Ik zelf ben tot kort steeds opgevoed door mijn beide ouders. Ik woon ook in België hier is het niet echt de gewoonte dat vrouwen/meisjes op een jonge leeftijd kinderen krijgen. Dit is bijvoorbeeld in Afrika wel de gewoonte. Op school heb ik vaak lessen gehad over voorbehoedsmiddelen, dit is niet in alle landen het geval. Ik zelf ken een meisje dat ongepland zwanger geworden was toen ze 17 jaar was. Ik vond dat ze dit zéér goed aanpakt had. Zonder twijfel besloot ze het kind te houden. Ze vertelde mij dat ze enkel positieve reacties kreeg van haar omgeving en vrienden op school, iedereen vond het knap dat ze het kind zelf wou opvoeden en nu enkele jaren later het nog steeds zeer goed doet als mama.
Tienervaders zijn vaak een vergeten groep, we horen vaak vanalles over tienermoeders maar de vaders worden vaak buiten beeld gehouden. Maar zonder tienervader zijn er ook geen tienermoeders. Ook tienervaders hebben het moeilijk met het nieuws dat hun vriendin zwanger is. Ook zei staan voor grote beslissingen. Ga ik mee de baby opvoeden? Ga ik bij mijn vriendin weg? , Kan ik het allemaal betalen? Hoe gaan mijn ouders hierop reageren? .. Er zijn zoveel vragen en bedenkingen die ook in hun kop rond spoken. Nu na een lange periode kan je al wat meer te weten komen over hoe tienervaders omgaan met het opvoeden van hun kind. Ook vaders kunnen slagen in deze opdraccht. Net zoals tienermoeders.
Over opvoeding bestaan re veel meningen. Elke ouder voedt zijn/ haar kind op ,op hun manier. Toch zijn er enkele dingen waarbij we rekening moeten met houden.
Het belangrijkste van de opvoeding van een kind is dat je hem/ haar steunt door dik en dun. Dit heeft een kind nodig. Het gaat natuurlijk niet alleen over mentale steun maar ook over het feit dat je je kind verzorgt, aanmoedigt, een dak boven het hoofd geeft, eten geeft,
Je kind groeit rap op en moet zich doorheen deze grote wereld proberen te slaan. Het is daarom dus belangrijk dat jij je kind hierin stimuleert en aanmoedigt. De woorden die je zegt doet veel voor een kind. Zeg bijvoorbeeld vaak Dat heb je goed gedaan! Ik ben super trots op jou!
Ook is het belangrijk dat je grenzen stelt voor je kind. Kinderen hebben regels nodig om een goede levensstijl te bekomen en niet de verdrinken in deze grote wereld.
Voor een tienermoeder is het niet altijd even gemakkelijk om het kind helemaal alleen op te voeden. De moeder gaat vaak nog naar het school en/of moet gaan werken. Het is daarom soms handig om iemand in te schakelen die je helpt bij de opvoeding van je kindje. Het is wel belangrijk dat je het kind op dezelfde manier opvoedt anders weet het kind na een tijd niet meer wat mag en wat niet.
Enkele soorten van opvang zijn:
- Kinderdagverblijf of crèche :
Een kinderdagverblijf of crèche vangt kinderen van 0 tot 4 jaar op. Kinderen worden doorgaans ingedeeld op leeftijdscategorie. Zo is er meestal een baby-, dreumes- en peutergroep. Hoe de kinderen zijn ingedeeld verschilt per kinderdagverblijf.
- Ouderparticipatiecrèches:
Een ouderparticipatiecrèche passen ouders om de beurt op elkaars kinderen, hierdoor worden de kosten aanzienlijk lager. Als er 12 kinderen zijn moeten 2 ouders de verantwoordelijkheid nemen.
-Gastouderopvang:
Gastouderopvang is kinderopvang in het huis van een gastouder. Elke gastouder mag max maar 4 kinderen opvangen zonder eigen kinderen inberekend. Bij deze opvang wordt er bemiddeld door een gastouderbureau , zij bemiddelen tussen de ouders en de gastouder. De opvang staat paraat door de week maar ook s avonds en in het weekend.
