Op een zondag, in de namiddag neem ik op Zaventem de Sabena vlucht naar Ghana met tussenstop in Lagos, Nigeria. Terwijl ik op zoek ben naar het nummer van mijn zetel op het vliegtuig zie ik helemaal achteraan twee zeer jonge politie agenten plaats nemen. In het midden van hen een zwarte man, geboeid, met één handboei vast aan één van de politie agenten. Tijdens de tussenstop in Lagos, Nigeria blijf ik zitten op het vliegtuig, daar mijn eindbestemming, Accra is, Ghana. Als laatste passagiers voor Lagos, Nigeria, stappen de twee politie agenten samen met de zwarte man naar de uitgang van het vliegtuig. De bemanning is zich natuurlijk bewust van de ongewone situatie. Toch ook hij is een passagier. Met een merkbare gespannenheid vervolgen de bemanningsleden hun taken aan boord. Het zijn onbelangrijke taken zoals het rechtzetten van de rugleuning van een lege passagierszetel, die in feite reeds recht staat, terwijl ze vanuit hun ooghoeken nauwkeurig de gebeurtenissen volgen. Op het ogenblik dat deze persoon voor de uitgangsdeur staat van het vliegtuig grijpt hij plots bij het slaken van een luide kreet de deurposten vast. Het is waarschijnlijk iemand die zeer veel geld heeft betaald aan een illegale organisatie die hem over land van Nigeria naar Europa heeft helpen vluchten. Zijn vlucht naar Europa in de meest erbarmelijke toestanden heeft vele maanden geduurd, nu staat hij na iets meer dan 6 uren vliegen vanuit Brussel, terug in Nigeria. Zijn familie en vrienden zullen hem bekijken als een mislukkeling, hij  is immers niet geslaagd in zijn opzet, namelijk een betere toekomst voor hemzelf en de mogelijkheid zijn vrienden en familie later financieel te kunnen steunen. Hij begint honderd uit te praten in zijn eigen taal. De passagiers met bestemming Ghana, waarvan de meeste liggen te slapen, het is immers reeds middernacht, of die aan het lezen zijn, worden plots allemaal opgeschrikt. Met een zekere gespannenheid op hun gezichten gluren ze vanachter hun krant , boek of tijdschrift die ze aan het lezen zijn en wachten af wat er zal gebeuren. Ik ben één van hen. Ik bekijk de gezichten van de bemanningsleden, die elkaar met lange tussenposen elkaar kort aanlijken en die lijken te zeggen, dit is toch niet ons probleem, dit is een probleem dat we reeds zo vele malen hebben gemeld en waar nog nooit ‘iemand’ een antwoord heeft op gegeven. De twee jonge politie agenten staan er verweesd bij, ze hebben weinig ervaring en weten dan ook niet echt wat te doen. Gelukkig voor iedereen, bedaart de zwarte man als bij wonder na een poosje en stapt hij toch nog gehoorzaam maar met veel weerzin, samen met de twee jonge Belgische politie agenten Nigeria binnen. Een ongewone, vervelende situatie is weer eens zonder te veel problemen tot een goed einde gekomen.

Een paar jaar later op 22 september 1998, overleed Semira Adamu, 20 jaar jong. Zij was een politieke vluchtelinge die niet naar haar land wilde terugkeren omdat ze daar zou gedwongen worden te trouwen met een man, die reeds 3 vrouwen had. Dit was de zesde keer dat men trachtte om Semira terug te sturen naar Nigeria. Zij overleefde dit niet. Zij was geen bevoorrecht passagier.

