De handelszaak rond de
familie van HECTOR CAUWELS draait bijna een eeuw lang op volle toeren in hartje Maldegem.
Centrum Hector
Cauwels Deel XI b.
De
familie van MARGRIET CAUWELS leidde
bijna een eeuw lang een drukke handelszaak, gestart in 1922 door Hector Cauwels
in het centrum van Maldegem. Margriet Cauwels zette de zaak van haar oom Hector
Cauwels verder vanaf mei 1959 en geniet nu nog steeds van het welvaren van haar
onderneming.
De
ouders van Margriet waren afkomstig van Moerhuize en de Noordstraat. Heel haar
leven bleef Margriet innig verbonden met alle familieleden. De namen Cauwels,
De Smet en de aanverwante gezinnen Van Caeseele, Thijs, Verstringhe enz. bleven
een ondernemende gemeenschap met sterke familiebanden.
Het
relaas over haar familie doet Margriet glimlachen, soms met melancholie als zij
denkt aan de voorouders en de talrijke nakomelingen die overal verspreid zijn
in Vlaanderen tot in de Verenigde Staten toe.
Margriet was de dochter van Cyriel Cauwels en
Euphrasie De Smet, een soort verzetsstrijdster tijdens W.O.I.
Euphrasie
s zuster, Leonie De Smet was
getrouwd met Hippoliet Van Caeseele,
DEN DJAAK( 29 12 1880 22 04
1951), zoon van Jacob Van Caeseele en Amelie Verstringe.
Leonie De Smet en Hippoliet Van Caeseele
hadden 5 kinderen:
de jong overleden Martha Van Caeseele (1902 - 1917), Yvonne Van Caeseele (1915) getrouwd met veldwachter Adelin Rotsaert (1911) uit de Burgemeester
Charles Rotsart de Hertainglaan toen nr. 16, Marcella Van Caeseele getrouwd met
Richard De Mulder, commissaris in Gent, Honoré Van Caeseele (1907) en Bertha Van Caeseele (1901 - 1960),
getrouwd met Honoré Thijs (1898).
Honoré
Thijs en Bertha Van Caseele woonden in het lage, oude huis achteraan op het Hof
van Remi Van Deynse in Moerhuize. Ze hadden een winkeltje en verkochten o.a.
tabak, zegt mijn neef Valère Claeys
(1926). Ik heb dit huis daar nog weten staan. Later verhuisden ze naar de
Bloemestraat toen nr. 21. Ze hadden drie kinderen: de veldwachter Roger Thijs, Odette Thijs en de postbode Willy
Thijs.
Honoré
Thijs was de broer van Emiel, Marie en Celina Thijs. Emiel Thijs (1891) was opperwachtmeester van de gendarmerie, later
bankbediende. Honoré Thijs en zijn echtgenote Germaine Devynck woonden naast
onderwijzer Emiel Baetens (1903) en Julienne Verbeke in de
Aardenburgkalseide toen nr. 254B. Die twee huizen staan er nog, rechts voor de
verkeerslichten. Marie Thijs en Richard
Impens woonden in Broekhuize naast mijn grootouders August Cochuyt en
Livina Colman, later in de Moerhuizestraat nr. 35, rechtover het café In t
Groene Woud of het gewezen Populierenhof en Georges (nu Vera) Boes. Het huisje is afgebroken enkel tientallen jaren geleden. Celina Thijs en schoenmaker René Posman woonden op t Molentje.
De echtgenoot van Leonie De Smet, Hippoliet Van
Caeseele, Den Djaak
leefde ondergedoken tijdens de oorlog maar bracht briefwisseling en
inlichtingen over van bezet België naar neutraal Nederland tijdens W.O. I, via
Den Draad, waar normaal niemand levend doorheen kon. De kilometerslange en levensgevaarlijke
grens of prikkeldraadversperring onder stroom, de Dodendraad was er geplaatst
door de Duitsers om het verkeer tussen bezet België en neutraal Nederland te
verhinderen.
Euphrasie De Smet noch Den Djaaks dochter, Bertha Van Caeseele
lieten iets los tijdens de talrijke pijnlijke verhoren van de Duitse bezetters
die de activiteiten van de verzetsman in de gaten hielden en absoluut de
schuilplaats van den Djaak wilden kennen. Niemand loste een woord, ook niet
toen ze met de dood werden bedreigd. Den Djaak werd pas op het einde van de
oorlog opgepakt en geïnterneerd. Zijn dochter Martha, zijn moeder Amelie
Verstringe en zijn echtgenote Leonie De Smet stierven tijdens zijn
gevangenschap.