-Familie:
Je kunt het ook zo regelen dat je ouders, schoonouders of andere familieleden je kind opvangen als jij aan het werk bent. Dit is natuurlijk de goedkoopste manier van opvang. Je moet wel goede afspraken maken met de oppasser.
-24-uurs opvang:
Als je s nachts werkt of in shiften moet werken is dit een goede oplossing. Deze opvang staat dag en nacht voor je klaar.
5) Wat staat er je te wachten als je zwanger bent?
Als je zwanger bent staat er je heel wat te wachten. Je moet een aantal onderzoeken laten uitvoeren.
Sommige onderzoeken zijn pijnlijk maar zijn wel noodzakelijk voor te achterhalen dat je kindje wel gezond is.
Mogelijke onderzoeken zijn:
1.Een echografie:
Dit is een onderzoek is een routineonderzoek. Het gebeurt meestal al rond de 20ste zwangerschapsweek. Bij dit onderzoek kunnen ze aan de hand van echografiebeelden bepaalde afwijkingen opsporen. Niet alle afwijkingen zijn te zien op de echografiebeelden. Het onderzoek is onschadelijk en verfijnt met de jaren. Het ziekenfonds betaald 3 echos terug.
Afwijkingen die kunnen opgespoord worden met echografie:
- neurale-buisdefecten
- aangeboren afwijkingen van o.a. skelet, hart- en vaatstelsel, urinewegen, maag-darmstelsel.
- groeiachterstand
2.De triple-test.
Bij deze test word er bloed afgenomen en onderzocht. Het gebeurt op de exacte zwangerschapsduur van 15-16 weken. Men onderzoekt 3 stoffen namelijk:HCG (humaan gonadotrofine), oestriol en alfa-foetoproteïne (een eiwit aangemaakt door de foetus).
Bij te weinig AFP in het bloed van de moeder is er kans op een kindje met het Downsyndroom. Bij te veel AFP in het bloed van de moeder is er een kans dat het kindje een open rug heeft.
De test wordt aan elke zwangere moeder aangeboden maar is niet verplicht. Je kiest zelf of je de test laat doen of niet.
De triple test is geen echte diagnostische test, die een afwijking bij de foetus opspoort, maarscreeningstest die enkel een verhoogd risico aangeeft.
De test voorspelt bij jonge moeders vaker fout dan goed. Naarmate de leeftijd vordert, wordt de kans op een correcte voorspelling groter.
3.Vruchtwaterpunctie (amniocentese)
Dit onderzoek wordt gedaan op de 16de week van de zwangerschap. Als je dit onderzoek laat doen moet je eerst een echografie laten maken zodat men de exacte zwangerschapsduur kan bepalen.Daarna wordt onder echogeleide een dunne naald door de buikwand in het vruchtwater gebracht en wordt 15 à 20 ml vruchtwater opgezogen.
Na dit onderzoek kan je 1-2 dagen last op de plek waar geprikt is en/of kan je menstruatie-achtig gevoel hebben. Het risico op een miskraam bij dit onderzoek is 0,5%
Op de resultaten van de test moet je enkele dagen wachten zodat de cellen gekweekt kunnen worden.
Afwijkingen die kunnen opgespoord worden met vruchtwaterpunctie:
- afwijkingen van de chromosomen
- neurale-buisdefecten (een open rug of open schedel)
- een aantal stofwisselingsziekten
- een aantal aandoeningen die berusten op veranderingen in het DNA
4.De vlokkentest of chorionbiopsie
Dit onderzoek gebeurd na de 12de week van de zwangerschap. Bij dit onderzoek wordt er eerst een echografie genomen om de exacte zwangerschapsduur en de ligging van de moederkoek te bepalen. Na dit worden er vlokken afkomstig van het chorionweefsel weggenomen (20-50mg) De resultaten zijn zeer snel bekend.
Na de ingreep hebben vrijwel alle vrouwen een gevoel als van een menstruatie, soms lichte buikpijn en bloedverlies. Meestal gaat het binnen 12-24 uur over in roze of bruinige afscheiding. Vaak blijft deze afscheiding enkele dagen bestaan, soms drie tot vier weken. De kans op een miskraam bij dit onderzoek is 1%.
