Jammer maar helaas: Morgen geen Zondag
Frontpoëziedag. Binnen minder dan een maand verhuizen we naar een nieuwe
woning, een paar kilometer verder aan de oever van de Moon-rivoer. Op zich geen probleem, ware het niet dat er
nog gigantisch veel moet aan gebeuren en de laatste dagen ben ik sowieso al
achter geraakt op mijn behoorlijk strakke schilderschema. Bovendien moet ik volgende week ook nog
een border-run naar Cambodja doen , waardoor ik opnieuw een volle dag dreig te
verliezen. Hopelijk kunnen de fans van deze rubriek hier begrip voor opbrengen .
Vandaag precies honderd jaar geleden, op 31 augustus 1918 om 22.30 u., bezweek in het militair hospitaal van Vinkem
de 36-jarige Joe English als gevolg van een slecht verzorgde
blindedarmontsteking. English had al voor het uitbreken van de oorlog een stevige
reputatie als kunstschilder en illustrator opgebouwd. In 1904 en 1907 werd hij
tweemaal tweede in de Prijs van Rome, de prestigieuze aanmoedigingsprijs voor
jong artistiek talent. In hetzelfde 1907 kreeg hij overigens ook nog de al even
belangrijke Godecharleprijs met zijn drieluik De Mensheid op Zoek. Het
aan deze prijs verbonden bedrag gaf hem het basiskapitaal om zich integraal aan
zijn kunst te kunnen wijden. Op het
ogenblik van de Duitse inval werd English gemobiliseerd als soldaat in het 7e
Linieregiment. Tijdens de aftocht van het
leger, in de herfst van 1914, liep hij een ernstige gewrichtsontsteking op en
werd hij gehospitaliseerd in Calais. Na zijn herstel werd hij niet langer lichamelijk
geschikt voor frontdienst bevonden en op 23 februari 1915 ingedeeld bij de 19ecompagnie des Travailleurs Auxilliaires
du Génie (TAG) als kasseilegger. Dankzij de bemiddeling van dokter Frans Daels
kwam hij in 1916 in het onder zijn supervisie staande onderzoekscentrum
voorbescherming tegen stikgassen in
Veurne terecht. Hier, op zijn kamertje in het klooster, maakte hij op vraag van
Daels heel wat illustraties voor het S.K.V.H. en ontwerp hij de bekend en
berucht geworden heldenhuldezerk. English stelde zijn talent gul ter
beschikking en gaf de Vlaamse agitatie aan en achter het IJzerfront een eigen,
duidelijk herkenbare iconografie en beeldtaal die uitermate geschikt bleek voor
propagandadoeleinden. Op voorspraak van Marie Belpaire en een paar collega-artiesten,
kwam hij uiteindelijk in april 1918 in de Section
Artistique de lArmée de Campagne terecht.
Niet alleen zijn werk leverde een belangrijke bijdrage tot het uitbouwen
van een specifieke, Vlaams-nationaal geïnspireerde herinneringscultuur aan de
Grote Oorlog. Het huldebetoon dat op 4 september 1920 aan zijn graf op
militaire begraafplaats van Steenkerke werd georganiseerd, zou uitgroeien tot
de IJzerbedevaarten.
Dulhallow A..D.S. Cemetery dankt haar naam het gelijknamige Advanced Dressing Station, een medische post die hier ooit lag en
waarvan u hier een foto uit 1918 vindt. Dulhallow A.D.S. dat ten noorden van Iepet, tussen de Diksmuidseweg
en het Kanaal Ieper-IJzer lag, werd vanaf juli 1917 operationeel om de gewonden
op te vangen van de Slag om Pilckem Ridge,
de openingsfase van het bloedbad dat latere in de geschiedenisboeken als de
Derde Slag om Ieper zou bekend staan. Op 31 juli 17, de eerste dag van deze
slag passeerden op deze plek alleen al 96 gewonde officieren en 2.586 gekwetste
onderofficieren en manschappen. Deze site bleef vrijwel onafgebroken in gebruik
tot aan de wapenstilstand en na de oorlog fungeerde ze als verzamelbegraafplaats
voor graven uit de omgeving. Zo werden hier onder meer de gesneuvelden die
oorspronkelijk op Malakoff FarmCemetery in Brielen en Fusilier Wood in Hollebeke lagen,
bijgezet. 10 Gesneuvelden van het York & Lancaster Regiment die oorspronkelijk
op Malakoff lagen en 29 Britten die
in Fusilier Wood waren begraven maar wiens graven vernietigd
werden door artillerievuur worden herdacht in twee hoefijzervormige zerkopstellingen
met een centraal geplaatste zandstenen herinneringsblok. Deze blokken, die men
op heel wat CWGC-begraafplaatsen kan terugvinden, werden naar verluidt voor het
eerst op deze site geplaatst en worden sindsdien Dulhallow Blocks genoemd. Momenteel worden op deze begraafplaats 1.601
doden uit de Eerste en 1 uit de Tweede Wereldoorlog herdacht. Onder hen zijn ook 54 Duitsers, 2 Fransen en 1
Belgische militair. Een bijzonder groep gesneuvelden kan men terugvinden in vak
II, rij F. Hier liggen 41 mannen begraven van het Labour Corps en de Seaforth
Highlandersdie op 9 januari
1918 in dezeomgeving aan flarden werden
geblazen door een Duitse toevalstreffer op een vrachtwagen die was volgepakt
met munitie...