Een prachtige reportage over het verzet
tijdens W.O.I en de rol van Hippoliet Van Caeseele en zijn schoonzuster
Euphrasie De Smet, staat uitvoerig beschreven in het Jaarboek 1997 Het Ambacht. Dit verhaal werd verteld door de toen
80 jarige Cyriel Cauwels, vader van
Gisèle, Hulin, Berthil, Margriet en Charline Cauwels en verwoord door Albert Willems die al de verhalen
publiceerde in t Vrij Maldegem rond 1971. De
foto (2) van Den Draad geeft een duidelijk beeld van de levensgevaarlijke versperring,
waar toch honderden mensen doorheen konden vluchten gedurende de jarenlange
bezetting. De foto komt
uit een studie van Prof. Dr. A. Vanneste 'Het eerste ijzeren gordijn', Archief
Maldegem.
Euphrasie De Smet was erg sociaal en
hield contact met al haar familieleden. De nichtjes en de neefjes van den buiten
die schoolliepen in het centrum mochten bij haar s middags hun lunch
verorberen tijdens de lange wintermaanden. Haar deur stond wagenwijd open voor
alle familieleden, vrienden en kennissen. De mensen waren vroeger socialer en
bereidwilliger tegenover hun medemens. Haar achternichtje Nadine De Smet, dochter van Valère De Smet uit de Rapenbrugstraat, mijn
buurmeisje uit mijn kinderjaren, herinnert zich nog altijd de heerlijke soep die
haar groottante Euphrasie klaarmaakte.
Het
lijkt misschien allemaal verwarrend maar alle inwoners van Maldegem herinneren
zich die namen. De families De Smet, Cauwels, Thijs, Van Caeseele, Verstringhe waren
druk in de weer om hun gezin te onderhouden. Er was leven, familie en commerce
in het dorp.
De oom
van Margriet Cauwels, HECTOR CAUWELS
stond aan de basis van een bloeiende handelszaak in het centrum van Maldegem.
HECTOR CAUWELS was de zoon van Hippoliet Cauwels en Amelie Rabout. Hij was geboren op 2
september 1887 en is overleden op 18 juni 1969. Hij was in heel Maldegem gekend
omdat hij, in 1890 als driejarig
jongentje onder de tram terechtkwam in de Noordstraat en zijn benen tot onder
de knie werden afgereden.
Zijn
moeder Amelie Rabout had het tuinhekje vergeten sluiten. Hectorke maakte daar
gebruik van om eens op het voetpad te lopen. Aan de overkant van de straat liep
een garnaal leurster die de mensen buiten lokte met haar schelle stem en Verse
garnalen te koop! Hectorke had best zin in garnaaltjes en liep naar haar toe,
toen zij hem er enkele aanbood. De tram kwam er juist aan en zijn beentjes
werden afgereden. Heel Maldegem was geschokt door dit ontstellend drama maar
had bewondering voor het dappere gezin dat de jongen hielp met alle mogelijke
middelen om een volwaardig bestaan op te bouwen.
Heel
hun leven hebben de ouders zich schuldig gevoeld door die tragedie, maar Hector
was een moedig overlever. Hij deed goed zijn best op school. Hij studeerde hard
en volgde een kantooropleiding. Hij kon heel goed schrijven, hij hield van
taal. Hij startte een loopbaan als bureelbediende in t Getrouwe Maldegem.
In 1922 opende hij de handelszaak BIJ TORKE CAUWELS in het centrum. De
zuster van Hector Cauwels, Alice Cauwels
(1896 1996), was getrouwd met Omer De Smet (1902), zoon van de vlasbewerker Honoré De Smet en Barbara De Roo
uit de Kwadestraat nr. 5. Zij hadden naast Hector Cauwels een handelszaak voor
klompen, fraaie fantasieklompen, klompensokken, vislijnen en lederen
boekentassen. Beatrice De Meyere was
de voorlaatste eigenares van deze woningen van Alice en Hector Cauwels. Op de
bovenverdieping was een soort tabaksnijderij of - fabriekje. Livina De Windt (1875) en bakker
Theodoor Spiegelaere hadden er ooit nog gewoond voor ze naast t Hof van Brussel gingen wonen.
