Een pilootproject in Lipp, lithium ontginning ...un nouvel espoir poir les travailleurs de Bolivie
We vertrekken vandaag voor een 3 daagse in de alte plano, vanuit Iyuni. We namen de bus in Potosi om 7 u 's avonds. Voorzien om tegen 1u 's nachts in Iyuni aan te komen. Maar pech, de bus kapot, nieuwe bus, weg geblokkeerd enz... We komen uiteindelijk tegen 3u 's nachts aan ons hotel in Iyuni, op 3700 m hoog. Goed bed, lekker ontbijt en we kunnen vertrekken op 3 daagse. Onze vriend Guillermo Roelands heeft gezorgd voor 2 uitzonderlijke chauffeurs, en gids tegelijkertijd. 2 grote 4x4 autos worden klaargemaakt, benzine voor onderweg, eten voor 3 dagen, drank, mooie muziek, en vooral een groots routeplan. We vertrekken voor een rit van 800 km tussen de hoogste bergen van Bolivie die schommelem tussen de 5000 en 6000 m hoog. Daartussen ligt een vlakte wat men de alte plano noemt. Op de flamken van de bergen en in de vlakte liggen kleine dorpen, zeer afgelegen, in een droog, hard, dor landschap. Maar het geheel is betoverend om te zien.
David et Walter sont nos chauffeurs et nous guides en même temps. David est un tres grand ami de Guillermo, qui est un homme exeptionnel. Guillermo Roelands, ancien cooperant belge, a cree en cette region des multiples sites de travail en utilisant les richesses de mineraux, et en donnant de l'emploi aux habitants de ces petits villages de l'alte plano. La lutte pour le maintien de ces richesses , de ces matieres premieres dans les mains de Bolivie est une lutte en soi, une lutte contre des anciens et des nouveaux colonisateurs. Cette lutte est d'une actualite enorme, d'une importance enorme pour le developpement de ce pays dans lequel 40% de la population vit en grande pauvrete. C'est cette lutte que Evo Morales veut gagner . Guillermo Roelands est un pionnier qui se mets au service du gouvernememt de Evo, et qui mets toute son experience, toute son savoir au service du developpement de cette region riche de resources naturelles. La recherche de nouveaux mineraux dans le salar ( mer du sel), dans les montagnes...c' est un defi. David, notre chauffeur et guide, est originaire de la region et a travaille comme ouvrier avec Guillermo. Il nous conduit aupres de la montagne Lipp, ou un nouveau projet se realise, l'extrait de lithium dans le salar ( la mer de sel ) qui peut être utilise dans des batteries ( entre autre). L'ingenieur du site, avec un nom remarquable, Marcelo Xavier CASTRO ROMERO nous accueille sous le soleil qui tape. Des ouvriers, cahoule contre la poussiere sont en train de construire des logements pour des ouvriers qui viendront travailler dans l'avenir.
Hier de woorden van Marcello " Onze taak hier is een economische arm uit te bouwen, naast de politieke arm van de regering Morales. Ons land moet politiek onafhankelijk zijn, maar kan dit niet zonder economische onafhankelijkheid. We bouwen hier een project uit van ontginning en verwerking van grondstoffen zoals het lithium, dat werk zal leveren aan de inwoners van de dorpen hierrond, en dat efficient en nuttig zal zijn. Dit in tegenstelling tot vroegere projecten die eerder ' witte olifanten' waren, die miljoenen kosten, maar wat hebben ze opgebracht. In die zin is dit project historisch en exemplarisch. Het is een industrieel project dat 120 miljoen dollar kost. En we moeten zeggen, alles verloopt volgens plan, op tijd, wat op zich een prestatie is. De arbeiders nu, 70 man, bouwen de lokalen voor het wetenschappelijk centrum, dat nu in Lapaz is gelegen. Daarnaast bouwen ze ook de verblijfplaatsen voor de toekomstige arbeiders. Hier is niks, we hebben water moeten doen aanvoeren, electriciteit, en sinds 3 maanden hebben we ook een satellietverbinging. We hebben enkele lokalen kunnen overnemen van een vroeger project dat kapot is gegaan. Nous voulons avancer dans ce project, pas par pas, aussi pourque nos jeunes ingenieurs restent ici dans le pays et ne quittent pas vers l'Europe...En même temps nous voulons former des ouvriers des villages les plus pauvres, ce qui est un defi en soi. Ce qui compte pour nous c'est la solidarite, c'etait le mot d'ordre et l'exemple du Che. Mais nous devons avoir une strategie claire. Nous avons du combattre la corruption, qui etait l'ideologie qui regnait. La corruption etait devenue un droit, voler de l'etat etait un droit...Celui qui n'etait un con. Cela allait ensemble avec la vente des drogues, pour pouvoir se montrer en ville comme un riche. Cela a mene a des styles de vie decadentes, comme a Santa cruz, se miroiter aux USA, en parlant anglais ( comme dans ce temps la miss Bolivie ) Un pays ne sait pas se contruire sur une telle mentalite corrompue ( verdraaide mentaliteit). Nous avons pris une nouvelle option pour le developpement de notre pays, l'option d'in developpement general, pour tout le monde, avec le respect pour les gens, pour les animaux, pour les plantes, pour l'eau. C'est une nouvelle vision, une vision de solidarite, de s'entre qider. Nous devons pour realiser cela eduquer la population: c'est dans ce cadre l' toute la campagne de l'alphabetisation de la population. Nous devons avoir aussi une vision de materialisme historique et dialectique. Tout cela est un long processus de 20 ans. Il y a deux voies pur arriver a des structures sociales, une voie de lutte violente du peuple contre la violence reactionnaire, ou une lutte d'avqncer de pas a pas avec le peuple, sans oublier le but final ou on veut arriver. C'est ce chemin qu'n suit maintenant'
Arbeiders komen ons fier het architectenplan tonen van de nieuwe gebouwen. David en Walter hebben ondertussen een lekkere piknik klaargemaakt. We eten gezellig samen met onze gastheer Marcello Castro, die zo fier is over zijn naam. Maar we moetren verder, we hebben nog een enorme tocht te maken, naar Villa Mar een afgelegen dorp. We rijden door San cristobal waar de amerikanen een open mijn hebben ontdekt onder het dorp. Ze hebben die mijn in consessie , en hebben dan maar even het dorp plat gelegd, en de mensen doen verhuizen naar een nieuw gebouwd dorp. De kerk hebben ze steen voor steen afgebroken en opnieuw opgebouwd. De inwoners werken nu in de mijn, maar hebben geen grond meer om nog wat groenten te kweken. De mijn wordt heel streng bewaakt. We rijden er rap door, want er wacht ons een regenbui. We staan voor een autotocht van 3 uren tussen lama's en schapen... We overnachten in VillaMar, waar een gastgezin ons vergast op een typische boliviaanse schotel.'picemacho'. We zitten onder het stof, en Joris is de eerste onder de douche om te zien of er warm water is. Er staat een miljoenen sterren hemel. Een openbaring voor ons, mensen uit de stad. Stan leert ons kaarten, 21igen... Maar dat houden we niet lang vol. Morgen moeten we om 4u30 opstaan, want we vertrekken naar andere oorden. Maar het zijn heerlijke bedden, en buiten vriest het. Slaapwel.
