Het eiland Dias ligt voor de kust van Kreta en zou volgens recente onderzoeken wel eens een vindplaats kunnen zijn van de oude beschaving. Het eiland beschermt de haven van Heraklion, maar over de geschiedenis van het eiland weet men nog maar weinig.
Naar goede gewoonte is er natuurlijk ook weer een mythe over het ontstaan van het eiland.
Oppergod Zeus was boos over het feit dat de Kretenzers zijn geliefde geiten hadden gedood en liet een monster oprijzen uit de zee dat een donderslag in de zee wierp
Zo kwam het eiland tot stand. Door tussenkomst van Poseidon besloot Zeus de Kretenzers toch niet zo zwaar te straffen en gooide 2 noten in zee als voedsel. Het zijn de 2 kleine eilandjes, de Petalidi, ten oosten van Dias.
Nu wordt Dia ook wel eens de krokodil genoemd en met heel veel fantasie zie je inderdaad de vorm van een kop van een krokodil aan de westelijk kant van het eiland.
Door zijn strategische ligging veronderstelt men dat Dias ooit bewoond werd. Door de weinige archeologische opzoekingen die gedaan werden zijn er inderdaad sporen van menselijke aanwezigheid. Archeologen Arthur Evans, de man van Knossos, John Pentlberger, Haralambos Krizas, maritiem onderzoek door Jacques Cousteau in de zeventiger jaren en onderzoek door de afdeling Archeologie van de Universiteit van Kreta onder leiding van de hoogleraar Archeologie Katarina Kopaka bevestigen het bestaan van oudheden op het eiland. Deze onderzoeken bewijzen al sinds de jaren tachtig de archeologische waarde van Dias, wat in schril contrast staat met het beeld van "het verlaten en onbewoond eiland".
Buitengewoon belangrijk zijn de sporen daterend uit het Neolithicum, einde van het vierde millenium voor Christus. Keramiek, gereedschappen in obsidiaan, bouwstructuren, religieuze monumenten werden gevonden. Menselijke interventies zijn verantwoordelijk geweest voor veel schade en vernietiging van een Minoïsch bouwwerk, een kustgebouw in de baai van Sint Georgos, waarvan enkel de fundamenten werden gevonden.
Het was de belangrijkste toegang tot het eiland. In die buurt zijn dan ook de meeste bewijzen gevonden van menselijke aanwezigheid.
Door de overwoekering van het eiland was het moeilijk bewijzen te vinden. Door de restanten van ovens. kalk en verbrande grondstoffen werden de gesteenten in kaart gebracht door professor A. Alexopoulos en werd ontdekt dat bij voorkeur kalk werd gebruikt en uitgevoerd naar Kreta. Voor deze productie in de ovens was hout nodig en dat toont aan dat Dias niet zo desolaat was als het nu schijnt.
Ook werden lokale bronnen van onyx, een populair gesteente, gevonden dat bijvoorbeeld voor de bouw van de beroemde Minoïsche paleizen werd gebruikt.
Belangrijk zijn ook de ontdekkingen van de studiegroep onder leiding van Kopaka die wegen, zoals die van de belangrijkste pier in St. Georgos naar de kerk van de Hemelvaart en naar het noorden, hebben gevonden. Wegen uitgegraven in de bodem. Een praktijk verwijzend naar andere oude plaatsen.
Er werden ook stenen ligplaatsen voor vee gevonden met bijhorende omheiningen en restanten van gebouwen, gebouwd met stenen van gedroogde aarde. Er werden ook hier en daar restanten gevonden van olijfbomen, vijgenstruiken en johannes broodbomen.
Een buitengewoon interessant en weinig bekend prehistorisch monument is de zogenaamde "Alexiou-muur" genoemd naar de overleden Stylianos Alexiou. Het is een imposante cyclopische muur, die geassocieerd wordt met de Cycladische vestingwerken uit de vroege bronstijd.
