Omdat Call of Duty de best verkochte game is van 2011 heb ik er een recensie van geschreven.

 grafische aspect, en deels door de vergelijking met 'Battlefield 3'.

Halo: Reach is zowel het begin als het einde. De gebeurtenissen op de planeet Reach zetten namelijk de Halo-saga in zijn gang. Was Reach namelijk niet ontdekt door de buitenaardse Covenant dan was de Master Chief ook niet de laatste overgebleven Spartan die met behulp van de Halo’s de Flood en The Covenant wist te verslaan. Halo: Reach is daarnaast in zekere zin ook het einde. Het is de allerlaatste Halo-game van ontwikkelaar Bungie die al tien jaar aan de serie sleutelt. Even slikken dus voor fans van het eerste uur, want misschien is dit wel de laatste keer dat we Halo spelen zoals we dat al zo lang gewend zijn.

De planeet Reach is voor de mensheid een van de belangrijkste koloniën. Niet alleen is de planeet wat klimaat betreft vergelijkbaar met de aarde, miljarden mensen zijn van de rijke voedselproductie van deze landbouwplaneet afhankelijk. Zo’n belangrijke kolonie moet daarom koste wat het kost beschermd worden. Vandaar dat Team Noble, een eskader van Spartan-supersoldaten, gelegerd is op de planeet. Als broekie sluit jij je als Noble Six bij deze groep geharde vechtersbazen aan om een rebellenopstand de kop in te drukken. Bij nader onderzoek op het platteland van Reach blijkt het echter om een veel grotere bedreiging te gaan dan een stel opstandelingen. De buitenaardse Covenant hebben de planeet gevonden en openen een grootschalige aanval. Deze diepreligieuze groepering van aliens gelooft er namelijk heilig in dat de heidense mensheid uitgeroeid moet worden. In de oorlog die volgt moet Team Noble zichzelf bewijzen en de planeet van de ondergang redden.

De singleplayer is op veel gebieden onveranderd gebleven ten opzichte van de voorgaande games en daar is zodoende weinig op aan te merken. Een vuurgevecht in Halo is nog altijd strategisch omdat je het opneemt tegen verschillende vijanden, die zich allemaal anders gedragen en dus om een verschillende aanpak vragen. De suïcidale Grunts functioneren binnen The Covenant vooral als kogelvoer terwijl de slimmere en sterkere Elites kogels en granaten ontwijken en harder in de aanval gaan. Nieuw zijn de vogelachtige Skirmisher die vooral vlug en venijnig zijn. De rol van The Covenant is in Halo: Reach duidelijk meer teruggebracht naar echte kwaadaardige schurken, ze spreken bijvoorbeeld geen Engels meer, wat de sfeer tijdens de gevechten ten goede komt.

Bij nieuwe vijanden komen gelukkig ook nieuwe wapens kijken. De iconische vuurwapens zoals de Assault Rifle en Battle Rifle keren in een iets andere vorm terug en ook de welbekende sticky grenades ontbreken niet. Een ander belangrijk element van Halo, de voertuigen, kennen nieuwe toevoegingen. Denk aan een soort tweepersoons Ghost voor The Covenant, en hier en daar een upgrade voor de klassieke vervoersmiddelen. Voor de buitenstaander zal het verschil misschien niet zo te merken zijn, maar de kenners zullen ongetwijfeld even moeten wennen aan hoe al het nieuws in elkaar steekt.

De grootste verandering in de manier waarop je Reach speelt, zit hem in de power-ups. Deze speciale vaardigheden geven namelijk een draai aan de gebruikelijke manier van spelen. De mogelijkheid om bijvoorbeeld een kort sprintje te trekken lijkt op het eerste gezicht niet zo bijzonder voor een shooter, maar in Reach is het hiermee ineens veel makkelijker om aan een vijand in een tank te ontsnappen. Ook een jetpack of de mogelijkheid om onzichtbaar te worden kunnen op het slagveld goed van pas komen. De nieuwe vaardigheden brengen nog meer afwisseling en onvoorspelbaarheid in de vuurgevechten. Een gevecht kan compleet anders verlopen wanneer je besluit met een bubbelschild ten strijde te trekken of juist voor een jetpack kiest.