Na het gesprek metheel wat jongeren en ouderen uit de streek deden we een kort bezoek aan het hospitaal in het dorp. Maar we wouden absoluut naar de mijn, want ook in die hoge bergen zijn er mijnen van tin, quertz, brons en zilver. We worden ontvangen door de president van de cooperatieven, Sergio Mendoza. Vroeger waren de mijnen in handen van de Comebol, de staatsmaatschappij. Door de neoliberale poliiek in het land, in de jaren 80 heeft men de staat verplicht de mijnen te verkopen aan de cooperatieven. Let op, cooperatieven hier hebben niks met socialistische/sociaal democratische politiek te makem maar stelt in de feiten een totale privatersing voor, de mijnen komen in handen van individuele eigenaars . We komen hier later op terug, bij ons bezoek aan de mijnen in Potosi.
Dans la cooperative on compte 400 'socios', ce sont des actionnaires, des travailleurs qui eux mémes engagent 4 a 5 mineurs pour travailler sous leur direction. En fait ces 400 socios sont des petits patrons aui signent des contrats avec des mineurs individuels, des eventuels. Ces derniers seront payes selon leur production qu'ils apportent. Ces travailleurs individuels sont des campesinons qui viennent des petits commuautes de la montagne. Dans ce sens on les appelle aussi des agromineros.
De productie in de mijn van Colquechaca is zo'n 24 ton ruwe mineralen per week. Dat gaat dan naar de raffinaderijen om te trieren en er het zilver, tin of zink uit te halen. Het is verschrikkelijk hard werken, niog zeer veel handwerk, aangezien er pas een recente aanvoer is van electriciteit. Een deel van de opbrengst van de cooperatieven gaat naar de nationale kassa voor sociale zekerheid, maar waarvan uiteindelijk enkel de socios, nl de aandeelhouders, recht op hebben bij ongeluk of ziekte. De verschillende cooperatieven zijn aangesloten bij de Fecomin de centrale van de cooperatieven van de mineros.
We worden opnieuw verwacht in de parochie waar verschillende vrouwen een heerlijke maaltijd hebben klaargemaakt. gekookte mais, frietjes, kip, soep, zoete patatten en voor Roos extra tomaten. We worden vergast op de beste muzikant van het dorp, met zijn guitaar en mooie latino liederen. Het is niet zo gemakkelijk om afscheid te nemen van de vele nieuwe vrienden die we daar hebben gemaakt. Vooral ook Willim die zijn uiterste best deed om in het beste spaans ons zoveel mogelijk uitleg te geven. Er wacht ons opnieuw een tocht van 5 uren in onze 4*4. En wat zijn we blij dat in onze chauffeur familie opnieuw meegaat. Met 8 in een 4*4, dat is lekker warm dicht bij elkaar. We zien opnieuw massa's llamas en wat zijn die rode strikken rond hun oren? Elly zegt ons dat de boeren de verjaardag vieren va de lamas en die krijgen dan een rode strik rond hun oren. Tijdens onze afdaling ( met heel veel stijgen nog) krijgen we een verschrikkelijke regenbui over onze kop, eerder hagel dan regen. de toppen van de bergen worden wit. Het is gevaarlijk rijden, want de wagen schuift over de gladde grond en de rivieren zwellen. We moeten er door. Christiane belooft dat ze naar Fatima zal gaan als we levend in Sucre toekomen. En wonder boven wonder, we komen heelhuids in Suvre toe, zo rond 20u 's avonds. Ons hotelletje is onze thuis. Er gaat door de straat een fanfare van de NO stemmers tegen de grondwet. Er zijn strubbelingen op het fransiscusplein. Maar onze maag grolt, Lou heeft honger, Roos wil een glas wijn, ....We gaan eten, en onze avontuurlijke tweedaagse is grandioos geweest. Onvergetelijk. Morgen vertrekken we om 17 uur naar Potosi, en zullen eerst nog een bezoek brengen aan de Casa de la Libertad en het textielmuseum. Dag, Riet
Verder naar Colquechaca On rentre a Colquechaca meme
Apres la messe, avec l'aide de lampes de poches on recherche nos 4*4 et on les trouve! Jamais nous avions ete dans un noir aussi noir, avec des etoiles brillantes. Nous avions besoin de lampes de poches, les habitants du village pas; meme les enfants de 5 a 6 ans marchais dans le noir sans crier et sans peur. Etonnant quand je compare qvec mes petits enfants.
