We zijn het jullie verplicht, even uit te wijden over het werldwijd bekende en geroemde Kretenzische dieet.
Het Kretenzisch dieet verschilt van het mediterrane dieet op 2 punten: minder vlees en veel meer olijfolie.De Kretenzische voedingsgewoonten "garanderen" een langer leven. Nu weten jullie meteen waarom wij hier naartoe zijn gekomen!!
Reeds in de vijftiger jaren werd vastgesteld door internationale onderzoeken dat het gezondheidsniveau op Kreta zeer hoog lag. In de loop der jaren werden nog talrijke studies uitgevoerd en vergelijkingen gemaakt tussen bevolkingsgroepen uit de hele wereld. Telkens moest men vaststellen dat de Kretenzers er het best presteerden.
De Kretenzische eetgewoontes staan ook borg voor minder problemen met hart- en vaatziekten.
Ergens kunnen wij dit bevestigen, ik herinner mij toe wij de eerste jaren hier op vakantie kwamen, eind der zeventiger jaren, was er hier inderdaad weinig spraak van mensen met hartproblemen en aanverwanten. Zelfs kanker was op dat ogenblik een weinig voorkomende ziekte.
Heden ten dage komen al deze ziekten ook aan de oppervlakte op Kreta. Niet verwonderlijk als je kunt vaststellen dat de jongere generatie minder leeft volgens het oude voedingspatroon. Dank zij het toerisme en de media komen ook hier de "moderne" eetgewoonten meer aan bod. Mc Donalds, Goodys, de talrijke kantina's waar vooral vlees wordt gegeten en de talrijke Pitta gyros tenten die uit de grond rijzen. Tel daar de laatste jaren de crisis bij en de stress die hierdoor ontsaat en je bekomt een ongezonde situatie met alle gevolgen.
Ik herinner mij onze gesprekken met dorpelingen die ons vertelden dat er in het dorp geen "gekochte" eetwaren werden gebruikt, tenzij uit de voedingszaken van het dorp : bakker, beenhouwer... . Snoepgoed was fruit.
Vandaar ook de vele ouderlingen die je in de dorpen nog ontmoet. Honderdjarigen vindt je nog regelmatig terug in de dorpen buiten de toeristische zone.
Maar laat ons terugkeren naar de "gezonde" voedingsgewoonten. Het zijn echter niet alleen de voedingsgewoonten, maar wel de combinatie van voedingspatroon, manier van leven : bewegen en genieten van het leven, gezelligheid en wijn.
Kretenzers houden ervan in gezelschap te eten en te drinken. Luidruchtige gezelschappen, die alle tijd nemen om samen te eten en te drinken en te genieten van elkaars gezelschap.. Pratende Kretenzers worden door vreemdelingen(toeristen) dikwijls aanzien als ruziemakers omdat ze zo luid en overtuigend converseren.
Wat is dan zo specifiek aan het Kretenzische dieet?
1. Meer vet!!
Het verschil is dat de Kretenzer geen dierlijke vetstoffen of zaadolie(sesamolie, zonnebloemolie) gebruiken maar alleen olijfolie. Het verbruik ligt ook merkelijk hoger dan in de rest van de wereld, zelfs veel hoger dan in de andere landen rond de Middellandse Zee. Bovendien wordt zeer veel olijfolie onverhit gebruikt, vooral in salades en op brood.
Olijfolie wordt dus in enorme hoeveelheden gebruikt : salades, warme gerechten en ook voor het bereiden van gebak in plaats van boter : soms sta je verbaasd van de smaak van de huisgemaakte koekjes: gemaakt met olijfolie, zoals de kalitsounes, kourabiedes. Of de koukavaia(uil): een groot rond stuk donkere paximadi overgoten met olijfolie, stukjes tomaat en fetakaas.
Eén van de vele honderden jaren oude olijfbomen.
2. Weinig vlees.
In tegenstelling tot nu, aten de Kretenzers beperkt vlees. Op feestdagen en bij feestelijke gelegenheden werd vlees genuttigd. Later werd ook tijdens de weekends het gebruik van vlees ingevoerd.
Vlees wordt ook veel gegrild : lam, schaap, geit, varken, kip, konijn en rund.