Hector
droeg lederen zolen en speciale kousen en kon zich redden als de beste. Hij had
een aangepaste driewieler waar hij mee rond reed in het dorp. Op de foto (3) van
Hector op de driewieler, zie je duidelijk Huize - brouwerij Potvliege links en
zijn winkel rechts, met uitstalramen.
Hector
was best een knappe man en hij trouwde met Pharaïlde
Bourgonjon (03 11 1887) op 21 augustus 1924.
De
dagblad - en tabakshandel van Hector
Cauwels en Pharaïlde Bourgonjon, toen Markt 5, was gekend in Maldegem. Wie
kocht er geen inkt, pennen, pennenhouders, leien en griffels en andere kantoor-
of schoolbenodigdheden bij hen? Ze verkochten prentkaarten van Maldegem maar in
de etalage (foto 4) van hun
handelszaak lagen sierlijke pijpen, uitgelezen alcoholische dranken van bekende
merken, sjaals, herenhemden, hemdencols die je afzonderlijk kon kopen, bretellen,
manchetknopen, fraaie dassen, hoeden, horlogebandjes en zakhorloges. De pop in
de etalage draagt een kiel en een pet, dus Hector verkocht ook werkkledij.
Hector was een actief en een gewaardeerd lid van de dorpsgemeenschap en nam
vaak deel aan uitstappen naar de kust en naar Nederland. Wie gevreesd had dat
hij niet lang zou leven, kwam bedrogen uit. Hij werd 82 jaar, mede dank zij de
goede zorgen van zijn echtgenote Pharaïlde Bourgonjon.
Beide
handelszaken van Hector en Alice Cauwels
en het café restaurant Velodrom, waren meteen de laatste woningen van
de Markstraat in de bocht naar de Noordstraat. Je kan dit duidelijk zien op de
prentkaart 5. Er zijn twee verschillende woningen met verschillende
zonnestores, tussen Huize Potvliege en café restaurant Velodrom, nu Praatcafé
De Filosoof.
Op de prentkaarten
5 / 6
zie je dat er rechtover nog een voetpad is en enkele woningen. Die
straat met links de brouwerij en domein Tijtgadt overgenomen door de
familie Verkindere, was een doorgang
voor de tram, een tramstraatje. De herberg
Sinte Barbara bij A. Clijncke was toen nog niet afgebroken om plaats te
maken voor het Schouwburgplein. Die prentkaart dateert van begin jaren 30, dus
het zicht oogt zoals meer dan 85 jaar geleden.
Van de familie De Smet uit Moerhuize, naar de
familie Cauwels in de Noordstraat, naar de families Cauwels De Smet in de
Markstraat is een hele omwenteling maar de locatie van een handelsruimte is
belangrijk voor een zaakvoerder.
Binnen
enkele jaren bestaat Bij Torke
Cauwels, deze goedgelegen handelszaak in het centrum 100 jaar. Bijna één
eeuw - oude, drukke, gezellige onderneming in het centrum, gestart door Hector
Cauwels, verdergezet door zijn nichtje Margriet
Cauwels, door haar dochter Christine
De Vlieger en door Maxim
Vandemoere, de zoon van Christine, vier generaties lang. De huidige
dagbladhandel Maxim omvat dus twee
woningen samengevoegd tot één en bestaat bijna 100 jaar. Margriet Cauwels (28
04 1923) zal het nog meemaken. Zij kent nog de volledige geschiedenis van haar
zaak, het verhaal van de belangrijkste familiebanden en alle wetenswaardigheden
van de hele buurt. Zij oogt nog altijd fris en gezond en is begaan met haar
handelszaak in het centrum. (wordt
vervolgd, Hector Cauwels deel XI b,
Centrum )
Link naar foto's: https://plus.google.com/photos/116688562905656264433/albums/5987355095522194401
en https://plus.google.com/photos/116688562905656264433/albums/5987355497568736801
Met
dank voor de fotos, de herinneringen en de informatie aan Mevrouw Margriet
Cauwels, het Archief Maldegem en Rya De Smet.
08-03-2014 om 00:00
geschreven door Marianne Posman 1
|