Apres une heure on rentre a Colquechaca et on trouve un lit chaud dans la paroise. Le lendeñain on a une discussion de trois heures avec des indiens qui aident Andre dans son travail de cure, son travail de medecin, son travail d'arrangeur de l'eau potable, de l'electricite, ...
La discussion etait tres interessante et nous fait voir (sans pour autant comprendre) que cet endroit de la Bolivie a une mentalite et des habitudes extremement differentes de ce que nous connaissons: la reflection scientifique est quasi inconnue; les prejuges, les croyances de tout genre, la superstition, la personalisation du mal et du bien dans des dieux representes par des hommes / femmes qu'on diabolise a l'aide d'un sorcilier est une pratique tres courrante. La lutte physique pour regler des comptes personnels est frequante et se concretise lors de fetes ou on boit de l'alcole de mais a gogo ce qui elimine tout restiction et ouvre la porte a tout, y coñpris le meurtre. Le motif de cette violence entre les pauvres gens me semble l'obtention de la richesse de l'autre: sa terre, ses animaux, ... Tout cela me fait pense au genocide au Rwanda.
5 uur rijden over een goede 200 km waarvan 3/4 uitermate slecht. Over hoge kammen en door rivieren, door vlaktes met lamas en schapen en kleine dorpen. We ruijden met 2 jeeps 4*4, met Andre aan het stuur, en ook onze nieuwe familie Alfredo ( de andere chauffeur) en Elly en hun zoontje Afrian.. AUiteindelijk kwamen aan in Ocuri waar de Belgische ontwikkelingssamenwwerking een hospitaaltje bouwde. Het staat er nog en het werkt! Het kreeg ondertussen veel materiaal van de Morales-regering. Bij het bezoek aan het hospitaal krijgen wij uitleg van iedereen die daar een functie heeft en toonde de wroetvrouw fier het kind dat 5 minuten voordien via een keizersnede op de wereld kwam. OCURI is ook het centrum van de Instituto Polititechnica Thomas Katari (IPTK), een (medisch) project, geboren in het Tropisch Intsituut in Antwerpen waar linkse Boliviaanse studenten de specialisatie tropische geneeskunde volgden en parallel een politiek project uitwerkten (IPTK) om als MIR voeten aan de grond te krijgen. Tomas Katari, zoals vermeld in de naam, is de eerste indiaanse leider die in Bolivia in opstand kwam tegen de Spanse bezetters soals Tupa Camaru in Peru. Wij zien later dat in de campanje rond het referendum affiches gemaakt zijn met de foto's van Tomas Katari naast Evo Morales
Apres Ocuri , nous continuons notre chemin vers un village de 110 familles perdues dans la montagne (il y a plusieurs centaines de communautes pareilles, abandonnees dans la montagne). La derniere partie du chemin etait aberante et necessairement faite a pied parceque les 4*4 n' y arrivaient pas. Le cadre naturel est d'une beaute exeptionelle. Le cadre social fait peur. La situation des ces gens est d'un sousdeveloppement total. En bonne partie ils vivent comme au Moyen age. Andre y travaille et essaie d'ameliorer la situation (un point de sante limite a une boite de medicaments essentiels et un petit debut d'eau courrante). L'acceuil par les habitants etait tres chaleureux et un mouton y a trouve la fin de sa vie.
Apres qq heures Andre celebre la messe en quetchua. La prmiere partie de la messe concerne les problemes de la communaute: l'installation de l'eau courrante, de la lumiere et du moulin. Apres suit une messe assez amusante pour les gens qui rient tout le temps (nous on coñprend rien naturelememt). A la fin Andre benit des choses aposees par les gens devant la table: un peu de terre pour que la recolte soit bonne, un peu d'eau pour qu'il y ait de la pluie au bon moment, ... Pour Andre la benediction de la terre par lui remplace les anciennes coutumes Inka qui trempaient la terre avec du sang humain et, recement seulement, avec du sang animal. Il faut progresser pas a pas dit-il.
Nous sommes trop fatigues: On continuera donc demain. Bonne nuit.
Om 10 uur zouden wij een vlucht hebben. Het vliegtuig vertrok om 14:30 uur. Dat is hier normaal zeggen veel mensen ons. Die tegenslag was meteen een geluk want Joris was zijn bril vergeten in onze jeugdherberg en dus kon hij eens extra overentweer rijden om die te recupereren en wij konden wat internetten om onmze blog (te laat) bij te werken. Wij waren allemaal zo druk bezig dat wij vergaten naar de updating van de vluchten te kijken zodat wij bijna onz vlucht misten. Maar geen nood Stan had het juist oop tijd gezien en dus waren wij mee.
In Sucre stond Andre Verheylezegen ons op te wachten met zijn picup en bracht ons naar ons hotel. Hij deed ons het witte Sucre bezoeken en op de heuvels van de Recoleta met een prachtig zicht op Sucre by night hadden wij een heerlijke maaltijd.. In de verte onweerde het.
Andre is dokter-priester en werkt sinds dertig jaar in Bolivia. Hij legde ons de enorme problemen uit die hij had om bij de indianen van het hooggebergte aanvaard te worden en verhaalde ons over de traditionele mentaliteit en praktijken van de Inka-indianen. Dit alle was een voorsmaakje van wat ons voor de volgende twee dagen te wachten stond; wij gaan namelijk met twee 4*4's naar Colquechaca op 4200 meter hoogte, op zoek naar 'la Bolivie profonde' waar de Quechua-indianen nog uiterst afgezonderd leven.