De singleplayer, die op de Heroic-moeilijkheidsgraad in een uur of acht is uit te spelen, slaat met name in de latere levels de spijker op de kop. De formule van Halo is na vier delen geperfectioneerd en dat levert veel spannende vuurgevechten op waarin je de ene naar de andere exotische locatie op Reach, en zelfs even erbuiten (zie kader), opzoekt. Met genoeg afwisseling en een aantal fantastische levels, waaronder een hele vette helikoptermissie en een strijd in een ruimteschip in de atmosfeer van Reach, is dit niets meer of minder dan een waardig nieuw verhaal in de Halo-saga. Opvallend hierbij is ook dat er veel meer tijd is voor de personages en dat er met de camera in de tussenfilmpjes behoorlijk creatieve dingen worden gedaan. De altijd knappe klanken van Martin O'Donnell zijn weer te horen en de graphics zijn duidelijk beter dan de voorgaande delen. Met name de schaal van de oorlog op Reach wordt hier goed mee duidelijk gemaakt. Op sommige punten kun je kilometers in de verte kijken naar gebombardeerde delen van Reach, een behoorlijk indrukwekend gezicht.

Halo: Reach is echter veel meer dan alleen het avontuur dat je met Team Noble doorloopt. Er is de gigantische multiplayer die hand in hand gaat met Forge Mode waarin je naar hartenlust bestaande maps aan kunt passen tot in de kleinste details. Met name in de map Forge World zijn de mogelijkheden eindeloos en het is aan de creatieve spelers om hier invulling aan te geven. Met verschillende plateaus, vlaktes en de mogelijkheid om hoog in de lucht te bouwen is dit de grootste multiplayermap uit de serie waarin spelers dus zelf aan de slag kunnen gaan. Slaat een map aan in de online gemeenschap, dan wordt deze opgenomen in de verschillende playlists voor de online multiplayer.

Dat de multiplayer goed in elkaar steekt, spreekt eigenlijk voor zich. Jarenlang heeft Bungie lopen sleutelen aan wat uiteindelijk een hele gebalanceerde ervaring is geworden. ie weer een leuke draai krijgt met de load-outs die zorgen voor verschillende startwapens en power-ups. Maar zelfs al ben je niet zo competitief ingesteld dan is er online genoeg te beleven. De Firefight-modus uit ODST keert met glans terug en is deze keer op heel veel verschillende manieren aan te passen. Omdat matchmaking deze keer wel inbegrepen is in deze speelstand, ben je niet alleen afhankelijk van je Xbox Live-vrienden om het op te nemen tegen de hordes Covenant die de verschillende levels binnenvallen totdat jij het loodje legt. Met een sterk verbeterde Forge-mode, waarin het maken van maps een stuk makkelijker is geworden, en de altijd vermakelijke Theatre-optie, waarin iedere minuut die je speelt nog eens rustig nabekeken kan worden, ben je wel even zoet met Halo: Reach. Het voelt dan ook echt aan alsof Bungie je alle middelen wil geven om ervoor te zorgen dat je nog jaren in de weer bent met deze titel.

Halo: Reach is in veel opzichten een waar eerbetoon aan de fans, van de verschrikkelijk uitgebreide multiplayer tot het aan elkaar knopen van losse eindjes in het verhaal. Zit je al helemaal in de serie dan valt dit natuurlijk allemaal goed te waarderen, maar ook als nieuwkomer is Reach geen verkeerd instappunt. Enige voorkennis is natuurlijk wel zo leuk maar omdat Reach geen vervolg is hoef je niet het verhaal van Master Chief te kennen om het geheel te kunnen waarderen.

Hoe uitgebreider, nieuwer en beter dan de vorige delen Reach misschien dan wel mag zijn, het is een blijft een Halo-game en veel is dan ook hetzelfde gebleven. Het grootste kritiekpunt dat ik dan ook kan bedenken is dat Halo: Reach het wel een beetje op safe speelt. De verschillende power-ups en het grotendeels veranderen van de wapens brengen wel enige vernieuwing, maar waarom is het bijvoorbeeld niet mogelijk om commando’s te geven aan je squad als je toch altijd met meerdere soldaten te werk gaat? Het zijn misschien voor de hand liggende keuzes die weer een andere draai aan de gevechten hadden kunnen geven. Nu voelt en speelt Reach vooral als Halo zoals je het gewend bent.

Conclusie en beoordeling

Met Bungie voor een laatste keer aan het roer voelt Halo: Reach als een waardige afsluiter van het verhaal. De Halo-formule wordt tot het uiterste geperfectioneerd en dat levert heel wat toffe gevechten en gevarieerde levels op. Met Halo: Reach kun je vooruit totdat de onvermijdelijke opvolger van een andere ontwikkelaar het legendarische stokje overneemt.

Er zit (nog geen) sleet op de succesformule van 'Assassin's Creed' - schrappen wat

 niet past. Je kan met dit spel namelijk twee kanten op: ofwel concentreer je je op de

 dingen die hetzelfde zijn als in de vorige games, en ga je je misschien ergeren. Ofwel

 ga je gewoon mee in het verhaal en geniet je van de nieuwe snufjes, de zoals steeds

 spetterende actie en de prachtige nieuwe omgeving die het oude Constantinopel je

 biedt. Wij kozen voor het laatste, en werden bovendien aangenaam verrast door de

 vernieuwde multiplayer.