Afwijkingen die kunnen opgespoord worden met de vlokkentest:
-afwijkingen van de chromosomen
-een aantal stofwisselingsziekten
- een aantal genetische afwijkingen
5.Navelstrengpunctie
Dit onderzoek kan worden afgenomen vanaf de 20ste week van de zwangerschap. Bij dit onderzoek wordt er doormiddel van een echografie een bloedvat in de navelstreng doorprikt zodat men het bloed van de foetus kan doorzoeken. Hierbij worden de chromosomen onderzocht. Het onderzoek wordt alleen uitgevoerd bij uitzonderlijke gevallen. De kans op een miskraam is 1-2%.
6.Meting van de nekplooi
Dit onderzoek gebeurt doormiddel van een echografie. Het wordt afgenomen tussen de 10 en de 14 weken van de zwangerschap. Bij dit onderzoek wordt de dikte van de nekplooi gemeten. Bij elk kind is er zoen 3ml vocht aanwezig. Bevat de nekplooi meer vocht kan er spraken zijn van chromosomenafwijkingen zoals Downsyndroom of bij hartafwijkingen bevat het kindje ook meer vocht.
Een verdikte nekplooi kan ook bij gezonde kinderen voorkomen. Daarom wordt bij een dikkere nekplooi een vlokkentest of vruchtwaterpunctie aangeraden.
Als je plots in de situatie bevindt waarin je zwanger bent, welke keuzes kan je dan maken: - één mogelijkheid is om de baby te houden. als je bereid bent om de verantwoordelijkheden en de uidagingen die daar bij komen kijken op je te nemen. Dan kan de baby houden wel een goede beslissing zijn. Er zijn veel moeders die voor deze keuze kiezen en de klus op een geweldige manier klaren, ze geven liefde aan hun baby en hebben mensen om zichheen die voor de moeders ook een serieuse steun. Ze ondersteunen niet enkel de moeder maar ook de baby.
- Een andere net zo goede keuze is om de baby af te geven voor adoptie. Er zijn veel koppels die graag een kind willen maar door bepaalde omstandig heden geen kind kunnen verwekken. Zei verlangen erna om een baby te adopteren. Ze voeden de baby van een ander dan op alsof het hun eigen verwekt kind is. Dit is een geweldige optie voor een moeder die er niet klaar voor is omde verantwoordelijkheid van het ouderschap op zich te nemen en die zich bewust is van de waarde die een liefhebbend adoptiegezin haar baby kan bieden. Er zijn ook bepaalde instanties die dit soort adopties kunnen regelen en die dit met d ebeste bedoelingen voor de baby doen.
- als derde keuze kan je ook nog voor abortus gaan. bij een abortusingreep wordt de zwangerschap weggehaald. als je nog maar een paar weken zwanger bent wordt dat gedaan met een zuigcurettage. Bij een abortus wordt dan het baarmoederslijmvlies met het daarin genestelde vruchtzakje wordt door een buisje dat met een slang aan een pamp verbonden is weggezogen. Je zwangerschap is dan definitief afgebroken
- als laatste keuze is er ook nog de abortuspil. Maar deze keuze kan niet iedereen kieze, aangezien je nog niet verdan dan 7weken zwanger mag zijn. Met behulp van twee verschillende soorten tabletten wordt dan een soort miskraam opgewekt. Als je zwangerschap verder gevorderd is dan 12weken, wordt de ingreep ingewikkelder. Als je tot abortus besluit is het dus verstandig zo vlug mogelijk een afspraak te maken voor een abortuspil.
wanneer je te maken hebt met een ongewenste zwangerschap, dan staat je een grote beslissing te wachten. deze zal je hele verdere leven beinvloeden en dus is het zeer belangrijk deze beslissing serieus te nemen. Je beslissing zal je eigen leven beïnvloeden, het leven dat binnen in je groeit, en ook je familie
3) Hoe beïnvloedt een zwangerschap het leven
van een tiener?
Een tiener wordt meestal ongepland zwanger,
dit heeft veel gevolgen voor de tiener zelf maar ook voor de mensen rondom hen
krijgen het soms hard te verduren. Voor de tiener is ongepland zwanger zijn een
harde dobber.