Nieuwe Belgische vrienden in Santa Cruz - Des nouveaux amis belges a Santa Cruz
We vertrekken voor 2 dqgen naar de tropen. De streek van de Chiquitas, waar de jesuiten begin 1700 hun missioneringswerk volgens de regels van de primitieve kristenen aan 'beschavingswerk' deden en in conflict kwamen met de spaanse kroon. Zij organiseerden de dorpen, en bouwden natuurlijk ook kerken die nu worden gerestaureerd als wereldkultuurerfgoed.Het was ook een oord van muzikale opleiding, violen, guitaren, en barokmuziek. De jesuiten werden uitgemoord door de spanjaarden die vreesden dat de jesuiten de kant van portugese kolonisatoren in Brazilie zouden kiezen. Om iets van deze geschiedenis te kennen, zie de film 'the missions'
Na deze 2 dagen verblijf in de tropen van chiquita, in de missiones jesuitas van Concepcion en San janvier , keren we terug naar onze jeugdherberg Simon Bolivar in Santa Cruz. Onderweg bellen we naar Lien en Eirc, werkzaam als vrijwilligers-cooperanten in Santa Cruz. En we ontmoeten elkaar rond een lekker ijsje. Lien, Eric, Ruth en Noe werkem met de straatkinderen van Santa Cruz in de organisatie PlataForma , een koepel van 6 Boliviaanse organisaties. Cela faisait vriament du bien pour eux et pour nous de se rencontrer. Ces gens travaillent dans des circonstances assez difficile pour gagner la confiance des jeunes et des enfants ( entre 8 et 21 ans), qui vivent dans les egouts de Santa cruz. Ils ont le probleme que ces enfants se blessent volontairement pour attirer l'attention et obtenir un peu d' amour. Ruth a travaille 10 ans en El Salvador avec son mari Noe ou iils ont connu le travail de notre camarade Michael De Witte. Lien essaie de former des responsables d'organisations boliviennes. Notre attention pour leur travail etait un grand soutien pour eux.
Vervolg ontmoeting Evo Morales et la campagne pour le referendum
Sorry, toen we aan te schrijven waren over de meeting met Evo Morales, moesten we plots stoppen. We moesten het vliegtuig in, na 5 uren wachten op een vlucht. De meeting met Evo Morales was voor de bevolking van de indigenes zeer belangrijk. Vooral de vrouwen waren in zeer grote getale aanweig. Het waren ook vooral de vrouwen die op het podium, als vertegenwoorigsters van verschillende indiaanse gemeenschappen, geschenken kwamen brengen voor Evo. Hijzelf is een zeer eenvoudige figgur, in jens en baskets, met een flesje spuitwaetr in de hand. Ook vooral veel jongeren waern aanweig met grote spandoeken, met hun liederen. Vraiment un meeting tres popualire, tres entousiaste, tres spontane. On sent que la population indigene, exploite, indigne pendant des siecles, voient dans leur president l'acces a la dignite, au respect. Entretemps la campagne pour le referendum s'aggrave. nous voyons dans les villes des manifestations pour le NO, avec des flambeaux, avec des voitures radio, mais aussi avec des confrontations avec des gens pour le SI. Dans les villages dans la montagne, la on retrouve des meetings de la popualtion indigene. les grandes revendictions pour le SI sont: la nationalisation de l'hydrocarbure, le droit a la sante, la lutte contre l'alfabetisation, Avec ce referendum pour la constitution, il y a aussi le referendum sur la redistribution des terres. C'est un point nefralgique. Men moet stemmen voor het verdelen van de gronden, ofwel stemt men voor het behoud van maximum 5000ha of 10000ha. Dat is een dikke streep in de rekening van de grootgrondbezitters rond Santa Cruz en Sucre.
De argumenten die men gebruikt tegen het referendum draaien vooral rond: tegen de positieve discriminatie van de indiaanse boerenbevolking, voor het herstel van de band tussen staat en godsdienst( conservatief katolicisme), tegen abortus, tegen de nationalisateis, tegen de hervedeling van de gronden. En daartegenover staan de argumenten en de politiek van de huidige regering. Waaronder een zeer belngrijk punt, vandaag in de krant: het gebruik van de winsten van de genationaliseerde bedrijven voor het uitkeren van pensoienen voor de delen van de bevolkking die tot nu toe geen toegang hadden tot pensioen zoals de broeren, de mijnwerkers, de huisbedienden, de taximensen( in zeer grote getale), artisanale beroepen. Dat betekent zeker 40% van de bevolking.
Ondertussen is het hier stralend weer. Maar we hebben nog zoveel avonturen meegmaakt, maar de tijd is weer om om te bloggen. We proberen morgen of deze avond verder te doen. We vertrekken nu, binnen een uurtje naar Potosi, de mijnstreek, na 2 dagen verblijf in de armste en verst afgelegen dorpen in de bergen op 4200 meter hoog. We werden er ontvangen als de beste vrienden, in een streek waar nooit een toeriste komt. En dit dank zij opnieuw een nieuwe vriend van hier, Padre Andres. Met ons gaat alles goed, hier in Sucre, Roos heeft hoogtepijn, Lou is naar de kapper geweest, Christiane lacht altijd ( en gaat in juni naar Fatima- uitleg volgt), Joris beheert goed de kassa en is altijd content, Stan is altijd op zoek naar eten, Claire kan haar koffie niet missen, en ikzelf (Riet) noemen ze hier de bezige bij. groetjes en kus
Eerste ontmoeting met Evo Morales Premiere rencontre avec Evo Morales
De MAS isten van Plan 3 mil nodigen ons uit mee te gaan naar de grote meeting met Evo Morale. Wat een voorstel.... Evo wordt verwacht op een centraal plein in de 2de kring rond Santa cruz. We trekken er vliegensvlug naar toe. Eerst drinken, het is warm... maar van overal komen mensen toe, in families, met vlaggen, vaandels, spandoeken. Ook wij hebben een vlagje bij, plakkers op onze rugzak. We zijn klaar voor de grote ontmoeting. Het wordt een groot feest. We kondigen ons bezoek aan aan de animator op het podium. En...er wordt door de micro aangekondigd dat een delegatie uit het verre België daar is. Applaus.
