    
Thanks to THE 11TH DAY website for those beautiful posters!)
 link naar de website onderaan dit bericht .
Alvorens ons bericht over de slag om Kreta te starten wil ik even de aandacht vestigen op THE 11TH DAY. Het is een documentaire op dvd uitgebracht als eerbetoon en herinnering aan het heldhaftig verzet van de Kretenzers tijdens de slag om Kreta. De val van Kreta gebeurde na tien dagen bittere strijd, maar de"andartes" (guerilla's) hebben de strijd nooit opgegeven, vandaar de titel. Vanaf de elfde dag zijn ze blijven strijden, wetende dat hun strijd de meest barbaarse en gruwelijke represailles voor iedereen als gevolg hadden : het uitmoorden en platbranden van volledige dorpen. De elfde dag na het begin van de slag om Kreta, was de dag dat de Duitsers de macht hadden verworven over Kreta. Maar het verzet is blijven vechten tijdens het Duitse bewind. De Duitsers verloren hier voor een deel de oorlog. Nooit zijn er tot op dat ogenblik zoveel Duitsers gesneuveld als op Kreta. Hitlers bedoeling om Engeland aan te vallen viel in duigen omwille van het feit dat zijn valschermspringers in grote getale werden gedood op Kreta. Het was zijn bedoeling die na hun eerste operatie op Kreta te gebruiken voor de invasie van Engeland. Ook de invasie van Rusland heeft hij moeten uitstellen, waardoor deze achteraf in volle winter is moeten gebeuren met de gekende gevolgen.
Een grote rol hebben ook de diverse kloosters gespeeld in de oorlogen op Kreta. Die gaven enorm veel hulp aan de lokale strijders en geallieerden. Zie ook link onderaan van "preveli". In ons artikel over de Kourtaliotiki kloof staan een paar foto's van de memorial bij het Preveli Klooster. Grote rol was hier weggelegd voor de geallieerden die van daaruit werden weggebracht met Britse duikboten.
Opmerkelijk ook de woorden van Winston Churchill : Until now, we knew that Greeks were fighting like heroes. From now on, we shall say that the heroes fight like Greeks!
Deze uitspraak is veelbetekenend voor de ganse strijd die op Kreta werd geleverd.
In dit bericht ook informatie voor een uitstap op Kreta, voor al diegenen die bijzondere interesse hebben voor al wat met WOII te maken heeft.
De slag om Kreta was één van de schokkendste gebeurtenissen tijdens WO.II. Een veldslag die zonder al te veel voorbereiding werd gepland als operatie "Merkur" en aanzien werd als een makkelijk te behalen operatie, draaide uit op een tien dagen lange en verbitterde strijd die tevens het einde betekende van de Duitse parachutisten eenheid.
Op 20 mei 1941 om 6u30 's morgens begint de ongelijke strijd tussen de goed bewapende en georganiseerde Duitse Luftwaffe en parachutisten. Hoofddoelen zijn Rethimnon, Heraklion en vooral het vliegveld van Maleme. De tegenstand bestaat uit moegestreden en slechtbewapende Britse, Australische en Nieuw-Zeelandse troepen, met ondersteuning van wat Griekse eenheden. De Kretenzers waren ingezet in de Balkanoorlog. De Kretenzische bevolking, allen met wapens in huis, net zoals nu nog steeds, hielp de troepen te voorzien van wapens, historische wapens uit de strijd met de Turken. De bevolking trok met alle middelen mee ten strijde tegen de indringers. Wisselende bevelhebbers en manke organisatie zorgden mee voor de nederlaag. Toch duurde de strijd omwille van het lokaal verzet tien dagen, veel langer dan verwacht.
Drie redenen zijn er die de slag om Kreta bijzonder maken :
1.Het was de eertse slag die uitsluitend door de luchtstrijdkrachten werd gewonnen.
2. Generaal Freyberg bezat het ULTRA systeem, waardoor de draadloze gecodeerde, door de Duitsers verzonden berichten konden worden ontcijferd. Het Duitse codeersysteem RÄTSEL was in Poolse handen gevallen en zo hadden de geallieerden dit in handen gekregen. Vandaar dat alle informatie met betrekking tot operatie MERKUR bekend was en dat men exact wist dat Maleme zou worden aangevallen op welke dag en uur.
3.Nergens in Europa of Afrika werden de Duitse troepen op een zo onverzettelijke en heldhaftige manier tot op het einde bestreden door de lokale bevolking.
Een Duitse officier schreef over de slag om Kreta: "Op Kreta waren het enkel de stenen die zich niet oprichtten in de strijd tegen ons. Elk levend wezen streed tegen ons tot op het laatste ogenblik en maakte van deze strijd één van de gedenkwaardigste en roemrijkste veldslagen uit de geschiedenis.
De Britse historicus Alan Clark schrijft over het verzet van de Kretenzers : "Welk ander verloop had de geschiedenis gekend, als een jaar eerder in het Westen, de mensen dezelfde heldenmoed hadden opgebracht toen hun dorpen door de Duitsers werden aangevallen?"
