Volgens de laatste volkstelling had Zuid-Afrika 44.819.778 (2001) inwoners. Volgens de laatste schatting had het land 48.782.756 (2008) inwoners. De bevolking krimpt, voornamelijk als gevolg van de Aids Epidemie met 0,46% per jaar.
Zuid-Afrika is een multi-etnisch en multicultureel land. Het heeft de grootste van oorsprong Europese en Indiase bevolking van Afrika. Bij de volkstelling van 2001 was 79% van de bevolking zwart, 10% blank, 9% kleurling en 3% waren Indiërs.
1,5% van de bevolking hing de islam aan en 1,3% het hindoeïsme. 15,1% van de Zuid-Afrikanen was niet-gelovig, 2,3% had een ander geloof en 1,4% was het niet duidelijk. Veel mensen combineren het christendom met een natuurgodsdienst.
Taal
In Zuid-Afrika worden veel verschillende talen gesproken. Elf daarvan zijn officieel. Na India heeft Zuid-Afrika daarmee de meeste officiële talen ter wereld.
Als eerste Europeaan verkende Bartolomeus Diaz in 1488 de kust rond Kaap de Goede Hoop. Het gebied werd door Portugal echter niet gekoloniseerd.
VOC Toen het Nederlandse schip Nieuw Haarlem op zijn terugreis van Indië op 25 Maart 1647 met een bemanning van zestig leden aan de Kaap strandde, kwamen de plaatselijke Khoikhoi voor de eerste keer in aanraking met Nederlanders. De schipbreukelingen bouwden een klein fort dat ze de naam "Sand Fort van die Kaap die Goeie Hoop" gaven.
De bemanning onder bevel van onderkoopman Leendert Janszen bracht bijna een jaar aan de Kaap door voordat in maart 1648 de overlevenden door een vloot van 12 VOC schepen onder leiding van W.G. de Jong gered werden en teruggebracht naar Nederland. Zij berichtten thuis over de gunstige klimaattoestanden, hun goede ervaringen met de plaatselijke Khoikhoi en de ruilhandel met het inheemse volk. Dit was beslissend voor de VOC om een verversingsstation bij de Kaap op te richten voor schepen die op weg waren naar het verre oosten. Op 6 april 1652, komt Jan van Riebeeck aan bij Kaap de Goede Hoop. Het gebied met Nederlandse kolonisten breidde zich gedurende de 17e en 18e eeuw langzaam uit in oostelijke richting tot bij de Visrivier.
Brits bewind In 1795 bezetten de Britten de streek rond Kaap de Goede Hoop, maar gaven hem weer terug aan de Nederlanders in 1803. In 1806 namen de Britten voorgoed bezit van de Kaap. Er ontstond onenigheid tussen de Britten en de Nederlandse boeren, onder meer omtrent de compensatie voor de afschaffing van de slavernij in 1833. Velen van de Nederlandse (en ook Duitse en hugenootse) kolonisten, bekend als Boeren, trokken in de jaren 1830-1840 in de zogenaamde Grote Trek weg uit de Kaapkolonie. Zij stichtten onafhankelijke republieken, die verenigd werden in de Oranje Vrijstaat en Transvaal. Een poging van de Boeren om ook Natal binnen te trekken werd afgeslagen door de Zoeloes onder Dingaan, de broer van de beroemde Shaka Zoeloe. Het waren vooral diens oorlogen die andere stammen zo verzwakt hadden waardoor de Boeren hun opmars konden houden. De Zoeloes werden later verslagen door de Britten.
Vlag van de Unie van Zuid-AfrikaIn 1867 werden diamanten ontdekt in Kimberley op de grens van de Oranje Vrijstaat. Goud werd in 1886 aan de Witwatersrand in Transvaal gevonden. Dit leidde tot een stroom van blanke immigranten en rijkdom voor Transvaal. De Boeren verzetten zich tegen inmenging van de Britten, wonnen de Eerste Boerenoorlog (1880-1881), maar werden verslagen in de Tweede Boerenoorlog (1899-1902).
Zelfstandig In 1910 werd de Unie van Zuid-Afrika gevormd, die een onafhankelijke staat binnen het Britse Gemenebest werd. In 1931 werd Zuid-Afrika een Dominion. Vele wetten regelden een ongelijke behandeling van burgers op grond van hun huidskleur. Deze politiek werd geformaliseerd tot de apartheid (gescheiden ontwikkeling van de diverse rassen) na de verkiezingsoverwinning van de Nationale Partij in 1948.
Na de apartheid In de jaren '90 eindigde de apartheid. Toenmalig President de Klerk liet de bekende antiapartheidsactivist Nelson Mandela vrij op 11 februari 1990, en in 1994 werden er voor het eerst algemene verkiezingen voor alle rassen gehouden, leidend tot een bestuur van de (overwegend zwarte) tot politieke partij getransformeerde anti-apartheidsgroepering ANC, eerst onder leiding van Mandela, later onder Thabo Mbeki. De nieuwe regering voerde een beleid van 'rechtstellende actie' om de ongelijkheden van het verleden te beëindigen. Sinds 1996 is een nieuwe grondwet in werking.