Ca dure naturellement assez d'heures avant que le president est la, mais pas de problemes. Un groupe musical des indigenas chantent. Ils rendent hommage a Fidel Castro, a Chavez en attendant le president. On apprend des slogans a crier, et a chanter la chanson de ' si, si',si a la constitucion'
Naar de arme wijken van Santa Cruz Plan 3 miles Vers les quartiers pauvres de Santa cruz
Zoals Andre Crespin ons heeft gesuggereerd trokken we op zondagmorgen 11 januai naar de arme wijken van Santa cruz, plan 3 miles, in de 9de kring rond de stad. Het doet er denken aan Afrika, Kinsasja, vol mensen die hun inkopen doen voor de ganse week. Zeer druk, en het blijft warm. Op het centrale plein hangen opnieuw grote spandoeken maar nu voor de eisen van de imwoners van de wijken. Deze zijn georganiseerd in wijkcomites, zeer actief.. Zij eisen ook een vorm van autonoñie nl dat hun wijk een eigen burgemeester en eigen gemeenteraad zou verkrijgen. Zij stellen dat al het geld gaat naar de gemeente van Santa cruz, maar dat dit geld enkel wordt geinvesteerd in de rijke wijken, niks in deze arme gebieden. Zij eisen infrastruktuur, wegen, scholen.
Claire dit ' Ce n'est pas un petit quartier ici, c'est une region de 300.000 habitants, c'est comme 3 fois Schaerbeek'. Parmi la population on compte 75% de paysans et 25% d'intellectuels. Aussi dans cette population il y a 30% d'immigrants des regions de l'alti plano. Le 10 et le 11 septembre 2008, la population a ete attaquee par 1000 jeunes, troupes de choc fascistes, de la droite. Les gens se sont defendus avce des batons, des boucliers fabriques a partir des futs, des pneus brules. Aussi des enfants et des jeunes se sont battus. On appelait des gens a sortir par GSM, par la radio locale. Ces escadrons des riches ont ete mis en deroute. Les traces de cette bataille sont encore visible en entrant le quartier.
We worden ontvangen door een delegatie van de MAS die ons opwacht in het collegio St Andrew. Des femmes avec leurs enfqants, des personnes agees, le directeur de l'ecole, un journaliste. Zij zijn bijeen gekomen om de campagne voor Vota SI te plannen. Zij noemen het ' le marathon Vota Si' . Het wordt een permanente campagne, van 2 weken, dag na dag, om de nieuwe grondwet te verdelen, affiches, pamfletten, ... De directeur van de school is een moppentapper. En een gelukte uitspraak van hem hebben we alvast genoteerd: "Gracias a dios, soy ateo" (godzijdank, ben ik athe).
Eertse impressies van Santa Cruz Les premieres impressions de Santa Cruz
Het is warm. Een kleine stad die is uitgeroied naar meer dan een miljoen inwoners. De ooststreek van Bolivia is rijk aan grondstoffen, in handen van wat men hier de 'oligarchia' noemt. (Hydrocarbure en landbouw). De stad bestaat uit verschillende kringen, van 1 tot 9. De eerste kring is de rijke binnenkring. Een mooie centrale plaats nog versierd voor kertsmis. Daar hangen vele spandoeken om VOTA NO te stemmen. Men gebruikt de meest populistische argumenten die men zich kan inbeelden. elke lettre van het woord CONSTITUCION wordt vertaald naar een ' scheldwoord' Abortus, communisme, terrorisme, narcotica, .... Vooral de godsdienst wordt gebruikt.Men deelt affioches uit met een bloedende christus aan het kruis, naast hem Morales met het geweer in de hand. Afgrijselije foto's. Terwijl de taxichauffeur heel duidelijk zegt waarover het werkelijk gaat: de rijkdom van het oosten behouden voor het oosten, en niet verdelen over het ganse land ( wat bij ons betekent transfer van Noord naar Zuid). Maar tegelijkertijd zegt hij ons dat hij No stemt. Toch heeft hij geluisterd naar onze argumenten. .
Le soir nous rencontrons des camarades du Parti communiste de Bolivie. Leur travail n'est pas facile. Ils essaient de rencontrer des travailleurs de santa Cruz en allant vers les usines. Ils nous expliquent un peu la situation politique. Apparemment aussi Morales et le Mas revendiquent l' Autonomie des regions. Mais seulement une autonomia politique pas economique. Les regions transferent leurs richesses au gouvernememt national qui redistribue ces richesses vers les regions. C'est ce point qui est la grande bataille avec l'opposition. En 2005 Evo Morales a nationalise les grandes industries des gas et du petrole. 82% des benefices vont a l'etat. Les familles ont recu un bonus pour la scolarisation des enfants. Aussi un bonus pour les pensionnes, un bonus de 200 bol par mois. Chacun a recu une carte d'identite et les salaires des fonctionnaires ont augmente de 7 a 14%.
Volgens onze kamerdan hier is de nieuwe grondwet een stap vooruit, maar het blijft een mengeling van kapitalistische en socialistische maatregelen. Het is een 'volks'regering, geen socialistische regering, maar alle groepen van de bevolking zijn vertegenwoordigd in deze regering. En de financiele situatie van het land is gezond gezien de verhoogde uitvoer van gasproducten aan een verhoogde wereldprijs. Maar de economische problemen zijn ver van opgelost. We hebben zeer lekker gegeten in de favoriete restaurant van Christiane, de Dumbo. Veel boliviaanse families komen er met hun kinderen eten en spelen, in een grote binnentuin. Het eten is enorm goedkoop voor ons, een maaltijd voor 2 tot 3 euro, is al een zeer goed gevulde buik. En we wachten nog steeds op de ijscreme van Claire, maar dat komt nog
Zaterdag !0 januari Gelukkige verjaardag voor Claire
Deze morgen, verrassing voor Claire, een mooie T shirt met de vlag van de indigenas , een rode tropische bloem, en ' happy birthday' muziek, met de lieve mensen van het hotel Los Tucanes' in Villa Tunari. We vertrekken straks opniuew naar Santa Cruz, met een grote auto van de cooperatie. Afscheid nemen van nieuwe vrienden en we zijn weg voor 5 uren rijden.
