Ingrid en Eveline volgen 'Finnish Lessons for European Schools'
26-01-2016
Quality management - Vertrouwen, autonomie en verantwoordelijkheid
Gedurende de afgelopen dagen was de kernvraag "Wat is de sleutel van het succes van het Finse onderwijs?" en stap voor stap worden de fundamenten heel duidelijk: ==> niet controle maar vertrouwen en autonomie staan centraal. Geen blind vertrouwen en ook geen onvoorwaardelijke autonomie. Maar een autonomie die samenhangt met het opnemen van eigen verantwoordelijkheid. En een vertrouwen dat samengaat met een enorme inzet om kwaliteit te leveren en de wil om steeds beter en beter te worden.
Enkele voorbeeldjes ter verduidelijking: ==> op niveau van de leerlingen: - vrijheid om eigen lessenpakket samen te stellen. In de bezochte 'high school' (onze vroegere hogere cyclus, was een school met 650 leerlingen) mochten leerlingen kiezen welke leerpakketten ze willen volgen en wanneer. Een jaar kent namelijk 5 leerperiodes van 6 tot 8 lesweken. In een leerperiode worden een 8-tal verschillende pakketten aangeboden, op verschillende momenten, door verschillende leerkrachten gegeven. Daarvan moeten leerlingen er minimum 5 kiezen: ze schrijven zich hiervoor zelf in en kiezen dus zelf wanneer ze wat volgen en zelfs bij wie. Ze dragen zelf de verantwoordelijkheid om genoeg "hoge grades " te verzamelen om voldoende kansen op te bouwen om toegelaten te worden tot verdere hogere studies. De laatste week van iedere periode is er test... Wie geen voldoende haalt, wordt in de volgende leerperiode verder ondersteund en geremedieerd tijdens 'vrije lesuren of studie-uren' en wordt dan opnieuw beoordeeld. In het slechtste geval (uitzonderingen) kan men het lespakket in een volgende leerperiode nog een keer volgen.
==> op niveau van de leerkrachten: - vrijheid om eigen didactische aanpak te kiezen. Tegelijk is er een heel open cultuur om verantwoording af te leggen. Er zijn namelijk frequente studentenbevragingen. De resultaten worden besproken, feedback van leerlingen wordt teruggekoppeld: "Hoe komt dit? Wat doen we daar verder mee?" Ik moet voorlopig wel vaststellen (en met mij nog vele anderen) dat de lesmethodieken vaak nog heel traditioneel zijn. Het valt enorm op hoe stil het is in de klassen en zelfs in de gangen vol zithoekjes. Er wordt zo geconcentreerd geluisterd naar de uitleg van de leerkracht en ook individueel gewerkt...maar misschien is die stilte ook nog aan andere zaken toe te schrijven. Zo heeft men in de school die ik bezocht geïnvesteerd in geluidswerende tafelbladen. - leerkrachten genieten hoog aanzien, en krijgen veel waardering, zowel van de leerlingen als van de ouders. Een oordeel van de leerkracht wordt niet in vraag gesteld, er wordt constant ingezet op een goede relatie tussen leerling en leerkracht. Leerkracht worden, vereist ook wel voldoende hoge grades om gewoonweg de studie te mogen aanvatten (we kregen een voorbeeldje: voor 1 plaats aan de universiteit - lerarenopleiding - waren er 21aanvragen!)
==> op niveau van de school - binnen het raamwerk, bepaald door de overheid, heeft de school enorme vrijheden om het curriculum concreet vorm te geven in haar eigen organisatie (bv. Gevarieerde start- en einduren, duur van de lesblokken, aanbod binnen de leerperiodes...). Ik zie dit een beetje als de vrijheid die Ann ook heeft om in samenspraak de semesterprogrammering op te maken, alleen zijn onze financiële mogelijkheden en budgetten veel beperkter...
De basisfilosofie van de scholengroepen NorthKarelia berust op volgende kwaliteitscriteria: - we verstaan met z'n allen wat we in essentie willen doen, - we zijn klantgericht: wie zijn ONZE leerlingen? - goed leiderschap - resultaatgeorienteerd zijn - we leren met z'n allen continu bij - kwaliteiten van mensen zijn onze bronnen en kansen - effectiviteit en inzet voor een effectief proces - relevantie voor de arbeidsmarkt en andere partners - sociale verantwoordelijkheid (iedere leerling / student moet een geschikte studieplaats krijgen)
toch ook wel veel herkenbare steefdoelen van bij ons!
