In ' Wat de lezer leert. Filosofen over het nut van literatuur ' zoekt filosofe en schrijver Leen Verheyen naar antwoorden.
Waarom lezen we eigenlijk literatuur én waarom is dat belangrijk?
Fictie wordt al te gemakkelijk weggezet als tijdverdrijf of escapisme omdat het niet over de realiteit zou gaan. Toch voelt iedereen die zelf leest intuïtief aan hoe relevant fictie is.
Opmerkelijk is dat in de rechtspraak gebruik wordt gemaakt van literatuur: een leesstraf opleggen!
Een Belgische politierechter veroordeelde in 2012 een wegpiraat tot het lezen van de roman Tonio van A.F.Th. van der Heijden over het verlies van diens zoon in een verkeersongeval. Ook een Amerikaanse rechter veroordeelde enkele tieners die vandalisme hadden gepleegd tot het lezen van twaalf literaire klassiekers. Maakt lezen ons ethischer en vergroot het ons inlevingsvermogen?
Maakt lezen je een beter mens?
Literatuur speelt een belangrijke rol in hoe we de wereld begrijpen omdat ze gaat over thema's die ons allemaal aanbelangen: liefde, dood, morele dilemma's, ... Literatuur gaat over onbeantwoordbare vragen: wat betekent het om goed te leven?
Je verwerft geen kennis door te lezen, maar zonder concrete antwoorden te formuleren biedt literatuur wel nieuwe perspectieven.
" We zijn bang dat als we iets over literatuur zeggen, dat we dan iets doms zeggen "
( Ellen Deckwitz )
Ish Ait Hamou en Ellen Deckwitz over poëzie
Ish: Een sushimaker kan je vertellen hoe je sushi moet consumeren. Die zou zeggen: dip je sushi in een klein beetje sojasaus en eet de gember daarna op. Maar hoe moet je poëzie consumeren?
Ellen: Koop een bloemlezing, een verzamelalbum aan gedichten. Lees tien gedichten. Neem een potlood en onderstreep wat je aanspreekt en zet een vraagteken bi wat je niet begrijpt. Na tien gedichten mag je niet meer, dan heb je te veel sushi gegeten. Dat is slecht voor je nachtrust. Je moet heel voorzichtig beginnen, zoals met pootjebaden.
" Literatuur is iets teweegbrengen in het hoofd van iemand die je niet hoort "
Een Middelnederlands woord voor een verlangen zo groot dat je al bij voorbaat weet dat het nooit kan ingelost worden.
Het woord komt voor in gedichten van de mystica Hadewych.
AVONTUREN
Niet het zelfstandig naamwoord, maar het Middelnederlandse werkwoord.
In de Middeleeuwen zei men soms "kom, laten we gaan avonturen". Dit impliceert dat het avontuur niet iets is wat je overkomt, maar wat je aan kan gaan.
Dort wo man Bücher verbrennt, verbrennt man auch am Ende Menschen.
( Heinrich Heine, 1823)
Door de geschiedenis heen en in verschillende culturen vinden machthebbers van allerlei slag dat boeken - en bij uitbreiding cultuur - gevaarlijk zijn.
Wie kritisch kijkt en luistert, ziet dat deze waarschuwing nog steeds brandend actueel is.
Wat politici ook beweren, ze weten niet waarom leerlingen slechter scoren in begrijpend lezen.
Investeer in leerkrachten.
... Als leraren zelf goed en graag lezen, wordt het voor hen makkelijker om lessen rond begrijpend lezen te geven én een ambassadeur van leesplezier te zijn. ... Verplicht studenten om tijdens de lerarenopleiding elke week een kinderboek te lezen. Dat zijn 150 boeken in drie jaar.
Neem leesplezier en leesbevordering au sérieux.
... Alleen, leesplezier bevorderen mag niet afhankelijk zijn van het lokale initiatief van enkele supergemotiveerde enkelingen, maar moet het resultaat zijn van een structureel leesbeleid. Het is tijd om kleur te bekennen: wil Vlaanderen écht een regio met een leescultuur zijn?
Kris Van Den Branden, hoogleraar en lerarenopleider aan de Faculteit Letteren (KU Leuven), doet enkele voorstellen om het niveau op te krikken in De Standaard van donderdag 4 april 2019 (p. 40)
" Economisch bekeken is boeken kopen een slechte investering: ze verliezen hun waarde, je raakt ze aan de straatstenen niet meer kwijt - tenzij het om gesigneerde eerste drukken gaat van auteurs die tot het pantheon van literaire grootheden zijn toegetreden; ze nemen plaats in beslag, staan te verstoffen en te vergelen in je kast, en als je moet verhuizen, til je je er een breuk aan.
Er gaat niets boven de bibliotheek, zeggen vrienden mij. Dat kost je zo goed als niets, een gelezen boek breng je terug naar de bib en verder heb je er geen omkijken aan."
Veerle Vanden Bosch in DS2 - 24 januari 2019
Wat doe je er aan?
Hoe verminder je je aantal boeken?
Stop van boeken te kopen
Geef boeken weg: als een boek je geen gevoel van vreugde geeft, doe je het weg.
Stel een bovengrens vast: een maximum aantal boeken, en als je boeken bijkoopt dan moeten er andere weg.
Breng boeken naar de kringloopwinkel.
Laat boeken achter in een bibliotheekkastje in je omgeving.
Op donderdag 6 december 2018 bespreken we TUSSEN DUIVEL EN DIEPZEE onder leiding van Stefaan Pennynck.
In 1952 ontving de Oostendse (Mariakerke) auteur Gaston Duribreux de Emiel Vlieberghprijs voor zijn roman 'Tussen duivel en diepzee'.
Op een lichtschip verdwijnt een bemanningslid. Is de dader iemand van aan boord of wat kan er gebeurd zijn?
Is de in 1953 bij het Davidsfonds verschenen roman een misdaadroman of is er meer tussen de regels te lezen?
We zoeken het samen uit met Stefaan Pennynck, kenner van het werk van Gaston Duribreux, die de roman ook situeert binnen het ganse oeuvre van de schrijver.
Plaats: OC De Schelpe, Elisabethlaan 32, Oostende om 14.30 uur
