Wonder

OVERWEGINGEN VOOR WITTE DONDERDAG.

Voorwoord

De priester moet Gods woord verkondigen. Hij moet de gezalfde van de Heer zijn die Jezus' boodschap verder uitdraagt, en dit naar Jezus' voorbeeld, een boodschap van caritas als voorwaarde voor heiliging. Hij is de voorganger die verkondigt, maar tevens de dienaar is in de naam van de Vader, de Zoon en de Geest. Hij is de gezant van de Heer die de weg naar de God toont, die steeds christelijk geïnspireerd een toevlucht moet zijn in de moeilijke momenten van het leven. Hij is een man van gebed, persoonlijk verbonden met Christus en Hem in het sacramenteel leven aanwezig brengt in de wereld, iemand die zoals Christus steeds bij de dingen van de Vader is.

'Hij had de zijnen in de wereld bemind, Hij gaf hun een bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe '(13,1) Dit zijn de aanvangswoorden over de viering van zijn Paasmaal met zijn apostelen. Na heel de Afscheidsrede te hebben overwogen en na de bezinning over het hogepriesterlijk gebed, dat we 'het priesterwijdingsgebed' menen te mogen noemen, zouden we durven stellen dat dit 'bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe' wel eens het priesterschap zou kunnen zijn. Hij had ze uitverkozen om, door Hem onderricht, voorbestemd te zijn op de zending die Hij hun toevertrouwt. Hij zendt hen zoals de Vader Hem gezonden heeft: 'Voorwaar, voorwaar Ik zeg u: wie hem aanvaardt, die Ik zal zenden, aanvaardt Mij, en wie Mij aanvaardt, aanvaardt Hem, die Mij gezonden heeft' (13.20). In het sacrale wijdingsgebed over zijn apostelen bidt Hij tot zijn Vader: 'Zoals Gij Mij in de wereld gezonden hebt, zo zend Ik hen in de wereld' (17,18). Bij zijn eerste ontmoeting als verrezen Heer herhaalt Hij: 'Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zo zend Ik U'(20,21); als eerste handeling blies Hij over hen, zeggend: 'Ontvang de Heilige Geest. Aan wie ge de zonden vergeeft, zijn ze vergeven, en aan wie ge ze niet vergeeft, zijn ze niet vergeven '(20,23). Hij had hen al opgedragen: 'Neemt en eet, dit is mijn Lichaam; drinkt allen hieruit, want dit is mijn Bloed van het Verbond, dat voor velen vergoten wordt tot vergeving van zonden' (ML26,26-28), zijn opdracht voor hen er aantoevoegend: 'Doet dit tot gedachtenis aan Mij' (Lc.22,19) Zij krijgen de taak zijn levensoffer telkens opnieuw tegenwoordig te stellen en zondaars hun zonden te vergeven. Zij moeten, naar zijn voorbeeld, de woorden van de Vader brengen, getuigenis afleggen (15,27) over Jezus' lijden en sterven, maar vooral over zijn opstanding, zijn schapen hoeden als de Goede Herder. Als zij elkaar liefhebben zoals Hij hen heeft liefgehad, en vast geloven dat Hij van de Vader is uitgegaan, gaat hij over tot wijding: Hij wijdt hen toe aan de Vader, en ook voor hen wijdt Hij zichzelf toe aan de Vader.

Zo is het priesterschap voor hen het bewijs van zijn liefde tot het uiterste toe.

Voortaan zullen zij, en na hen ieder priester, 'in zijn Naam' aan de wereld Jezus' boodschap van liefde en barmhartigheid brengen, de sacramenten toedienen. Daardoor is het bewijs van zijn liefde voor 'de zijnen' tevens Jezus' levensgeschenk aan zijn Kerk. Ieder gelovige zal in de priester 'de alter Christus' kunnen ontmoeten. Een eerste teken daarvan hebben we ontmoet onder het kruis: Jezus sprak tot zijn moeder: 'Vrouw, ziedaar uw zoon', tot Johannes: 'ziedaar uw moeder de evangelist vervolgt: 'De leerling nam haar bij zich in huis (eis ta idia) '(19,27) Maria, de moeder van Jezus staat onder het kruis als 'symbool' voor de Kerk, Johannes, de beminde leerling, pas gewijde priester, nam Maria, de Kerk, op in 'zijn huis', 'in de dingen van de Vader.' d.i. hij neemt Maria, de Kerk, op in zijn priestertaak, De Kerk wordt zo aan de priester toevertrouwd. 'Ik ben de wijnstok, gij de ranken. Hierdoor wordt mijn Vader verheerlijkt, dat gij rijke vruchten draagt'. Heer, geef ons priesters, geef ons goede en heilige priesters!

INLEIDING

In de lezing over de gebeurtenissen die plaats vinden op het Laatste Avondmaal, brengen de drie synoptici verslag uit over de instelling van de Eucharistie, het offer van het Paaslam, 'Dit is Mijn Lichaam 'dit is Mijn Bloed' aangevuld met de woorden: 'dat voor u gegeven wordt, 'dat voor u vergoten wordt tot vergeving van de zonden'. Johannes daarentegen geeft ons bij de aanvang het verhaal van de voetwassing. Ligt bij de synoptici de nadruk op de Eucharistie, Johannes verwijst, - naar mijn bescheiden aanvoelen -, naar de instelling van het Priesterschap. Niet dat Johannes 'geen weet' heeft van de Eucharistie; hij heeft voordien reeds, in hfst.6, uitvoerig 'vooruitgekeken': 'Voorwaar, voorwaar, ik zeg u: als gij het vlees van de Mensenzoon niet eet en zijn bloed niet drinkt, hebt gij het leven niet in u. Mijn vlees is echt voedsel, mijn bloed is echte drank. Wie mijn vlees eet en mijn bloed drinkt, blijft met Mij verbonden en Ik met hem.' (Jo. 6,53.55-56).