De ochtend startte alweer heel vroeg en we begonnen met een bezoek aan een school voor jongeren tussen de 16 en 19 jaar. Ik ging naar een soort ASO-richting waar de leerlingen voorbereid worden op een bachelor of master aan de universiteit. Ze kunnen na die 3 jaar ook nog naar die meer vakgerichte technische universiteit, maar de meeste gaan voor de universiteit.
Wat mij opviel was het gezellige gevoel in de hele school. Leerlingen voelen er zich echt thuis. Er zijn overal ruimte om te relaxen, iets te drinken, aan opdrachten te werken ... Bijna nergens is een klaslokaal op slot. Je kan gewoon overal binnen en niemand maakt daar misbruik van. Zo is er een computerklas waar de leerlingen vrij in en uit kunnen en waar ze mogen werken of spelletjes mogen spelen in hun pauzes. Er houdt niemand toezicht en er gebeuren doorgaan geen vreemde dingen zoals toestellen die verdwijnen of vandalisme. Klein addertje onder het gras; er hangen heel veel camera's in het gebouw. Als er dus iets zou gebeuren, dan kunnen ze wel nagaan wie het gedaan heeft.
Nog een opmerkelijk iets was de bibliotheek. Je kan er vrij in en uit, er zit niemand die toezicht houdt, en als je een boek wil uitlenen, dan schrijf je gewoon je naam, de titel van het boek en het nummer van het boek op een blad dat daar licht. Als je klaar bent met het boek en je brengt het terug, dan schrap je terug je naam. De verantwoordelijkheid ligt dus volledig bij de leerlingen. En echt ... er staan nog steeds boeken in die bib! Ik dacht even aan hoe wij steeds permanentie voorzien in ons OLC ...
In de namiddag konden we dan weer een individuele leerkracht volgen in zijn school. Hij toonde ons hoe er gewerkt wordt met WILMA, wat heel gelijkaardig is aan SMS. Opmerkelijk is dat hij als klasleerkracht bij het begin van het schooljaar steeds met elke leerling een individueel gesprek heeft van 1 à 2 uur. Hij polst er naar wie de leerling is, hoe zijn/haar thuissituatie is, wat de interesses zijn, wat de motivatie is om in die school die richting te volgen ... Dat zouden we meer moeten doen bij inschrijving! Je hebt onmiddellijk voeling met je leerlingen.
En dan was er nog de avond. Gewoon top! We zouden naar de sauna gaan en dan gaan zwemmen in een gat in het ijs. Ik nam me alvast voor dat laatste NIET te doen en me te beperken tot sauna en bar. Zo waren er nog heel wat. En uiteindelijk ... heb ik toch wel 3 keer in dat water geweest waarvan 2 keer echt gezwommen! Nooit gedacht! Ook Ingrid, zonder probleem, het water in. We vertegenwoordigen VIVO dus echt wel heel goed. Foto's van de zwempartij volgen, maar ze staan nu nog op de fotocamera van onze vrienden van het VTI.
Na de sauna en het zwemmen volgde nog een feestje waar heel wat gedanst en gezongen werd.
Enkele impressies... - Zoek de verschillen met een afdeling garage bij ons (niets te winnen, maar toch eens de moeite om te kijken) - Simulatieonderwijs... Een echte investering, doet denken aan play-station, trekt aan en is educatief (durf het kostenplaatje bijna niet zeggen: zo'n 20 tot 60 duizend euro stuk en er stonden 10 simulatoren in het lokaal). - Op je kousen doorheen de school, vol hoekjes met gezellige zetels, geen schoolbel, aantrekkelijke wanden vol foto's en zelfontworpen kunst, frisse kleuren, weelderige planten: straalt rust en gezelligheid uit... - De school was uit om 15u, maar verschillende leerlingen bleven gewoon samen zitten in een soort lounge ruimte voor de gezelligheid..
