Allerlei nieuwtjes en wetenswaardigheden over het erfgoed in Lommel en Noord-Limburg
15-07-2008
De eerste topstukken van het jaar.
Op dinsdag kreeg het opgravingsteam versterking van Marc Briers, een oudgediende op Maatheide (foto 1). Na een succesvolle opgravingsdag gisteren, was het vandaag ook weer de moeite waard. De twee voorbije dagen registreerden we al heel wat vondsten, waaronder een mooie tweeslagsteker (foto 2) en een prachtige eindschrabber (foto 3). De schrabbers zijn tot nu toe het meest voorkomende werktuigtype (een zevental in totaal). Er zat ook een wat vreemde eend in de finaal-paleolithische bijt : een fragment van een mesolithische spits uit wommersomkwartsiet, vervaardigd met kerfhalveringstechniek. Dit jaar zeven we ook "nat", dankzij de fel gewaardeerde hulp van Sibelco! (foto 4)
Maandag 14 juli startte een groep van zes enthousiaste stagestudenten op Lommel Maatheide de opgravingscampagne van dit jaar (foto 1). Twee onder hen (Geert en Joris) waren de voorbije jaren al aan het werk op Maatheide. Jolien, Sarah, Ben en Tim zijn nieuwkomers, maar ze zullen zich zeer vlug thuis voelen in het Lommelse zand. Onder een blauwe hemel met hier een daar wit wolkje en bij een zachte temperatuur was het aangenaam werken. De zandzuiger van Sibelco komt steeds dichterbij, maar we hebben nog wat voorsprong! Zand en water en een archeologie-avontuur, wat kan men nog meer wensen tijdens de zomervakantie? (foto 2)
De zesde zomer op rij zal er worden opgegraven op Lommel-Maatheide. Op maandag 14 juli start een eerste ploeg die zal bestaan uit stagestudenten van de KU Leuven en vrijwilligers. De twee volgende weken zal die ploeg worden aangevuld met jongeren van Jeugd, Cultuur en Wetenschap vzw (JCW). JCW organiseert net als vorig jaar twee opgravingskampen in Lommel. De jongeren overnachten in het Internationaal Jeugdontmoetingscentrum te Lommel Kattenbos. De volgende drie weken zal er dus weer een drukke archeologische activiteit zijn op Maatheide. Interesse om eens te komen kijken? Dat kan! Op maandag 21 juli aanstaande komen we om 10u samen aan Buurthuis 't Zand te Heeserbergen, waarna we naar het opgravingsterrein wandelen. Deze wandeling is een organisatie van Pasar vzw en Erfgoed Lommel. Voor meer inlichtingen kan je terecht bij Pasar, 011/542323 of bij Erfgoed Lommel 0495-841.741. Uiteraard kan u de volgende drie weken de archeologische werken op Maatheide volgen op deze blog.
Met steun van SCR-Sibelco en Bema Bouwonderneming.
Vanaf het laatste kwart van de 19de eeuw vestigde de zinknijverheid zich in de Kempen. In 1888 startte de productie in de zinkfabriek in Overpelt, gevolgd door de Vieille Montagne in Balen in 1890. De zinkfabriek van Lommel werd opgericht in 1904.
Op initiatief van de directies van de metaalfabrieken in Overpelt, Balen en Lommel werden in de onmiddellijke nabijheid van de fabrieken als het ware onder de schouwen van de zinkfabriek - woonwijken aangelegd voor de werknemers van de fabriek. Door de aanleg van deze wijken in het midden van de heide, tamelijk ver van de andere gehuchten en met een woonklimaat dat volledig afgestemd was op de fabriek, en door de planmatige aanleg van steeds hetzelfde type huizen kregen de wijken het aanzien van een cité. Maar, doordat de aanleg van voortuintjes mogelijk was kregen de cités de aanblik van tuinwijken naar Engels model. Bovendien waren de huizen in Overpelt-Fabriek, Balen-Wezel en Lommel-Werkplaatsen aanzienlijk ruimer en beter van sanitair voorzien, in vergelijking met de huisvesting in de meeste stedelijke arbeiderswijken. Aan het type huis kon je trouwens zien wie er woonde: er zijn de villas in cottagestijl voor de directieleden, de ruime villas of dubbelvillas voor de ingenieurs, de kaderleden en de bedienden en ten slotte de eenvoudige arbeidershuizen.
De fabrieksdirectie was, in de geest van het paternalisme in die tijd, niet alleen bekommerd om het materiële maar ook om het morele welzijn van haar werknemers. Daarom bouwde ze op kosten van de fabriek niet alleen woningen voor de werknemers maar ook een kerk, een school, een hospitaal,
Bovendien besefte de fabrieksdirectie maar al te goed dat een tevreden en ontspannen arbeider veel beter werk levert. Vandaar dat ze allerlei initiatieven nam om haar personeel ook buiten de fabriekspoorten - doch steeds binnen de grenzen van de woonwijk - te entertainen. Er werden casino-feestzalen opgericht waar de lokale toneel- zang- en dansverenigingen konden optreden, allerlei sportclubs zagen het licht, er werden fanfares en muziekgezelschappen gesticht, de nodige infrastructuur voor vrije tijd en ontspanning werd voorzien
Kortom: het maatschappelijke, geestelijke en sociale leven in de tuinwijken werd gestuurd en gestimuleerd door de fabrieksdirectie.
