Niet alledaagse kijk op merkwaardige, dikke of soms eeuwenoude bomen uit eigen streek.In de Polders het Houtland en het Meetjesland.De streek rondom Sijsele,Maldegem en Oedelem.
06-02-2009
De Dikke Eik van Maldegem.....
Sint het Sint-Anna Zwembad in het Sint-Annapark van Maldegem treffen we Maldegems oudste burger een indrukwekkernde zomereik met een omtrek van heden 7m88 (opgemeten 29 augustus 2008) door mij zelf. De boom is nog zeer vitaal en draagt jaarlijks nog tienduizenden mooie eikels. Door het feit dat de boom tot omstyreeks 1970 in de gesloten rivesfeer van het Sint-Annapark huisde die eigendom was van de Heer Frederic D'hondt bleef de indrukwekende boom lange tijd ontrokken aan het oog van de meeste Maldegemnaars. Na aankoop door de gemeente en openstelling van het Sint-Annapark aan het liefelijk riviertje de Ede kwamen een vijftiental indrukwekkende en eeuwenoude bomen binnen de mogelijkheid van de vele wandelaars die het park op heden kent en waar het goed toeven is. Bij de bouw van het Zwembad omstreeks 1972 moesten echter enkele prachtge zmeeken wijken en het scheelde geen haar of k het grotste naturmonument van het park de Dikke Eik moest wijken. Gelukkig ging dit plan niet door en werden de contouren van het zwembad aangepast zodat deze reusachtige eeuweling kon blijven waar hij stond. De Dikke eik van Maldegem verloor tijdens de orkaanwinden van eind 1990 en begin 1991 een indrukwekkende hoofdtak die een stuk bast van de onderstam afsloeg, door kortdadig en vakkundig ingrijpen is van deze schade op heden nauwelijks nog iets terug te vinden. De trots van het park en van Maldegem moet na berekening zijnde een zereik van 7m88 in de koorde op zijn minst 350 jaar oud zijn en wellicht eerder 375 jaar, waardoor dit natuurwonder ons terug voert in de tijd tot het Maldegem van 1634 waar op een mooie lentemorgen een eikel zich opende om uit te groeien tot een van de mooiste en grootste eiken van on land. Ter vergelijking de zomereik bij de kapel van de Hekhoek te Sijsele die heden een omtrek heeft van 4m34 en ook bijzonder mooi is, is vermoedelijk zo'n 200 a 225 jaar oud maar dat is weeral stof voor een volgend boomverhaal op deze site. Maldegem telt trouwens nog erg mooie en vaak zeer oude bomen waarvan we er nog een tiental terug vinden in het Sint-Annapark vooral kastanjes en esdoorns maar in de directe omgeving van het centrum staan merkwaardige linden, eiken en beuken rondom de Sint-Barbarakerk en aan het Kasteeltje van Victor De Lille in de Noordstraat vinden we de eeuwenoude en merkwaardige Ginko noteoom alsmede een indrukwekkende moerbei en een eeuwenoude hulstenboom. In het Park van het Reesinghe kasteel staan twee eeuwenoude lindenbomen en andere bomen van meerwaarde rondom de dokere put. Op het domein Zoeendaele ook de Vier Hofsteden genaamd en eerder een kloosterabdij staat een prachtige Titulaire Erflinde (zoals op Spermalie te Sijsele) de boom van Zoetendale zou zelfs meer dan vier eeuwen oud zijn. Verder vinden we te Maldegem-Donk de merkwaardige Sropkeslinde die stamt uit de zevntiende eeuw en even verder over de grens met Sijsele aan het ALMA-Ziekenhuis treffen we de Keizerslinde ook genaamd de Groot Sint-Janslinde die een omtrek heeft van 6m12 gemeten in september van het jaar 2005. De streek in de driehoek Oedelem-Maldegem-Sijsele is voor de doorgewinterde boomliefhebber of dendroloog nog steeds een waar parasijs want ook te Oedelem en te Sijsele treffen we indrukwekkende en eeuwenoude bome zoals de Grootlinde van Rostune, de Drie Koningen (drie eeuwenoude beuken), de Rode Markies (een reusachtige Rode Beuk), De rode beuken van het Kasteeltje van de Vrede, het Restand van Lange Jan ooit de grootste beukvan Vlaanderen, de Kloosterlinde van Spermalie, de Kapelaanlinden Jozef en Maria en de Oudste burge van Sijsele in het Ryckeveldebos de Dikke Bertha een inposante haagbeuk met indrukwekkende afmetingen en een ouderdom van meer dan driehonderd jaren, al deze bomen komen weldra op deze site binnenkort aan de beurt en zullen uitvoerig beschreven worden en voorzien van uitgebreide afbeeldingen.