Volgens een rapport van mevrouw Kopaka heeft hij een lengte van ongeveer 210 meter, is 2,50 / 2,60 meter dik en is tot een hoogte van vier blokken bewaard".
Verder heeft men ook muurfunderingen gevonden, evenals gecementeerde tanks, die verwijzen naar een oud netwerk van een waterleiding.
Opvallend zijn de overblijfselen van een vroeg christelijke basiliek buiten de kleine Hemelvaartskerk, die op de dag van haar feest een menigte volk verzamelt.
Interessant is ook de grot van Panagia in de gelijknamige oostelijke baai: de plaatsnaam en daarmee het cultusgebruik van de site dateert uit de Middeleeuwen.
Een naburig rotsachtig dak bevatte een gevormd en gecementeerd reservoir, misschien Byzantijns of Venetiaans, en later een heiligdom, zoals het rokerige plafond laat zien.
Vooral de baaien van Panagia en Agios Georgios vormden veilige ankerplaatsen. Getuigenissen van "havenwerken", zoals onderwater gevonden constructies aantonen, maar ook scheepswrakken uit oude historische tijden.
Voor de inwoners van de bredere regio van het huidige Heraklion, zou Dias ook een verdedigende "wachttoren" geweest zijn voor observatie en tijdige waarschuwing wanneer een aanvaller dit deel van de noordelijke Kretenzische kust naderde.
De vele vondsten zijn voornamelijk keramiek, maar ook veel gereedschappen gemaakt van silicium en obsidiaan. Zoals mevrouw Kopaka zegt verwijzen deze aanduidingen naar een echte eiland-workshop van handwerk uit lokale en geïmporteerde materialen, die op basis van hun typologie en hun keramische affiniteiten, dat wil zeggen de schelpen en afgebroken fragmenten van vaartuigen die hen vergezellen, het meest lijken te zijn gedateerd in de neolithische periode en vooral in de vroege bronstijd.
Elk van de monumenten vertelt zijn eigen verhaal in zijn tijd: de verscheidenheid, de overvloed en het grote chronologische aanbod beloven veel voor toekomstig onderzoek.
Dias heeft dus nog veel geheimen die nog moeten worden onthuld, met de Ariadne myhte die leidt naar een zeer ver verleden. Misschien is het niet toevallig dat nog een andere link met die mythe naar het eiland verwijst: wie weet wilde Theseus met Ariadne naar Dias vluchten, nadat hij de Minotaurus had gedood, met haar hulp.
Kreta blijft een mystiek geheel met zijn mythes en nog vele niet gevonden antwoorden op vele archeologische vragen. Zo ook onze volgende bijdrage over de rotsformatie, het rif in Amoudara.
****************************************************************
Het ontoegangkelijk Minoïsche geheim van Amoudara
Het rif van Amoudara is gekend door alle Heraklioten, of toch door allen die met de zee begaan zijn en Amoudara beach bezoeken om te gaan zwemmen in zee.
Dit grote rif is niet alleen bepalend voor de kustlijn van Amoudara, maar ook,wat weinigen weten, voor de reconstructie van het Minoisch verleden van de regio.
Nu dat nieuwe elementen zijn gevonden die een nieuw licht werpen en een geheim van het verleden ontsluieren dat een nieuw kijk geeft op het verleden in vervlogen tijden. Ze geven de mogelijkheid om een kijkje te nemen in het Minoisch verleden van Amoudara en het leven in de regio in prehistorische tijden.
In die periode was het strand minstens 60 meter breder, met nog meer zand en bruikbaar voor economische mogelijkheden en voor bewoning.
Een verzameling van wetenschappers, historici en archeologen zijn een onderzoek gestart naar het Minoische Amoudara.
Het gebied van Amoudara is voornamelijk gekozen omdat het een van de minst bestudeerde is van het Minoïsche tijdperk. Vanwege de grootte en eigenaardigheden is het strand van speciaal belang.