We hebben tot nu toe gezien dat 'de Joden', de leidende klasse, de priesters en de oudsten, niet bepaald het voorbeeld van leiders zijn die Jezus aan zijn Kerk kan schenken; Hij noemt hen zelfs kinderen van de duivel: 'De vader uit wie gij zijt, is de duivel, en gij verkiest te volbrengen wat uw vader verlangt.' (Jo.8,44) Hoe zouden die priesters waardig de Eucharistie vieren en zijn bevel 'Doe dit tot mijn gedachtenis' kunnen uitvoeren?

De oude tempel breekt Hij af. De nieuwe tempel, de tempel van zijn lichaam, moet bediend worden door heilige, d.i. (toe-)gewijde priesters. Daarom heeft Hij zijn apostelen gekozen, ook als er een afhaakt en zijn taak verraadt. Zij moeten, naar zijn voorbeeld, en 'in zijn Naam', 'in persona Christi', de goede herders zijn wanneer Hij is teruggekeerd naar de Vader. In zijn naam moeten zij verder de liefde van God openbaren, zonden vergeven, mensen genezen, dankzeggen: weiden zoals het hoort. 'Weid mijn lammeren, weid mijn schapen 'Jo.21.J 5.17. Geen priester geen sacramenten noch geloofsverkondiging!

Het is een taak, een ambt, dat verleend wordt door de Heer zelf, door Hem alleen!

'Elke Hogepriester wordt genomen uit de mensen

en aangesteld voor de mensen,

om hen te vertegenwoordigen bij God,

om offers op te dragen voor de zonden.

Hij is in staat onwetenden en dwalenden geduldig te verdragen,

omdat hij ook zelf aan zwakheid onderhevig is;

Daarom moet hij, als hij offers voor de zonden opdraagt,

evengoed aan zichzelf denken als aan het volk.

En niemand kon zich die waardigheid aanmatigen.

Men moet evenals Aaron door God geroepen worden. 'Hebr. 5.1-4)

'Ik, de Heer zelf, heb u geroepen om heil te brengen.

Ik neem u bij de hand, Ik vorm u en bestem u om de man te zijn

van mijn verbond met het volk, het licht voor de naties.' (J.42,6)

Dat Johannes zich op het priesterschap van de Apostelen 'concentreert' zullen we in de hfst. 13/17 van het Johannes-evangelie mogen vermoeden

EVANGELIE VAN WITTE DONDERDAG

'Het paasfeest was op handen. Jezus, die wist dat zijn uur gekomen was om uit deze wereld over te gaan naar de Vader en die de zijnen in de wereld bemind had...' (1)

De Heer vroeg Petrus en Johannes alles voor het paasmaal klaar te maken. Hij wist goed wat er gebeuren zou. Tot driemaal toe had Hij Zijn lijden en sterven, maar ook Zijn opstanding voorzegd. Vele wonderen had Hij verricht; het waren de werken van de Vader: 'Het zijn de werken die de Vader Mij gegeven heeft om te volbrengen en die Ik ook volbreng.' (Jo.5.36) Hij had de twaalf, 'die Hijzelf wilde' (Mc.3,13) tot zich geroepen om Hem van zeer nabij te volgen. Nu viert Hij zijn laatste paasfeest enkel met hen, omdat ze Hem toebehoren, het zijn de 'mensen die de Vader Hem uit de wereld heeft gegeven. Zij behoren de Vader toe. Al het mijne is van U en het uwe is van Mij. '(17,6.10,)

Het is het uur waar Hij zo naar verlangd heeft, het uur van de verheerlijking van de Zoon door de Vader. Maar bij zijn terugkeer naar de Vader gaat zijn liefde vooral uit naar zijn apostelen: 'zij echter blijven in de wereld, terwijl Ik naar U toekom. '(17,11)

Op dit ultieme moment 'gaf Hij hun het bewijs van zijn liefde tot het uiterste.' (1)

Dat die liefde van goddelijke oorsprong is kan niet anders. En toch verwondert het ons misschien, maar tot hier toe werd in het Johannes-evangelie niet veel over de liefde gesproken; enkele verwijzingen naar de liefde tussen Vader en Zoon: 'De Vader heeft de Zoon lief en heeft Hem alles is handen gegeven. '(Jo.3,35) 'De Vader toch heeft de Zoon lief en laat Hem alles zien wat Hij doet.' (Jo.5.20) 'Hierom heeft de Vader Mij lief omdat ik mijn leven geef' (Jo.10,17) En als er dan sprake van liefde bij mensen, is het eerder in een 'negatieve' zin; tot de 'Joden' zei Hij immers: 'Ik weet dat gij in uw hart geen liefde tot God hebt. Ik ben gekomen in de naam van mijn Vader en toch aanvaardt gij Mij niet.'_(Jo.5.41-42)

'Als God uw Vader was, zoudt gij Mij beminnen, want van God ben Ik uitgegaan. Daarom luistert gij niet, omdat gij niet uit God zijt. ' (Jo. 8,42.47)

