Kennis wordt vergaard in de wetenschap. De filosofie daarentegen is geen leer, maar een bezigheid. Alle filosofie is eigenlijk taalkritiek. (taalfilosoof Wittgenstein)
Ondanks het feit dat Wittgenstien één van mijn favoriete filosofen is, kan ik het deze keer toch niet volledig met hem eens zijn. Wat zijn eerste analyse betreft (kennis wordt vergaard in de wetenschap) ben ik het volledig met hem eens. Wanneer ik op vrijdagavond terugblik op mijn lessenrooster van die week en kijk welke vakken het meest verrijkend waren qua kennis, kom ik steevast terecht bij wetenschapsvakken als biologie, chemie, fysica en natuurlijk wiskunde.
Zijn eerste visie zijn dus woorden naar mijn hart...
De tweede analyse van Wittgenstein stuit bij mij echter op enige twijfel...
Allereerst stelt Wittgenstein dat filosofie geen leer is. In die visie ben ik het nog met hem eens. Volgens 'de dikke Van Dale' is een leer het afgesloten geheel van een aantal regels. Filosofie voldoet, naar mijn mening, niet aan deze definitie. Ten eerste is het geen afgesloten geheel vermits je over zowat alles kan filosoferen. En ten tweede kan je ook stellen dat filosofie aan geen enkele regel onderworpen is.
Wat Wittgenstein daarna zegt, vind ik eigenlijk een schande. Hij noemt filosofie slechts een bezigheid. Dat vind ik toch wel een enorm groot understatement. Inderdaad is filosoferen een bezigheid... Maar de wiskunde of biologie bedrijven is dat ook. Eigenlijk is alles wat wij doen in ons leven een bezigheid, maar Wittgenstein laat het in zijn uitspraak zo uitschijnen dat wetenschappen het enige nuttige is in een mensenleven, vermits het kennis oplevert, en dat filosofie slechts een bezigheidstherapie is.
Daar ben ik het hartgrondig mee oneens. Volgens mij is filosofie wel degelijk nuttig in een mensenleven. Zoals kennis vergaard wordt in de wetenschap, zo wordt wijsheid ook vergaard in de filosofie. En mijn inziens is wijsheid in een mensenleven nog even belangrijk als kennis, misschien zelfs belangrijker, maar die opvatting blijft natuurlijk persoonlijk.
Wittgenstein ziet filosofie als taalkritiek. Ook wat dat standpunt betreft zit ik niet op dezelfde golflengte. Filosofie is véél meer dan taalkritiek...Filosofie is het actief zoeken, soms zwoegen, om tot een waarheid/wijsheid te komen. Vaak lukt dat niet alleen en helpt de inspiratie van anderen; zoals dat bijvoorbeeld het geval bij onze blogs. Wanneer we filosoferen, treden we dus in verbale communicatie/discussie (geschreven of gesproken) met elkaar. Wanneer je dan louter de technische kant van de zaak bekijkt, zou je kunnen stellen dat de éne persoon louter kritiek geeft op wat de ander zegt/schrijft. Op zijn beurt zal hoogst waarschijnlijk een ander persoon zich in de discussie mengen en ook zijn visie op de zaak geven. Louter technisch gezien, dus zonder de inhoud te begrijpen, gaat het hier alleen om taalkritiek. Men geeft kritiek op de taal van de andere.
Hierbij houdt men echter geen rekening met de inhoud van de hele zaak. Dat vind ik dus een grove fout in de redenering van Wittgenstein. Wanneer je filosofie bekijkt, dan moet je dat doen in heel haar dimensie en niet alleen op vlak van taal.
Vandaar dat filosofie zoveel meer is dan taalkritiek...
We mogen ons dan ook gelukkig prijzen dat er niet alleen kennis-vakken zijn in het onderwijs zijn, maar ook wijsheid-vakken, waartoe het Latijn, naar mijn mening, zeker behoord. Want om het met een citaat te zeggen: 'Een slim man is daarom nog geen wijs man'.