Bij Confucius lezen we niets van de menselijke ziel, de menselijke natuur en het hiernamaals. Hij legt zich toe op ethische kwesties in de verhouding tussen de mensen onderling. Net zoals boeddhisme en het taoïsme is er in het confucianisme geen verhouding beschreven tussen de mens en een Opperwezen of God! Confucius spreekt zich niet uit over God of geesten in zijn gesprekken met Chi Lu zegt hij bijvoorbeeld :”Wie niet in staat is de levenden te dienen, hoe zou het mogelijk zijn dat hij dan de geesten dient? “ en “ Als we al niets van het leven weten hoe kunnen wij dan iets van de dood kennen?” Ook met de geschriften van Chuang Tzu, filosoof van de Tao, had Confucius het zeer moeilijk en sprak erover als” eigenzinnige woorden!” Deze redeneringen zouden ons ook in verwarring brengen: De ware wijze besteedt geen aandacht aan wereldse zaken .... Hij houdt zich aan de Tao, zonder te twijfelen. Zonder te spreken kan hij spreken. En hij kan spreken en toch niets zeggen. En zo zwerft hij voorbij de grenzen van deze stoffige wereld.’ En wat met de volgende tekst: “Als er een begin is geweest, is er een tijd voor het begin geweest. En een tijd voor de tijd die voor de tijd van dat begin is geweest. Als er bestaan is, moet er niet-bestaan zijn geweest. En als er een tijd is geweest dat er niets bestond, moet er een tijd daarvoor zijn geweest - toen zelfs niets niet bestond.   Toen niets opeens tot bestaan kwam, kunnen we wel vaststellen of dat tot de categorie van bestaan of van niet-bestaan behoorde? Zelfs de woorden die ik zojuist heb geuit - ik kan niet zeggen of ze echt zijn geuit of niet.” Zoals je ziet is het een abstract taaltje en dat zint Confucius helemaal niet!

31-03-2010 om 00:00 geschreven door Bernard Schiltz  

Ook in de  Tao* kunnen we een scheppingsverhaal in vele episoden en uitvoeringen horen. Zo is alles ontstaan uit een oerbol waarin alle leven, energie en dingen in vast zitten. De bol rijpt, barst open en alle dingen (kwi’s) vliegen alle kanten op en elk volgens zijn gewicht, vliegen in de lucht of vallen naar beneden en vormen de aarde met alles erop en eraan. Licht en zwaar verbinden zich met elkaar zodat er nog een midden ontstaat tussen hemel en aarde. Alles ontwikkelt verder en alle dingen en ook de mens, met een bijzondere plaats in dat alles, ontstaat. De mythe van PanGu beschrijft dit in detail: Na het openbarsten van de oerbol komt ook PanGu, een man met 2 hoorns en met een berenpels te voorschijn. Hij scheidt met een zwaai van zijn bijl de aarde van de hemel. Hij scheid Yin en Yang en staat ertussen als het centrum tussen hemel en aarde. Als vakman beitelt hij zon, de maan en de sterren en groeit zelf ook elke dag een stukje. Na zijn werk sterf PanGu om leven te geven aan de wereld! Zijn hoofd wordt de bergen, zijn adem de wind. Zijn stem wordt de donder en zijn ledematen de vier windstreken. Zijn vlees verandert in grond, zijn haar in bomen, zijn zweet wordt de regen, zijn beenderen de stenen. Tenslotte worden de insecten, die over hem kruipen, de mensen.

*Tao  is het  principe in het taoïsme, confucianisme en in andere Chinese filosofieën dat steeds in beweging is, alles omvattend en tijdloos, vormloos en ongebonden is. De Tao voedt en inspireert alles en maakt orde in de chaos. Figuurlijk betekent Tao weg of pad. Deze manier van denken is  essentieel in het Oosterse denken. Voor hen die zich echt willen verdiepen zijn er de teksten van de “Tao Te Ching” (stamt uit de 6^de eeuw v. Chr en zou door Loa Tze geschreven – men weet niet of hij de enige auteurs en of het niet pas in de jaren 300 v. Chr. zou te boek gesteld zijn). Je kan er onder andere lezen dat je de Toa niet kan beschrijven of afbeelden. Als men denkt dat te kunnen dat is het geen Tao meer. Goed leven in de Tao is het goede pad bewandelen en niet zozeer de bestemming, die men nastreeft!

