"Veel mensen zijn verbaasd dat ik pas op mijn 26e en 27e respectievelijk de diagnoses ADHD en autisme heb gekregen en vragen zich af hoe het komt dat ze aan mij niets merken. Zoals veel personen die pas op latere leeftijd gediagnosticeerd worden, weet ik mijn autisme en ADHD al van jongs af aan heel goed te camoufleren en compenseren. En dat heeft zowel voor- als nadelen.

SOCIALE ONHANDIGHEID CAMOUFLEREN: OBSERVEREN EN KOPIËREN

Ik ben geen sociale heldin en heb snel het gevoel door de mand te vallen in sociale situaties. Ik weet niet wat zeggen, weet mij geen houding aan te nemen enz. Dus begon ik mensen die wel social butterflies zijn te observeren om hun gedrag vervolgens te kunnen kopiëren, maar dan op een manier die toch eigen is aan mij. Zo had ik door te observeren gemerkt dat één van mijn vriendinnen, die met iedereen vlotjes een gesprek weet aan te knopen en erg geliefd is, mensen veel vragen stelt, aandachtig luistert en verder inpikt op wat ze vertellen. Vragen stellen is een handige truc als je zelf geen vlotte prater bent. Bovendien geef je een geïnteresseerde indruk, wat veel mensen flatteert. In kleine groepjes lukt het mij min of meer om dit toe te passen, maar wanneer er in drukkere situaties te veel op mij afkomt, sta ik toch vaak onwennig rond te draaien en klap ik wel dicht. Maar omdat er meer mensen zijn valt voor anderen minder op.

Nog iets dat belangrijk is op sociaal vlak en dat ik mezelf ook heb moeten aanleren is tonen dat ik luister door mijn gesprekspartner aan te kijken, te knikken en er af en toe een woord of zinnetje tussen te gooien zoals ‘inderdaad’ of ‘dat kan ik mij voorstellen’. De andere kant opkijken wanneer iemand met me praat en niet reageren omdat er mij geen vraag wordt gesteld, geeft blijkbaar een onverschillige en zelfs arrogante indruk. Oeps!

ONVOORSPELBAARHEID COMPENSEREN

Wat voor mij erg moeilijk en beangstigend is, is omgaan met nieuwe situaties en onverwachte wendingen. Maar omdat ik niet ‘de flauwe’ wil zijn en niet altijd op begrip kan rekenen, bereid ik mij steeds voor op alle mogelijke scenario’s. Voor elk scenario heb ik als het ware een volledig uitgewerkt script klaarstaan om op het moment zelf niet te moeten beginnen nadenken, want dat lukt vaak niet omdat ik te veel overweldigd of zenuwachtig ben. Bijvoorbeeld met vrienden ’s avonds afspreken in een andere stad en niet weten om hoe laat het gedaan zal zijn. Dan heb ik niet alleen een stadsplan, de uurroosters van het openbaar vervoer en telefoonnummers van taxi’s (en genoeg cash) bij, maar voor elk vertrekuur van de trein noteer ik ook op voorhand om hoe laat ik dan naar het station zou moeten vertrekken zodat ik ook daar op het moment zelf niet moet over gaan nadenken.

CONCENTRATIE MET ADHD/AUTISME COMPENSEREN

Eén van de grootste uitdagingen is het compenseren van mijn bijzonder zwakke concentratievermogen. Twee blaadjes instuderen voor een toets in de lagere school nam een heel weekend in beslag. In het middelbaar en daarna tijdens mijn hogere studies werd studeren uiteraard alleen maar zwaarder, dus ik moest er wel iets op vinden om mee te blijven. Zo leerde ik mezelf plannen, omgaan met afleiding en paste ik een eigen, omgekeerde, studiemethode toe: bottom-up studeren. Ook op het werk en thuis spelen autisme en ADHD mij enorm parten om dingen gedaan te krijgen en moet ik mij steeds behelpen met allerlei trucjes en systemen.

VOORDELEN VAN EEN LATE DIAGNOSE

Al dat camoufleren en compenseren heeft mij wel iets opgeleverd. Omdat ik hierdoor tot mijn 26e geen diagnoses had, ging ik er altijd vanuit dat ik alles kon bereiken wat ik wou, als ik er maar hard genoeg voor werkte. Ik zag geen enkele reden waarom ik iets niet zou kunnen wat iemand anders wel kon. Geen diagnose, dus ook geen self fulfilling prophecy. Door deze ingesteldheid heb ik serieus mijn grenzen verlegd. Had ik vroeger mijn diagnoses gekend, dan had ik misschien veel dingen, zoals mijn studies, niet durven aanvatten. Ik zou mijn capaciteiten misschien lager ingeschat hebben.