De leuke fototentoonstelling Wonen onder de schouw van de zinkfabriek gunt je een kijkje op het leven in al zijn facetten in de arbeiderswijken van Overpelt, Balen-Wezel en Mol-Wezel en Lommel-Werkplaatsen. Erfgoed Lommel putte niet alleen uit de eigen fotocollectie maar maakte ook dankbaar gebruik van prachtig en uniek fotomateriaal aangeleverd door Marcel Ceulemans en Jaak Perriens (Overpelt), Molse Kamer voor Heemkunde en Ludo Pauwels (Balen-Wezel en Mol-Wezel) en Jef Leynen, Antonie Broeks en Alfons Cools (Lommel-Werkplaatsen).
En er is ook bewegend beeld: een uniek filmdocument over het zware werk van de arbeiders aan de zinkovens en een al even unieke film over de afbraak van de zinkfabriek in Lommel-Werkplaatsen.
De tentoonstelling Wonen onder schouw van de zinkfabriek kan bezocht worden in Museum De Kolonie, Kolonie 77 in 3920 Lommel (tel. 011/80.34.10 / www.erfgoedlommel.be) van maandag tot vrijdag van 10u tot 17u, op zondag van 14u tot 17u en op afspraak. Gesloten op zaterdag en op feestdagen. Toegang: onder 18 jaar gratis en vanaf 18 jaar 1 euro.
Van 28 juni tot 31 augustus kunnen kinderen van 6 tot 12 jaar met hun ouders of grootouders deelnemen aan een bordspel over de Teuten in Museum De Kolonie.
In De Kolonie vliegen we terug in de tijd naar de periode van de Teuten. Aan de hand van een spel gaan we het pad bewandelen van de Teuten. Wie waren de Teuten ? Waar reisden ze naartoe en welke gevaren moesten ze onderweg overwinnen ? Weet je wat een knut of ellenstok is ? Waarom hadden de Teuten een eigen taaltje ? Door deelname aan een leuk bordspel kom je het allemaal te weten, ontvang je een kleine verrassing en een Vliegticket met unieke code. Deze code moet ingevoerd worden op www.vliegjemee.be om Wereldreiziger van de week te worden en om kans te maken op allerlei leuke prijzen zoals een reis met de Prins van Hola Pola met het hele gezin, bibliotheekpakketten, boeken, T-shirts en nog veel meer. Op vliegjemee.be wordt ook een wedstrijd- en een schiftingsvraag gesteld. De winnaars worden op basis hiervan uitgekozen. Bovendien geeft elk vliegticket recht op 2 korting in Standaard Boekhandel bij aankopen vanaf 17.5. Aan het einde van de actie wordt er naar iedere deelnemer een leuke verrassing gestuurd.
Museum De Kolonie Kolonie 77 3920 Lommel + 32 (0)11 80 34 10 gerd.bloemen@erfgoedlommel.be www.erfgoedlommel.be
Café De Kroon in Lommel is door de lezers van Het Belang van Limburg.be uitgekozen als 'gezelligste volkscafé van Limburg'. Het café kreeg 2106 stemmen en heeft daarmee deze titel dubbel en dik verdiend.
De Kroon wordt al 26 jaar uitgebaat door Kris Liesens. Het café is 105 jaar oud en daarmee het oudste café in Lommel. "De mensen komen elkaar hier tegen en babbelen met elkaar," vertelt Kris ons. "Het is altijd een volkscafé geweest en dat zal het ook blijven."
In het begin van de 19de eeuw geloofden denkers, onder invloed van de Verlichting, dat het verschaffen van werk aan armen het antwoord was op het heersende armoedeprobleem. Rijke particulieren en overheden zetten dit idee in de werkelijkheid om. In heel Europa werden in onontgonnen gebieden kolonies opgericht. Deze kolonies waren kleine dorpen op zich. De planmatige aanleg ervan is tot op de dag van vandaag zichtbaar in het landschap.
Deze tentoonstelling geeft een beeld van deze negentiende-eeuwse kolonies doorheen Europa.
