Wat mij ongelooflijk heeft doen nadenken over zelfmoord is wel het zien van de film The matrix. Hierdoor ben ik ook gaan begrijpen waarom sommige mensen beslissen uit het leven te stappen.
Eerst even uitleggen waarover de film handelt : in een soort computersimulatie, the Matrix genoemd, leven alle mensen gewoon gelijk in het alledaagse leven : ze werken, dansen, lachen, eten en maken van alles mee, zoals wij in ons gewone leven. Niemand van die mensen weet dat hun werkelijkheid een illusie is en dat hun hele leven zich enkel afspeelt in hun hersenen.
De meeste mensen zien er overigens vrij gelukkig uit en hebben een druk, materialistisch leven. Het computerprogramma geeft de mensen avonturen, ervaringen en gevoelens, maar in feite zitten ze allemaal gevangen in kunstmatige baarmoeders en wordt hun lichaam in leven gehouden door machines.
Het gedrag van deze machine-achtige wezens is ook helemaal gedetermineerd zoals dat van al die mensen. Dat is niet zo vreemd, aangezien zij ook niets anders doen dan op mechanische wijze voorgeprogrammeerde regels uitvoeren. De machine gaat er vanuit dat dit bij de mens niet anders hoeft te zijn. Volgens de machine is keuzevrijheid een illusie. Alles in deze machine-wereld loopt volgens de wetten van actie en reactie, oorzaak en gevolg. De mensen in de Matrix ervaren geen hallucinatie, maar ontmoeten in hun virtuele wereld wel daadwerkelijk andere mensen en ondergaan allerlei echte ervaringen. Ze werken, worden verliefd, krijgen ruzie en ondervinden tegenwerking. Ze maken wel degelijk ook keuzes en hun handelingen hebben bovendien ook echte consequenties. Wanneer ze iemand doden in de Matrix, sterft ook het lichaam in zijn kunstmatige baarmoeder. Maar niemand vraagt zich af waarom dit alles gebeurt. Hoewel de bewoners van de matrix, van die voorgeprogrammeerde wereld, een zekere vrijheid kennen binnen deze wereld, zijn ze niet in staat de spelregels van hun bestaan werkelijk te veranderen en daarom zijn ze veroordeeld tot een onecht bestaan.
Het verhaal van de Matrix begint met de keuze die Neo, de hoofdpersoon, moet maken tussen een rode pil, die hem de gruwelijke waarheid over zijn leven in de matrix laat zien, of een blauwe pil, die hem in staat stelt in zalige onwetendheid voort te leven. Neo kiest de rode pil en opent de ogen.
In de film vervagen al snel de grenzen tussen idee en werkelijkheid. De film doet denken aan het alomgekende verhaal van de grot van Plato waar de gevangenen in 'de grot van onwetendheid' zelf maar moeten zien wat ze kiezen : kennis nemen van de pijnlijke werkelijkheid of gewoon verder dromen.
Neo leert gaandeweg ontdekken dat de geest sterker is dan de materie.
Themas uit de boeddhistische leer, zoals bv. de opmerking theres no spoon, wat zo veel betekent als je moet niet proberen de lepel te buigen, want er is helemaal geen lepel geven Neo kracht en inzicht.
Op de duur heeft Neo de sterke overtuiging, dat er helemaal geen werkelijkheid bestaat, maar dat het enkel zijn idee is.
Neo zegt dat hij de controle over zijn eigen leven wil hebben, en dat hij daarom de gedachte dat bv. het Orakel zijn toekomstig gedrag kan voorspellen, niet kan verdragen. Zelfs wanneer zijn lichaam nog onderworpen is aan de wetten van de natuur waarvan hij deel uitmaakt, dan nog bezit zijn geest, volgens Neo, onvoorwaardelijke vrijheid. In dat opzicht is hij een echte Neo-kantiaan. Ook volgens Kant is de mens een wezen van twee werelden. Een bijzonder schizofreen wezen zelfs: als lichaam volledig onderworpen aan de wetten van de natuur, als autonome geest volledig vrij zichzelf de (morele) wet voor te schijven. Zoals alle kantianen worstelt Neo met de opgave die twee werelden bij elkaar te brengen en natuur en vrijheid met elkaar te verzoenen. Neo slaagt er steeds beter in de wetmatigheden van de Matrix aan zijn vrije geest te onderwerpen.
