Jij mag ook meelezen Elke maand een nieuw verhaaltje - Laat het voorlezen door mama als het nog niet lukt. Zo kan zij de moeilijke woorden uitleggen!!!
05-03-2010
Een van de toverlessen uit de mand van tane gaat over de toverstok
Heel lang geleden werd de toverstok, tiki wananga, gebruikt in de rituelen. Die toverstok was uit hout gesneden en had aan de kopzijde een kuif (tiki), onderaan was er een scherpe punt aan. Voor speciale gelegenheden werd de toverstok nog extra versierd met lintjes en rode veren. Ze zegden dat de toverstok dan levend werd! De geest van een van de goden kroop dan in de toverstok. Zo kon de priester de toverstok gebruiken om in contact te komen met de god, die hij op dat moment nodig had.
Natuurlijk mochten alleen de priesters deze toverstok gebruiken. Je moest weten hoe deze toverstok te gebruiken. De ene keer kon je de toverstok in je handen houden een andere keer moest je hem in de grond planten. Alleen de priesters wisten hoe te werk te gaan bij het aanroepen van de een of andere godheid. Zo kon de priester vragen aan de godheid het volk van de gewone mensen (maori = gewone mens) te zegenen of te helpen.
Io woonde binnen een zucht van de oneindigheid toen het universum was gehuld in duisternis en er aan alle kanten niets dan water was. Er was zelfs geen flauw lichtje te bespeuren, geen straaltje van een dageraad, geen helderheid, helemaal geen licht. En Io begon te spreken met de volgende woorden: ... Duisternis, wordt een duisternis die licht bezit. En plotseling verscheen er licht. Toen herhaalde Io diezelfde woorden op deze manier: Licht, wordt een licht dat duisternis bezit. En opnieuw verscheen er een intense duisternis. Toen sprak Hij een derde keer als volgt:Laat er één duisternis boven zijn, Laat er één duisternis beneden zijn .... Laat er één licht boven zijn, Laat er één licht beneden zijn .... Een rijk van licht,Een helder licht. En toen heerste er een groot licht. En een rijk van duisternis. Toen waren dag en nacht ontstaan en elk kwam om beurt aan de macht. Zo kregen we de afwisseling van dag en nacht
Toen keek Io naar de wateren die Hem omringden, en sprak een vierde keer met deze woorden: Gij wateren van Tai-kama, wees gescheiden. De hemel zij gevormd. Toen werd de hemel opgehangen. Breng voort Tupua-horo-nuku. En opeens lag de bewegende aarde breed uitgestrekt onder de hemel.
Die woorden (van Io) werden in de geest van onze voorouders geprent en door hen werden ze van de ene generatie op de andere overgeleverd. De priester vertelde ons vol vreugde de oude en oorspronkelijke uitspraken, de oude en oorspronkelijke woorden, de oude en oorspronkelijke kosmologische wijsheid (wanan-ga). De groei kwam uit de leegte. Je kan dat nog zien als het water opkomt bij de vloed. De hemel ontwikkelde zich en ook de aarde gaf een grote verscheidenheid aan leven en dat alles uit het niets en dank zij Io ,
Het is een Maori-gewoonte om Ios oorspronkelijke schepping na te spelen in hun eigen menselijke scheppingsdaden als een poging om licht te brengen waar eerst duisternis was. Door dat te doen zijn mensen in harmonie met Io. Ze gebruiken de scheppingswoorden van Io om het nieuwe leven te vieren in de moederschoot. De woorden van de schepping van het licht worden ook gebruikt om sombere en melancholieke harten op te vrolijken en om inspiratie te geven voor het componeren van liederen!
Het eerste scheppingsverhaal uit de korf van Tane (deel 2)
Maar de 70 kinderen bleven gevangen door de omarming van hun ouders. Ze zagen niets in het donker en konden zich bijna niet bewegen. Elk kind probeerde er tussenuit te komen, maar het lukte hun geen van allen.