Je bent overdonderd, hebt te kampen met tegenstrijdige gevoelens,
verwarring, angst voor afwijzende reacties. Omdat je niet weet wat je aan wie
kan zeggen maak je een heel eenzame periode door. Als je er niet uit geraakt,
kun je in paniek geraken Je moet een stresserend beslissingsproces doormaken op
een moment dat je nog volop naar jezelf op zoek bent. Je beslissing heeft niet
alleen grote gevolgen voor jezelf, maar altijd ook voor anderen. Houd je de
baby( of je er nu zelf voor zorgt of een dienst voor pleegzorg of eventueel
adoptie inschakelt), dan verandert je leven. Je toekomst ziet er heel anders
uit dan je gedacht had. Als je omgeving je steunt, kan je op verhaal komen,
krijg je aandacht en steun. Kies je voor abortus, dan gebeurt dat meestal zo
discreet mogelijk, zodat je veel minder kans hebt om op verhaal te komen.
Lichamelijke
gevolgen:
Een zwangerschap heeft ook directere gevolgen: de groeiende baby
verandert je lichaam en beînvloedt je levensstijl. Vanaf het eerste begin van
een zwangerschap start je lichaam het proces van het dragen van een kind en de
voorbereiding op de geboorte op. Het is belangrijk na te denken over de
gevolgen die je lichamelijke activiteiten kunnen hebben voor de ontwikkeling
van de baby. Sommige activiteiten die tieners gewoon uitoefenen, kunnen een
negatief effect hebben op de ontwikkeling van de baby zoals :
Alcohol drinken
Sigaretten of marihuana
roken
Te weinig slapen
Ongezond eten
Andere lichamelijke veranderingen kunnen een invloed hebben op heel
gewone dingen als het kiezen van kleren of de mogelijkheid om veilig aan sport
te doen. Het beste is met je arts te overleggen welke activiteiten je best
beperkt tijdens de zwangerschap en welk dieet je mogelijk moet volgen.
Emotionele gevolgen:
Er zijn niet alleen lichamelijke en sociale veranderingen voor de tiener
maar ook emotioneel krijgt ze het hard te verduren. Geconfronteerd worden met
een ongeplande zwangerschap is beangstigend en verwarrend. Dat er heel wat
verschillende gevoelens door je heen gaan, is normaal
een zekere opwinding
verwarring
angst
afkeer
frustratie
Het is belangrijk dat je de kans krijgt om stil te staan bij al die
gevoelens, ze te kunnen uiten. Zo krijg je meer inzicht in je situatie en kan
je tot een persoonlijk, verantwoorde beslissing komen.
2)
In welke landen komen de meeste tienerzwangerschappen voor?
De cijfers: Er zijn ieder jaar meer dan 14 miljoen tienermeisjes die moeder worden.
De meeste jonge moeders zijn in de ontwikkelingslanden te vinden.
Tienerzwangerschappen (15-19 jaar)
Percentage
van de totale bevolking
Wereld
6
Afrika
12
Azië
4
Europa
2
Latijns-Amerika
8
Noord-Amerika
5
Oceanië
3
Bron: World Population Data Sheet 1998, Population Reference Bureau
In Europa bestaan er grote verschillen tussen de diverse landen. In 1995 was
het aantal levend geboren kinderen van vrouwen van 15-19 jaar bijvoorbeeld in:
Engeland,
Wales
28.4
per 1000
Oostenrijk
15.6
per 1000
Ierland
15
per 1000
Noorwegen
13.5
per 1000
Duitsland
12.5
per 1000
Frankrijk
10.0
per 1000
België
9.1
per 1000
Denemarken
8.3
per 1000
SPanje
7.8
per 1000
Zweden
7.7
per 1000
Italië
6.9
per 1000
Zwitserland
5.7
per 1000
Nederland
4.2
per 1000
Bron: Family planning perspectives 2000, 32 (1), p. 16
De cijfers in Nederland:
De laatste jaren worden in Nederland tussen de 4000 en 4500 meisjes met een leeftijd van 15-19 jaar zwanger, dat zijn er 10/1000 meisjes in die leeftijdsgroep. Van
iedere tien zwangerschappen worden er zes uitgedragen, de andere vier eindigen
in een abortus. Er worden dus jaarlijks ruim 2000 meisjes voor hun 20ste jaar
moeder. Slechts een enkele keer wordt een kind afgestaan ter adoptie. Volgens
zeer globale schattingen wonen er rond de 4000 en 8000 tienermoeders in
Nederland.
