Kreta is een plek geliefd bij archeologen. We hebben de 3 grote paleizen van Knossos, Festos en Kato Zakros. Daarnaast zijn er nog onnoemelijk vele archeologische sites over het ganse eiland. Denk maar aan Malia, Juchtas, Karfi, de talrijke grotten waar vondsten zijn gedaan en diverse plaatsen met kleinere villa's en tempels. Het rijke verleden van Kreta draagt er toe bij dat je restanten van gebouwen uit diverse tijdsperiodes kunt terugvinden. De Doriers, Venetianen, Romeinen, Turken allen hebben hun stempel achtergelaten op Kreta. Verweven met de Griekse mythologie geeft dit het geheel een aanzet tot mooie verhalen gemixt met de historische waarheid.
Maar laat ons jullie vergezellen naar de meest bekende en bezochte site : het paleis van Knossos.
Het meest gekende beeld van Knossos, de gerestaureerde zuilengalerij met het stierenfresco.
Hier heb je ook een perfect beeld van de merkwaardige vorm van de zuilen : boven breder dan onderaan.
Waar moeten we beginnen met de historie of Knossos?
Veel vragen zijn nog steeds onbeantwoord. We beginnen ons verhaal met Sir Arthur Evans, de archeoloog die Knossos ontdekte en heeft opgegraven en restauraties heeft doorgevoerd. In 1894 was hij voor de eerste maal op Kreta en kreeg vermoedens van het bestaan van Knossos. Veel bouwmaterialen voor de woningen in Heraklion werden gehaald op een welbepaalde plaats enkele kilometer buiten de stad, richting Archanes, in de buurt van een Romeinse viaduct. Deze kun je nog steeds terugvinden juist voorbij Knossos.
In 1896 kreeg hij het vermoeden dat de Myceense beschaving van het Griekse vasteland zijn oorsprong kon hebben op Kreta. In 1899 ging hij terug naar Kreta en kocht het land, 2,2 hectare waarop hij dacht dat er iets verborgen lag. Hij is onmiddellijk begonnen met de opgravingen en had daadwerkelijk succes. Gedurende 25 jaar werden de opgravingen verder gezet met het gekende resultaat. Tot op heden worden nog steeds nieuwe plaatsen opgegraven in de omgeving van het paleis. In de omgeving zijn ook nog een koninklijke villa en tempelbegraafplaats gevonden. Deze zijn echter momenteel niet toegankelijk voor het publiek.
Naargelang de vondsten die Evans deed heeft hij nadien bepaalde stukken opnieuw opgebouwd, gerestaureerd. Hier echter werd alles heropgebouwd zoals Evans dacht dat het geweest was. We kunnen dus spreken van een "geromantiseerde" restauratie, ontsproten uit Evans fantasie. De gebruikte materialen zijn dan ook niet de oorspronkelijke materialen waarin de gebouwen werden opgetrokken. Let wel, de rode kleur van de zuilen is de originele kleur!
Vele fresco's op de site zijn kopies van de originelen die in het museum zijn ondergebracht.
Je kan eventueel beroep doen op een gids tegen betaling voor je rondleiding, maar de meeste reisgidsen geven je een perfecte beschrijving van het paleis. Trouwens, er staan heel wat infoborden op he terrein met de nodige uitleg in verschillende talen. (geen Nederlands)
Er zijn echter nog steeds een aantal thema's waarover de meningen uiteenlopend zijn :
* de naam van de bewoners;
* de functie van het paleis;
* de herkomst van de bewoners;
* de ondergang van de cultuur en ontwikkeling van dit rijk.
De naam van de bewoners.
Koning Minos : zijn naam is afkomstig van een mythologisch figuur, hij is de zoon Zeus en Europa. Hij was koning van Kreta en getrouwd met Pasiphae. Om zijn zoon Androgeus te wreken, die tijdens spelen in Attica werd gedood, verplichtte Minos de Atheners om jaarlijks zeven jongens en zeven maagden naar Knossos te sturen, waar ze het labyrint in werden gestuurd, alwaar ze werden verslonden door de Minotaurus. Totdat Theseus vrijwillig naar het labyrint ging, waar hij met hulp van de dochter van koning Minos, Ariadne, (die verliefd op Theseus was geworden) de Minotaurus versloeg en het labyrint verliet. Tien eeuwen lang was Knossos de eerste en grootste stad in Griekenland en van heel Europa.