Zuid-Afrika is een republiek in transformatie. Het is nog steeds een land met volgens de Lijst van landen naar inkomensverschillen zeer grote tegenstellingen tussen arm en rijk. Bovendien heeft het hoogste percentage HIV besmetten van de wereld. Volgens de vele critici in het land zelf en in de wereld is het vooral aan het falende regeringsbeleid toe te schrijven dat de AIDS-epidemie zo ver uit de hand kon lopen. In bepaalde regio's van het land is het etnische geweld en de bendecriminaliteit in de laatste tien jaar sterk toegenomen, waarbij met name Afrikaners (Boeren) en andere blanke en relatief rijkere groepen het doelwit vormen.
Anno 2006 verloor het ANC een groot deel van haar aanhang. Toch haalde het nog een nipte meerderheid. Zuid-Afrika zakte in de index van de menselijke ontwikkeling van een 85ste (ten tijde van de verkiezing van het ANC in de jaren negentig) naar de 120e plaats. De index bevat 177 landen over de gehele wereld.
Naast de AIDS-epidemie wordt misdaad in Zuid-Afrika sinds het einde van de apartheid als een nationale crisis beschouwd. Zuid-Afrika is één van vijf landen wereldwijd waar georganiseerde misdaad een negatief effect op de economie heeft en hoge extra kosten veroorzaakt. Volgens een onderzoek uit 1997 van de Duitse Handelskamer heeft bijna 15 procent van de ondernemingen die deelnamen aan het onderzoek nieuwe investeringen gestaakt wegens de hoge misdaadcijfers.
In 1995 waren de moordcijfers in Zuid-Afrika de hoogste ter wereld er werden gemiddeld twee mensen per uur vermoord. De provincies Gauteng en West-Kaap worden het meest geraakt, Johannesburg werd zelfs de moordhoofdstad van de wereld genoemd. In een onderzoek van de Verenigde Naties, uitgevoerd tussen 1998-2000, stond Zuid-Afrika op de tweede plaats voor moord en beroving en op de eerste voor verkrachting. De hoge criminaliteit zorgt ervoor dat de hogere- en middenklasse wegtrekt uit de steden en gaat wonen in afgesloten wijken in de buitenwijken, hierdoor worden de steden steeds explosiever. Deze trend is aanwezig in elke stad in Zuid-Afrika, maar het sterkst in Johannesburg. De onveiligheid zorgt er ook voor dat veel mensen helemaal wegtrekken uit Zuid-Afrika om hun heil te zoeken in Amerika, Europa, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië. Ook buiten de grote steden is het niet veilig, sinds de jaren '90 worden er veel boerderijen en buitenplaatsen overvallen. De slachtoffers zijn vooral blanke boeren met hun vrouwen en kinderen. Van 1994 tot 2003 verloren rond de 2.000 blanken het leven tijdens zulke overvallen
In 2008 stond Zuid-Afrika op de 2e plaats als we kijken naar moordcijfers, direct na Colombia , in 2008 werden er bijna 22.000 mensen vermoord in Zuid-Afrika, wat neerkomt op ruim 60 moorden per dag. Het aantal geregistreerde verkrachtingen is ruim 50.000, daarmee staat Zuid-Afrika wereldwijd op de 2e plaats na de Verenigde Staten. Het totaal aantal geregistreerde misdrijven in 2008 bedroeg 2.683.849.
Handel in verdovende middelen viert sedert het einde van de apartheid eveneens hoogtij in het land. Kaapstad dient nu naast Lagos in Nigeria als één van de Zuid-Amerikaanse en Aziatische hoofdinvoerhavens van kartels voor verdovende middelen in Afrika. Zuid-Afrika is één van de belangrijkste landen voor de internationale handel in verdovende middelen en is ook de grootste producent van hasj geworden. Er is daar reeds in 1994 hasj ter waarde van 45 miljard rand op 83.000 hectare verbouwd.
Zuid-Afrika is een ontwikkelingsland met een naar wereldmaatstaven gemiddeld inkomen en een grote hoeveelheid bodemschatten. De financiële, juridische, communicatie-, energie- en transportsectoren zijn goed ontwikkeld, haar effectenbeurs behoort tot de 10 grootste van de wereld, en de infrastructuur is goed ontwikkeld.
De werkloosheid is met 26% echter onverminderd hoog, en de economische problemen uit de tijd van de apartheid, armoede en gebrek aan economische macht van zwakkere bevolkingsgroepen, zijn nog niet opgelost. Ook criminaliteit, corruptie en AIDS zijn grote problemen.