Pendant le voyage nous achetons des petits fruits qu'on n'a jamais vu, des tchatcharous. Des enfants vendent sur la route. C'est une route trs dangereuse, nouvelle depuis 5 ans. On voit aussi un panneau ' Belgo Arcelor'. En rentrant dans Santa Cruz les panneaux pour voter NO arrivent... Aussi' defenda nos derechos' . Nous sommes curieux.
We zitten vast in Santa Cruz, probleem met vliegtuig.Maar we proberen deze avond eindelijk te kunnen schrijven. We hebben heel veel te vertellen over al onze contacten.En vooral de meeting samen met Evo Morales. On arrivera bientot a sucre, on cherchera toute de suite internet, pour vous raconter plein de choses Mais un peu bloque maintenant. Demain nous partons dans la motagne dans des petis villages. Un gros bonjour de nous tous
Zoals reeds gzegd konden wij niet zoals gepland, rechtstreeks van Cochabamba naar Villa Tunariu rijden omdat een wgverzakking door de regen alle verkeer onderbrak. Dus namen wij een vliegtuigticket naar Santa Cruz en daar werden wij opgewacht door een 4*4 van de Belgisch cooperatie en werden wij vijf uur lqter, oñ 23 uur, aan ons hotel afgezet in Villa Tunari. Ons hotel is mooi, gelegen in een tropische tuin<. <prachtige bedden en, ,s nachts een trpopisch onweer: Wij waren allen doordmoe maar toch sprong Stan in het zwembad. Hij was altijd al een waterrad. Alle andere kropen doodmoe in bed.
Villa Tunari is de fief van Evo morales. Hij leefde daar met de cocaleros, de boeren die coca verbouwen. Het is het amazone-gebied: tropisch vochtig en warm. De Belgische cooperatie heeft daar een uniek project om het bos- en woudbeheer door de Indiaanse gemeenschap te verbeteren. Een project met en door de syndikale en comunautaire structuren van de cocaleros. Het Amerikaanse vervolgingsbeleid van de coca en de cocaboeren wordt vervangen door een aanvaarden van de coca als trdaitionele cultuur; mogelijke verzerking van de coca naar cocaine wordt verhinderd door de organisatie van sociale controle van de instellingen van de boerengemeenschap (syndicaten en comumautaire structuren van cocaleros). Daarnaast steunt het project diezelfde instellingen van de boerengemeenschap opdat zij een beter woudbeheer realiseren. Dit project is de test voor een nieuwe Boliviaanse wetgeving waar de houtextractie niet meer op een totaal neoliberale wijze wordt toegelaten, maar waar deze extracte wordt beperkt en begeleid met herbebossing om mzo te komen tot duurzaam woudbestand.
Gerardo, de Boliviaanse projectdirecteur, gaf een boeiende powerpoint-uiteenzetting gestructureerd volgens het fameuze logisch kader, en met vraag en antwoord hadden wij 21 uurlater een zeer goed zicht op het project. Dan zijn wij samen met de experten van het project in de 4*4 gesprongen en bezochten wij de concrtete uitvoering van het project. De plaat van de in aanbouw zijnde houtzagerij, de pepinieres voor de boomplantjes, ... Een pluim voor de cocaleros die zegden dat zij met de Belgische hulp hun werk verbeteren om zo naast de nieuwe Boliviaane politieke arm ook een nieuwe Boliviaanse economische arm te kunnen uitbouwen. Ook een pluim voor de Belgische cooperatie. Daar zien wij concreet dat men ontwikkeling niet kan geven of krijgen maart dat men moet vechten en werken voor zijn eigen ontwikkeljng. Hulp kan daarbij nuttig zijn als de politieke wil van de regering van nhet land wil.
Om 16 uur stopten wij in een lokaal restaurant en na een prachtige lokale visschotel stapten wij verder oñ andere projectdelen te bezoeken. Alles werd afgebrokern door eem tropisch onweer waardoor onze 4*4 oñkeer maakten om ons in het hotel af te zetten.
Het enigste wat wij konden doen was de zwembroek aantrekken en in de rtegen het zwembadf in te duiken. Heerlijk zwemmen im de tropische regen.
Cochabamba: rencontre avec Gustavo et Carla, de la jeunesse communiste de Bolivia
Nous avons rencontre le jeune Gustavo, qui connait tres bien le PTB, Comac et Arlac, gràce a internet. Il nous a recus dans le local du Parti Communiste a Cochabamba, local petit et peu confortable, qui traduit les difficultes des organisations de gauche en Bolivie. La Jeunesse Communiste travaille surtout parmi la jeunesse etudiante des universites, entre autres avec des brigades de peintures murales. Gustavo nous a explique que le PCB soutient le MAS , Parti du President Evo Morales, mème s'il existe des divergences. Il fait donc campagne pour le "SI" au referendum du 25/01/09. Le PCB a eu un ministre de l'Education Nationale, et c'est sous sa direction que la campagne d'aphabetisation a ete menee a bien: le 20 decembre 2008, la Bolivie a ete decretee "Pays libre de l'analphabetisme". Nous voyons ce slogan ecrit sur de grandes affiches colorees partout en Bolivie. La Jeunesse Communiste s'integre dans les activites des jeunes du MAS, dans un but de formation et pour empècher que les jeunes servent de troupes de choc aux mouvememts d'extrème droite nombreux dans certaines regions du pays. Il y a eu une reorganisation dans le PCB, et beaucoup de jeunes occupent des postes importants dans le Parti mème, ce qui est un gage pour l'avenir. Gustavo est tres attache au PTB, il a lu la plupart des livres ecrits par Ludo Martens, et nous a fait promettre de lui envoyer "La Contre - Revolution de Velours" en espagnol. Ce que nous ferons des notre retour en Belgique. Claire
Een nacht en een dag reizen... Une nuit et un jour de voyage
Hier zijn we weer. Een zware reis achter de rug. We werden verwacht in Villa Tunari, in een woudproject van de Belgische cooperatie in Villa Tunari. Een nacht reizen in de bus vanuit La Paz naar Cochabamba, om dan verder te kunnen naar Villa Tunari. Door de hevige regen echter (regenseizoen) was een deel van de weg weggespoeld. Ramp, dan maar met eem binnenlandse vlucht verder naar Santa Cruz, waar een chauffeur van het project ons stond op te wachten voor een nieuwe tocht van 5u door het donkere Chapare. Maar we zijn er geraakt en zitten nu voor 2 dagen bij de cocaleros...