Bij de aanvang van het Laatste Avondmaal spreekt Jezus over zijn liefde voor zijn leerlingen, voor de 'zijnen' (idious), en dan nog wel over de liefde tot het uiterste, d.i. volledig en overvloedig. In alles wat Hij doet wil Hij alleen maar liefhebben, zeker nu in het vooruitzicht van zijn heengaan naar de Vader. Hij richt zijn volle liefde tot hen die Hij heeft uitgekozen, maar in de wereld blijven. Het is omwille van de Vader dat Hij de zijnen zozeer liefheeft, dat Hij tot het uiterste gaat. Het betekent het eindpunt van zijn goddelijke zending hier op aarde. Tot nu toe had Hij alleen maar over zijn liefde tot de Vader gesproken; nu richt Hij zijn volle liefde tot zijn apostelen. Hij wil hen het bewijs van zijn liefde schenken. Hoe zouden zij dit 'bewijs' ervaren?

'Er werd een maaltijd gehouden,...' (2a)

Het betreft hier de paasmaaltijd. Dit is een feestmaal, een rituele maaltijd met een vast ritueel, dat herinnert aan de bevrijding van het volk uit de slavernij van Egypte; dit verhaal staat te lezen in boek Exodus hfst.12. Het wordt in onze liturgie op Witte Donderdag gelezen. Jezus viert het paasmaal zoals is voorgeschreven door de Joodse wet. Maar Hij brengt ze samen met de viering van de sabbatliturgie, waar de Joodse gemeenschap samenkomt rond het woord van God. Deze omvat psalmen, zegen- en smeekbeden, en waar een 'voorganger' lezingen uit de Schriften houdt, en deze daarna 'becommentarieert. (cfr. Lc.4, 16-22) (cfr. het 'toemaatje' dd. 14.03.2005: 'La Messe', Card. Jean-Marie Lustiger, Erd. Bayard, p.27-30)

terwijl de duivel reeds aan Judas Iskariot, de zoon van Simon, het plan had ingegeven Hem te verraden. '(2b)

Zo juist nog sprake van de liefde tot het uiterste toe, of de duivel is aanwezig, de uiterste boosheid van het verraad. Het is nog maar een plan en de leerlingen nog niet bekend. Zij hebben geenszins een vermoeden. Jezus zal hen daar later over 'inlichten'.Ook bij het ultieme moment van de liefde zit de duivel mee aan tafel. In het christelijke leven is de duivel nooit ver weg. Hij is een stoker, 'een vijand, een briesende leeuw, die op zoek is naar een prooi om te verslinden. '(1Petr.5, 8), zal Petrus later getuigen, en we zullen zien dat hij uit 'ervaring' spreekt.

'In het bewustzijn dat de Vader Hem alles in handen had gegeven en dat Hij van God was uitgegaan en naar God terugkeerde, stond Hij van tafel op, legde zijn bovenkleed af, nam een linnen doek en omgordde zich daarmee. Daarop goot Hij water in het wasbekken en begon de voeten van de leerlingen te wassen en ze met de doek waarmee Hij omgord was af te drogen.' (3-5)

Het maal waarbij zij nu samen aanwezig zijn is nog niet de Eucharistie; Hij zal het sacrament instellen in de loop van de maaltijd. Toch is het er een begin van.

- We weten uit de brief van Paulus aan de Korintiërs dat de 'Maaltijd des Heren' gevierd werd,volgend op een gewone maaltijd. (1 Kor. 11,17-33) -

De paasmaaltijd omvatte verschillende 'delen'. Bij het begin van de maaltijd heeft de voetwassing plaats. Wat kan ze betekenen?

'De voetwassing. Zij is het 'bewijs van de liefde tot het uiterste toe' (Jo.13,1). Een daad van liefde die Petrus - zoals men best kan begrijpen - als onaanvaardbaar, als de omgekeerde wereld ervaart. Maar precies dit omgekeerde is het juiste, dan men eerst aan zich moet laten gebeuren (en wel precies zo, als de Heer het doet, noch min noch meer), vernederd te worden door zijn onovertrefbare liefde, om er dan 'een voorbeeld' aan te nemen (13,14) en dezelfde vernedering van de liefde te voltrekken tegenover de broeders. Dit is in het Evangelie de concrete illustratie van wat onmiddellijk daarna, in het mysterie van de Eucharistie, aan de Kerk zal gegeven worden: de christenen moeten evenzo voor elkaar eetbaar voedsel en aangename drank worden.' (2)

De voetwassing wordt aangezien als een daad van nederigheid van de Heer Jezus. 'Hij heeft het bestaan van een slaaf aangenomen. Hij is aan de mensen gelijk geworden. En als mens verschenen heeft Hij zich vernederd, Hij werd gehoorzaam tot de dood, tot de dood aan een kruis. 'Fil.2, 7-8) - Deze lezing gebruikt de Kerk als inleiding voor de liturgie van de Goede week, lezing op Palmzondag.

Naast de nederigheid moet tevens de dienstbaarheid onderlijnd worden. 'De Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losprijs voor velen. Wie onder u groot wil worden, moet dienaar van u zijn.' (Mc. 10,45.44) 'Gelukkig de dienaars, die de heer bijzijn komst wakende zal vinden. Voorwaar, Ik zeg U: Hij zal zich omgorden, hen aan tafel nodigen en langs hen gaan om te bedienen.' (Lc. 12,37)

Het beeld van de dienstbaarheid brengt ons bij het beeld van de lijdende Dienaar

'Ziehier mijn dienstknecht, aan wie Ik verknocht ben mijn Uitverkorene, die Mij behaagt!

