Tijdens het opruimen van boeken, die steeds naast en niet in de kast terecht zijn gekomen, valt een boek over Romaanse kunst open en ik zie een beeld van een vrouw met kind. Ze heeft een zwart gezicht, zit statig rechtop, een kind op haar schoot. Het onderschrift luidt: 'Zwarte Madonna, gevonden bij de bron in het bos.
Is dit een madonna met kind? Ze maakt een totaal andere indruk als de bekende 'Maria met kind', voor velen het voorbeeld van 'de moeder'. Een raadselachtige beeld met het zwarte gezicht. In de verhalen wordt verteld dat deze beelden vaak gevonden zijn door schaapherders, boeren of handwerkslieden in akkers of bij bronnen. Nu horen raadsels bij het mysterie van het oervrouwelijke en het vraagt geduld en wijsheid om ze op te lossen. In het Oude Testament geeft de koningin van Saba koning Salomo raadsels op om te weten te komen in hoeverre hij in het mysterie van de vrouwelijke wijsheid was ingewijd.
Streven naar de waarheid is belangrijk; het bezitten van de waarheid is gevaarlijk. Althans de overtuiging dat men ze bezit. In deze postmoderne tijden is liegen met het oog op het behartigen van de waarheid geen zeldzaamheid meer. Er wordt steeds meer creatief omgegaan met de waarheid. De waarheid moet worden geherstructureerd en geflexibiliseerd en in België geregionaliseerd, gecommunautariseerd, gedefederaliseerd, gesplitst, ontbonden en daardoor transparant gemaakt. Het is de waarheid dat de echte waarheid altijd meervoudig is.
In de politiek geldt het Kretenzer syllogisme. «Alle politici zijn leugenaars. Ik ben een politicus. Dus ben ik een leugenaar en lieg ik als ik zeg dat ik een leugenaar ben. Bijgevolg spreek ik de waarheid.»
Een politicus is derhalve een wezen dat de waarheid spreekt, ook als het liegt. Kiezers zijn keizers. Ieder heeft zijn waarheid. Politici zijn verondersteld al die waarheden op te tellen en er een gemiddelde waarheid uit te distilleren.
Of politici de waarheid spreken, is trouwens zonder enig belang. Belangrijk is dat de bevolking gelooft dat ze de waarheid spreken.
Een overtuiging is weliswaar gevaarlijker dan een leugen.
En halve waarheden zijn leugens.
De waarheid verteert moeilijk. Zuivere waarheid is meestal giftig. Het is immers een waarheid als een koe dat wie werkt als een paard bewijst dat hij een ezel is.
De waarheid slaat meestal een wonde, waarop ze geen balsem legt.
De waarheid een springlading. Wie de waarheid verkondigt, loopt groot gevaar. Beseft hij die de waarheid spreekt dit ten volle, dan is hij een éénpersoonszelfmoordcommando.
De waarheid is te mooi om waar te zijn. De waarheid is echter schoon, ook als ze lelijke dingen toont. Daarom is moderne kunst niet zelden lelijk.
Gelukkig is in onze consumptiemaatschappij nu ook de waarheid te koop, vaak afgeprijsd en soms leverbaar op voorafbetaling. Vooral de kranten zijn grote toeleveraars van de waarheid.
De waarheid staat steeds in de krant, zelden in het staatsblad, nooit in een grondwet.
Er moet dringend een Ministerie van de waarheid worden opgericht met duizenden ambtenaren en inspecteurs. De minister van de waarheid wordt de meest gehate man van het koninkrijk. De vrouwen zijn ongeschikt voor deze job, omdat vrouwen die echte vrouwen zijn en dus minzaam, onhaatbaar zijn.