Twee dagen genieten aan het Titicacameer op 3880 m hoog- Deux jours profiter du lac Titicaca a 3880m hquteur
De hoogteziekte is toch toegslagen. Roos heeft hartkloppingen en hoofdpijn.Maar we drinken allemaal cocathee en smullem cocasnoepjes en dat gaat beter. Christiane haar knie doet het nog altijd. Het hart van Joris klopt maar moet toch kalmpjes aan doen. Stan is te dik om de bergen op te gaan. Lou, Claire en Riet stellen het wel, Gistermiddag toegkomen in Copacabama. Een prachtig hoteletje op een heuvel mey een zicht op het meer. We hadden honger. Maar de commodor in de mercadfo is heerlijk.Daar eet je tussen alle boliviaanse families forel, met sla en patatten en rijst en dit voor 1,5euro.Het is niet te doen. In de namiddag zijn stan en joris gaan varen, terwijl we de katedraal bezochten met de zo ge ëerde lieve vrouw. We beleefden er iets totaal surrealistisch. tientallen boliviaanse families kwamen er om hun auto te doen wijden, door een 'pastoor' mengeling van Inca en van Christendom. 'Te gek' zegt Christiane, 'wat een superstitie' zegt Lou... uiteindelijk wordt de auto gewijd met...bier. Maar dus honderden families komen een weekend over naar copocabama voor dit riyueel. 's Avonds zijn Lou en Clire en Riet de 'calvarieberg' gaan beklimmem, om de zonsondergang te bewonderen.Prachtig:
Aujourd'hui un jour en bateua sur le lac de Titicaca. Un guide nous accueille sur l'isla del sol. Une vrai montee vers les ruines de la culture de Tiwanaka, la culture de la populaiton indienne Bollivienne , avant la cuilture des Incas. Le guide est tres fier de cette culture historique liee avce des rituelles, L ísla Del Sol compte 3000 habitants qui y vivent sur une hauteur de 4000 m. Ils cultivent quand mème pas mal de legumes, les patates , pour leur propre consommation. Les ecoles sont la, l `'ècole primaire (29 et une ecole secundaire. Les enfants marchent 45 minutes dansla momtagne pour y arriver. Mais c'est un point essentiel pour la population. Lou, Claire et Riet traversent a pied toute l'ile, une marche de 3 heurse, dans la momtagne...c'etait dur. Entretemps Stan, Roos, Joris et Christiane, visitent encore une autre partie de l'ile, un petit village...Puis le retour parbateau, par les iles flottantes, des maisons construites sur et avec des roseaux. C'etait une ancienne tradition, des familles qui habitent sur le lac. Avec le gouvernemeñnt de Evo Morales, il y a des projets pour des jeunes de reconstruire de tels villages sur le lac. Ce projet donne une responsabilite aux jeunes et empechent l'emigration. Retour au Copacabana, heureusement le comodore de Mercado est encore ouvert et une nouvelle truite bien cuite nous attend.Mais nous sommes quand mème fatigues. Une nouvelle journee chargee nous attend demain. Mais le bom lit dans l`hotel nous donne un bon repos. Ce soir encore, un couple en voyage mondial va nous apprendre comment mettre facilement des photos sur notre blog. Alors, a partir de demain vous avz des photos. OK, bonne nuit.
Eerste zeer interessante ontmoetingen in La Paz. Premieres rencontres interessantes a La Paz
Zaterdag · januari. wat uitgerust, met de gids in de hand willen we toch enkele musea bezoeken. HLa Casa Murillo, is daarin de eerste keuze: Murillo was een kleurling die aan de oorsprong ligt van het verzet tegen kolonisatie en uitbuiting in Latijns Amerika.. Hij schreef de fameuze tekst "Deze vlam zal nooit doven".als oproep tot opstand in 1809, en werd daarop terechtgetsteld. Vandaar nu in januari, de start van de " bicentenaire" in Bolivia, een jaar van evenememtem om deze gebeurtenis bij elkeen in herinnering te brengen. Echter stonden we voor een gesloten deur. Maar er waren genoeg andere interessante kleine musea zoals over de goudrijkdom van de Inca·s, en over de oorlog tegen Chili en Peru oñtrent de toegang tot de zee: Ook heel wat vondsten van de Tiwanaku cultuur en de precolombiaanse periode.
Ondertussen na meermaals proberen eindelijk contact met Marcello Estrada, de vertegenwoordiger van de MAS in België en ons gebuur in Brussel, Je kan het niet geloven, maar Marcello is samen met Angela, zijn vrouw, in La Paz. Hij wacht ons op op plaza Murillo om samen naar zijn vader te gaan, de hoofdverantwoordelijke van de justitie in La Paz dus opniuew wonder boven wonder een verassing: Vader Estrada ontvangt ons op zijn bureel. Hij voert een immens gevecht tegen de corruptie in het gerechtsapparaat dat voor het grootste gedeelte in handen is van de oppositie tegen Evo Morales. Hij bereidt tevens het referndum voor, waarin hij vooral de nadruk legt op de bewustmaking van de bevolking tegen de enorme druk van de oligarchie(zoals in Santa Cruz en Sucre) die voor 95% de media in handen hebben. Bij een lekker maaltijd samen vertelt Marecello ons honderduit over de belangrijkste verwezenlijkingen van Evo Morales: strijd tegen analfabetisme, nationalisatie van energie, verhoging van sommige lonen met 18%,vernieuwde industrialisatie. Nu is het belangrijkste het stemmen van de nieuwe grondwet met daarin het behoud van de eenheid van het land, de strijd tegen racisme en discriñinatie, voor gelijke kansen.