Het werd desondanks de bezetting van Kreta, de catastrofale ondergang van de verschrikkelijke en onoverwonnen Fallschirmjäger. Het grootste gedeelte van de eerste aanvalsgolven werd minuten na het springen uit de vliegtuigen gedood. Het vliegveld van Maleme werd een kerkhof van neergehaalde vliegtuigen of op de grond vernietigde toestellen.Van deze slag hebben de Duitse Fallschirmjäger zich nooit meer hersteld.
Van de 23.000 ingezette Duitse troepen sneuvelden er ongeveer 5.500, waarvan er 4.685 begraven liggen op het Duits soldatenkerkhof in Maleme, op de beroemde "Hill 107" met uitzicht op het vliegveld van Maleme.
1530 Geallieerde slachtoffers bevinden zich op het kerkhof in Souda met uitzicht over de baai van Souda.
Vanop Hill 107 hadden de geallieerden de controle over het vliegveld van Maleme. Door nog steeds betwiste oorzaken werd deze verdediging opgegeven en nam de Duitse overmacht snel toe, aangezien ze daarna vrij spel hadden op het vliegveld.
Een mooi boek over de slag om Kreta kun je kopen in vele boekenwinkels
en supermarkten. Het is geschreven in 3 talen : Grieks, Duits en Engels. Naast de beschrijving van de veldslag met vermelding van aantal slachtoffers aan alle zijden, bevat dit boek ook een groot aantal foto's en bijkomende informatie. Een aanrader voor de WO II fanaten.
Er zijn verschillende boeken in pocketformat te koop in verband met de slag om Kreta; wel enkel in het Duits, Engels en sommigen in het Frans.
persoonlijk heb ik gelezen :
The fall of Crete (Alan Clark) gebaserd op geallieerden en Duitse notities
Die kampf um Kreta ( Franz Kurowski) volledig relaas over de triomf van de Duitse troepen - éénzijdig verhaal van die triomf is enkel de bezetting een feit dank zij de onderbewapening en slechte leiding der geallieerden! Dat het de eerste en laatste maal was dat de Duitse valschermspringers werden ingezet blijkt niet belangrijk.
Crete 1941 eyewitnesses : zeer interessant werk met ooggetuigen van alle zijden : Duitse, geallieerden en Griekse verhalen.
En toen kwam "De Elfde Dag"!
Vers van Pavlos Nirvanas :
Vanop de blauwe zee, kijk ik naar U, Kreta,
De wolken van het avondlicht weven je een gouden krans,
En als de zon opkomt boven de Psiloritis,
Vermengt zich het bloed van de hemel met dat van u!
Kreta hymne van Kostas Palamas :
De bliksem en de donder - Kreta!
De slagen en de strijd,
van bloed en triomf - Kreta,
het rusteloze angstbeeld van de tirannen,
Kreta - Kreta!!
Overal in Kreta rezen verzetsgroepen uit de grond, de ene al heldhaftiger en beruchter dan de andere. Allen streden ze voor de vrijheid van hun land. De andartes van leider Manolis Badouwas zworen op 02 juni 1941 door te gaan tot het bittere einde. In een klooster verstoken in de bergen werd de eed afgelegd voor de abt. Deze eed werd later als aandenken in een marmeren zuil ingemetseld, die nu in Heraklion staat :
"Wij zweren de strijd tegen de onderdrukker van onze heimat voort te zetten tot de bevrijding van het kleinste hoekje van Griekenland. Wij zetten onszelf in, onze families en ons gezamenlijk hebben en goed. Onze spreuk luidt : VRIJHEID OF DOOD!"
Het is onmogelijk alle heldhaftige verzetsdaden te vertellen, van sabotage, vernietigen van vliegvelden, terugslagen van de vijand; maar de meeste van deze daden werden door de bezetters onmedogenloos gestraft: volledige dorpen werden vernietigd : in brand gestoken, beschoten en alle mannelijke inwoners gefusilleerd. Ook vrouwen, zieken en kinderen werden niet ontzien. In zeer vele dorpen zijn monumenten terug te vinden in verband met de gruweldaden van de bezetter. Ook merkwaardig zijn de vele monumenten terug te vinden enkele kilometers buiten de dorpen bij een ravijn. Daar was de executieplaats van de bezetter. De gevangenen werden daarheen gebracht en werden voor de keuze gesteld: gefusilleerd worden of in het ravijn springen! De trots van de Kretenzers was zo groot dat de meesten de dood insprongen vrijheidsleuzen roepend.
Twee van de meest bekende verwoeste dorpen zijn Anogia, hoog op de Psiloritis en ook het dorp Kandanos ten zuiden van Chania. Maar over gans Kreta werden talloze dorpen totaal met de grond gelijkgemaakt.
( zie bijlage voor meer info over beide dorpen)
Alvorens over te gaan tot de toeristische informatie met betrekking tot WO.II, wil ik 2 verzetsdaden even toelichten.
1.De ontvoering van Generaal Heinrich Kreipe door de andarte.(guerilla)
Onder leiding van 2 Britten, Patrick(Paddy) Leigh Fermor en William(Bill) Stanley Moss heeft de spectaculairste ontvoering tijdens WO.II plaatsgevonden, samen met de andartes van Kreta. In de nacht van 26 op 27 april 1944 werd de generaal Heinrich Kreipe op weg van zijn hoofdkwartier in Archanes naar zijn woning, de villa Ariadne in Knossos ontvoerd. Op 13 mei werd hij vanuit het zuiden van Kreta per boot overgebracht naar Egypte.