Ik heb op Hem mijn geest gelegd,

en aan de volkeren zal Hij de wet verkondigen.

Trouw draagt Hij de wet voor zich uit,

onvermoeid en nooit gebroken,

totdat Hij op aarde de wet heeft gevestigd,

en de landen naar zijn leer uitkijken. 'Js.42, 1-4)

Hij sprak tot Mij: Gij zijt mijn Dienaar, door wie Ik Mij glorie bereid.

Die tot zijn Dienaar Mij vormde van de moederschoot af

om Jakob tot Hem terug te brengen en Israël voor Hem te verzamelen.

Ik stel U tot Licht voor de heidenen,

om mijn heil te doen reiken tot de grenzen der aarde!' Js.49.3.5.6b

'Waarlijk, Hij heeft zichzelf tot zoenoffer gemaakt,

Hij zal zijn nakomelingen mogen zien in lengte van dagen,

als Hij volbracht heeft wat de Heer behaagt.

Zelf rechtvaardig, zal mijn Dienstknecht velen tot gerechtigheid brengen,

hun zonden laadt Hij op zich.' (Jes. 54,10.11b)

Is de voetwassing misschien geen 'rituele' reiniging, - 'Toen echter het paasfeest dan de Joden op handen was, gingen velen uit de streek vóór Pasen naar Jeruzalem om zich te reinigen.' (Jo. 11,55), - Jezus ziet er een teken in dat naar vergeving en liefde verwijst. Lezen we de tekst over Maria, de zondares, die de voeten van Jezus heeft gewassen met haar haren; Jezus spreekt over vergeving, en de grote liefde die zij Hem betoond heeft: 'Jezus sprak tot Simon (de Farizeeër): Gij ziet die vrouw daar? Ik kwam uw huis binnen; gij hebt niet eens water over mijn voeten gegoten, maar mijn voeten zijn nat geworden door haar tranen en zij heeft ze met haar haren afgedroogd ... Gij hebt mijn hoofd niet met olie gezalfd, maar zij heeft mijn voeten gezalfd met balsem. Daarom zeg Ik u. haar zonden zijn haar vergeven, al waren het er vele, want zij heeft veel liefde betoond. '(Lc.7,44.46-47 'De Joden', de toenmalige leiders van Israël, die Jezus 'kinderen van de duivel noemt' (Jo.8.44). zijn voor Hem onwaardige dienaars. Hij noemt hen blinde leiders!

'Wee u, blinde leiders die zeggen: Als iemand zweert bij de tempel, is het niets, als iemand echter zweert bij het goud van de tempel, is hij ertoe verplicht. Dwazen en blinden, wat immers is groter, het goud of de tempel die het goud heiligt? En: Als iemand zweert bij het altaar, is het niets; maar als iemand zweert bij de gave die erop ligt, is hij ertoe verplicht. Blinden, wat is groter: de gave of het altaar dat de gave heiligt? Hij die zweert bij het altaar, zweert erbij en bij alles erop; en hij die zweert bij de tempel, zweert erbij en bij Hem die erin woont; en hij die zweert bij de hemel, zweert bij de troon van God en bij Hem die erop zit. '(Mt. 23.16-22)

'Ik zal u herders geven naar mijn hart.' (Jer. 2,15) 'Ik zal een betrouwbaar priester aanstellen, die naar mijn hart en mijn geest zal handelen. Ik zal een duurzaam huis voor hem bouwen, zodat hij heel zijn leven in dienst kan staan van mijn Gezalfde. '(1Sam.2.25)

'Het gaat om de eerbaarheid en een onverdeelde toewijding aan de Heer. '(1 Kor. 7,35b)

De nieuwe tempel die Hij in drie dagen opbouwt, en het zoenoffer dat het Lam Gods is dat de zonden van de wereld wegneemt dat Hijzelf offert, vergen 'nieuwe priesters' die Hem en de Vader toegewijd zijn om door Hem gezonden te worden. Zij moeten aanbidders zijn van het Allerheiligste! Zij moeten het misoffer waardig vieren en met een zuiver hart.

Zouden we ook kunnen stellen dat hier een aanduiding naar de priester aanwezig is? Lezen we even wat staat in Exodus (29,1-34) en Leviticus (Hfst.8 vl.): beschrijving van de priesterwijding van Aäron en zijn zonen. De symboliek op het Laatste Avondmaal is er niet helemaal vreemd aan.