Vandaar de naam van het volk: de Minoiers. Men denkt dat Evans vanuit zijn fantasie Minos als de koning van Knossos bestempelde. Daedalus zou de architect geweest zijn van het paleis en dan heb je nog het verhaal van het labyrint en de Minotauros(half mens, half stier). De mythologie speelt dus een zeer grote rol in de geschiedenis van Knossos en zijn bewoners. Ook Daedalus en Icaros die van Kreta naar Athene wilde vliegen met hun wassen vleugels maken deel uit van de mythologie verbonden aan Kreta.
Zo zie je dat bij het zoeken naar de oorsprong van Knossos en zijn bevolking vele mythes de waarheid verbloemen en men de juiste waarheid misschien nooit zal ontdekken. Het ganse verhaal is opgebouwd uit een mythische fantasie.
Als tussendoortje enkele wist-je-datjes in verband met de mythologie en Kreta.
De berg Juchtas in het midden van het eiland bij Archanes : Minoische tempel gevonden met altaars en menselijke offerrestanten. Belangrijk dus in de geschiedenis van het volk. Als je uit de richting Rethimnon komt en de afdaling begint naar Heraklion met het fantastisch uitzicht op de baai van Heraklion, dan zie je de Juchtas voor je liggen. Volgens de mythologie is deze berg een slapende reus of Zeus. En inderdaad als je goed toekijkt zie je in de berg de vorm van een hoofd. Van links naar rechts zie je het voorhoofd, de neus en een opengesperde mond.
Het eiland Dia, tegenover Heraklion, is een gift van de god Zeus ter bescherming van Kreta. Er zijn verschillende versies voor Dia. Het is een versteend monster dat Kreta beschermt bij onheil. Anderen zeggen het is een krokodil en inderdaad met wat fantasie zie je van West naar Oost de vorm van een hoofd van een krokodil en de schubben. Het uiteinde aan de Oostkant wordt dan weer omschreven als het hoofd van een schildpad en de kleine rots iets verderop in het water is een brok brood voor de schildpad.
Dan is er ook nog de legende van Talos. Talos was een creatuur van Hephaistos de god van het vuur in samenwerking met de Cyclopen. De bronzen reus werd aan Koning Minos geschonken om Kreta te beschermen. Talos liep drie keer per dag rond het eiland langs de kust om de veiligheid van Europa te garanderen. Hij vernietigde de aanvallers met rotsblokken of veranderde zichzelf in een roodgloeiende reus en doodde de tegenstanders in een vurige omarming. Hij werd gedood door Medea, de heks die met de Argonauten terugkwam van de rooftocht van het Gulden Vlies en ondanks de rotsblokken van Talos toch konden landen op Kreta. Talos had een ader van zijn nek naar zijn enkel. De ader was afgesloten door een bronzen spijker. Medea doodde Talos door hem te vertellen dat hij onsterfelijk zou worden als hij de spijker verwijderde. Talos trok de spijker uit zijn enkel en zijn bloed vloeide uit zijn lichaam als gesmolten lood. Einde verhaal.
De functie van het paleis.
Het moet gezegd, de Minoiers waren een heel sterk ontwikkeld volk. Bij de ontdekking van het paleis van Knossos waren de archeologen verwonderd over de architectuur en infrastructuur van de gebouwen. Men beschouwt hen als de grondleggers van de Europese beschaving, omwille van hun spitsvondigheid en hun kunstzinnige ontwikkeling.
De grote vraag blijft echter of deze site een paleis, een offerplaats, militaire vesting of opslagplaats van voorraden en wapens was. Verschillende archeologen hebben deze opties naar voor geschoven, temeer daar er een grote villa werd gevonden in de nabijheid. Elke mogelijkheid kan verklaard worden bij het bestuderen van de site.
De woningen kunnen toegeschreven worden aan koningen of priesters en priesteressen. Er zijn enorm grote voorraadkamers waar zowel olie, wijn, olijven, granen als wapens en verborgen kunstvoorwerpen werden gevonden. De grote binnenkoer is geschikt voor spelen, het stierspringen en offerandes.
 