Levendgeborenen naar leeftijd van de moeder per 1000 vrouwen tussen 15-19 jaar
1985
1990
1995
1996
1997
1998
1999
15
Jaar
0.3
0.4
0.3
0.4
0.4
0.4
0.4
16
Jaar
1.2
1.5
1.0
1.0
1.2
1.3
1.5
17
Jaar
3.2
4.3
2.6
2.5
2.6
2.9
3.5
18
Jaar
6.8
8.6
6.1
5.5
5.8
5.8
6.4
19
Jaar
13.3
14.5
11.1
11.3
11.7
11.9
13.4
15-19
Jaar
5.0
6.4
4.2
4.1
4.4
4.5
4.2
Bron: Statistisch jaarboek 2000 (CBS)
Uit bovenstaande cijfers wordt duidelijk dat het bij tienermoeders voor het
overgrote deel gaat om meisjes van 18 en 19 jaar en dat het aantal jongere
moeders erg klein is (nog geen één op de vijf).
Welke tieners worden vroeg moeder?
In Nederland komt ruim 1/3 van de tienermoeders uit de grote steden.
Vooral veel allochtone meisjes zitten in deze groep tienermoeders.
Onder Turkse meisjes worden 31 van de 1000 tieners moeder, bij Antilliaanse is
dit 40 op de 1000 en onder Surinaamse 17 per 1000.
De laatste jaren zien we een toename in tienermoeders afkomstig uit
asielzoekerslanden. Het jonge moederschap bij allochtonen is voor een deel
cultureel bepaald, in sommige landen is het nu eenmaal normaal om op jonge
leeftijd moeder te worden. In Nederland is bijna de helft van de tienermoeders
ongehuwd. Dit percentage verschilt erg per bevolkingsgroep, onder Antilliaanse
is bijna 95% ongehuwd, terwijl Turkse en Marokkaanse meiden bijna allemaal
gehuwd zijn. Nederlandse meiden zijn voor 35% gehuwd en totaal woont 50% samen
met de vader van het kind.
Naast eerder genoemde culturele oorzaak van tienermoederschap heeft onderzoek
uitgewezen dat veel tienermoeders een achtergrond hebben van psychisch ( of
seksueel) misbruik. Als belangrijkste reden voor het tienermoederschap wordt
het verlangen naar liefde aangegeven.
1) Wat zijn de
medische risico's van een tienerzwangerschap?
Tienermoeders;
risico's
Over de hele wereld
zijn er zeer veel onderzoeken gedaan of er een verhoogd medisch risico is bij
een tienerzwangerschap. De meeste onderzoeken geven aan dat er wel degelijk
verhoogde risicos zijn voor vooral het foetus van een tienermoeder.
De risicos zijn afhankelijk
van de leeftijd van de tienermoeder. Uit onderzoeken blijkt dat hoe korter de
tiener menstrueert hoe groter de kans op complicaties. Vooral tieners die
minder dan 2 jaar gemenstrueerd hebben voor de zwangerschap zijn een
risicogroep. Dit wordt veroorzaakt door de onrijpheid van de gynaecologische
organen.
Risicos op een
rijtje:
·Laag
geboortegewicht
·Vroeggeboorte
·Kindersterfte rondom
de geboorte of in de zwangerschap
·Kunst verlossing/
keizersnede
·
Laag
geboortegewicht:tienermoeders hebben meer kans op een (extreem)
laag geboorte dan moeders tussen de 20 en 29 jaar. Vooral bij zeer jonge
tienermoeders (13 tot 17 jaar) komt een (extreem) laag geboortegewicht vaak
voor. De oorzaak van dit lage geboorte gewicht wordt gezocht in diverse
oorzaken. Jonge meisjes hebben vaak een slechtere leefgewoonte, ze eten meer
junkfood, letten minder op gezonde voeding, roken vaker tijdens de zwangerschap
en ook alcoholgebruik komt vaker voor in deze leeftijd. Daarnaast is het niet
volgroeid zijn van het (gynaecologische) lichaam een oorzaak van het lage
geboortegewicht..