'De Heer sprak tot Mozes: Haal Aäron en zijn zonen, de gewaden en de zalfolie, een stier voor het zondeoffer, twee rammen en een korf met ongezuurd brood... 'Wat we gaan doen, gebeurt op het bevel van de Heer.' Daarop liet hij Aaron en zijn zonnen naar voren komen en reinigde hen met water.' (Les'. 8,1-2.5) 'Om hen tot priester te wijden moet u het volgende doen. Neem een jonge stier en twee gave rammen, ongezuurd brood ... Laat dan Aaron met zijn zonen naar de ingang van de tent van samenkomst komen en reinig ze met water. Bekleed Aaron met de gewaden, ... Vervolgens giet u over zijn hoofd zalfolie uit om te zalven ... Zo zullen zij rechtens voor altijd het priesterschap bezitten dat u hen verleend hebt.' (Ex. 29,1 vlg)

Dan volgt de beschrijving van het zondeoffer, het brandoffer, 'Zo was het wijdingsoffer, een geurige gave die de Heer behaagt.' (Lev.8,28) 'Ontbied dan Aaron met zijn zonen bij de ingang van de tent van samenkomst en reinig hen met water. Bekleed Aaron met de heilige gewaden, zalf hem met olie en wijd hem tot mijn priester... De zalving zal hun voor altijd de priesterlijke waardigheid verlenen, door de generaties heen.' (Ex.40. 7.12-13.15) 'Het wasbekken plaatste hij tussen de tent van samenkomst en het altaar en goot er water in. Mozes en Aaron met zijn zonen wasten er hun handen en voeten. Telkens wanneer zij de tent van samenkomst binnengingen en het altaar naderden wasten zij zich, zoals de Heer aan Mozes bevolen had. '(Ex.40,31-32)

Op het Laatste Avondmaal zet Jezus de ritus van zijn levensoffer in; Hij zal de H. Eucharistie instellen. Is het dan niet normaal dat men rein voor het altaar staat? Op het 'priesterwijdingfeest ' van zijn apostelen is het offerlam de Heer zelf: Hij is het Lam Gods. Hij is de nieuwe Mozes, de Hogepriester die hen tot priester wijdt. Hij zal hen zalven met de

H. Geest. Zijn Hogepriesterlijk gebed is het priesterwijdingsgebed met wijding en zending: '(Vader,) Wijd hen U toe in de waarheid. Uw woord is waarheid. Zoals Gij Mij in de wereld gezonden hebt, zo zend Ik hen in de wereld, en omwille van hen wijd Ik Mij aan U, opdat zij in de waarheid aan U toegewijd mogen zijn. '(Jo.17.1 7-18)

'Zo kwam Hij bij Simon Petrus die echter tot Hem zei: Heer wilt Gij mij de voeten wassen? Jezus gaf ten antwoord: Wat Ik doe begrijpt ge nu nog niet, maar later zult gij het inzien.' (6-7)

Voor Petrus is Jezus' handelwijze totaal onverklaarbaar. Vandaar zijn te begrijpen reactie. Om een tegenspraak ligt Petrus niet verlegen; Jezus' wederwoord op Petrus' afwijzing bij de aankondiging van zijn lijden en sterven, is tekenend: 'Ga weg, Satan, terug! Want gij laat u leiden door menselijke overwegingen en niet door wat God wil. '(Mc.8,33)

Petrus moet nog veel leren. Inzicht in Jezus' boodschap en handelen vraagt nog veel inspanning. - We hebben dit reeds mogen aanvoelen bij de lezing vaan de verrijzenisverhalen. -

Tot een fundamentele geloofsopgave behoort het geloof in de Eucharistie, behoort ook de ware betekenis van de priesterroeping Jezus' daden in opdracht van de Vader, zijn niet altijd zo eenvoudig te verstaan. Dat de liturgie spreekt van 'Mysterie van ons geloof bij de consecratie, of de priester is de 'alter Christus,' die handelt 'in persona Christi', vergt een geloofsinzicht waarvoor de hulp van de Geest onontbeerlijk is.

'Toen zei Petrus tot Hem: Nooit in der eeuwigheid zult Gij mij de voeten wassen. Jezus antwoordde hem: Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn. Simon Petrus zei tot Hem: Heer, dan niet alleen mijn voeten, maar ook mijn handen en hoofd.' (8-9).

Zojuist is Petrus nog verwonderd over Jezus' optreden; Jezus zegt hem geduld te oefenen om alles, wat Hij voor hem doen wil, te kunnen verstaan. Petrus is een 'protestant', hij wijst Jezus' handelwijze af: 'Nooit!', zegt hij, spijts de belofte van de Heer dat hij het later wel zal begrijpen. Na Petrus' neen is Jezus even categorisch: 'Als gij u niet door Mij laat wassen, kunt gij mijn deelgenoot niet zijn', kan hij niet meer tot de gemeenschap van zijn Heer behoren, behoort hij Hem niet toe. Als de Heer zich ten dienste stelt mag de leerling niet aan zijn oprechtheid twijfelen. Gehoorzaamheid aan de Heer is de basis van de liefde van elk christen, voor de priester in het bijzonder. Petrus moet aanvaarden dat 'Jezus gekomen is om te dienen', wat dat dan ook inhoudt. Jezus geeft hem de tijd tot bezinning en inzicht. Als Jezus een teken wil stellen van reiniging, die verwijst naar de delging van de zonde, en als Hij nu reeds in gedachte heeft om na zijn terugkeer naar de Vader, deze taak toe te vertrouwen aan het ambt in de Kerk, en waarvoor Hij zijn leerlingen nu op voorbereidt, dan moet Petrus Jezus' beslissing aanvaarden. Als verrezen Heer zal Hij hun de taak aanwijzen: 'Aan wie ge de zonden vergeeft, zijn ze vergeven, aan wie ge de zonden niet vergeeft, zijn ze niet vergeven. '(Jo.20,23.), de eerste woorden als verrezen Heer, na zijn offer aan het kruis. Het Sacrament van de biecht is zo een paasgeschenk, en dit geschenk komt het ambt in de Kerk toe. Ook daarvoor worden zijn apostelen tot priester gewijd.