Een beeld van de voorraadkamers, uitgegraven in de bodem, waarin zowel voedingswaren, beelden, juwelen als wapens werden gevonden. Er zijn zo verschillende rijen naast elkaar met dergelijke kamers. verder zijn er ook nog andere opslagplaatsen. Let op de grote pithoi(vazen) waarin de veodingswaren werden opgeslagen.
Een paar van de nog aanwezige spitsvondigheden :
Men heeft hier de eerste geplaveide weg van Europa gevonden.
Ze hadden een perfect werkend systeem voor bevoorrading en afvloeiing van water.
Op deze foto een mooi beeld van het bevloeiingssysteem. Verder in het paleis vindt je nog een afwateringssysteem en kun je zien hoe men overbruggingen heeft gemaakt. Ook in sommige van de verblijven vindt je systemen terug om de kamers van water te voorzien.
Licht (zonlicht) werd op een perfecte manier gebruikt voor verlichting en verwarming van de verblijven.
 
Een van de toegangen tot het grote binnenplein. Rechts de boven het binnenplein uitstekende horens van de stier. Althans zo wordt het vermeld omwille van de spelen waarbij jonge mannen het gevaarlijke spel speelden waarbij men over de stieren sprong. Een andere theorie beweert dat het geen horens zijn maar een religieus teken dat dienst deed bij bepaalde ceremonies en verband houdt met de stand van de zon.
 
Een blik op de bouwconstructie. Merkwaardig is de vernuftigheid en kennis in een periode van 3500 tot 1350 VC. Weinig gebouwen zijn gerestaureerd, het grootste deel van de site ligt erbij zoals ze werd gevonden. Gebrek aan kennis van de wetenschappers ligt aan de basis. Er is veel te weinig kennis momenteel om dit opnieuw op te bouwen.
 
2 kopies van originele fresco's opgehangen in Knossos.
 
Pithoi en de troon van de koning in de troonzaal met gerestaureerd fresco.
De herkomst van de bewoners.
Zoals eerder vermeld werden de hoofdlijnen van het Knossos verhaal opgebouwd op mythologische figuren. Maar wie waren dan de werkelijke bewoners? De grootste tot nog toe onbeantwoorde vraag. Homeros sprak over een vreemd volk op Kreta. Velen dachten aan een nieuwe mythe.
Niemand kan zeggen van waar dit hoog ontwikkeld volk afkomstig was. De kunstzinnigheid, de bouwconstructies en gevonden juwelen en beelden wijzen inderdaad op een hoog ontwikkeld volk. Ook blijkt dat er zeer veel overzeese handel werd gedreven.
Uit de schriften kan men afleiden dat dit het eerste volk was met sociale structuur met wetten en regels zoals blijkt uit teruggevonden teksten.
Aan de hand van het geschrift leidt men af dat de bevolking geen Europese afstamming had. Men denkt eerder aan een volk afkomstig uit Egypte, Turkije of Klein-Azie. Of waren ze de oorspronkelijke bewoners van Kreta? Sommigen leggen ook de link met Atlantis, gezien de hoge graad van ontwikkeling.
De ondergang van de cultuur en de ontwikkeling van dit rijk.
Een ander mysterie is de plotse teloorgang, verdwijning van het rijk van Knossos.
Dat de grootste vulkaanuitbarsting aller tijden rond 1600VC van Santorini de aanzet is geweest, daar twijfelt niemand aan. Santorini ligt op 150km van Kreta.Tsunamis van 30 m hebben veel verwoesting aangericht op Kreta. Er is en wordt op Kreta lavagesteente gevonden, echter niet van vulkanen op Kreta, er zijn geen vulkanen, maar afkomstig van Santorini. De bestaande paleizen werden vernield zoals Knossos en Kato Zakros. Men vermoedt dat dit de aftakeling en uitroeiing van het rijk van Koning Minos heeft veroorzaakt. Later is het eiland waarschijnlijk ten prooi gevallen aan veroveringstochten door de Myceners. Als bewijs daarvoor verwijst men naar de vele nederzettingen op de toppen van de bergen zoals Karfi en Juchtas. Vermoedelijk zijn de oorspronkelijke bewoners daar naartoe gevlucht als bescherming tegen de veroveraars. Waarschijnlijk werd op deze wijze deze beschaving uitgeroeid.
Sta me toe te eindigen met een gekend verhaaltje dat men hier soms hoort als men met Kretenzers samenzit. Wij als buitenlanders jennen hen er graag mee : soms gaat het in een gesprek over ontwikkeling en politiek en dan durven sommige Kretenzers al wel eens zeggen:" ja maar wij zijn diegenen die aan de basis liggen van de europese beschaving!!"
Waarop ze dan gewoonlijk van ons een antwood krijgen, al lachend, "ok, maar jullie hebben er zelf nooit iets mee aangevangen!! "
|