Voor wie niet bekend is met het verhaal van de 'Assassin's Creed'-games vatten we het nog even samen. In feite vinden de games plaats in het heden, waar ene Desmond Miles de avonturen van enkele voorouders via een 'genetisch geheugen' herbeleeft met behulp van een machine, de Animus. Die is ontworpen door het duistere bedrijf Abstergo, dat gerund wordt door de erven van de tempeliersorde. Ze schotelden Desmond in de allereerste 'Assassin's Creed' de herinneringen van zijn voorouder Altaïr Ibn-La'Ahad voor, die leefde in de Middeleeuwen in Syrië. In de game speel je dus die avonturen na.

Aartsvijanden

De aartsvijanden van de tempeliers zijn de sluipmoordenaars, die zich van oudsher verenigd hebben in het broederschap. Desmond stamt af van twee meester-sluipmoordenaars, en via hem wilde Abstergo de locatie te weten komen van enkele artefacten met bijzondere krachten, achtergelaten door een beschaving die bestond voor de mensheid op Aarde verscheen. Desmond kon aan Abstergo ontsnappen, en sloot zich aan bij de moderne sluipmoordenaars. Die hebben ook zo'n Animus, die Desmond - en dus de gamer - verder onderdompelt in de avonturen van zijn Italiaanse voorouder Ezio Auditore tijdens de Renaissance.

In 'Assassin's Creed II' zag je de jonge playboy Ezio abrupt volwassen worden toen de tempeliers zijn vader en broers ombrachten, en in 'Brotherhood' groeide hij uit tot leider van het broederschap in Rome. In 'Revelations' heeft Ezio al grijze haren, en trekt hij naar Constantinopel, het huidige Istanboel. Hij moet daar op zoek naar vijf artefacten die hem toegang moeten geven tot geheimen die al een paar eeuwen in de bibliotheek van Altaïr liggen te wachten in het Syrische Masyaf. De informatie die Desmond zo aan de oppervlakte moet brengen is bovendien cruciaal voor iedereen op Aarde, aangezien de wezens van de eerste beschaving hebben voorspeld dat de mensheid zal vergaan in 2012. Een lange uitleg? Jazeker, maar producent Ubisoft heeft dan ook een heus naslagwerk uitgebracht rond de reeks. 

Meteen aan de slag

Hoewel je het verhaal dus beter kan volgen wanneer je ook de vorige games hebt gespeeld, kan je als leek wel meteen starten met 'Revelations'. Het valt op hoe goed de makers de essentie van het verhaal hebben weten samen te ballen in een intro, gekoppeld aan een erg bondige tutorial die vooral mikt op gevorderden. Het spitsvondige eraan is echter dat je bij alle nieuwe bewegingen de mogelijkheid krijgt om een tutorial over die bepaalde move te spelen. Ideaal dus voor zowel beginners als fans.

'Revelations' start daarnaast wel een beetje vreemd, met vroeg in het begin een wervelende achtervolging die atypisch is voor de games. Ongetwijfeld de bedoeling, maar we waren toch blij in Constantinopel aan te komen voor de vrijheid van de echte 'Assassin's Creed'-ervaring. 

Vrijheid

En dat houdt in: rondwandelen waar je maar wil in de immense stad, missies afwisselen met zijmissies, zijmissies onderbreken voor een robbertje zinloos geweld met wat wachters... en tussendoor ook nog een vrouw versieren, want de oude Ezio heeft zijn streken nog niet verleerd. Het is die vrijheid die 'Assassin's Creed Revelations' opnieuw zo aantrekkelijk maakt, hoewel de game natuurlijk niet meer de enige is met dergelijke troeven. Ubisoft heeft de sterke punten nog wel verfijnd, waardoor je nog meer mogelijkheden krijgt om je doelen te bereiken, en steeds minder gedwongen wordt om bepaalde werkwijzen te kiezen.

Zoals in de vorige games kan je vijanden afleiden door er bijvoorbeeld vrouwen van lichte zeden op af te sturen, maar in 'Revelations' kan je ook rotjes gooien om wachters af te leiden en zo langs hun post te glippen. Je kan verschillende soorten bommen maken, en terwijl dat in het begin nogal dom lijkt, zijn die dingen echt enorm handig. Wat dacht je van een stinkbom die je vijand isoleert terwijl mensen ervan weglopen met wapperende handjes? Of ineens de grote middelen, een grote gifbom die vijf wachters tegelijk om zeep helpt? Componenten voor die bommen vind je bijvoorbeeld bij verslagen wachters, wat je - veel meer dan in 'Brotherhood' - aanzet om de zakken van gesneuvelde vijanden te doorzoeken na een gevecht.