Vroeggeboorte:Ook voor vroeggeboorte geldt, hoe jonger de moeder, hoe groter het
risico. Onder 13-15 jarigen is het risico 6x hoger dan bij 20-29 jarigen, onder
16-17 jarigen is het risico 2 ½ keer hoger en onder 18-19 jarigen 1 ½ keer
hoger risico op een geboorte voor de 32e week van de zwangerschap. De oorzaak
van vroeggeboorte wordt vooral gezocht in het biologisch niet volgroeid zijn
van het lichaam.
Kindersterfte
rondom de geboorte of in de zwangerschap 13-15 jarigen
hebben 3x zoveel kans dan een 2O-29 jarigen op een sterfte
in de baarmoeder of rondom de bevalling of in de eerste week na de geboorte. Vaak
is de oorzaak een laaggewicht van de baby. De baby krijgt in de baarmoeder dus
niet voldoende voedingstoffen en kan hieraan overlijden ook komen er in deze
leeftijdscategorie vaker afwijkingen voor. Die ook een oorzaak zijn van
sterfte.
Roken, Alcohol en
drugs zijn bij een tienerzwangerschap ook een risicofactor net zoals bij een gewone
zwangerschap. Ook de voeding van een zwangere vrouw is belangrijk bij beide
gevallen. Zwangerschapscontroles: Veel risicos kunnen vermindert worden of kunnen op tijd ontdekt worden als
je vroeg naar de verloskundige gaat. Tijdens de zwangerschapscontroles zal je
verloskundige je bloeddruk, gewicht en de groei van de baby controleren. Bij
twijfel kan zij verwijzen naar de gynaecoloog die bijvoorbeeld een echo kan
maken om te zien of de baby voldoende groeit. Zeker bij heel jonge
tienermoeders is het verstandig om wat vaker in de zwangerschap een echo te
maken ter controle van de groei omdat we weten dat die het grootste risico
lopen op een baby met een (extreem) laag geboorte gewicht.
- School: Kan je naar school blijven gaan of niet? - Ouders: Heb je finfanciele en mentale steun van je ouders of niet? - Partner: Alleenstaand of een relatie? - Sociaal leven: Oppas of niet? - Uitgangsleven: Ga je nog uit of blijf je thuis? - Cultuur: Is het taboe? - Opvoeding: Zelf kind van tienermoeder?
Iedereen heeft wel al eens gehoord over tienerzwangerschap. Mijn mening hierover is dat het in sommige gevallen goed afloopt maar ik denk dat veel afhangt van de persoon (dus tiener) die zwanger is. Heeft zij familie/vrienden die haar steunen? Hebben ze financiële problemen? Op welke manier is ze zwanger geraakt en wordt het kind opgevoed door beide ouders of door de mama alleen. Wanneer deze factoren allemaal meeezitten ben ik van mening dat een kind van een tienermama even gelukkig kan zijn dan een kind van een mama met een sociaal aanvaardbare leefdtijd.
Standpunt Nele:
Tienerzwangerschap is volgens mij niet echt verantwoordelijk. Een meisje van 15-16jaar is mentaal helemaal nog niet klaar om moeder te zijn. Daarbij komt ook nog eens dat ze een kind vaak niet kan combineren met haar studies. Financieel is een tienerkoppeltje ook helemaal niet voorbereid op een zwangerschap. Ik denk persoonlijk ook niet dat er veel tienermoeders met opzet zwanger zijn geworden. Dus vaak is de baby ook niet echt " welkom". Maar ik veroordeel geen enkele tienermoeder, ik respecteer het feit dat ze hun leven drastische veranderen om voor hun kind te zorgen. Ik zou persoonlijk toch wachten tot ik een leefijd heb bereikt waarvan ik zeker weet dat ik voor mijn kind kan zorgen.
'Zwangerschap bij tieners niet alleen in marginale milieus'
Bea Vanmechelen van het centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen:
'Tienerzwangerschappen komen echt niet alleen in marginale milieus voor'
Bea: 'Veel mensen beschouwen een tienerzwangerschap per definitie als een ramp, maar dat hoeft het echt niet te zijn. Het is erg belangrijk dat je een verschil maakt tussen een gewenste, een ongeplande maar uiteindelijk wel gewenste, en een ongewenste tienerzwangerschap.'
