de naam Bavré), waarvan er vandaag minstens 22 nog in leven zijn. Deze nakomelingen dragen naast de naam Bavré ook de volgende namen: De Meersschaut, Dehennin, Coolens en Heye.
Om de bijlage te raadplegen, stuur een e-mail naar yves.bavre@skynet.be voor het paswoord.
'Meisenier'
is een rechtsterm waarmee in het Hertogdom Brabant een bevoorrechte stand van
landlieden aangeduid werd.
Etymologisch
is een meisenier, mansionarius, de houder en bewoner van een mansio, een hof
in tegenstelling tot een kossaat, casatus, een bewoner van een casa, een hut.
De grond die bij een hof of hoeve behoorde bedroeg in Brabant, ongeveer 36
bunder, ingedeeld in drie percelen van ongeveer 2 bunder (mansus), een in elk
van de drie velden van de gemeente. De meiseniers of meiseniedelieden zijn
oorspronkelijk grote boeren, tegenover de kleinere landbouwers, met enkele
dagwanden land.
De
meiseniers van Grimbergen, beschreven door Jan Lindemans zijn geput uit de
schepengriffie van Grimbergen van 1507 tot 1795, Brussegem van 1484 tot 1577 en
van Buggenhout van 1619 tot 1734.
Hun
oorsprong ligt bij de heren van Grimbergen. In 1275 vaardigden zij een keure
uit , waarin zij het strafstelsel in hun land bepaalden.Zij riepen hun
voornaamste meiseniers op als getuige. In 1297 treffen zij een overeenkomst met
de hertog van Brabant waarbij een aantal afspraken over de meiseniers worden
gemaakt. De heren van Grimbergen zullen gezamenlijk de meiseniers van de hertog,
die in het land van Grimbergen wonen, aanvoeren De meiseniers zijn
dienstplichtig tot 60 jaar. Het meisenierschap zal voortaan nog alleen door de
moederlijke afstamming worden betoond.
Daarnaast
beschrijft J Verbesselt een tweede soort van meiseniers nl de meiseniers van de
hertog gebaseerd op de publicatie van Paul Bonenfant uit 1960. Het gaat om
meestal welstellende lieden die door de hertog konden opgeroepen worden voor
legerdienst en hiervoor bepaalde voorrechten genoten. Hun oorsprong ligt in
11e- 12 e eeuw bij het ontstaan van het hertogdom Brabant, onder impuls van de
graven van Leuven.
Vanaf
de 14e eeuw in het recht vastgelegd vanaf de geboorte, van wettigen bedde ende
uyt den bloede geboren, zowel langs vaders als moederszijde daer vader aff
was, daer moeder aff was en zowel voor zonen als dochters! is eene vrye
meiseniersman / vrye meiseniersvrouwe zijn de geijkte termen die we in de
oorkonden terugvinden.
In
de telling van 1356 zijn er 631 meiseniers vermeld. Bedreigd in hun
vrijheidsrechten in de grote steden verenigden zij zich in de sterkste zuil nl
die van Grimbergen, om hun rechten te handhaven. In een telling van 1374 zijn
ze niet meer afzonderlijk vermeld.
De
voorrechten van de meiseniers:
Vrijstelling
van tol in alles steden en vrijheden van Brabant
Vrijheid
van marktrechten bvb vrijstelling van pertgelde wanneer men een paard kocht bij
aankoop van laken e d
Vrijstelling
van karweien bvb de dode hand, leenverplichtingen
Vrijstelling
van vervolging van de ambtenaar van de hertog d w z de berechting kon enkel
door zijn eigen hoofd bvb te Grimbergen door de drossaard van de heer van
Grimbergen
Tot enige jaren geleden wist ik quasi niets over mijn voorouders. Mijn vader Lucien is enige zoon en toen mijn grootvader Joseph in 1975 overleed, wist ik niet eens dat hij twee broers en een zus had. Mijn grootouders hadden een kruidenierszaak in Brussel en omdat ze het zeer druk hadden, stuurden ze mijn vader naar "den buiten" bij één zijn tantes langs moeders zijde in Wanzele (Lede), die voor zijn opvoeding zorgde.
Toen mijn oudste dochter, Ann-Gaël, voor haar studie Geschiedenis aan de UGent een beperkte stamboomonderzoek moest doen, koos ze dan ook de familie van haar overgrootmoeder aan vaders kant: de familie De Kerpel uit Lede en Wanzele. Ik voerde haar enkele keren naar het gemeentelijk archief van Lede en aangezien ik toch moest wachten, besloot ik mee te helpen met de opzoekingen. Ik kan moeilijk mijn verbazing beschrijven toen ik totaal onverwacht de geboorteakte uit 1840 van ene Edmondus Bavré vond in de registers van de deelgemeente Oordegem (zie foto).
Later bleek dit mijn over-overgrootvader te zijn en de akte vermeldt ook de naam van zijn vader Petrus (Pieter Joannes) en zijn moeder Marie Mercier. Wat ook onwaarschijnlijk is, is dat de grootouders van mijn grootouders - die elkaar in Brussel leerden kennen - ruim 75 jaar eerder op enkele kilometers afstand van elkaar woonden (Oordegem en Wanzele).
Dit was het begin van een boeiende zoektocht die nu ruim drie jaar duurt is en waar niet snel een einde aan zal komen... De resultaten van deze zoektocht schrijf ik neer in deze blog, zodat iedereen die interesse heeft of er op de een of andere manier persoonlijk bij betrokken is, de informatie kan raadplegen.