21-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

Vele mensen voelen zich pas goed, als hun agenda geen enkele leegte vertoont. Vele dagen van de week hebben ze een vergadering bij de verschillende verenigingen waarvan ze van lid zijn. Tijdens al die vergaderingen trachten ze van 20H00 tot 22H00 de anderen van hun eigen groot gelijk te overtuigen en uit te leggen wat de anderen het best zouden moeten doen. Om 22H00, razen ze terug naar huis, want morgen staat hen weer een overvolle agenda te wachten. Als er hen wordt gevraagd iets te doen, of ergens aanwezig te zijn op een evenement georganiseerd door één van die verenigingen, verkondigen ze met veel trots dat ze geen tijd hebben, ze hebben immers een zeer druk leven. Dat is juist, in hun agenda is er immers voor ieder moment van de week iets gepland. Hun leven wordt geleid door hun agenda, ze controleren hun eigen leven niet meer. Als er tussen die vergaderingen zich problemen voordoen, heb je nog altijd de GSM. Fantastisch, maar enkel in het geval de opgeroepen persoon tijd heeft voor een gesprek. Ik heb geen tijd, bel mij eens terug is dan het antwoord van iemand wiens agenda steevast overvol zit. Dan is er nog de mogelijkheid van een e-mail. Mensen met overvolle agenda’s blijken er meestal wel in te slagen zelf zeer veel e-mail’ s te sturen. Het probleem is echter wanneer je zelf een e-mail stuurt. Als ze jouw e-mail al zouden hebben gelezen, hebben ze zeker geen tijd hem te beantwoorden. Je wacht dan gewoon de volgende vergadering af. Als die vergadering ook een overvolle agenda heeft, heb je weer een probleem, want een agenda, hoe stom die ook is samengesteld moet steeds stipt worden afgewerkt. Voor dat iemand het beseft is het weer 22H00 en raast iedereen weer terug naar huis en kun je enkel hopen dat de agenda van de volgende vergadering minder vol is. En tegen die volgende vergadering ben je het vast vergeten wat je te zeggen had.  

Anderen hebben ook een overvolle agenda maar ze vergaderen meerdere malen per maand, voor dezelfde vereniging. Ze kunnen het niet nalaten elkaar bijna iedere dag te bellen en nemen zo uitgebreid de tijd om met elkaar te praten. Dat is hun manier om op ieder moment van de dag met iets bezig te zijn. De meeste tijd besteden ze aan het uitvoeren van alles wat ze zelf hebben beslist. Ze kennen dan ook alle mogelijke problemen, wat een voordeel is wanneer op een volgende vergadering naar oplossingen moet worden gezocht. Ze sturen e-mail’ s naar elkaar, met enkel het doel elkaar te informeren, informatie te delen om zo samen meer kennis op te doen. De agenda van hun vergaderingen zit niet overvol. Ze hebben zelfs voldoende tijd om na de vergaderingen nog uitvoerig na te babbelen. Vele mensen beweren zelfs dat ze steeds over hetzelfde zitten te zeuren. Het zijn mensen die na verloop van jaren met veel genoegen vaststellen wat ze allemaal hebben verwezenlijkt en er ook fier op kunnen zijn.

19-02-2007, 23:16 geschreven door GVR  

september 2005

Inleiding - De kringloop van water (1)

De kringloop van het water is gewoonweg de kringloop van het leven. Het water dat wij vandaag kennen is dus ook het water dat onze voorouders kenden. Het is een gesloten systeem.  Al het leven is uit water ontstaan. Vanuit de zee hebben in miljoenen jaren de planten en dieren zich ontwikkeld tot de enorme verscheidenheid die we nu kennen. Alles wat leeft, of dat nu in de oceaan of in woestijn is, heeft water nodig om te overleven. We gebruiken  zowel grondwater als oppervlaktewater voor de productie van drinkwater. Een groot gedeelte van ons drinkwater wordt gemaakt van grondwater. Dit water wordt uit de bovenste grondlagen gehaald op een diepte van 50 tot 100 meter. Dit water is 10 tot 100 jaar oud. Over het algemeen is water van grotere diepte van betere kwaliteit. Onze grondwaterbronnen worden tegenwoordig regelmatig bedreigd door allerlei milieuverontreinigingen. Overbemesting, bestrijdingsmiddelen in de land - en tuinbouw verontreinigen het grondwater. Ook het lozen of storten van allerlei afval is een bedreiging voor het grondwater. Schoon zoetwater is schaars in de wereld en men moet er met zorg mee omgaan. Nu al beschikken 1,4 miljard mensen in 30 landen over te weinig schoon water om optimaal in hun behoefte te kunnen voorzien. Dat is een vijfde deel van de wereldbevolking. Verwacht wordt dat in 2025 al 2,3 miljard mensen in 50 landen, bijna eenderde deel van de wereldbevolking, geen toegang tot schoon water zullen hebben, als er tenminste niets gebeurt.