Als radicale modernist kampt Neo echter ook met een ander probleem. Als hij werkelijk onvoorwaardelijke vrij is, dan raakt hij ook los van ieder traditioneel houvast. Wanneer Neo losbreekt uit de comfortabele zekerheden van de Matrix, staat hij er helemaal alleen voor. Misschien heeft de tobbende Neo in zijn jeugd wel iets teveel Sartre gelezen, die de menselijke keuzevrijheid nog sterker aanzet dan Kant. Sartre stelt dat we eigenlijk ieder moment van ons leven voor de existentiële keuze staan wel of niet door te ademen. Wanneer Neo weer eens voor een onmogelijke keuze staat, zucht hij dat de mens gedoemd is om vrij te zijn.
Neo is voortdurend bezig de regels en wetten van de Matrix te transformeren, zijn hele gevecht is er op gericht een andere wereld te scheppen. De film eindigt tenslotte met zijn zelfgekozen dood.
Natuurlijk hebben de meeste mensen helemaal niet de behoefte, zoals Neo, om hun eigen leven te leiden. Ze laten zich graag door anderen vertellen wat ze moeten doen en laten zich maar manipuleren, zoals in de film is uitvergroot. Deze mensen zullen niet snel zelfmoord plegen. Deze mensen zijn tevreden met hun leven, hoe moeilijk het soms ook is.
Maar er zijn ook mensen die net anders willen leven dan deze gewone mensen. Dit zijn volgens mij de mensen die zelfmoord plegen! Want hoe meer ze nadenken, hoe eenzamer ze worden, hoe zinlozer het leven lijkt. Hoe meer ze van het leven af willen zijn. En dus kiezen ze zelf voor de dood.
Volgens mij is zelfmoord het soort geweld dat in je opkomt wanneer de schijnvrijheid tot je doordringt en je niet langer weet hoe je hieraan kan ontsnappen. Volgens mij plegen mensen zelfmoord als er, na hopeloos zoeken, geen enkele vluchtheuvel meer over blijft.
Dus als je zelfmoord wil voorkomen, geef de mensen dan wat ze wensen : the matrix!
Tijdens het opruimen van boeken, die steeds naast en niet in de kast terecht zijn gekomen, valt een boek over Romaanse kunst open en ik zie een beeld van een vrouw met kind. Ze heeft een zwart gezicht, zit statig rechtop, een kind op haar schoot. Het onderschrift luidt: 'Zwarte Madonna, gevonden bij de bron in het bos.
Is dit een madonna met kind? Ze maakt een totaal andere indruk als de bekende 'Maria met kind', voor velen het voorbeeld van 'de moeder'. Een raadselachtige beeld met het zwarte gezicht. In de verhalen wordt verteld dat deze beelden vaak gevonden zijn door schaapherders, boeren of handwerkslieden in akkers of bij bronnen. Nu horen raadsels bij het mysterie van het oervrouwelijke en het vraagt geduld en wijsheid om ze op te lossen. In het Oude Testament geeft de koningin van Saba koning Salomo raadsels op om te weten te komen in hoeverre hij in het mysterie van de vrouwelijke wijsheid was ingewijd.