Gedurende het eerste anderhalf uur werden maar liefst 22 wegversperringen gepasseerd door de ontvoerders met hun gevangene! Daarna dumpten ze de auto met een brief dat de generaal was ontvoerd door Britse strijdkrachten, om de bevolking te ontzien en begon de dagenlange, barre tocht door het berglandschap van Kreta. Overnachtingen in grotten en bij andartes in hun huizen, steeds opgejaagd door de Duitse troepen, slaagden de groep toch in hun opdracht.
Al eerder vermeldde ik de gruwelijke represailles van de Duitsers. Deze operatie kostte alleen al het leven aan 176 Kretenzers, uit 6 dorpen in de buurt van de Kedros berg, een uitloper van het Ida gebergte. Vele andere dorpen ondergingen hetzelfde lot zodra de Duitsers wistten dat de groep door een dorp was gepasseerd of er had verbleven.
Wie het ganse verhaal en wat er aan voorafging en de gevolgen, getuigenissen, wil kennen leest best het boek, in het Duits weliswaar: "Die entführung van General Kreipe". het is geschreven door G. Harokopos, wiens vader actief heeft deelgenomen aan de actie. Er bestaat ook een in het Engels geschreven versie.
2. De heldhaftige dood van Eleftheria Xirouhakis
In 1943 sloten de zusters Eleftheria en Rira Xirouhakis zich aan bij de verzetsgroep "Pibli" in Chania. Eleftheria die 3 talen sprak kreeg werk in een Duits bureau. Daar had zij toegang tot allerlei documenten die zij stal, vertaalde en bezorgde aan haar verzetsgroep. Op 11 juni, op de huwelijksreceptie van haar broer Manolis vallen de Duitsers binnen en arresteren de ganse familie. Zij werden verraden door een ex-vriendin van Manolis. Uit jaloezie, had zij de Duitsers op de hoogte gebracht van hun activiteiten als verzetsstrijders. Bij een huiszoeking werd een tekening gevonden van het Perivolitsa kamp achter een schilderij aan de wand. Om haar familie te beschermen nam Eleftheria haar verantwoordelijkheid en zei tot Luitenant Volf Sinter : ik ben een spion. Ik werk voor de Pibli groep en meer wil en zal ik niet onthullen. De ganse familie werd overgebracht naar de gevangenis van Agia. Daar werd Eleftheria langdurig gefolterd door de Duitsers Hoffman en Fritz Sterling om haar tot bekentenissen te dwingen in verband met haar connecties binnen de verzetsgroep. Zij werd naakt opgehangen in de damestoiletten en herhaaldelijk geslagen gedurende 3 dagen en nachten, maar ze gaf geen enkel antwoord. Belangrijk detail was dat er een wacht gedurende 24 uur naast haar aanwezig was zodat ze niet kon slapen. Tenslotte werd ze geëxecuteerd op 13 juli 1944. Volgens de Duitse verpleegster Fritz Nider, die haar dood moest vaststellen waren haar laatste woorden: weg met uw vuile handen, zodat ge een Griekse vrouw niet bevuild. Lang leve Griekenland!! De rest van de broers en haar zus Rita keerden later levend terug uit de concentratiekampen. Een standbeeld werd opgericht ter nagedachtenis aan Eleftheria bij de kerk in Aroni.
3. Georgina Anyfantis
Vrouwen speelden een dramatische, heldhaftige rol in de slag om Kreta. Het verhaal van deze dame Georgina Anyfantis werd een Kretenzische legende.
Georgina, 22 jaar oud, vluchtte van het vasteland naar Kreta nadat haar ganse familie werd gedood door in de Nazi Blitzkrieg. Zij zocht en vroeg de kans om mee te vechten met de krijgsmacht die Kreta verdedigde. Zij kreeg een uniform en werd geplaatst bij een machinegeweer post op de rand van de landingsbaan van een vliegveld. Door de Nazi bombardementen werd de post aangevallen en alleen Georgina overleefde. Later op de dag naderden verschillende Duitse transportvliegtuigen met aan boord nieuwe troepen. Ze vlogen laag. Georgina bemande het machinegeweer en wachtte tot de vliegtuigen dicht genoeg bij waren. Dan opende zij het vuur op de vliegtuigen. Twee toestellen met elk 22 man aan boord crashten. georgina wist te ontsnappen alvorens de Duitse troepen haar post veroverden en wist later met de Britse troepen te evacueren naar Egypte. Daar diende zij als vrijwilligster bij The South African Women's Air Force.
*************************************************************************************************
De toeristische "Slag om Kreta".
Voor diegenen onder u, die graag plaatsen bezoeken in verband met de WO.II kunnen we volgende zaken aanbevelen:
Vergeet niet op uw uitstappen rond te kijken : herdenkingsmonumenten vindt je overal in het binnenland. Ik ga hier ook wat foto's bijplaatsen van standbeelden van helden uit de oorlog die gevoerd werd tegen de Turken. Het zijn echt prachtige standbeelden.
  
