|
Dat we onze fietstocht in Praag aanvatten heeft praktische redenen (er zijn goedkope vluchten met Ryanair), maar ook omdat vader er tijdens zijn oostfrontperiode verschillende keren is geweest. Hij is er zeker gepasseerd tijdens de 11-daagse treinreis van Graz (Oostenrijk) naar Zhytomir (Oekraine), en bovendien hij kwam er enkele keren nadat hij gekwetst was geraakt en her en der werd gestuurd om van zijn verwonding te herstellen. Zo bracht hij een hele tijd door in Knowitz (nu Knovice), een 50-tal km ten zuiden van Praag. We zullen op onze tocht niet in Knowitz passeren, want dat zou een fameuze omweg zijn, maar ik wil er later een stuk tekst aan wijden. Maar eerst Praag : vader schrijft er altijd in lovende bewoordingen over, noemt het consequent de 'Goldene Stadt'. In zijn oorlogsverslag maakt hij er zowaar een toeristische attractie (toen al) van. Zo schrijft hij : "Ook het stadhuis is merkwaardig, het kan zelfs een beeldhouwwerk genoemd worden. Met aan de achterzijde het merkwaardigste van Praag : de Sprekende Klok, waar elk uur de 12 apostelen verschijnen en verdwijnen (...). Die attractie trekt talrijke bezoekers, je kan je nooit alleen op die plaats bevinden, er zijn immers heel de tijd 25 tot 50 mensen verzameld, die zich dan de werking door een stadsgids laten uitleggen. Een interessante ervaring !" En over de kathedraal : "Ook hier ziet het er uit als een bedevaartplaats, er is een aanhoudende stroom toeristen en bewonderaars.". Ook hier valt op dat hij de plaatsnamen consequent 'verduitst' : zo spreekt hij van de 'Wenzelplatz' (Wenceslasplein) en 'Hradschein'(Hradcany).
Vader heeft het echter niet over het feit dat de Duitsers in de stad een terreurbewind hadden gevestigd, waarbij vooral de grote Joodse kolonie het moest ontgelden. Van de 55000 joden die bij het begin van de oorlog in Praag woonden werden er twee derden gedeporteerd naar de concentratiekampen. Toch vind je er nu nog vrij veel sporen van de joodse aanwezigheid in de loop der eeuwen. Een aanrader om ze te bezoeken !
Toen vader in Praag passeerde was Reinhard Heydrich al dood. De 'slachter van Praag' stierf in juni 1942 nadat hij bij een -half mislukte- aanslag gewond werd. De uitvoerders van de aanslag, Kubis en Gabcik, werden verraden door een collega-parachutist en pleegden zelfmoord nadat ze zich manhaftig tegen de Duitsers hadden verzet in de crypte van de Cyrilluskerk. Over deze aanslag, de voorbereiding en de nasleep, werden talloze boeken geschreven en films gemaakt. Onlangs zag ik een bijzonder interessante documentairereeks in afleveringen op een Nederlandse zender, waarbij men zich had gebaseerd op het boek van Laurent Binet, HhhH.
De nazi's sloegen keihard terug. Het dorp Lidice, waarvan men verkeerdelijk uitging dat de inwoners iets met de aanslag te maken hadden, werd letterlijk van de kaart geveegd en zo goed als alle inwoners op gruwelijke wijze om het leven gebracht. In Pardubice werden 32 inwoners geexecuteerd. Pardubice is een van onze overnachtingsplaatsen.
Toen Karen, Bavo en ik anderhalf jaar geleden op citytrip in Praag waren deden we een rondleiding met een gids in het thema van het verzet tijdens de 2de Wereldoorlog. We bezochten de gewelven onder het stadhuis, waar grote groepen weerstanders zich hadden verschanst. Toen de Duitsers zich terugtrokken uit Praag hebben ze uit frustratie nog heel wat (vermoedelijke) weerstanders standrechterlijk geexecuteerd.
Na de oorlog ging de cyclus van wraak en wederwraak verder : liefst 2,7 miljoen Sudeten-Duitsers werden uit Tsjechie verdreven. Dat daarbij eveneens gruwelijkheden werden gepleegd staat als een paal boven water: executies, verkrachtingen, folteringen waren aan de orde van de dag. In de documentaire waar ik daarnet naar verwees werd gezegd dat Tsjechen en Polen die zwarte bladzijde uit hun geschiedenis nog altijd niet in de ogen willen kijken. Ik moet de Duitsers nageven dat ze dat wel doen : in Berlijn vind je heel wat tentoonstellingen en musea waarin de naziterreur onomwonden wordt getoond en van commentaar voorzien. Op die manier kan dat afschuwelijke stuk verleden verwerkt worden. Al is dat verhaal natuurlijk nooit helemaal afgehandeld (ook in Duitsland steekt extreem rechts weer de kop op...). Stof tot nadenken, dus...
|