30-03-2010 om 00:00 geschreven door Bernard Schiltz  

Het Boeddhisme verzet zich tegen rituelen omwille van de twijfelachtige werkzaamheid en omdat de juiste daad een mens verheft en niet een ritueel. Ook tegen het verspillen van kostbare tijd aan onvermijdelijk onoplosbare kwesties verzet het boeddhisme zich. Zoals een volgeling overweegt ‘Ben ik in het verleden geweest? Of ben ik in het verleden niet geweest? Wat ben ik in het verleden geweest? Hoe ben ik in het verleden geweest? Van welke toestand ben ik in welke toestand overgegaan in het verleden? - Zal ik in de toekomst zijn? Of zal ik niet in de toekomst zijn? Wat zal ik in de toekomst zijn? Hoe zal ik in de toekomst zijn? ... ‘ Dit is een dwaze manier van denken want je denkt over een onoplosbare kwestie!

Het verhaal van de tien onbeantwoorde vragen en de vergelijking van de pijl

Nu overkwam het de eerwaarde Malunkyaputta, die in afzonde­ring diep in meditatie zat, dat zich de volgende overweging aan zijn geest voordeed: ‘Deze theorieën ... heeft de Gezegende (Boeddha) onverklaard gelaten, terzijde geschoven en verworpen: dat de wereld eeuwig is of niet dat de wereld eindig is of niet dat de ziel één ding is en het lichaam ook, of niet dat de mens die het Nirvana heeft bereikt na de dood bestaat, of niet na de dood bestaat, of beide, of geen van beide . En het feit dat de Gezegende ze niet aan mij verklaart, bevalt me niet of staat me niet aan.’ Dus gaat Malunkyaputta naar de Boeddha en legt deze kwesties aan hem voor. De Boeddha antwoordt: Het is alsof ... een man gewond was door een pijl die dik met ver­gif was ingesmeerd, en zijn vrienden en kameraden, zijn familiele­den en verwanten, zouden een arts erbij roepen ... en de zieke zou zeggen: ‘Ik laat deze pijl er niet uithalen voordat ik weet of de man die me gewond heeft behoorde tot de krijgerskaste, de Brah­manenkaste, de landbouwkaste of de kaste der ondergeschikten.’ Of stel dat hij zou zeggen: ‘Ik laat deze pijl er niet uithalen voor­dat ik weet of de man die me gewond heeft lang of kort of van gemiddelde lengte was.’ Of stel dat hij zou zeggen: ‘Ik laat deze pijl er niet uithalen voor­dat ik weet of de man die me gewond heeft een zwarte, donkere of gele huidkleur had.’ Of stel dat hij zou zeggen: ‘Ik laat deze pijl er niet uithalen voor­dat ik weet of de man die me gewond heeft uit dit en dat dorp of die en die stad kwam.’ Vele andere mogelijkheden worden genoemd. Die man zou sterven, Malunkyaputta, zonder dit alles ooit te weten te zijn gekomen  Het religieuze leven hangt niet af van het antwoord op deze vragen.  Houd daarom ... altijd in gedachten wat ik niet heb verklaard en wat ik wel heb verklaard. Ik heb geen enkele van de voornoemde kwesties verklaard. En wat ... heb ik wel verklaard? Ellende heb ik verklaard; de oor­sprong van ellende, de beëindiging van ellende en het pad dat tot de beëindiging van ellende leidt heb ik verklaard.

29-03-2010 om 00:00 geschreven door Bernard Schiltz