  
 
 
![]()  
De 3 laatste foto's zijn van een monument in Kastamonitsa, een dorpje aan de voet van het Lassithi plateau. De dorpen in deze buurt waren weerstandsnesten in WOII. Van hieruit werd ook het vliegveld van Kastelli aangevallen door de Andartes(weerstanders, rebellen). Het vliegveld doet momenteel dienst als F16 basis van het Griekse leger.
Men praat al jaren over de nieuwe luchthaven van Heraklion die hier zou gebouwd worden. Uitbreiding van de huidige luchthaven is onmogelijk wegens de nabije ligging van de stad. Hier in Kastelli kan men een grotere luchthaven bouwen. Ondanks de grote weerstand van de bewoners van de regio, zijn nu(2016) toch de aanbestedingen uitgeschreven en hoopt men weldra te kunnen beginnen aan de bouw.
Wat betreft oorlogsmusea zijn er een aantal te vinden op Kreta. Wij hebben volgende musea bezocht:
Meestal is het verboden foto's te nemen in de musea. Buiten tentoongestelde zaken kunnen dan weer wel op de foto.
Askyfou ( zie link onderaan) ligt op de weg naar Chora Sfakia als je vanuit Vrisses richting zuiden gaat.
 
Een ander is in Episkopi ( zie link onderaan), een dorpje enkele kilometers ten zuiden van Gouves, tussen Heraklion en Chersonissos.
Bij het binnenrijden van Archanes, als je uit de richting Heraklion komt, bij het monument opgericht voor de herdenking van de ontvoering van generaal Heinrich Kreipe, is eveneens een museum met oorlogsvoertuigen in goede staat zelfs. Dit museum is spijtig genoeg ook gesloten  (2015)
 