DEELGENOOT

'Mijn deelgenoot zijn' Ook hier is een referentie naar het priesterschap te onderkennen. Het boek Numeri spreekt in hfst 18 over de taak en het inkomen van de priesters. Zij zijn bedienaars van de eredienst, de dienaars in de tempel. 'De taak bij het heiligdom en bij het altaar moet u zelf blijven vervullen; dan zal geen toom de Israëlieten treffen. Hierbij zonder Ik uw broeders, de Levieten, van de Israëlieten af. Zij zijn aan de Heer afgestaan om dienst te doen bij de tent (tabernaculum) van samenkomst en zij staan tot uw beschikking. Maar uw zonen moeten alle priesterlijke handelingen aan het altaar en achter het voorhangsel verrichten. Daar ligt uw werk. Uw priesterlijke taak is een geschenk dat Ik u geef' (Num. 18,5-8) 'Het priesterschap van Jahweh is hun erfdeel.' '(Jos 18,7) Aan de stammen van Israël werd door Jahweh grondeigendom beloofd voor hun levensonderhoud. De stam Levi echter, de priesterlijke stam, krijgt geen eigendom ter beschikking. Deze moet leven van de gaven van het altaar, want ze zijn de eigendom van Jahweh zelf, Hem behoren ze toe. 'De Heer zei tegen Aaron: U zult geen grondbezit hebben en geen deel van het land krijgen zoals zij; ik ben uw aandeel en uw bezit onder de Israëlieten ... Maar de tienden die de Israëlieten aan de Heer afdragen, heb Ik hun gegeven. Daarom heb Ik bepaald dat zij geen eigen stuk grond krijgen, zoals de overige Israëlieten. '(Num. 18, 20_23-24) 'In die tijd zonderde de Heer de stam Levi af om de ark van het verbond van de Heer te dragen, om in dienst van de Heer te staan en te zegenen met zijn Naam. Zo is het tot op de dag van vandaag. Daarom heeft Levi geen erfdeel, geen eigendom gekregen zoals zijn broeders; zijn eigendom is de Heer, zoals de Heer uw God hem beloofd heeft. '(Deut. 10,8-9; cfr.18,1)

De priester behoort de Heer toe; hij is zijn deelgenoot. Zouden we dit niet mogen overwegen als we de woorden die Jezus tot Petrus richt overwegen? En dan nog in een veel intensere wijze als beschreven in het O.T. 'Opdat de liefde waarmee Gij Mij hebt lief gehad, in hen moge zijn, en Ik in hen.'(Jo, 17.26) Ook al begrijpt Petrus dit op dit moment nog niet.

'Simon Petrus zei tot Hem: Heer, dan niet alleen mijn voelen, maar ook mijn handen en hoofd. Jezus zei tot hem: Wie zich gewassen heeft, hoeft zich alleen nog maar de voeten te wassen, want hij is helemaal rein. Ook gij zijt rein, ofschoon niet allen.' (9-10)

Petrus vervalt in het andere uiterste. Jezus echter is het die bepaalt wat Hij zal doen, en Petrus heeft zich te houden aan wat de Heer wil. (- dit doet denken aan het antwoord van Jacobus op de besnijdenisdiscusie om geen onnodige lasten op te leggen aan de bekeerlingen. -) Jezus verwijst naar de reinheid van het hart: 'Dit volk eert Mij met de lippen, maar hun hart is ver van Mij. Slechte dingen komen uit het binnenste en bezoedelen de mens.' (Mc. 7.6.23). Jezus weet immers wat er in de mens omgaat. Zijn de voeten niet de ledematen die ons van de rechte weg kunnen afbrengen? Later zal Petrus dienaangaande verwijzen naar Judas? 'Heer, die het hart van de mens kent, wijs aan wie van de twee U hebt uitgekozen om in ons apostolisch werk de plaats in te nemen die Judas verlaten heeft om zijn eigen weg te gaan. '(Hand 1,25)

'Toen Hij dan hun voelen had gewassen, zijn bovenkleren had aangetrokken en weer aan tafel was gegaan, sprak Hij tot hen: 'Begrijpt gij wat Ik u gedaan heb?' (12)

Na dit 'confiteor' kan de dis beginnen. Toch geeft Hij zelf duiding over zijn handeling met de bedoeling dat ook zij zouden handelen zoals Hij. De liefde die Hij hun betoonde, moeten ook zij aan elkaar betonen. Hun onderlinge relatie moet dezelfde liefdesuitdrukking kennen.

'Ik belijd voor de almachtige God, en voor u allen, dat ik gezondigd heb in woord en gedachte, in doen en laten...'

Nadat Hij zijn priesterkleren heeft aangetrokken, geeft Hij een verklaring over zijn optreden. Zijn handelingen zijn altijd gericht op wat komen gaat; zij geven de gedragingen weer voor het toekomstig gedrag van zijn leerlingen. Zij behoren tot de catechese en opleiding voor zijn priesters, en voor hen die door hen onderricht zullen worden.