'In vergelijking met bijvoorbeeld de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk komen tienerzwangerschappen in België trouwens sowieso niet vaak voor. In 2001 werden in België 3.303 meisjes jonger dan twintig moeder, en lieten ongeveer 2.208 van hen een abortus uitvoeren. De grote meerderheid van die kleine groep tienermoeders is achttien, negentien jaar oud. Dat valt dus best mee. Het enige wat ons verontrust, is het feit dat het aantal tienerzwangerschappen blijft stijgen.'
Hebben jullie daar een verklaring voor? 'Zoiets wordt door verschillende factoren beïnvloed. Meisjes menstrueren steeds vroeger en zijn dus ook vroeger vruchtbaar. Tegelijkertijd blijft de leeftijd voor 'de eerste keer' dalen. Volgens het meest recente grote onderzoek, dat van Geeraert, heeft gemiddeld de helft van de jongeren op zeventien jaar al seks gehad. Ten slotte heeft elk voorbehoedmiddel een faalpercentage, ook als je het volledig juist gebruikt, wat vooral jongeren zeker niet altijd doen.'
Dat is toch vreemd? Tegenwoordig word je zowat doodgeslagen met informatie over seks en anticonceptie. Je ziet het in elke film, elk tijdschrift.. 'Dat is inderdaad zo, maar er is nog altijd een groot verschil tussen weten en doen. Dat is ook op latere leeftijd zo. Als je eerlijk naar je eigen gedrag kijkt, zal zowat iedereen dat toegeven. Laat staan op een leeftijd waarop je jezelf nog moet ontdekken en met alles experimenteert, ook met seks. In zo'n onzekere periode kan je niet verwachten dat iemand heel rationeel omgaat met anticonceptie. Ten tweede wordt gedrag niet alleen beïnvloed door kennis, maar ook door motivatie. En daar wordt in deze zogenaamde 'open' samenleving maar heel zelden over gesproken. We kennen elk standje en elk voorbehoedmiddel, maar over hoe je je daarbij voelt, en wat je zelf wilt, daarover blijft het meestal angstwekkend stil.'
Wie moet dat onderwerp dan bespreekbaar maken? De school? 'Natuurlijk is het belangrijk dat scholen jongeren goed begeleiden. Maar seks is iets heel intiems, en de invloed van vrienden en het gezin weegt vaak veel zwaarder door dan die van de school. Anticonceptie bespreken met de ouders blijft zowel voor veel jongeren als voor veel ouders lastig. Jongeren geven zelf meestal niet aan dat ze zo'n gesprek willen. Als ze dat wel doen, vinden ouders het op hun beurt vaak moeilijk om daarop in te gaan. Zij zien hun kinderen (nog) niet als seksueel actieve jongeren.'
Het cliché wil dat tienerzwangerschappen vooral voorkomen bij jongeren uit lagere sociale klassen. 'Als ik kijk naar mijn ervaring klopt dat beeld niet. Tienerzwangerschappen komen in alle milieus voor. Het milieu en de bijbehorende toekomstperspectieven bepalen wel in grote mate de keuze die gemaakt wordt. Voor iemand uit een hogere sociale klasse betekent een kind een beperking: niet studeren, geen carrière uitbouwen... Dit werkt de keuze voor abortus in de hand. Voor een meisje uit een lagere sociale klasse kan een kind juist een manier zijn om thuis weg te geraken, om eindelijk een eigen leven op te bouwen.'
Waar hebben tienermama's het het moeilijkst mee? 'Met de reactie van de maatschappij: het gefluister op de bus, de blikken aan de kassa... Gelukkig reageren de meeste tienermoeders daar erg volwassen op. Ik heb het zelf ervaren tijdens het weekend dat we om het halfjaar voor jonge mama's organiseren: hun kracht en flexibiliteit blijven me verbazen.'
Door Nathalie Balsing (Goed Gevoel, september 2003)
Wij hebben dit thema gekozen omdat wij vinden dat tienerzwangerschap bespreekbaar moet zijn in de maatschappij. We weten dat het leven van een tienermoeder heel lastig kan zijn. We kennen namelijk iemand die dit nu meemaakt. Hierdoor willen we meer te weten komen over dit onderwerp.
Als kleuterleidster is de kans groot dat je in contact komt met tienermoeders. Dit thema is ook zeker actueel want er worden zelfs tv-programma's over gemaakt.