Een superdrukke, maar heel interessante en leuke dag
De dag startte al om 8 u. deze morgen, 7 u. Belgische tijd dus. We werden met de bus aan het hotel opgepikt om op bezoek te gaan in de eerste school. Het ging om een school voor 'vocational education', zeg maar een school waar ze een vak of beroep aanleren. Het systeem zit hier wel wat anders in elkaar dan bij ons. Jongeren volgen 'basic education' van hun 7 tot 16 jaar. Daar volgen ze allemaal eenzelfde programma. Een schoolweek duurt 30 uur en daarbij kunnen ze een deel van het programma zelf invullen. De een kiest bijvoorbeeld om het basisprogramma aan te vullen met extra talen en een ander kiest voor houtbewerking. De leerplicht stopt aan 16 jaar. Daarna zijn er 2 opties. Je kan gaan naar een soort 'upper secondary education', wat 2 tot 4 jaar duurt en eindigt met een ingangsexamen dat toegang geeft tot de universiteit OF je kan kiezen voor 'vocational qualifications', wat gemiddeld 3 jaar duurt en dat je de mogelijkheid heeft om ook weer verder te studeren, maar dan aan een soort 'universiteit voor toegepaste wetenschappen'. Na de bachelor degrees van beide opties kun je trouwens ook overstappen naar de andere optie. Het vreemde van het systeem is dat een jongere bij elke stap een aanvraag moet indienen om in een bepaalde school binnen te geraken en die school dan uit al die aanvragen de beste kan gaan kiezen. Je kan je dus niet gewoon gaan inschrijven. Studenten proberen dan ook om hoge scores te halen zodat zij bij zo'n overgang gekozen worden.
Goed, we bezochten dus zo'n soort vakschool voor automechanica, kregen er een volledige rondleiding, werden vervolgens nog naar aan andere afdeling voor lassers gebracht, met opnieuw een rondleiding en we sloten de voormiddag af met een etentje in de hotelschool. Daarna mochten we op bezoek bij een 'school for basic education' (bij ons de leeftijd van 1ste en 2de graad SO). We kregen er een presentatie van de jongeren zelf en werden er ook door hen rondgeleid. Heel opvallend is dat die jongeren allemaal aangaven dat ze heel graag naar school komen. We vroegen hen of er geen schoolmoeheid en dergelijke bij hen voorkwam, maar die vraag leken ze niet zo goed te snappen. 'We komen graag naar school, we vinden onze leerkrachten leuk, we vinden de lessen interessant ...' En ze bleven dit volhouden, ook als hun leerkrachten en directie uit het zicht verdwenen waren. Daarna volgde nog een rondleiding in Joensuu door de leerlingen toerisme met een bezoekje aan een orthodoxe kerk en vervolgens ... jawel lekker eten door studenten gemaakt, in gezelschap van Finse leerkrachten. De directeur van de vocational school vond het al prachtig dat hij zijn Duits kon oefenen met een van de andere (Duitse) deelneemsters en toen ik hem in het Russisch aansprak, werd het helemaal leuk!
In ieder geval, een heel drukke dag. De foto' s getuigen er wel verder van. Morgen sauna met ice-swimming (naast de schoolbezoeken).
Vermits
het officiële programma pas vanavond start, hadden we vandaag nog een vrije dag.
Ik vertelde gisteren aan collega's dat ik nog gekeken had thuis of er
geskied kon worden... Er was direct nog interesse bij enkelen. Het grotere skigebied
lag op een uur rijden, maar bij navraag bleek er ook eentje te zijn, zo'n
kwartiertje rijden met de auto. Deze morgen zijn we vertrokken met vier,
in een taxi naar Mustavaara (klinkt oosters, maar is echt een plaatsje hier vlakbij). Daar konden we ski's per uur
huren. Er waren 3 pistes: een blauwe, een rode en een jumppiste. 't Was
ontspannend, de temperatuur viel goed mee (slechts min 5 en geen wind). Alleen
heb ik bij de start het risico genomen om op de ankerkift met een collega
deelnemer uit Oostende samen te gaan. Bleek ze toch niet zo ervaren te zijn:
gevolg, bij de start, waarbij je vaak met een sprongetje vooruitschiet, vloog
zij op de grond. Ik bleef recht, maar haar ski's vlogen in de lucht en een
landde in mijn gezicht. Was wel een ferme klop tegen mijn oogkas die er nu
gezwollen en blauw uitziet (alhoewel ik er al veel ijs heb tegengehouden - ik weet niet wat mijn ventje er zal van denken! Ga dan maar eens op 'studiereis' en kom met een blauw oog thuis...). Maar
goed, de pijn valt goed mee en de kwaliteit van de pistes was super. Het skiën
was zalig. Nu nog een goede douche en dan naar het startseminarie.