'Gij spreekt Mij aan als Leraar en Heer, en dat doel gij terecht, want dal ben Ik. '(13) De Heer is inderdaad de Leraar voor hen die Hem erkennen en wat ze over Hem zeggen beaamt Hij: Hij is Leraar en Heer. Dat wil zeggen dat ze moeten openstaan voor wat Hij hen leert; zij moeten leren zich open te stellen voor de wereld zoals de Heer die ziet. Zijn visie over de wereld, zijn heilsplan met de wereld, moeten ze leren aanvaarden en zich eigen maken. Want in die wereld, en met die visie, zullen zij het werk van hun Meester moeten verder zetten. Het onderricht dat Hij hun geeft is een dienst die Hij hun betoont; het behoort tot de werken die Hij vanwege de Vader uitvoert.

Wat een tegenstelling tot de Joodse leermeesters: zij hebben van de tempel een markthal gemaakt (Jo.2,16) Deze 'onterechte' rabbi's hadden zich genesteld op de leerstoel van Mozes. 'Het is mensenwet wat zij leren. '(Mc.7.7) 'Zij maken bundels van zware, haast ondraaglijke lasten en leggen die de mensen op de schouders, maar zelf zullen ze er geen vinger naar uitsteken; zelf handelen ze niet naar hun woorden.' (Mt. 23"4.3b.)

'Maar als Ik, de Heer en Leraar, uw voeten heb gewassen, dan moet ook gij elkaar de voeten wassen. Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat gij zou doen zoals Ik gedaan heb.' (14-15)

Jezus geeft voor het eerst aan zijn apostelen het bevel zijn manier van handelen over te nemen; zij moeten voortaan dezelfde handelingen uitvoeren. Ook zij moeten, zoals de Heer, het gebod van vergeving en liefde uitoefenen op de wijze die zij Hem hebben zien doen. De liefde tot elkaar moet een deelname zijn aan de liefde van de Heer zelf. En wanneer Hij de Eucharistie als liefdessacrament instelt, en zijn leerlingen tot priester wijdt, is dit een absolute voorwaarde. 'Gij hebt maar één Meester en gij zijt allen broeders.' (Mt.23,8) Elke liefde tot elkaar en elke wederliefde moet afgesteld zijn op de liefde van de Heer.

'Voorwaar, voorwaar, Ik zeg U: een dienaar staat niet boven zijn heer en een gezant niet boven degene die hem gezonden heeft. Wanneer ge dit beseft: zalig zijt gij als gij er naar handelt.' (16-17)

De Heer is diegene die de taken uitdeelt, de dienaar is de uitvoerder. 'Wie van boven komt, staat boven allen. Wie van de aarde is, behoort tot de aarde en spreekt de taal van de aarde. Wie uit de hemel komt, staat boven allen.' (Jo.3,31) Zij noemen Hem Heer, dus weten zij dat zij de door Hem opgedragen taken moeten uitvoeren. Hijzelf zegt dat de Vader groter is, niet dat Hij als God minder God zou zijn, maar omdat de Vader Zijn Vader is en dus aan de oorsprong ligt; alles heeft Hij van de Vader ontvangen. Hun leerling zijn is de keuze van de Heer. Hij vraagt hun Hem te volgen en de gevraagde taken op te nemen. En zoals de Vader de Zoon gezonden heeft, en Jezus telkens opnieuw de aandacht daar op trekt, zo ook is het belangrijk te weten dat Hij die zendt de meerdere is van hem die gezonden wordt. En de gezondene weet dat, wat hij doet, in opdracht gebeurt van hem die hen zendt. Jezus legt daarop de nadruk, wanneer Hij hen zalig noemt. Zij moeten bereid zijn zo te handelen als de Heer het bedoelt. Zij moeten bereid zijn te doen wat Hij van hen vraagt, ook als zij het altijd niet helemaal begrepen hebben.

'Ik kan dit niet van u allen zeggen. Ik weet wie Ik heb uitgekozen, maar het Schriftwoord moet vervuld worden: 'Die mijn brood eet, heft zijn hiel tegen Mij op. '(18)

Jezus weet dat iemand van zijn apostelen niet wil handelen zoals Hij het vraagt. Judas wil een andere, een eigen weg inslaan, een weg die niet de weg van de Heer is. Judas verkiest om naar de 'Joden' te gaan, die Jezus' dood willen, om zijn Meester te verraden. Herinner Jezus' woorden aan het slot van zijn leer over de betekenis van de wonderbare spijziging, wanneer de volgelingen Hem verlieten uit ongeloof. Toen reeds sprak Hij over Judas: 'Heb Ik u niet uitgekozen, twaalf in getal? En toch is een van u een duivel. Hiermede doelde Hij op Judas, de zoon van Simon Iskariot, want deze zou Hem overleveren: een van de twaalf ' (Jo.6,16-17,)

'Helaas, de mens die met mij in vrede leefde, op wie ik hoopte; die mijn brood at, gaf mij een trap met de hiel. '(Ps.41,10)

Jezus kent de Schriften die melding maken van de Lijdende Dienaar, en Hij weet dat Hij die is. Spijts alle tegenstand, voert God zijn heilsplan voor de mensen uit. Jezus stelt zijn handelen af op de wil van de Vader.

Aan de tafel van de Heer zitten reinen en onreinen: de leerling die Jezus lief heeft, de leerling die Jezus verraadt, de leerling die Jezus verloochenen zal. Voor allen is Hij gekomen, voor allen verlangt Hij redding en heil. Ieders antwoord op zijn uitnodiging is een persoonlijke beslissing. Ook wij bidden: 'Heer, ik ben niet waardig dat Gij tot mij komt, maar spreek en ik zal gezond worden'.