De tentoonstelling, ontworpen door het Stedelijk Museum van Hoogstraten, wordt getoond in een voormalige staatsboerderij van de Colonie Agricole die in 1850 door de Belgische overheid werd gesticht op de Heuvelsche Heide, thans Kolonie. Dit geeft toch wel een bijzonder cachet aan deze tentoonstelling! U kan de tentoonstelling nog bezoeken tot 16 maart aanstaande op volgende tijdstippen :
-van maandag t.e.m. vrijdag : van 14u tot 17u
-zondagnamiddag : 14u tot 17u
-zaterdag en feestdagen gesloten (tenzij na afspraak)
-buiten deze uren op afspraak
Volwassenen (boven 18 jaar) betalen 1 euro inkomgeld.
Houders Lerarenkaart en leden Davidsfonds hebben gratis toegang.
Wij wensen aan iedereen prettige feestdagen! Museum De Kolonie is elke namiddag geopend tussen 14u en 17u (met uitzondering van de feestdagen en zaterdagen). Je kan er nog steeds om 14.30u en om 15.30u de film over de strenge winter van 1962-1963 bekijken. Het nieuwe fotoboek "Mijn dorp in de kering" is er te koop tegen de prijs van 25 euro. De Barrier, Historisch Documentatiecentrum, is gesloten.
Morgenavond, vrijdag 14 december, wordt om 20u het fotoboek "Mijn dorp in de kering" voorgesteld in het Cultureel Centrum De Adelberg in Lommel. Eerst houden Theo Mertens, voorzitter van Erfgoed Lommel, Raymond Lambie, voorzitter van Heemkunde Limburg, en Walter Cremers, waarnemend burgemeester van Lommel, enkele korte toespraken. Daarna zullen de eerste exemplaren van het fotoboek worden overhandigd aan de auteurs, Antonie Broeks en Veerle Leysen, en aan de personaliteiten. Natuurlijk hoort bij zo'n avond een receptie! Tijdens de receptie kunnen diegenen die het boek hebben besteld, hun exemplaar afhalen. Nu kan je boek nog kopen tegen de prijs van 20 euro! Vanaf morgenavond zal het fotoboek 25 euro kosten. De voorstelling van het fotoboek staat in het kader van de viering van het 50-jarig bestaan van Erfgoed Lommel. Vanaf zondag 16 december kan het fotoboek worden afgehaald (door diegenen die het besteld hebben) of gekocht in Museum De Kolonie, Kolonie 77, Lommel (tel. 011/80.34.10). Museum De Kolonie is elke namiddag geopend tussen 14u en 17u, uitgezonderd de zaterdagnamiddag. Op Kerstdag, tweede kerstdag en met nieuwjaar is het Museum gesloten.
Europa subsidieert grensoverschrijdend samenwerkingsproject "De Kolonie"!
Met de afsluiting van het lopende Interreg-programma in zicht, heeft de stuurgroep van Euregio Benelux Middengebied vandaag nog de subsidiëring goedgekeurd van het grensoverschrijdend samenwerkingsproject "De Kolonie". Interreg-projecten worden door Europa gesubsidieerd om samenwerking op verschillende domeinen over de landsgrenzen heen te bevorderen. Het grensoverschrijdend samenwerkingsproject De Kolonie wil de schoonheid van het grensgebied bewaren voor de toekomst. Mooie en ongerepte plaatsjes in de grensstreek dreigen door de toenemende verstedelijkingsdruk op het landelijk gebied (onherstelbaar) in hun waarde aangetast te worden. Dit geldt onder meer voor het bijzondere gehucht Kolonie in de Belgisch Limburgse grensgemeente Lommel. Vanuit verleden, heden en toekomst organiseren enkele organisaties diverse grensoverschrijdende evenementen om de publieke aandacht te vestigen op de waarde van het cultuurhistorische erfgoed en van de directe landschappelijke omgeving van het gehucht in kwestie. De projectpartners, LEF Stadsdynamica, Tilburg, en Erfgoed Lommel vzw (mmv de Stad Lommel) willen hiermee een bijdrage leveren tot het zorgvuldiger omgaan met de ruimtelijke ordening en tot het behoud van andere waardevolle landschapselementen in het Vlaams-Nederlandse grensgebied. De projectleider is LEF Stadsdynamica (NL). De Belgische partner is Erfgoed Lommel vzw, met medewerking van de Stad Lommel. Het totaalbudget van het project bedraagt 73.760 euro, met een Interreg-bijdrage van 25.000 euro.
- Zondag 9 december van 13u tot 17u: genealogische tentoonstelling "Voorgesteld : de familie Scheelen" in de parochiezaal van Lommel Barrier (zie vroeger bericht op deze blog). - Vrijdag 14 december 20 u : viering van het 50-jarig bestaan van Erfgoed Lommel en voorstelling van het fotoboek 'Mijn dorp in de kering" in CC De Adelberg. Fotoboeken zijn nog tot 7 december aanstaande te bestellen voor 20 euro per boek. Nadien zal het fotoboek 25 euro kosten.
En verder is er in Museum De Kolonie elke dag, uitgezonderd de zaterdag, om 14.30u en 15.30u de film "Lommel in de strenge winter van 1962-1963" te bekijken. Men zegge het voort!