Gebieden veroveren

De bommen zijn erg handige hulpmiddelen wanneer je een gebied in de stad verovert van de tempeliers. Zoals met de Borgiatorens in voorganger 'Brotherhood' moet je de plaatselijke commandant van de slechteriken uitschakelen, en die gaat lopen wanneer je hem te opvallend benadert. Wanneer je hem niet snel onderschept, verschuilt hij zich en moet je een dag later terugkomen. Eerder dan je expliciet op een sluip- of achtervolgingsmissie te sturen, laat het spel je dus de keuze hoe je een dergelijke vijand aanpakt. Uiteraard kan je nog de hulp inhuren van huurlingen of de andere sluipmoordenaars die je rekruteert in de loop van het spel, keuze genoeg.

Zoals in de vorige game kan je in veroverde gebieden winkels renoveren, waar je dan bv. wapens kan kopen of je outfit sexy turquoise kan laten verven. Die winkels brengen je dan ook geld op, waardoor Ezio zijn uitrusting steeds kan verbeteren en meer gebouwen kan renoveren.

Verschillen met voorgangers

Al die dingen vind je ook in 'Brotherhood', net als de missies waar je aspirant-sluipmoordenaars naartoe kan sturen om hun vaardigheden te verbeteren. Qua spelverloop is het grote verschil dat alle onderdelen veel beter in elkaar overvloeien. De saaie missies waarin je vrij lang moet klimmen zijn nu wervelende achtervolgingen geworden die verlopen zoals in een film, met veel verschillende camerastandpunten en dramatische muziek.

'Revelations' onderscheidt zich verder van de voorgangers met het verhaal en de locatie. Hebben we al gezegd dat Constantinopel er prachtig uitziet? De minaretten en de couleur locale bieden je een ander gevoel dan de plaatsen in Italië waar je al over de daken hebt gerend. Daarnaast heeft de stad zelf ook veel verschillende gezichten, met prachtig verzorgde gebieden naast armoedige sloppenwijken. Bijna overal zie je glinsterend water, en de kleurrijke gewaden van de mensen in de straat zien er schitterend gedetailleerd uit. De stad heeft bovendien veel hoogteverschillen, waardoor je met behulp van een haakmes langs kabels over de steegjes kan zoeven. Wanneer je per ongeluk van een toren dondert, heb je ook nog parachutes om je val te breken. Tip: check of je nog parachutes hebt voor je besluit te springen voor de lol.

Uiteindelijk verschilt 'Revelations' wel minder van 'Brotherhood' dan dat spel van 'ACII'. In de smalle steegjes van Constantinopel kan je trouwens niet meer beschikken over een paard, iets wat daar ook absoluut niet zou passen. Wel kan je via tunnels snel naar andere delen van de stad reizen, zonder dat je die ingangen zoals in 'Brotherhood' eerst moet kopen. Je hebt er nog een nieuwe minigame waarin je een schuilplaats van het broederschap moet verdedigen tegen vlagen aanstormde tempeliers. Leuk voor een beetje afwisseling, maar ook niet meer dan dat.

Multiplayer

Er is wel nog iets opmerkelijk aan de hand met Desmond, die op het einde van de vorige game compleet flipte en nu in een coma blijkt te liggen. De overdreven onderdompeling in de Animus heeft zijn geest tureluut gemaakt, waardoor die nu vastzit in de Animus. Je gaat met Desmond dus op onderzoek in de machine zelf, wat leidt tot verrassende onthullingen. Verder nog vermeldenswaardig zijn enkele kleine missies die je als Altaïr kan spelen, de mogelijkheid om het spel in 3D te spelen en natuurlijk de multiplayer, waarin nu ook een kleine verhaallijn zit verweven. 

We zijn nog altijd gek op de multiplayer van brotherhood, en die van 'Revelations' viel ons in eerste instantie tegen,
Indien we nog twijfelden om 'Revelations' een maximumscore te geven omwille van de gelijkenissen met het vorige spel, dan veegt de multiplayer alle twijfels van tafel. 'Assassin's Creed Revelations' is opnieuw een topper, maar het wordt nu wel tijd voor iets nieuws. En dat komt er volgend jaar ook, want 'Revelations' is het laatste verhaal rond Ezio. In de opvolger lijk je als vrouwelijke sluipmoordenaar te gaan rondlopen in het China van de zestiende eeuw, zoals blijkt uit de kortfilm 'Embers'. We zijn benieuwd.