Verleden jaar in de herfstnevels van oktober trof ik in het bosrijk gebied achter het Oud Sanataorium van Sijsele of het huidige ALMA-Ziekenhuis deze flink uit de kluiten gewassen haagbeuk. Alhoewel de stam iets minder hoog is en de omtrek iets minder dan dat van de Dikke Bertha in het Ryckeveldebos te Sijsele, is deze boom met een omtrek van 5 m 016 waarschijnlijk de tweede oudste haagbeuk van het Sijseelse. De haagbeuk is nog in zeer goede staat en is minstens twee eeuwen oud en alhoewel erg afgelegen is de stam volgekerfd met namen en data die ons terug brengen tot tijdens de Eerste Wereldoorlog. Bekijk ook de indrukwekkende kruin en het prachtig wortelstelsel, zeer een boom om komende zomer te herbezoeken voor meer foto's en kenmerken en gegevens te noteren. Volgens een plaatselijk landbouwer heet de boom in de volksmond "de Verbrande Boom" omdat in een ver verleden kwajongens tijdens de oogst ;stro tegen de boom hadden gestapeld om vervolgens in brand te steken, gelukkig overleefde de boom en volgens de landbouwer duurde het minstens twintig jaar eer de zwartgeblakkerde stam terug haar natuurlijke kleur kreeg. Onze boom staat in een klein bosje van loofbomen die volgens mij destijds dienst deden als zogenaamd stoofhout, de bomen en struiken kapte men om de vijf a zeven jaar om van de takken landbouwtuigen, gereedschap en met de afval aanmaak hout te kappen voor de komende winter. De Verbrande Boom werd allicht om de één of andere reden van het kappen en knoten ontzien waardoor hij kom uitgroeien tot deze prachtige oude knaap.
Bij de oude vijver van het Ryckeveldekasteel te Sijsele treffen we deze restand van de ooit monumentale Lange Jan, Lange Jan was een indrukwekkende beuk met een omtrek van ongeveer acht meter die het kasteelpark en de omliggende bossen van Ryckevelde domineerde. De indrukwekkende eukenboom was behoorde samen met de "Bokkenboom" van Oedelem en de "Dikke Bertha" te Sijsele tot de oudste en dikste beuken van West-Vlaanderen, jazelfs van Belgie. Helaas is de Dikke Bertha de nog enige levende boom van dit triumvaat, Lange Jan en de Bokkenboom vonden de dood tijdens de zwaarste stormwinden van eind 1990 begin 1991 die ons land geselden, tijdens deze stormen ging een derde van ons meerwaardig bomenbestand verloren. Deze periode van ongekende Tempeesten zoals Stijn Streuvels de stormwinden pleegde te noemen waren een zwarte bladzijde voor elke boomliefhebber en dendroloog, vooral het beukenbestand werd erg getroffen, beuken hebben nu eenmaal oppervlakkige wortels waardoor ze weinig stormbestendig zijn in vergelijking met bijvoorbeeld de zomereik die een enorme verankering van dieptewortels heeft, ook lange droogte en hevige vorst maken onder de beuken gewillige slachttoffers. Lange Jan was eerder in 1988 getroffen door blikseminslag waardoor de boom de helft van zijn indrukwekkende kroon verloor; hierdoor was de boom asimetrisch geworden en trok zijn gewicht op één kant. Alhoewel hij scheen te herstellen van deze aanslag gaf de stormstoot van 14 februarie 1991 de letterlijke doodstot aan de boom, nu bijna twintig jaar na zijn afsterven staat deze stronk van ongeveer 10 meter hoog nog steeds als een getuige van een ver verleden overeind. Meer wetenswaardigheden en fotomateriaal betreffende deze indrukwekkende reus volgen binnenkort de boom leeft heden verder in een loot van een tak van de stervende boom dewelke mijn broer deed wortel trekken en die nu in de tuin reeds een verschijning is van een volwaardige boom met een omtrek van 68 cm. Volgens berekeningen moet Lange Jan bij het afsterven ruim driehonderd jaar oud geweest zijn, hij was de onbetwiste koning van het bos een tittel die Dikke Bertha een prachtige haagbeuk heeft overgenomen. De Lange Jan as destijds een levend geschiedenisboek met ontelbare namen en data die zijn vroegere bewonderaars in zijn bast kerfden, van deze inkervingen bestaan nog foto's en de oudst vermelde data en naaminkerving waarvan we met zekerheid kunnen zeggen dat hij betrouwbaar en origineel was is Charles Goethals 1888, deze inkerving stond erg hoog in de boom op een hoofdspil en had de tand des tijds weerstazan doordat de inkerving bijzonder diep was en op deze hoogte vrij was van vandalisme of overkerving. Charles Goethals was wijlen mijn overgrootvader geboren in getogen in het Ryckevelde bos in 1866, hij was boswachter van Ryckevelde en Ten Torre gedurende meer dan vijftig jaar. Binnenkort volgen meer gegevens betreffende deze boom.