Eerst was het aan Rongomatane, de god en de vader van de gekweekte gewassen. Maar het lukte niet om zijn ouders uiteen te halen. Als tweede kwam Haumia Tiktike, de god van het voedsel door de natuur gegeven. De derde waren Tangaroa, de god van de zee en Tumatauena, de god van de oorlog maar geen van beiden slaagden in hun opzet. Tenslotte stond Tane-Mahuta op, sterk als een kauriboom zette hij zijn schouders tegen zijn moeder Papatuanuka en zijn voeten tegen zijn vader Ranginui en hij duwde uit alle macht. Hij duwde zeer lang. Duwen en wringen heel de tijd door. Moeder Aarde en vader Hemel schreeuwden van de pijn en vroegen aan hun kinderen waarom ze die innige omhelzing, waarom ze hun liefde wilden vernietigen! Na een lange tijd had Tane het met gebruik van al zijn macht klaargespeeld Moeder Aarde en vader Hemel van elkaar los te maken. Alle kinderen zagen het licht van de dag binnenstromen in de ruimte tussen Moeder Aarde en Vader Hemel. Er begonnen bomen en planten te groeien. De godenkinderen ontsnapten en begonnen de wereld verder vorm te geven. Tumatauena maakte de zon en de maan en versierde de hemel met sterren.Op het ogenblik dat het licht binnenkwam vertrok Tawhiri Matea, de god van de wind en de storm, die tegen de scheiding was van Moeder aarde en Vader Hemel, naar de lucht richting zijn vader, de Hemel. Van daaruit komen de hevige wind en de storm veroorzaakt door Tawhiri Matea om zijn broers, de andere goden te straffen!Papatuanuku en Ranginui waren ongelukkig en diep bedroefd. Ze misten elkaar zo erg, dat ze niet konden stoppen met wenen. Ze weenden zoveel dat uit de tranen van Ranginui rivieren en zeeën ontstonden. De warme tranen zorgden ook voor de nevel en de dauw op het gras.
Nadat de splitsing van Papatuanuku en Ranginui afgewerkt was en er lucht en aarde was ontbrak nog een element in de schepping. Toen besliste Tane het vrouwelijke te maken. Van een plaats, die Kura-waka noemde nam Tane een beetje klei en boetseerde een vrouw. Dan blies hij leven in de klei en zo was Hine-ahu-one, het uit de aarde gemaakte meisje geboren.
Tane en Hine kregen een mooie dochter, die Hinetitam noemde. Toen Hinetitam opgroeide kreeg ze dochters van Tane. Zo ontwikkelde zich het volk van Maoris zich verder als mensenkinderen. Maar op een dag vroeg Hinetitam wie haar vader was. Toen ontdekte ze dat Tane tegelijk haar vader was en de vader van haar dochters. Ze vluchtte beschaamd weg naar een plaats die Rarohenga of de onderwereld genoemd werd. Vanaf dat moment werd ze bekend als Hine-nui-te-po, de godin van de nacht.
Het eerste scheppingsverhaal uit de korf van Tane (deel 1)
In het begin was er geen lucht, geen zee, geen aarde en geen god. Alleen Pikdonker en Helemaal niets waren er. Uit het niets kwamen Moeder Aarde, die noemde Papatuanuka en Vader Hemel die werd Ranginui genoemd.In de duisternis hadden ze 70 kinderen gemaakt. Dit nageslacht waren de goden van de Maoris. De kinderen van Moeder Aarde en vader Hemel zaten verborgen in de eeuwen durende omhelzing van hun ouders en zagen geen straaltje licht.
Op zekere dag beslisten de 70 kinderen dat hun ouders nu maar eens moesten loskomen van elkaar en ze smeden een plannetje van hoe ze dat zouden doen. Eerst stelde ze dat ze best Papatuanuka en Ranginui zouden vermoorden maar Tane-Mahuta vond dit geen goede oplossing en stelde voor om hun ouders te scheiden van elkaar. Maar Tawhiri Matea, de god van de winden en de stormen was daar helemaal alleen tegen omdat hij dacht dat er anders wel iemand belangrijker dan hijzelf zou kunnen te voorschijn komen! Alle andere goden waren het eens: Moeder Aarde moet aan de onderkant komen en vader Hemel moet los van haar naar de bovenkant. Alle kinderen waren het eens met Tane ook Tu, de god van de oorlog.
En zo proberen ze moeder en vader uiteen te halen!
In het begin gaf god Tane aan de mensen drie manden. In die drie manden zat alle kennis! Stil we gaan eens kijken wat er in die korven zit. Kijk zie je het er zitten drie vertellingen in van hoe alles is begonnen en een beetje verder weggestoken zitten er ook toverlessen in! Sommige goden van de Maoris kan men op aarde zien. Het was de Wanganui-rivier en het waren ook de bergen Ngaruahoe en RuapehuIn.
De meeste dingen hebben mana, een geestelijk kracht. Dit maakt dat de Maoris erg verbonden waren met alle natuur rondom hen. De mana is in de mens, de aarde, de natuur en ook in dingen door de mensen gemaakt zijn. Als je als leek of niet ingewijde mana dingen aanraakt is het mogelijk dat de mana eruit wegvloeit. Heilige ceremonie voorwerpen hebben veel mana.
De hagedis, een reptiel is de gezant van god Whiro, die al het kwade in de wereld vertegenwoordigt. De hagedis bracht tegenslag en rampspoed voor de ongelukkige stammen. Als de goden kwaad waren op een mens gaven ze het bevel aan de hagedis in het lichaam van de mens binnen te dringen en alle levensnoodzakelijke organen op te eten.. Een beeld van de hagedis beschermde dan echter de persoon.