Deze avond kregen we onze eerste inleidende les. Het ging vooral om 'bedenkingen' en 'eerste beschouwingen' i.v.m. het Finse onderwijssysteem. Met deze bril kunnen we de volgende dagen het werkveld verder verkennen.
Wat leerden we vandaag?
De overheid schrijft een soort 'curriculum'frame voor en dan mogen scholen zelf nadenken over de concrete uitwerking van hun eigen curriculum en mogen ze dus zelf bepalen wat en hoe ze de dingen willen aanpakken. Er wordt veel autonomie gelegd bij de lokale onderwijsgemeenschappen. De directies zijn autonoom verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs in hun school. Geen inspectie en geen doorlichting zoals wij ze beoordelend kennen. Er is wel begeleiding.
Alle leerkrachten zijn masters. Praktijkleerkrachten zijn minimum bachelors, maar volgen wel een master in educatieve wetenschappen. Het gevolg is dan ook dat een leerkracht een heel hoog maatschappelijk aanzien heeft en veel vertrouwen geniet bij zowel de leerlingen als de ouders.
De scholen hebben een heel hoge graad van diversiteit, maar dan heeft men het vooral over leerlingen met allerlei soorten sociale achtergrond. Leerlingen met beperkingen zijn uiteraard ook welkom, maar men kijkt met een soort test of die leerlingen in staat zijn om dat gewone curriculum te volgen. Blijkt dit niet mogelijk, dan zijn er speciale scholen.
Leerlingen moeten geen bepaald level bereiken, maar er zijn doelen voor elke individuele leerling.
Er wordt ingezet op evalueren om te leren en niet op leren om te evalueren.Concreet betekent dit dat evaluaties in eerste instantie een hulpmiddel zijn voor leerkrachten en leerlingen om het onderwijs en het leren te optimaliseren. Men vertrekt niet vanuit een deficit-model (wat ken je nog niet), maar wel vanuit 'wat heb je reeds bereikt' en 'hoe kan je je verder ontwikkelen'. Hierdoor is de relatie leerkracht-leerling anders.
99% van de leerlingen hebben een diploma SO.
Er wordt heel vaak gewerkt met ingangsexamens, maar dan met de bedoeling om leerlingen naar de juiste richting te oriënteren.
Het systeem is ondanks alles toch niet het duurste van Europa.
De huidige uitdagingen voor het Finse onderwijs op dit moment zijn de volgende:
Het ontwikkelen van een persoonlijk leertraject.
Minder klasgebonden lesgeven.
Meer de focus leggen op leren samenwerken en probleemoplossend denken.
Betrokkenheid/inzet en creativiteit als aanwijzingen van succes.
Een aanrader blijkt het boek Finnish lessons van Pasi Sahlberg.
Zaterdagmorgen 8 u. zijn we vanuit Kortrijk vertrokken richting Zaventem. Ruim op tijd voor onze eerste vlucht richting Helsinki. Na een rustige vlucht, waar ik er toch in geslaagd ben om helemaal misselijk te worden, landden we in Helsinki. We konden in de luchthaven pilletjes kopen tegen reisziekte en daar stond een uurtje later een klein vliegtuigje klaar voor de volgende vlucht naar Joensuu. Helemaal lijkbleek kon ik daar het vliegtuig verlaten om het avontuur te starten.
Leuk hotelletje (zie foto). We maakten al kennis met een heel deel van de andere deelnemers. We legden zelfs al internationale contacten (de Nederlanders)! We gingen uit eten in de plaatselijke eetgelegenheden en Ingrid is deze namiddag gaan skiën (het is dan ook zondag, nietwaar). Vanavond start het serieuze werk: Introduction session to Finnish Educational System. Hoe dat allemaal gaat, hoor je in onze volgende berichten. Hieronder alvast de eerste sfeerbeelden.
We hebben om te starten ook al een reeks extra's toegevoegd aan uw blog, zodat u dit zelf niet meer hoeft te doen. Zo is er een archief, gastenboek, zoekfunctie, enz. toegevoegd geworden. U kan ze nu op uw blog zien langs de linker en rechter kant.
U kan dit zelf helemaal aanpassen. Surf naar http://www.bloggen.be/ en log vervolgens daar in met uw gebruikersnaam en wachtwoord. Klik vervolgens op 'personaliseer'. Daar kan u zien welke functies reeds toegevoegd zijn, ze van volgorde wijzigen, aanpassen, ze verwijderen en nog een hele reeks andere mogelijkheden toevoegen.