3. Brood.
Kretenzers eten veel brood. Vroeger at men alleen zemelen- of volkorenbrood en wit brood op feestdagen. Je zult in je broodmandje in de restaurants ook "paximadi" vinden, naast het gewone brood. Paximadi = Wit of bruin gedroogd brood. Paximadi wordt meer gegeten dan normaal brood.
4. Vis.
Aan de kust wordt normaliter meer vis gegeten dan in het binnenland. Daar komt de visverkoper met zijn auto langsgereden met verse vis in ijs in de laadbak.
Geliefd zijn gegrilde gavros(ansjovisjes) en sardienen.
5.Fruit.
Kretenzers eten veel fruit. Alleen citrusvruchten en druiven worden echt gecultiveerd. Het andere fruit rijpt gewoon langs de weg. Vandaar ook dat veel "gewoon" fruit hier iets exotisch heeft. Het aroma en de smaak zijn natuurlijk zoals perzikken en abrikozen. Ook de zon speelt natuurlijk een grote rol in de sappigheid en volle smaak van het fruit. Zo ook de "kreta banaantjes" : klein maar zo zoet.... overheerlijk!
6. Peulvruchten en groenten.
Bijna dagelijks worden er peulvruchten gegeten en een of andere sla staat altijd op tafel. Een Kretenzer bestelt altijd een salade bij zijn eten. Merkwaardig is ook het eten van veel rauwe groenten : glaasje raki met rauwe artisjok. Vele planten worden gewoon in een weide of langs de weg geplukt door de vrouwen. Als je ziet wat men hier plukt en eet dan sta je versteld. Er zijn planten bij die door ons, onterecht, gewoon als onkruid worden bestempeld. Wilde chicorei,papoules en alles overgoten met olijfolie natuurlijk. Postelein wordt hier als een delicatesse beschouwd en toegevoegd aan salades.
7 Wijn.
Kretenzers drinken ook wijn bij hun maaltijd. In privékringen eigen huiswijn met zijn typische smaak.
****************************************
Probeer ook eens enkele soorten kazen van Kreta. Allemaal gemaakt van schapen of geitemelk(ook lekker!). Niet te vergelijken met de geitekazen die in België verkocht worden. Totaal anders van smaak. enkel namen : Kefalotiri, (kefalo)graviera, anthotiro, mizytra(zachte kaas).
De Griekse yoghurt met honing is een andere lekkernij die op sommige kaarten als dessert wordt vermeld.
Soms loop je in de stad voorbij een zaak waar allerlei gebak ligt uitgesteld: dit zijn de "warme broodjes" voor de Kretenzers :
spanakopita : warm broodje met spinazie en fetakaas
tiropita : warm kaasbroodje
hortapita: warm groente-kruidenbroodje
Kreta de grootste kruidentuin van Europa!
Het is bekend dat op Kreta de grootste verscheidenheid aan kruiden terug te vinden is: van de hoogste berg, door de ruwste kloof tot aan de kust.
Vele kruiden worden dan ook door de vrouwen geplukt langs de weg : salie, wilde venkel, oregano, thym kom je overal tegen. Op Kreta zijn planten uit Azië en Afrika teruggevonden die nergens anders in Europa te vinden zijn.
Als je een huis voorbijloopt en even met je hand door een plant basilicum, rozemarijn of munt strijkt krijg je een veel sterker aroma te rieken dan je gewoon bent van deze plant.
Ook wij gaan op kruidenpluk!!
De eerste facebook van de wereld!
Aan één plantje willen we toch wat speciale aandacht geven. Een specifiek Kreta plantje, moeilijk te vinden in de natuur : de diktamos of erodas.
Wordt gebruikt als thee en zou een heilzame werking hebben op wonden en ingewanden. Volgens de Kretenzers is het zelfs een lustopwekkende plant(erodas);
Het heeft genezende werking bij wonden als kompres en verlicht de pijn bij menstruatiepijnen en bij bevallingen.
Maar dit plantje deed vroeger ook dienst als facebook!
Ja, inderdaad, facebook is connecting people nietwaar?
Vroeger werd in de dorpen, bij de ingang van een huis een plantje diktamos geplaatst. Dit om aan te tonen dat er een huwbare jonge dame aanwezig was in deze familie. Zo wanneer de jonge casanova's 's avonds hun wandeling door het dorp maakten wisten ze meteen aan welke deur ze wat langer moesten blijven ronddraaien om een glimp op te vangen van de mooie meid.
   >
|