 
De twee plaatsen die het meeste bezoek krijgen van toeristen zijn de beide begraafplaatsen in de buurt van Chania: Souda baai en Maleme; je kan beiden op dezelfde dag bezoeken.
Bij Souda bay moet je wel goed uitkijken naar de wegwijzers die verwijzen naar de begraafplaats, in Maleme is de aanduiding beter zoals je ziet op bijgaande foto's.
 
"Hill 107" was de strategische benaming tijdens WOII gegeven aan de heuvel waar de geallieerden hun stelling hadden om het vliegveld, de "Maleme strip" te beschermen en om de Duitsers te beletten gebruik te maken van deze landingsstrook. Door slecht strategisch beleid werd de heuvel veel te vlug opgegeven en kregen de Duitsers de overmacht. Gezien het belang in de slag om Kreta en de zware gevechten om de heuvel, werd later besloten hier het Duits oorlogskerkhof te vestigen. Als je boven staat op het kerkhof is het duidelijk hoe belangrijk deze plaats geweest is.
In Souda de begraafplaats van de geallieerden met overzicht over de baai van Souda. Nu is er nog steeds een grote militaire basis van zowel het Grieks leger als van de Amerikaanse marine. Als je geluk hebt kan je in de baai een vliegdekschip van de Amerikanen voor anker zien liggen. Fotograferen is in de ganse area rond Souda in principe verboden!
Er liggen hier 1530 soldaten begraven.
 
Souda bay op de achtergrond
 
De andere begraafplaats is dus in Maleme.
Wij hadden twee overnachtingen geboekt in Sunny Apartments, gelegen naast de weg die naar de begraafplaats leidt in Maleme.
Het Duits soldatenkerkhof op de bekende "Hill 107". 4465 soldaten liggen hier begraven van de circa 5.000 gesneuvelde Duiste soldaten. Men heeft ook een mooi uitzicht op het vliegveld van Maleme, waar dus de eerste belangrijke strijd werd geleverd om Kreta. Het vliegveldje is nog steeds militair domein.
 
Het "vliegveld" van Maleme, gezien vanaf het Duits soldatenkerkhof, net zoals in 1944. Destijds lag er wel nog geen betonnen piste.
Dit is dan de beruchte Hill 107 gezien vanuit het hotel .
 
Gedenksteen voor die Duitse soldaten die hun leven lieten op zee en een zeemansgraf gekregen hebben.
   