Om berichten toe te voegen, doet u dit als volgt. Surf naar http://www.bloggen.be/ en log vervolgens in met uw gebruikersnaam en wachtwoord. Druk vervolgens op 'Toevoegen'. U kan nu de titel en het bericht ingeven.
Om een bericht te verwijderen, zoals dit bericht (dit bericht hoeft hier niet op te blijven staan), klikt u in plaats van op 'Toevoegen' op 'Wijzigen'. Vervolgens klikt u op de knop 'Verwijderen' die achter dit bericht staat (achter de titel 'Proficiat!'). Nog even bevestigen dat u dit bericht wenst te verwijderen en het bericht is verwijderd. U kan dit op dezelfde manier in de toekomst berichten wijzigen of verwijderen.
Er zijn nog een hele reeks extra mogelijkheden en functionaliteiten die u kan gebruiken voor uw blog. Log in op http://www.bloggen.be/ en geef uw gebruikersnaam en wachtwoord op. Klik vervolgens op 'Instellingen'. Daar kan u een hele reeks zaken aanpassen, extra functies toevoegen, enz.
WAT IS CONCREET DE BEDOELING??
De bedoeling is dat u op regelmatige basis een bericht toevoegt op uw blog. U kan hierin zetten wat u zelf wenst.
- Bijvoorbeeld: u heeft een blog gemaakt voor gedichten. Dan kan u bvb. elke dag een gedicht toevoegen op uw blog. U geeft de titel in van het gedicht en daaronder in het bericht het gedicht zelf. Zo kunnen uw bezoekers dagelijks terugkomen om uw laatste nieuw gedicht te lezen. Indien u meerdere gedichten wenst toe te voegen op eenzelfde dag, voegt u deze toe als afzonderlijke berichten, dus niet in één bericht.
- Bijvoorbeeld:
u wil een blog maken over de actualiteit. Dan kan u bvb. dagelijks een bericht plaatsen met uw mening over iets uit de actualiteit. Bvb. over een bepaalde ramp, ongeval, uitspraak, voorval,... U geeft bvb. in de titel het onderwerp waarover u het gaat hebben en in het bericht plaatst u uw mening over dat onderwerp. Zo kan u bvb. meedelen dat de media voor de zoveelste keer het fout heeft, of waarom ze nu dat weer in de actualiteit brengen,... Of u kan ook meer diepgaande artikels plaatsen en meer informatie over een bepaald onderwerp opzoeken en dit op uw blog plaatsen. Indien u over meerdere zaken iets wil zeggen op die dag, plaatst u deze als afzonderlijke berichten, zo is dit het meest duidelijk voor uw bezoekers.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken als dagboek. Dagelijks maakt u een bericht aan met wat u er wenst in te plaatsen, zoals u anders in een dagboek zou plaatsen. Dit kan zijn over wat u vandaag hebt gedaan, wat u vandaag heeft gehoord, wat u van plan bent, enz. Maak een titel en typ het bericht. Zo kunnen bezoekers dagelijks naar uw blog komen om uw laatste nieuwe bericht te lezen en mee uw dagboek te lezen.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken met plaatselijk nieuws. Met uw eigen blog kan u zo zelfs journalist zijn. U kan op uw blog het plaatselijk nieuws vertellen. Telkens u iets nieuw hebt, plaats u een bericht: u geeft een titel op en typt wat u weet over het nieuws. Dit kan zijn over een feest in de buurt, een verkeersongeval in de streek, een nieuwe baan die men gaat aanleggen, een nieuwe regeling, verkiezingen, een staking, een nieuwe winkel, enz. Afhankelijk van het nieuws plaatst u iedere keer een nieuw bericht. Indien u veel nieuws heeft, kan u zo dagelijks vele berichten plaatsen met wat u te weten bent gekomen over uw regio. Zorg ervoor dat u telkens een nieuw bericht ingeeft per onderwerp, en niet zaken samen plaatst. Indien u wat minder nieuws kan bijeen sprokkelen is uiteraard 1 bericht per dag of 2 berichten per week ook goed. Probeer op een regelmatige basis een berichtje te plaatsen, zo komen uw bezoekers telkens terug.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken met een reisverslag. U kan een bericht aanmaken per dag van uw reis. Zo kan u in de titel opgeven over welke dag u het gaat hebben, en in het bericht plaatst u dan het verslag van die dag. Zo komen alle berichten onder elkaar te staan, netjes gescheiden per dag. U kan dus op éénzelfde dag meerdere berichten ingeven van uw reisverslag.