Vandaag even en uitzonderlijk, een persoonlijke, niet WO I-gerelateerde
noot. Datonze sibbe een boontje voor
Zuidoost-Azië heeft is al langer geweten. Het is niet alleen de favoriete vakantiebestemming van de Kids. Ik heb de meeste landen in de regio bezocht en ben een half jaar geleden naar Thailand geëmigreerd. Ik woon met mijn Lao-Thaise eega in
Isaan in het Noordoosten van Thailand, vlakbij de Cambodjaanse grens. Vandaag,
kort na de middag, vertrekt mijn oudste dochter als één van de 6 beursstudenten
van de Universiteit Antwerpen die in het raam van het vriendschapsverdrag
tussen de provincie Antwerpen en Shaanxi een studiebeurs kregen, voor een jaar
naar de Volksrepubliek China. Ze gaat een half jaar Chinees studeren aan de
prestigieuze Northwestern University
in Xian -de historische bakermat van China- en daarna een half jaar Engels
doceren aan een universiteit in Xianyang. Het spreekt voor zich dat de papserd
erg trots is op Hylke en haar niet alleen een vlotte vlucht maar vooral een
fijn jaar in het voor ons al lang niet zo Verre Oosten toewenst.
Westouter is één van die rustieke pareltjes die samen het Heuvelland
vormen. Op het kerkhof, in de schaduw
van de fraaie Sint Eligiuskerk ligt de CWGC-site Westouter Churchyard Military Cemetery. Op zich niets bijzonders
ware het niet dat in één graf twee broers begraven liggen. Ook dit kan
gebeuren, alhoewel niet vaak. Wat dit graf echter helemaal bijzonder maakt is dat
beide broers op dezelfde dag sneuvelen. In graf II A 5 ligt Charles Frederick Robinson, een
soldaat in de 594e M.T. Company
van het Royal Army Medical Corps
(R.A.M.C.). In hetzelfde graf maar
onder een aparte zerk rusten ook de stoffelijke resten van zijn broer James
Alfred, een kanonnier in de 12eBattery
van de 35eBrigade Royal Field
Artillery. Beiden sneuvelden op zondag 16 september 1917. Mogelijk overleden ze in één van de Casualty Clearing Stations die in en rond Westouter waren ingericht om de talloze gewonden van de Derde Slag om Ieper op te vangen.... De Londense familie
Robinson betaalde een hoge prijs tijdens de Great
War. Hun broer William Charles, een soldaat in het 7e Bat. Duke of Cornwalls Light Infantry was al
op 24 augustus 1916 aan de Somme gesneuveld. Hij werd begraven op London Cemetery & Extension in
Longueval.
Morgen, 29 augustis, om10.00 u. wordt aan het Amerikaanse monument aan de Kemmelstraat in
Kemmel herdacht dat precies een eeuw geleden de Amerikaanse troepen voor het
eerst in actie kwamen in Vlaanderen. In
het kader van de voorbereidingen op het grote geallieerde najaarsoffensief ,kwamen in de periode tussen 18 augustus en 4
september 1918 tussen Vierstraat en de Komense
Vaartde 27e en 30e
U.S. Infantry Divisions in actie om de laatste Duitse troepen uit het gebied rond de keihard
bevochten Kemmelberg te verdrijven.
De zwart/wit-foto dateert van kort na
1929 toen de monumentale gedenksteen in witte natuursteen, naar een ontwerp van
George Howe, een beeldhouwer uit Philadelphia, door de American Battle Monuments Commission was geplaatst. Hetmonument herdenkt de bijna 1.300 slachtoffers van de 27e
(Orion) Division en de 800 slachtoffers van de 30e (OldHickory) Division die hun vuurdoop ten zuiden
van Ieper niet zonder kleerscheuren
doorstonden .
Vandaag vindt, voor de 17e keer alweer, in Steenstrate in de schaduw van het Van Raemdonckmonument, de IJzerwake
plaats. Volk word staat !, het motto
van deze editie werd ontleend aan een gedicht dat Anton Van Wilderode in 1984
voor de IJzerbedevaart schreef en toen op muziek werd gezet door de Vaganten.
Graag breng ik het vandaag in de rubriek Zondag
Frontpoëziedag
VOLK WORD STAAT
Volk, word staat, word Vlaamse staat / doe de kansen
keren, / weer wie u met slechte raad / om de wille van de baat / averechts
regeren, / Zoveel slechte heren !
Volk word staat, word Vlaamse staat / dop uw eigen
bonen, / vecht zolang uw hart nog slaat / tot het vaderland bestaat / waarin
straks uw zonen / beter zullen wonen !
Volk word staat ! De oude eis / nu in de felle
gebiedende wijs ! / Eindelijk, eindigt eindigt de tijd / van uw beschamende
horigheid. / Eindelijk neemt gij het lot van uw land / stevig in eigen hand !
Vol, word staat, word Vlaamse staat / om als volk te
leven. / Nacht die naar zijn morgen gaat, / morgenlicht en dageraad, / dag die
onbeschreven / ons wordt toegegeven !