Streven naar de waarheid is belangrijk; het bezitten van de waarheid is gevaarlijk. Althans de overtuiging dat men ze bezit. In deze postmoderne tijden is liegen met het oog op het behartigen van de waarheid geen zeldzaamheid meer. Er wordt steeds meer creatief omgegaan met de waarheid. De waarheid moet worden geherstructureerd en geflexibiliseerd en in België geregionaliseerd, gecommunautariseerd, gedefederaliseerd, gesplitst, ontbonden en daardoor transparant gemaakt. Het is de waarheid dat de echte waarheid altijd meervoudig is.
In de politiek geldt het Kretenzer syllogisme. «Alle politici zijn leugenaars. Ik ben een politicus. Dus ben ik een leugenaar en lieg ik als ik zeg dat ik een leugenaar ben. Bijgevolg spreek ik de waarheid.»
Een politicus is derhalve een wezen dat de waarheid spreekt, ook als het liegt. Kiezers zijn keizers. Ieder heeft zijn waarheid. Politici zijn verondersteld al die waarheden op te tellen en er een gemiddelde waarheid uit te distilleren.
Of politici de waarheid spreken, is trouwens zonder enig belang. Belangrijk is dat de bevolking gelooft dat ze de waarheid spreken.
Een overtuiging is weliswaar gevaarlijker dan een leugen.
En halve waarheden zijn leugens.
De waarheid verteert moeilijk. Zuivere waarheid is meestal giftig. Het is immers een waarheid als een koe dat wie werkt als een paard bewijst dat hij een ezel is.
De waarheid slaat meestal een wonde, waarop ze geen balsem legt.
De waarheid een springlading. Wie de waarheid verkondigt, loopt groot gevaar. Beseft hij die de waarheid spreekt dit ten volle, dan is hij een éénpersoonszelfmoordcommando.
De waarheid is te mooi om waar te zijn. De waarheid is echter schoon, ook als ze lelijke dingen toont. Daarom is moderne kunst niet zelden lelijk.
Gelukkig is in onze consumptiemaatschappij nu ook de waarheid te koop, vaak afgeprijsd en soms leverbaar op voorafbetaling. Vooral de kranten zijn grote toeleveraars van de waarheid.
De waarheid staat steeds in de krant, zelden in het staatsblad, nooit in een grondwet.
Er moet dringend een Ministerie van de waarheid worden opgericht met duizenden ambtenaren en inspecteurs. De minister van de waarheid wordt de meest gehate man van het koninkrijk. De vrouwen zijn ongeschikt voor deze job, omdat vrouwen die echte vrouwen zijn en dus minzaam, onhaatbaar zijn.
Dit jaar zal over de hele wereld naar schatting 1,2 zettabyte digitale informatie geproduceerd worden. Een byte is een informatie-eenheid voor digitale data. Het is het equivalent van één letter, cijfer of ander teken. Volgens het SI-stelsel is 1000 byte een kilobyte, 1000 kilobyte een megabyte, 1000 megabyte een gigabyte, 1000 gigabyte een terabyte, 1000 terabyte een petabyte en 1000 petabyte een exabyte. 1000 exabyte, ofwel 1.000.000.000.000.000.000.000 (een triljard) byte, is een zettabyte.
Been turned around till I'm upside down Been all at sea until I've drowned And I've felt torture, I've felt pain Just like that film with Michael Caine I've been abused and I've been confused And I've kissed Margaret Thatcher's shoes And I been high and I been low And I don't know where to go
Birth, school, work, death Birth, school, work, death
And heroin was the love you gave From the cradle to the grave Boys and girls don't understand The devil makes work for idle hands I cut myself but I don't bleed 'Cause I don't get what I need Doesn't matter what I say Tomorrow's still another day
Birth, school, work, death Birth, school, work, death
Yeah I been high and I been low And I don't know where to go I'm living on the never never never This time it's gonna be forever I'll live and die don't ask me why I wanna go to paradise And I don't need your sympathy There's nothing in this world for me
Birth, school, work, death Birth, school, work, death
Birth, school, work, death Birth, school, work, death Birth, school, work, death Birth, school, work, death