Nog snel even een foto plaatsen van onze kerstboom vooralleer de kerstverlichting en de kerstballen, figuren en piek terug de doos in vliegen om op zolder te wachten op een volgende "I'm dreaming of a white christmas".
Op deze foto uit 1904 bemerken we een van de allergrootste en dikste bomen dewelke Sijsele ooit telde op haar grondgebied. De boom was een enorme haagbeuk genaamd "Dikke Petrus" de boom stond destijds aan de bosrand van het Ryckeveldebos en had een omtrek van meer dan negen meter, de boom was een indrukwekkende verschijning die respect afdwong. Als restant van het vroegere "Meibos" te Sijsele bleef deze boom lange tijd als enige telg over, de eeuwenoude "Dikke Petrus" die destijds zijn naam kreeg van pastoor "Petrus Clauwaert" stierf af net voor de Tweede Wereldoorlog en werd ondanks de nood aan brandhout nooit geveld, de brave burgers lieten de dode boom staan uit respect. Aangaande deze boom ben ik volop bezig met opzoekingswerk naar betreffende verhalen en mogelijks nog bestaande foto's dewelke ik graag binnenkort op deze site laat zien.
In het najaar van 1990 en het voorjaar van 1991 werd ons landje getroffen door een lange reeks van de zwaarste stormen en rukwinden sinds de metingen bij het KMI. Naast de enorme schade aan huizen, kerkgebouwen en scholen kende men een nooit geziene schade aan het bomenbestand. Volgens berekeningen ging meer dan de helft van ons meerwaardig bomenbestand op enkele maanden tijd verloren, (meerwaardige bomen zijn erg grote, merkwaardige, historisch en landschappelijk waardevolle bomen of bomen van zeer hoge leeftijd en omvang). Hier zien we een zomereik die een omtrek had van zeven meter en die op 15 feruarie van het jaar 1991 tegen de vlakte ging op de Sijseelse wijk "Ter Bolle" ook genaamd de "Bollewallekes".
Bemerk de twee reusachtige rode beuken bij de oude pastorij van Sijsele.
Niks in het huidige Sijsele laat nog vermoeden dat er in de pastorijtuin in de onmiddelijke omgeving van de Sint-Martinuskerk prachtige linden en beuken stonden. Op deze oude prentkaart bemerken we links van de kerk de twee reusachtige rode beuken (bruine beuken) die destijds de trots van Sijsele waren. Uit een verslag van de negentiende eeuwse dorpsherder Petrus Clauwaert weten we dat beide beuken toen reeds een omtrek van om en nabij de negen meter hadden, bij het kappen van de beuken in 1938 voor de bouw van een nieuw gemeentehuis en aanpalende pastorij, moeten de bomen de indrukwekkende omtrek van tien meter bereikt hebben. De beuken waren toen de grootse van ons land en ondanks het protest van de toenmalige Sijseelnaars die van hun beuken niet wilden scheiden , ging men in het najaar van 1938 over tot de kap van deze twee reuzen, Sijsele zou vanaf dan nooit meer het zelfde zijn.