- Bijvoorbeeld:
u wil een blog maken met tips op. Dan maakt u telkens u een tip heeft een nieuw bericht aan. In de titel zet u waarover uw tip zal gaan. In het bericht geeft u dan de hele tip in. Probeer zo op regelmatige basis nieuwe tips toe te voegen, zodat bezoekers telkens terug komen naar uw blog. Probeer bvb. 1 keer per dag, of 2 keer per week een nieuwe tip zo toe te voegen. Indien u heel enthousiast bent, kan u natuurlijk ook meerdere tips op een dag ingeven. Let er dan op dat het meest duidelijk is indien u pér tip een nieuw bericht aanmaakt. Zo kan u dus bvb. wel 20 berichten aanmaken op een dag indien u 20 tips heeft voor uw bezoekers.
- Bijvoorbeeld:
u wil een blog maken dat uw activiteiten weerspiegelt. U bent bvb. actief in een bedrijf, vereniging of organisatie en maakt elke dag wel eens iets mee. Dan kan je al deze belevenissen op uw blog plaatsen. Het komt dan neer op een soort van dagboek. Dan kan u dagelijks, of eventueel meerdere keren per dag, een bericht plaatsen op uw blog om uw belevenissen te vertellen. Geef een titel op dat zeer kort uw belevenis beschrijft en typ daarna alles in wat u maar wenst in het bericht. Zo kunnen bezoekers dagelijks of meermaals per dag terugkomen naar uw blog om uw laatste belevenissen te lezen.
- Bijvoorbeeld: u wil een blog maken uw hobby. U kan dan op regelmatige basis, bvb. dagelijks, een bericht toevoegen op uw blog over uw hobby. Dit kan gaan dat u vandaag een nieuwe postzegel bij uw verzameling heeft, een nieuwe bierkaart, een grote vis heeft gevangen, enz. Vertel erover en misschien kan je er zelfs een foto bij plaatsen. Zo kunnen anderen die ook dezelfde hobby hebben dagelijks mee lezen. Als u bvb. zeer actief bent in uw hobby, kan u dagelijks uiteraard meerdere berichtjes plaatsen, met bvb. de laatste nieuwtjes. Zo trek je veel bezoekers aan.
WAT ZIJN DIE "REACTIES"?
Een bezoeker kan op een bericht van u een reactie plaatsen. Een bezoeker kan dus zelf géén bericht plaatsen op uw blog zelf, wel een reactie. Het verschil is dat de reactie niet komt op de beginpagina, maar enkel bij een bericht hoort. Het is dus zo dat een reactie enkel gaat over een reactie bij een bericht. Indien u bvb. een gedicht heeft geschreven, kan een reactie van een bezoeker zijn dat deze het heel mooi vond. Of bvb. indien u plaatselijk nieuws brengt, kan een reactie van een bezoeker zijn dat deze nog iets meer over de feiten weet (bvb. exacte uur van het ongeval, het juiste locatie van het evenement,...). Of bvb. indien uw blog een dagboek is, kan men reageren op het bericht van die dag, zo kan men meeleven met u, u een vraag stellen, enz. Deze functie kan u uitschakelen via "Instellingen" indien u dit niet graag heeft.
WAT IS DE "WAARDERING"?
Een bezoeker kan een bepaald bericht een waardering geven. Dit is om aan te geven of men dit bericht goed vindt of niet. Het kan bvb. gaan over een bericht, hoe goed men dat vond. Het kan ook gaan over een ander bericht, bvb. een tip, die men wel of niet bruikbaar vond. Deze functie kan u uitschakelen via "Instellingen" indien u dit niet graag heeft.
Het Bloggen.be-team wenst u veel succes met uw gloednieuwe blog!
CVO VIVO in Joensuu, Finland
Ik dacht even aan hoe wij steeds permanentie voorzien in ons OLC ...
 "Smile"){kind=icon}
 "Confused"){kind=icon}
). Maar
goed, de pijn valt goed mee en de kwaliteit van de pistes was super. Het skiën
was zalig. Nu nog een goede douche en dan naar het startseminarie.
Er is wel begeleiding.
. "Embarassed"){kind=icon}