'Wie in de Zoon gelooft, heeft eeuwig leven; wie weigert in de Zoon te geloven, zal het leven niet zien. Gods toom blijft op hem.' (Jo. 3,36)

'Nu reeds zeg Ik het u, voordat het gebeurt, opdat gij wanneer het gebeurt, zult geloven dat Ik ben. Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: wie hem ontvangt die Ik gezonden heb, ontvangt Mij, en wie Mij ontvangt, ontvangt Hem die Mij gezonden heeft. '(19-20)

Uit deze tekst blijkt dat Jezus zich richt tot degenen die Hij wil zenden. Zij zijn het die op de eerste plaats moeten geloven dat Hij uit God geboren is, dat Hij uit de hemel is neergedaald, niet om de wereld te oordelen, maar om de wereld te redden. En dit zal geschieden door de gave van zijn leven, door de dood aan het kruis.

'U moet geloven dat Ik ben.' Als Lijdende Dienaar zal Hij de wereld redden van haar zonden. 'Wanneer gij zelfs niet gelooft als Ik u spreek over aardse dingen, hoe zult gij dan geloven als Ik u over hemelse dingen spreek? Nooit is er iemand naar de hemel opgeklommen, tenzij Hij die uit de hemel is neergedaald: de Zoon des Mensen. En deze Mensenzoon moet omhoog geheven worden, zoals Mozes eens de slang omhoog hief in de woestijn, opdat eenieder die gelooft in Hem eeuwig leven zal hebben. Zozeer immers heeft God de wereld liefgehad, dat Hij zijn Eéngeboren Zoon heeft gegeven, opdat al wie in Hem gelooft, niet verloren zal gaan, maar eeuwig leven zal hebben. God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered.' (Jo. 3,12-17) Dit gaat nu gebeuren. Hij vraagt hun, nog vóór Hij de Eucharistie en het sacramenteel priesterschap instelt, dat zij Hem erkennen en aanvaarden als 'Ik ben', m.a.w. als God. Hij doet immers de werken van de Vader. 'De werken die Ik in naam van mijn Vader doe, leggen getuigenis over Mij af. Het zijn werken die uit de Vader voortkomen. Dan zult gij inzien en erkennen, dat de Vader in Mij is en Ik in de Vader ben.' (Jo. 10,25.32.38) Hij wil niet nog eens een 'Dat nooit in der eeuwigheid!' (13,8) horen. Hij wil zich geven als het levende Brood en als het Bloed van het Nieuw en altijddurende Verbond, Hij wil hen wijden aan de Vader om hen te kunnen zenden, zoals de Vader Hem gezonden heeft, om de zonden van de wereld weg te nemen.

Met dank voor de uitgeschreven overwegingen van Leo Kiebooms

Twee nieuwe mirakels toegeschreven aan Johannes Paulus II

Geplaatst door Theo Borgermans op vrijdag 3 april 2009 om 11:45u

Mgr. Stanislaw Dziwisz, aartsbisschop van Krakau, en jarenlang privé-secretaris van Johannes Paulus II, heeft de genezing bekend gemaakt van een 9-jarige Poolse jongen die was gaan bidden de graftombe van de paus. De jongen leed aan kanker.

Uit Amerika komt het getuigenis van een priester uit een ziekenhuis in Cleveland over een 26-jarige man. Hij raakte bij een overval zwaar gewond aan het hoofd en overleefde na een rozenkrans gekregen te hebben die gezegend werd door de overleden paus. (tb)

Situatie Noord-Korea bijzonder slecht

De situatie in Noord-Korea is bijzonder slecht. Zegt een Noord-Koreaanse christen in een brief aan Open Doors die in het diepste geheim het land werd uitgesmokkeld. Mensen sterven er van de honger. Of worden door de autoriteiten doodgeschoten.

In de brief wordt er melding van gemaakt dat recentelijk in een niet nader genoemde stad vijf vrouwen in het openbaar, zonder enige vorm van proces, werden geëxecuteerd. Hun misdaad? Ze hadden honger, hadden dat gezegd en zochten de straat af naar restjes voedsel.

Terwijl de wereldpolitiek zich vooral focust op de nieuwe raketdreigingen vanuit Noord-Korea, voltrekt zich een humanitaire ramp in het land. De honger heeft er zwaar toegeslagen. Oogsten zijn mislukt en het weinige beetje eten dat er is wordt door de autoriteiten in beslag genomen en voor eigen gebruik bestemd. Mensen eten er gras en afval. Als ze al iets eten

Naar schatting negen miljoen Noord-Koreanen leiden honger. Een onbekend aantal mensen is al bezweken. De situatie roept herinneringen op aan eerdere hongersnoden in het land. In de jaren 90 kostten die aan een onvoorstelbare twee miljoen mensen het leven.

Noord-Korea krijgt al sinds die jaren 90 internationale voedselhulp. Vooral van de Verenigde Staten die scheepsladingen rijst en meel naar het land verstuurden. Tot voor kort. Noord-Korea wil de Amerikaanae voedselhulp niet meer toelaten. Vijf organisaties die toestemming hadden het voedsel te distribueren zijn inmiddels het land uitgezet.

In de geheime brief aan Open Doors zegt de Noord-Koreaanse christen: We zijn niet bang om te sterven. We doen ons best om Gods Woord in Noord-Korea te verspreiden. Hij zegt dat er door christenen uit het buitenland af en toe wat (voedsel)hulp Noord-Korea wordt binnengesmokkeld en toont zich daar dankbaar voor.