Je merkt dat ook hier bij de Maoris er een grote eenheid is tussen mens en natuur en dat zij er zich ook al van bewust zijn dat er verschillende verhalen zijn over het begin van alles. Verhalen die worstelen met de diepmenselijke mysteries van geboorte en dood, chaos, macht en onmacht, en goed en kwaad. In die verhalen worden de denkende mens in zijn wereld geplaatst.
Gisteren hoorden we iets over de Pachamama, moeder aarde en de levenswijsheid van de Indianen van de Andes om met alles in evenwicht te komen. Deze levenswijsheid vond zijn bron in hun verhalen en religie. Naar schatting hebben er sinds de dageraad der mensheid bijna 100.000 religies op onze planeet bestaan. Slechts heel weinige zijn schriftelijke tradities met een grote invloed geweest.. In plaats daarvan waren het de tradities van kleinschalige, ongeletterde gemeenschappen die hun heilige kennis mondeling van de ene generatie op de andere overdroegen.
We noemen deze religies oerreligies omdat ze als eerste bestonden, lang voor de komst van de grote schriftelijke tradities. De meeste zijn lang geleden verdwenen. De oerreligies die er nog zijn - in Afrika, Australië, Zuidoost Azië, de eilanden in de Stille Oceaan, Siberië, en in de indianenculturen van Noord- en Zuid-Amerika - leiden een onzeker bestaan aan de rand van de wereldwijde technologische beschaving.
Als geheel beschouwd vertegenwoordigen ze echter een belangrijke dimensie van de menselijke religieuze zoektocht. Mondelinge tradities hebben geen geschreven teksten, maar antropologen (antropologie = wetenschap van de mens als natuurlijk en historisch wezen) hebben hun mythen en legenden vastgelegd. Aan hun beschrijvingen is een soortgelijke status toe te kennen als aan de geschriften van de historische tradities.
De verhalen uit deze religies leren ons heel wat over de mensen en hun verhouding tot elkaar en tot de aarde. Uit veel verhalen en religies kunnen wij onszelf bevragen. Wij zijn het contact met Pachamama verloren. Wij kennen zelfs de oorsprong niet meer waar ons voedsel vandaan komt. We weten niet meer wat de natuur en de mensen daarvoor hebben opgeofferd! Misschien kunnen wij ook nu iets bijleren! Zijn overvoeding en foute voeding niet de oorzaak van veel welvaartsziekten. Daarbij is een beetje meer respect voor het voedsel niet ongepast als we denken aan hen, die zelfs de meest noodzakelijke voeding moeten missen.
Vandaag horen we in de nieuwsuitzending: Een enorme aardbeving met de kracht van 8,8 op de schaal van Richter heeft Chili getroffen. Het gaat om de zwaarste aardbeving sinds 1960. De aardbeving veroorzaakte ook een tsunami die een muur van water tot vier meter hoog deed crashen op de Chileense kust. Voorlopig is er weet van minstens 87 slachtoffers. Ongetwijfeld zullen nog heel wat meer slachtoffers gevallen zijn in dit Zuid-Amerikaanse land.
De levenswijsheid van de Indianen van de Andes* staat in het teken van het goede leven (el buen vivir zoals ze in het Spaans zeggen). In hun eigen taal klinkt dat: sumak kawsai. Daarmee bedoelen de Indanen het in goede relatie leven met elkaar en met Pachamama (Moeder Aarde). Pachamama is de lucht, het water, de grond, de bergen, de bomen en de rijkdom van de bodem kortom alles wat de natuur uitmaakt. Ze leven in harmonie en weten dat er tegengestelden zijn. Deze tegengestelden worden niet uitgeschakeld maar in evenwicht met elkaar gebracht.
Vandaag is de aardbeving de verwoestende kracht. Voorheen en in de toekomst zijn het de hevige hagel- en regenbuien, die de bodem wegspoelden, die oorzaak waren en zullen zijn van heel wat ellende. Dit laatste is echter te verklaren door de klimaatsverandering veroorzaakt door onze industriële revolutie en onze mateloze consumptie. Laat ons leren de tegengestelden uit te schakelen door ze met elkaar in evenwicht te brengen en dan hebben we onze les geleerd voor vandaag! De tegengestelden in de grote wereld en ook de tegengestelden in onze kleine leefwereld. Evenwicht is het resultaat van een proces!* De Andes is een bergketen, die in zeven Zuid-Amerikaanse landen te vinden is! Kijk maar eens op Wikipedia of in je atlas om er meer van te weten.