Ik wil een aantal mensen bedanken van wie ik regelmatig hulp of aanwijzingen kreeg om mij verder op weg te zetten: Astrid Bavré, Ingrid Bavré, Cindy Bavré, Mady Bavré, Mireille Bavré, Ingrid De Kerpel, Herman Maes, Emmanuel Martens, Patricia De Samblanx, Dirk Van Cleemput... ennog vele anderen via Geneanet.com
Dit betekent dat in principe iedereen toegang heeft tot alle artikels die hier verschijnen. Er zijn echter enkele uitzonderingen, omwille van de bescherming van de privacy.
De wet op de privacy is in België vrij strikt en stelt genealogen soms voor praktische problemen. Het is bijvoorbeeld zo dat je een toestemming nodig hebt van een vrederechter om archieven te raadplegen die informatie bevatten over nog levende personen of over gegevens die jonger zijn dan 100 jaar.
Om die reden zal ik bepaalde informatie niet rechtstreeks openbaar maken. Dit kan het geval zijn door bijlagen aan berichten door een paswoord te beschermen. Dit is ook het geval op de online stamboom http://gw.geneanet.org/abavre_w : personen die nog in leven zijn, worden gemaskeerd.
Indien je toch deze beschermde informatie wenst te raadplegen, volstaat het mij via e-mail te contacteren en mij je argumentatie mee te delen. Ik zal dan, indien ik je verzoek kan inwilligen, je de informatie opsturen of je het paswoord meedelen om het document te kunnen raadplegen.
De meestedatazijn bij benadering. Onze vooroudershad andere zorgen dan verjaardagskaartenkopen.Zewisten dat zedaar geboren waren, xjaar geleden, op eenwinteravond.Dat was genoegvoor hen.Weliswaaris ditnietvoldoende voor de genealoogmaar het is wat het is. Indien je ziet staan "ongeveer" 60jaar oud",aarzel dan niet om in de regel 5 tot 10 jaar speling te nemen.
De spelling vannamen en plaatsenkan wijzigen in de tijd. Wegens de geestelijke staat vande aangever,dedoofheidvande priester,de door alcohol overgoten viering van de geboorte vandeeerste zoon, en de tekortkomingen in spellingkundevan deambtenaarvande burgerlijke staat vande locale gemeenschap, kunnen namen van personen en plaatsen soms verrassendevariantenaannemen. Wees dus voldoende "breed" in het interpreteren van namen en plaatsnamen, ze kunnen soms de sleutel zijn tot het deblokkeren van bepaalde takken. 2.Documenteer altijd uw bronnen
Het is hetbelangrijk de oorsprongvanelk gegeven te vermelden. Zelfs indien je verschillende bronnen hebt die jetegenstrijdige informatie geven: confronteer ze, analyzeer ze en trek er een conclusie uit. Maar vermeld ze allemaal. Maakt een systeem om je bronnen te benoemen en wees consistentin jepapieren en digitalebestanden.
3.Online bronnen zijn niet deHeilige Graal
Online archieven kunnen een handig hulpmiddel zijn om aanwijzingen te vinden over bepaalde voorouders: het laat toe om zonder zich te verplaatsenvan herkomstvande regio van voorouderste bepalen.Echter,nietalles kanonlinewordengedaan. Waren de voorouders betrokken in juridische zaken? Sloten ze contracten af via een notaris (eenhuwelijkscontractofverkoop van een goed)? Deze bronnen zijn zeldenonlinete vinden. Voor vele informatie en documenten zal de genealoog zich de moeite moeten getroosten zich te verplaatsen naar de regio van de voorouders en daar in de plaatselijke archieven de opzoekingen te verrichten. Dit kan soms over vrij grote afstanden gebeuren, zelfs in andere landen.
Het isniet omdat jeinformatie vindt in een stamboon online, dat deze informatie correct moet zijn. Vele online genealogiën zijn zelf het (gedeeltelijk) resultaat dat gebaseerd is op andere online stambomen, waar niet altijd de bronnen worden vermeld. Het is belangrijk, zelfs als debron wordt vermeld, in de mate van het mogelijke zelf de oorsprong van de informatie te controleren:een misverstand, een foutieve transcriptie,een dubbelzinnig naam kunnen ervoor zorgen dat (een deel van) uw genealogiemoetworden overgedaan.
"Kopiëren isgoed,controleren isbeter."
4. Hou de resultaten van uw opzoekingen niet voor uzelf
Luister endeel uwgenealogie! Deeluw familiegeschiedenisen/ofuwgenealogieop een blog, of viaeen boomonline.Praat erover.Hoe meerje erover communiceert,hoe groter de kans dat iemand je zal contacteren om je verhaal aan te vullen, te verbeteren of te weerleggen. Dit helpt je bij het vinden van nieuweinformatie die kanhelpenje vooruitte gaan.
Daarom deel ik dan ook de resultaten van mijn opzoekingen via deze blog en via de online genealogie:http://gw.geneanet.org/abavre_w Weet dat, wanneer je de genealogie online deelt, de kans bestaat dat iemand anders gebruik maak van de vele uren werk die je in de opzoekingen hebt gestoken, zonder je daar enige erkenning voor te geven. Respect onder genealogen is een belangrijk begrip, maar niet iedereen past dit toe. Hoe vervelend ook, het zal je onvermijdellijk overkomen; probeer zelf steeds wanneer je iemand anders werk gebruikt, hier melding van te maken. Het kan je alleen maar respect en vrienden opleveren.
Vrije vertaling naar een tekst van Virgine Gicquel (Rennes - Frances)
Veel leesplezier en aarzel niet mij te contacteren!