Ook naar de buitenwereld toe zijn er voordelen wanneer je autisme en ADHD niet gekend of weinig zichtbaar zijn. Ik heb namelijk nooit last gehad van vooroordelen en heb niet meteen minder kansen gekregen dan iemand anders.

GEEN DIAGNOSE, GEEN HULP

Maar het camoufleren van stoornissen en door het leven gaan zonder diagnose heeft ook een keerzijde. Vóór mijn diagnoses heb ik altijd gedacht dat mijn ondermaatse sociale vaardigheden, uren tijd verliezen tijdens het studeren enz. allemaal mijn schuld waren. Meer nog, ik schaamde mij en vond dat ik gewoon nog harder mijn best moest doen. Als ik mezelf beter had begrepen, dan had ik hier beter mee kunnen omgaan. Dan had ik misschien ook andere studiekeuzes gemaakt die beter bij mij hadden gepast.

Zonder diagnoses kon ik ook niet de juiste ondersteuning krijgen zoals praktische of psychologische begeleiding, studiebegeleiding, medicatie enz. Vooral op vlak van school had ondersteuning een groot verschil kunnen maken en had ik niet zo hoeven afzien. Ik heb mijn strijd altijd alleen gestreden, net zoals veel mensen (vooral vrouwen) die hun autisme camoufleren en onder de radar blijven.Maar ook nu na mijn diagnoses voer ik mijn strijd nog grotendeels alleen omdat hij niet zichtbaar is voor anderen. Aan de oppervlakte lijk ik perfect mee te kunnen. Je kan mijn autisme en ADHD vergelijken met een ijsberg. Ze komen slechts voor 10% tot uiting in mijn gedrag. De overige 90% beleef ik alleen en is onzichtbaar voor anderen. Hierdoor hebben mensen vaak te hoge verwachtingen van mij en houden ze geen rekening met mijn moeilijkheden. Het is natuurlijk aan mij om hier vaker over te communiceren, maar ik ben niet graag de party pooper. Bovendien is het moeilijk voor anderen om er zich iets bij voorstellen en mij te begrijpen. Wanneer ik bijvoorbeeld toch eens durf aan te geven dat een bepaalde dag of situatie voor mij lastig gaat worden, krijg ik na afloop vaak te horen ‘dat viel toch mee hè’, gewoon omdat ik er niets van heb laten zien. Of ‘je hebt het overleefd’, alsof het feit dat iets van voorbijgaande aard is alles goedmaakt en ik maar niet had moeten zeuren. Het zal wel goedbedoeld zijn, maar ik heb daar niets aan, integendeel. Mensen beseffen niet dat ze de extreme stress die ik maar al te vaak doormaak op die manier minimaliseren en niet erkennen. Het is frustrerend om jezelf altijd te moeten verantwoorden, dus zeg ik soms liever niets.

AUTISTISC BURNOUT

Dag in dag uit je eigenheid onderdrukken, weinig tot niets op automatische piloot kunnen doen en overal 10 keer meer inspanningen voor moeten leveren om gewoon mee te kunnen draaien in onze maatschappij is extreem vermoeiend. Het is mentaal erg slopend en heeft daarom ook een weerslag op je fysieke gezondheid.

Ik las onlangs een erg interessant artikel over het camoufleren van autisme en de hoge prijs die we daar voor betalen:

‘Camouflaging calls for constant and elaborate effort. It can help women with autism maintain their relationships and careers, but those gains often come at a heavy cost, including physical exhaustion and extreme anxiety.’

In autistische kringen wordt dit vaak ‘autistisc burnout’ genoemd, al is dit geen officiële term. Maar veel personen met autisme herkennen zich wel in het uitgeput en opgebrand raken omdat over ze te lang over hun grenzen zijn gegaan in het compenseren en camoufleren van hun autisme.

AUTHENTICITEIT VERLIEZEN

Bovendien kan je niet alles camoufleren. Op een gegeven moment zit je aan je plafond. Je kan niet iemand zijn die je niet bent. Maar door constant mijn authenticiteit te onderdrukken, raak ik soms vervreemd van mezelf. Ook dit kwam aan bod in het artikel van Spectrumnews:

‘Camouflaging often develops as a natural adaptation strategy to navigate reality. For many women, it’s not until they get properly diagnosed, recognized and accepted that they can fully map out who they are.’"

Bron: https://blogmysig.wordpress.com/2018/04/02/de-gevolgen-van-autisme-adhd-camoufleren/