In het kasteelpark van Ryckevelde te Sijsele, alsook in de omliggende bossen staan merkwaardige, dikke, historisch waardevolle en soms eeuwenoude bomen, solitair of in groep. Deze bomen worden weldra vernoemd en beschreven en voorzien van beeldmateriaal. Eén van deze oude bomen is de "Dikke Bertha" die wellicht de grootste en oudste haagbeuk van onze provincie is, de indrukwekkende verschijning is zo'n 350 jaar oud en draagt te Sijsele het prelaat van oudste burger der gemeente.
Bij het oud kasteel van Ryckevelde en het Neerhof te Sijsele staan zestien eeuwenoude kastanjebomen van zo'n vijf eeuwen oud, de bomen vormen een uitzonderlijke populatie en worden binnenkort hier op deze site uitvoerig beschreven.
Ook Oedelem had haar vrijheidsboom of zeg maar vreiheidsbomen, hier bemerken we voor herberg "De Vrijheidsboom"de vrijheidlinde uit 1815 aldaar geplant na de Franse Revolutie wanneer de slipjassen uit onze streken verdreven werden. De linde was lang de blikvanger op de markt maar verdween tussen beide Wereloorlogen in. Herberg de Vrijheidsboom werd gesloopt in de negentiger jaren van vorige eeuw en hete vroeger nog voor de Franse Revolutie herberg-afspanning "De Noteboom" naar een reusachtige en eeuwenoude walnootboom die stond in de tuin van de aanpalende pastorij, betreffende voorgenoemde bomen is nog onderzoek bezig naar eventuele afmetingen, plantdata en datum van verdwijnen, alsook eventuele verhalen verbonden aan deze bomen. Ook in de Sijseelsestraat bij de vroegere smidse stond een vrijheidsboom die er kwam in het begin van de Hollandse periode, de afmetingen van deze linde waren zo indrukwekkend dat de boom er reeds enkele eeuwen moet hebben gestaan alvorens hij de tittel van vrijheidsboom kreeg. In de boom werd tijdens de Franse Revolutie een Sijseelse dienstweigeraar opgeknoopt, meer hierover alsook het nodige fotomateriaal verschijnt binnenkort op de site.
Enkele boomafbeeldingen die we U niet willen onthouden en die de boom als een sprookjesachtig natuurwonder bestempelen. Let wel deze afbeeldingen zijn niet van mijn hand en deels getrukeerd, maar de moeite waard om te bekijken.
Ietwat afgelegen in het landschap rond het hof van Rostune te Sijsele trof ik deze flink uit de kluitengewassen haaagbeuk. De boom heeft een omtrek van 5m08 en moet zo'n tweehonderd jaar oud zijn. Het is een haagbeuk en haagbeuken zijn geen beuken die aangeplant worden om een haag te vormen zoals hun naam zich laat raden, neen haagbeuken zijn een volwaardige ondersoort uit de familie van beukachtigen en onderscheiden zich van hun soortgenoten door het feit dat hun hout veel harder is en vrijwel rotvrij. Het hout van haagbeuken diende destijds om allerlei duurzaam gereedschap te maken zoals bijvoorbeeld draaiende onderdelen van windmolens (tandwielen, kamwielen, assen en dergelijke), het hout is bijzonder hard en ook rotvrij wat maakt dat de familie der haagbeuken stukken ouder worden dan doorgaans hun broeders de beuken. Haagbeuken worden om die redenen ook wel eens molenaarsbomen genoemd of het hout ervan heet men ijzerhout. De meeste haagbeuken zijn een stuk lager dan hun broeders de beuken die door hun statige lengte terecht de pilaren van het bos worden genaamd, vandaar dat men bij een kerk spreekt van middenbeuk, hoofdbeuk, zijbeuk enz.....de haagbeuken die als solitair opgroeien zijn korter en meer gedrongen en daardoor ook dikker dan de gewone beuk van dezelfde ouderdom. De dikste en oudste boom van Sijsele is de "Dikke Bertha" ook een haagbeuk gelegen aan de westzijde van de Holleweg een honderd meter voor de inrit van het kasteel aldaar. Dikke Bertha gaan we binnenkort uitvoerig beschrijven en bespreken op deze site, Dikke Bertha draagt te Sijsele het prelaat van oudste burger der gemeente, de boom heeft indrukwekkende afmetingen en is ruim driehonderd jaren oud, een parel van een natuurmonument. Deze haagbeuk bij Rostune is in elk geval de tweede grootste haagbeuk van de Damse deelgemeente Sijsele en staat nabij de "Blikkendreef" aldaar. Binnenkort meer gegevens en beeldmateriaal, een inkerving in de boomstam die we als betrouwbaar en voor echt mogen nemen is " Verleye A...é 1938 Sijss...le", meer dan vermoedelijk "Verleye André 1938 Sijsseele" en zou een zoon geweest zijn van de Sijseelse landbouwersfamilie Verleye die sedert mensenheugenis de hoeve van de "Keizerput" of het "Groot Sint-Jansgoed" bij het vroegere Sanatorium (ALMA-Ziekenhuis) te Sijsele-Donk.