Mais ce n·est pas fini: a 16h une visite a la famille de Walter de Bock et Irene Gonzales, des amis en Belgique. Avec le taxi nous montons vers le haut de La Paz (le quartier Villa Pabon). On y trouve une toute petite maison avec un tres grand coeur. Eleonore et Sofia racontent de leur travail (a l'ecole), des problemes de la mobilisation des gens pour le referendum pour contrecarrer les attaques de l'opposition, le probleme de la vie de tous les jours. Apres une bonne tasse de the de coca, de cafe et de pain sucre nous partons faire une tour dans le quartier et au mirador KiliKili d'ou nous avons une meveilleuse vue sur la ville de La Paz qui s'aggrandit a une vitesse enorme et qui donc a une construction de maison tres, tres anarchique.
Le soir nous rencontrons Guillermo Roelants. Un ancien cooperant ONG qui s'engage avec corps et ame dans le developpement des minerais naturels de la Bolivie. Il preparre avec nous notre visite au salar de Uyuni (dns deux semaines), ou il construit une usine pilote. On en parlera plua tard. Mais Guillermo est un homme qui pour la Bolivie et Evo Morales, est devenu une source de richesse durable et de developpement. Nous sommes tres tres content de l`avoir rencontre.
Na een reis van 32 uren zijn we geland in El Alto, 4200 meter hoog, en dit volledig zoals gepland. Het was er 6u45 plaatselijke tijd. Nog niet veel problemen met hoogteziekte.Toch wel wat moe. Een eerste bezoek aan het centrum van La Paz met oa een bezoek aan het Murilloplein, een legendarisch plein met het parlement en het presidentieel paleis.
Murillo was een kleurling die zich in 1809 beriep op de idealen van de Franse revolutie en de bevolking opriep tot verzet. Hij lag aan de basis van een onafhankelijk Latijns Amerika. Op het plein is de "proclamatie van Murillo" gebeiteld met de fameuze zin: " De toorts die ik hier aansteek zal niemand doven". Op die plaats werd ook in 1946 President Villaroel opgehangen aan een lantaarnpaal. Hij was een progressieve militair die de macht van de mijnuitbaters wilde terugschroeven.
Nadien vonden we een heel mooi eethuis, en troffen er, hoe was dit mogelijk, een zeer goede Boliviaanse vriend van ons, Jean Paul Guevara, aan. Wat een onverwacht weerzien! We bellen met elkaar nog deze avond. De eerste zware regenbui trok over La Paz. Maar we liepen toch nog een uurtje door de kleine winkelstraatjes waar de Indiaanse vrouwen overal standjes optrekken.
Apres un voyage de 32 heures, nous sommes atterris a El Alto, 4200 m de hauteur, C·etait parfait. C´ etait 6u45 temps local. Pas encore beaucoup de problemes avec le mal d´hauteur. Mais quand même un peu fatigue. Une premiere visite au centre de La Paz. avec ea. une visite de la place Murillo, une place legendaire avec le parlement et le palais presidentiel.
Murillo etait un metisse qui en 1809 se basait sur les ideaux de la Revolution francaise et qui appelait le peuple a resister. Il etait a la base de l'independance de l'Ameriaue Latine. Sur la place on retrouve " la proclamation de Murillo" avec la fameuze phrase " Le flambeau que j'allume ne sera eteint par personne". Sur cette même place fut pendu en 1946 le President Villaroel a la lanterne aui est devenue un monument national. Il etait un militair progressiste qui voulait reduire le pouvoir des exploitants des mines:
Apres nous avons trouve un beau restaurant, et on y rencontrait, comment etait ce possible, un tres grand ami de nous, Jean Paul Guevara. Quelle rencontre de surprise! On se telephonera encore ce soir. La premiere grande pluie traversait La Paz. Mais on se promenait encore une petite heure dans les ruelles ou les femmes indiennes ont leurs petis stands.
Nadien vonden we een heel mooi eethuis, en troffen er, hoe was dit mogelijk, een zeer goede Boliviaanse vriend van ons, Jean Paul Guevara, aan. Wat een onverwacht weerzien! We bellen met elkaar nog deze avond. De eerste zware regenbui trok over La Paz. Maar we liepen toch nog een uurtje door de kleine winkelstraatjes waar de Indiaanse vrouwen overal standjes optrekken.
We vertrekken vandaag voor een 3 daagse in de alte plano, vanuit Iyuni. We namen de bus in Potosi om 7 u 's avonds. Voorzien om tegen 1u 's nachts in Iyuni aan te komen. Maar pech, de bus kapot, nieuwe bus, weg geblokkeerd enz... We komen uiteindelijk tegen 3u 's nachts aan ons hotel in Iyuni, op 3700 m hoog. Goed bed, lekker ontbijt en we kunnen vertrekken op 3 daagse. Onze vriend Guillermo Roelands heeft gezorgd voor 2 uitzonderlijke chauffeurs, en gids tegelijkertijd. 2 grote 4x4 autos worden klaargemaakt, benzine voor onderweg, eten voor 3 dagen, drank, mooie muziek, en vooral een groots routeplan. We vertrekken voor een rit van 800 km tussen de hoogste bergen van Bolivie die schommelem tussen de 5000 en 6000 m hoog. Daartussen ligt een vlakte wat men de alte plano noemt. Op de flamken van de bergen en in de vlakte liggen kleine dorpen, zeer afgelegen, in een droog, hard, dor landschap. Maar het geheel is betoverend om te zien. 