 
We vermoeden een door familie geplaatste foto van Bernhard Liss of Erich Strelow
Ook obercommandant voor Griekenland Bruno Brauer zou na zijn executie in Maleme anoniem begraven zijn.
Elk jaar wordt door Duitsland een aantal soldaten gestuurd om mee het jaarlijks onderhoud van het kerkhof te verzorgen.
Het musem op Hill 107 in Maleme, bij de taverne aan het Duits soldatenkerkhof in de buurt van Chania.
Sinds
2014 is het museum er niet meer. Door poblemen met de eigenaar van het
gebouw, niet betalen van de huur, heeft de museum eigenaar moeten
inpakken en opkrassen!!!
Ik heb ook niet kunnen achterhalen waar de man en/of zijn materiaal naar toe zijn.
Hierbij foto's van het buitenmuseum van "Hill 107". Spijtig mocht binnen niet worden gefotografeerd. Buiten vindt je allerlei onderdelen van vliegtuigen, gereedschappen en dergelijke. Binnen liggen de kleinere stukken zoals wapens, uitrustingen, telefoons en vele andere interessante zaken.
Buiten liggen ook kaartjes met uitleg en foto's over de herkomst van de onderdelen, zoals je op bijgaande foto's kunt merken.
 
 
 
Bofors afweergeschut
 
Wat overgebleven is van een jeep
In de plaats van de jeep is nu een "welcome hoekje". Thomas neemt de gelegenheid te baat om wat uit te blazen.
 
 
 
 ![]() 
 
Op het eerste zicht blijkt dit allemaal schroot, afval van een dak. Maar nee, uit dit materiaal werden de Junckers gemaakt. Lijken wel metalen golfplaten.
 
De zitruimte in een Juncker, zoals goed te zien is op de foto rechts.
 
Vleugeltip van een Juncker
 
 
 
Kretenzers die op zoek gaan naar lichamen van slachtoffers
Kostas ligt er ook droevig bij nu het museum er niet meer is. Let wel op de mooie kralen-halsband!
Als je in Maleme bent, kun je nog een vijftal kilometer verder rijden
richting Kissamos, weg van Chania dus. Op deze weg na de passage van het
vliegveld, neemt de baan een bocht naar links en kort daarop naar
rechts. Als je daar rechts kijkt terwijl je over de brug rijdt, zie je
de oude brug van Tavronitis. Hier werd ook zwaar slag
geleverd. Je kan er even stoppen en de oude brug opwandelen. Ze is
geflankeerd door 2 torpedo's. Bij de ingang van de weg naar de brug ligt
nog een bunker. Aan de metalen constructie van de brug en in het
betonnen voetstuk zijn duidelijk de vele kogelgaten nog te herkennen.
  
 
 
 
De ingegraven bunker met boven op het verluchtingssysteem.
Sinds 2014 ligt er maar 1 torpedo meer, gewoon op de bodem
 
Toch maar even checken of hij niet meer op "scherp" staat!!
Voor duikliefhebbers met ervaring : er kan in Chersonissos een duiktrip gemaakt worden naar een Messerschmidt 109 die op de bodem van de zee ligt.
zie link in bijlage van de betrokken duikclub en klik rechts op "what our clients say", dan krijg je een filmpje en photo's.
Ook op kaap Spatha, het uiterste puntje van het Rodopou schiereiland bij Chania zijn restanten te vinden van een Duitse post. Volgens een bepaald Grieks tijdschrift was dit een plaats waar de zogezegde kanonnen van Navarone stonden. Niet de fictieve zoals in de film, waarvoor de opnamen gebeurden op Rhodos, maar echte kanonnen. De reden is dat op kaap Spatha de afstand tussen Griekenland en Kreta het kleinst is en daarenboven is de kaap een punt waar schepen voorbij moeten die naar de baai van Souda gaan.
 
Duidelijke fundamenten voor een groot geschut en een observatiepost. Opgelet het is een lange trip naar dit punt en je moet een jeep hebben omdat de wegen niet geasfalteerd zijn. Je krijgt er wel een prachtig uitzicht boven op de kaap over de Egeïsche of Kretenzische Zee. Neem ook wat proviand (dranks en snacks) mee want het ligt toch een eindje buiten de bewoonde wereld.
|