Boomcirkel te Ryckevelde ====================== Het domein Ryckevelde gelegen op de gemeenten Assebroek, Sint-Kruis en hoofdzakelijk Sijsele bevat een hoogstmerkwaardige cirkel van bomen, deze cirkel zou een zogenaamde "Twaalf Apostels" kunnen zijn die men vroeger in Vlaanderen, Noord-Frankrijk,Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk aantrof in bossen die lagen op de weg van of naar een bedevaartsoord. Meestal stonden twaalf bomen van de zelfde soort of ook van verschillende boomsoorten in een cirkel of een ovaal al dan niet gelegen op een terp. In het midden stond meestal (niet noodzakelijk) een dertiende boom of dertiende apostel die Jezus moest voorstellen. De dertiende boom of dertiende apostol was meestal een edelere boomsoort dan de omliggende (bijvoorbeeld eik of linde staande in een cirkel van twaalf beuken) deze eik of linde stelde dan ook de eeuwigheid voor vermits deze boomsoorten ouder konden worden dan de omliggende en Christus voorstelde. De boomcirkel van Ryckevelde is nog vrij goed bewaard en zou liggen op de vroegere B-weg of bedevaartsweg van Sijsele naar Ver Assebroek. Ver Assebroek was begin vorige eeuw en in de negentiende eeuw een bekend bedevaartsoord waar de pelgrims of bedevaarders in grote getalle heen trokken ter verheerlijking van Onze Lieve Vrouw van Ver Assebroek. De boomcirkel zal dit najaar grondig onderzocht worden door mijzelf uw nederige dienaar, waarna U grondige informatie en beeldmateriaal moogt verwachten op deze site. Genegen groeten, Ronny.
Deze zeer merkwaardige foto van een lindeboom is niet van mijn hand maar wou ik de geintresseerde leazer niet onthouden. Het gaat hier om een lindeboom van 250 jaar oud ergens in Zeeuws-Vlaanderen waar de speling van het lot en de onnavolgbare grilligheid van moeder natuur, duidelijke contouren van een gezicht te voorschijn heeft gebracht zonder tussenkomst van de mens. Aan dergelijke boom zullen wellicht heel veel sagen, legenden en volksvertellingen verbonden zijn. Volgens een tekst die bij de foto stond durfden onze voorouders 's nachts niet voorbij de boom te gaan en wordt hij door bijgelovige burgers uit de 21ste eeuw 's nachts nog steeds gemeden als de pest. De linde staat bij een eeuwenoude houtenschuur van een nog oudere hoeve en zou volgens de bijhorende tekst geklasseerd zijn om zijn historische, cultureele en landschappelijke waarde.
Tussen het station van Maldegem-Donk en de verder gelegen Veldhoekstraat meer naar het oosten staat aan de oude spoorweg Gent-Eeklo-Brugge deze oude beuk. De beuk is vrij kort van stam maar heeft een indrukwekkende kroon. De stamomtrek bedroeg in de zomer van 2008 een 4m12 wat zou betekenen dat deze boom een goede twee eeuwen oud is, vermoedelijk werd hij vrij lang geleden misschien tijdens de laatste oorlog geknot voor het broodnodige brandhout in de strenge winters van de jaren veertig in de vorige eeuw. Daarna is naar de boom niet meer omgekeken en is hij erg grillig gaan groeien en vergroeien. Duidelijke data gekerfd in de boomstam zijn "R.Delammeilieure 1952" en "RVLR 1958". De boom verkeerd in vrij goede staat en door zijn standplaats ver afgezonderd van de bewoonde wereld is hij mogelijk op weg om er nog vele jaren bij te doen.