Onderzoek naar het gebied en zijn bredere kustzone en rekening houdend met archeologisch bewijs van toevallige vondsten, bevestigden de wetenschappers hun eerdere conclusies over de oprichting, vorm en werking van het rif, een indrukwekkend landschap, waardoor men in het Minoïsche tijdperk het niet alleen bewoonde, maar ook het land bewerkte.
Volgens Nikos Kambani bestaat het rif uit een kalksteen, een rots gevormd door het mengen van zee en zoet water uit de ondergrondse watervoerende laag. Het bestaan ervan in Amoudara kan worden uitgelegd als een onder water gelegen akrolithos(gesteente), gevormd langs een oude kustlijn, die nu is ondergedompeld. Naast de morfologische kenmerken wordt verwezen naar de positie van het rif, dat parallel loopt met de huidige kustlijn, evenals naar de leegte aan de voorkant van de Almyros rivier.
Dit indrukwekkende rif begint aan de oostelijke rand van Amoudara en strekt zich parallel aan het strand uit over bijna de ganse lengte tot in het westen op een gemiddelde afstand van 30 tot 50 meter van de kust en met een piek die op sommige plaatsen minder dan een halve meter onder zeeniveau bereikt
In het westelijke deel van het strand verdwijnt het rif. Het bestaan van het langgerekte rif suggereert de locatie van de oude kustlijn, die ongeveer 60 meter van de huidige was en ten gevolge van de stijging van het waterpeil en de erosie, die in het centrale en oostelijke deel van Amoudara zand verwijderde en het rif creëerde.
Praktisch betekent dit dat het strand van Amoudara in de prehistorie veel ruimer was met grote duinen.
De "rotsen" zijn niet het enige speciale kenmerk van dit grote strand met grote archeologische waarde, maar ook de zandduinen. Vandaag strekken deze duinen zich uit over 30 tot 60 meter van de kustlijn en hebben een lage hoogte tot 3 meter.
Om de identiteit te ontcijferen, deed men een onderzoeksboring in het gebied, die indrukwekkende resultaten opleverde, waaruit blijkt dat deze zandduinen bestaan sinds het Minoïsche tijdperk. Het gebied was nog uitgebreider dan het huidige strand en met een hoger reliëf dan het huidige.
Met de opkomst van de zeespiegel, die de kustlijn veranderde, verwijderde erosie de sedimenten van het strand tot de akrolithos geïsoleerd was, die, zoals we eerder vermeldden, de grens was van de oude kust, zonk en het huidige rif vormde. Dit betekent dat in de bronstijd Minoisch Amoudara veel groter was daar de kust ten minste 60 meter dieper in de zee lag, vergeleken met het vruchtbare land van vandaag dat niet alleen economische en sociale activiteiten mogelijk maakte, maar ook landbouwactiviteiten door prehistorische inwoners.
Hoewel Ammoudara niet uitgebreid archeologisch is onderzocht, is er een indicatie die de conclusie van het team van de heer Kambani versterkt: een opgraving die plaatsvond in deze kustzone in 1979 en opnieuw in 2013, waarbij gedeeltelijk een gebouw en monsters van aardewerk werden gedateerd in de neopalatiale periode. Volgens archeologen maakt dit gebouw, dat nog niet is geïdentificeerd, deel uit van een breder woonnetwerk van het gebied in de noordelijke kustzone van Kreta. Ook onthulde het team van Mr. Kambani een fragment van een keramische vaas, bekend als de 'schaal' in de archeologie, tijdens een onderzoek van 2016 op een diepte van 8 meter, waarmee de geologische en archeologische vondsten werden bevestigd.
Er blijkt dus nog heel wat werk aan de winkel om het geheim van Amoudara te ontsluieren.
In de rand : er is nog steeds betwisting over de juiste schrijfwijze van de naam : is het nu Ammoudara of Amoudara? Nu met de crisis werd het al grappend ook Amoudrama genoemd.
 
Deze onderwerpen zijn er gekomen dank zij de goede artikels in de locale krant Nea-Kriti.
|