President Mbeki tracht economische groei en buitenlandse investeringen te bevorderen door de arbeidswetten te versoepelen, de privatisering te versnellen en de regeringsuitgaven te verminderen. Deze plannen stuiten op sterk verzet uit de vakbeweging.
(data zijn schattingen uit 1999, tenzij anders aangegeven):
BNP(PPP): $576.4 miljard (2006) Groei van het BNP: 4,6% BNP per inwoner: $12100 Verdeling BNP over sectoren: landbouw 5%, industrie 35%, diensten 60% Verdeling van inkomen over percentielen: laagste 10%: 1,1%, hoogste 10%: 45,9% (1994) Inflatie: 5%(2006) Beroepsbevolking: 16 miljoen personen (2006) Beroepsbevolking naar sectoren: landbouw 30%, industrie 25%, diensten 45% Werkloosheid: 26% Staatsbegroting (schatting fiscaal jaar 1994/1995): inkomsten: $30,5 miljard uitgaven: $38 miljard, waarvan $2,6 miljard kapitaalkosten Industrieën: mijnbouw ('s werelds grootste producent van platina, goud en chroom), automobielen, metaal, machines, textiel, ijzer en staal, chemicaliën, voedingsmiddelen Groei industriële productie: 4.5% (2005) Elektriciteitsproductie: 215.9 miljard kWh (2005) Elektriciteitsbronnen: fossiele brandstoffen 92,09%, waterkracht 0,83%, kernenergie 7,08% (1998) Elektriciteitsgebruik: 197.4 miljard kWh (2005) Elektriciteitsexport: 10.14 miljard kWh (2003) Elektriciteitsimport: 6739 miljard kWh (2003) Landbouw: maïs, tarwe, suikerriet, fruit, groente, runderen, gevogelte, schapen Export: $28 miljard Exportproducten: goud, diamant, metalen en mineralen, machines Exportpartners: Verenigd Koninkrijk, Italië, Japan, Verenigde Staten, Duitsland (1997) Import: $26 miljard Importproducten: machines, voedselproducten, chemicaliën, aardolieproducten Importpartners: Duitsland, Verenigde Staten, Verenigd Koninkrijk, Japan Buitenlandse schuld: $44,33 miljard (2005) Ontwikkelingshulp: ontvangen: $676,3 miljoen (jaar niet gegeven) Munteenheid: 1 Rand (R) = 100 cent. ( 0,0885) Wisselkoers: 1 eur. =11.29 rand Fiscaal jaar: 1 april - 31 maart
Landbouw Delen waar regelmatig regen valt:
Het gunstige klimaat en de vruchtbare bodem maken dat Zuid-Afrika een comparatief voordeel in de landbouwsector heeft. De Zuid-Afrikaanse landbouwsector draagt gemiddeld 3 tot 4 procent bij aan het bruto binnenlands product (BBP) en samen met de agro-industrie zelfs 14 tot 20 procent. In 2003 was de totale brutowaarde van de Zuid-Afrikaanse landbouwsector bijna 69 miljard rand (8,6 miljard euro). De sector voorziet in vrijwel de gehele lokale behoefte aan voedings- en genotmiddelen.
Droge delen:
In de droge delen is de grond helemaal niet meer vruchtbaar. Het is er hard zwoegen om er toch nog iets te laten groeien. Hongersnoden zijn nooit ver weg.
Visserij Zuid-Afrika heeft een van de grootste visindustrieën in Afrika. Visserij speelt geen grote rol in de Zuid-Afrikaanse economie, ondanks het feit dat het land een kustlijn heeft van meer dan 3.000 kilometer lengte. De Zuid-Afrikaanse visserijsector bevindt zich sinds het eind van de jaren zestig in een neergaande spiraal. Bedroeg de visvangst eind jaren zestig nog bijna 2 miljoen ton, nu wordt er jaarlijks tussen de 500.000 tot 600.000 ton (inclusief schaal- en weekdieren) aan land gebracht. Deze hoeveelheden blijven de laatste jaren vrijwel gelijk. De belangrijkste oorzaken voor het verval zijn de overbevissing van de Zuid-Afrikaanse visgronden en de uitbreiding van de territoriale zone tot 200 mijl, waardoor de scherpe controle op de vangst van verboden soorten vis tot deze zone werd uitgebreid.
Zakencultuur Er bestaat een aantal duidelijke verschillen tussen zakendoen met een Nederlander en met een Zuid-Afrikaan. Zo is een Nederlander in het algemeen formeler. Hij zal meestal als eerste een hand geven. Zuid-Afrikanen kijken vaak op tegen de Nederlandse manier van zakendoen. Zuid-Afrikanen willen gelijkwaardig behandeld worden, daarom is het voor Nederlanders belangrijk hen op basis van gelijkwaardigheid te benaderen. Belangrijk is om in gesprekken gemakkelijk te kunnen overschakelen naar onderwerpen als de sportwedstrijden van het afgelopen weekend.