Huishoudelijke afvalwater lozingen

Nadat alle Aquafin werken zijn voltooid op alle gemeentes langs de Molenbeek, Zottgem, Herzele, Haaltert Erpe-Mere, Haaltert en Aalst blijven er  nog een aantal huishoudelijke lozingen over die niet zullen zijn aangesloten. Huizen gelegen nabij een waterloop, beschikken niet altijd over rioleringen. Zo zullen dan nog  vele huizen hun afvalwater rechtstreeks in de Molenbeek kozen, of via kleine beekjes, grachten, korte stukjes rioleringen. Afzonderlijke, verafgelegen huizen of  kleine clusters van verafgelegen huizen moeten dan ook nog worden aangesloten. Dus moeten deze huizen worden voorzien van individuele zuivering  per huis of alternatieve zuiveringsstations per groep van huizen .

Het natuurpunt reservaat Den Dotter ligt voor een groot gedeelte langs de Landries en nog  een aantal andere straten, waar nog vele huishoudelijk lozingen niet zullen zijn aangesloten op het Aquafin netwerk. Hier zullen de gemeentes Haaltert en Erpe-Mere acties moeten nemen om dit probleem op te lossen. Uitgaande van alle mogelijke beschermingsmaatregelen voor het erkend reservaat Den Dotter en het feit dat wij, de beheerders van dit gebied uitgaan dat in 2010 deze Molenbeek zou moeten voldoen aan viswaterkwaliteit, moeten alle gemeentes de nodige prioriteiten stellen, de nodige planningen maken om deze doelstelling zo snel mogelijk te halen.

Waarom beginnen we niet met de prioriteit te geven  in en langs de natuurgebieden Den Dotter en de Honegem, die wij beheerders ervan, beheren, bewaren voor de steeds meer geïnteresseerde burgers die gedurende hun vrije tijd graag daar gaan wandelen en ook voor de toekomstige generaties die ook de mogelijkheid moeten hebben om in de toekomst nog ten volle van dit stukje natuur te kunnen genieten.

Aquafin en overstorten

Op de Molenbeek (Erpe-Mere) zijn 4 overstorten voorzien. Overstorten zijn door Aquafin gemaakt, berekend, om enkel in actie te komen bij extreme regenval.In normale omstandigheden zal er in de collectors, grote betonnen buizen, maar heel weinig afvalwater vloeien. De grote capaciteit van deze buizen is er op berekend om ook de zeer grote hoeveelheden hemelwater te vervoeren. Bij een extreme regenval zal ook dan  de capaciteit van deze buizen nog niet groot genoeg zijn om ook al dat hemelwater te vervoeren. Daarvoor zijn er door Aquafin overstorten voorzien. Dus als er teveel hemelwater aanwezig is in de collectoren zal het allemaal teruggestort worden naar onze waterlopen.  Op dat ogenblik zal al de vuilvracht dat gedurende lange tijd naar de bodem van de collector is gezonken, worden opgewoeld en dus ook terug in de beek terecht komen .Het is nogal duidelijk dat op dat ogenblik de waterkwaliteit in onze waterlopen terug sterk naar beneden gaat. Gebeurt dat teveel keren per jaar (wat niet zeldzaam is bij de huidige werking van overstorten), dan kun je een goeie water kwaliteit (viswaterkwaliteit) totaal vergeten. Het moge duidelijk zijn dat eens een waterloop na lange tijd en veel financiële inspanningen van de overheid, van goeie kwaliteit is , men niet steeds weer , voor een kortere of een langere periode, teruggaat naar een veel lagere waterkwaliteit. Zo kunnen we nooit een constante, minimale viswaterkwaliteit verkrijgen, nodig om weer en tot groot genoegen van veel burgers, terug vissen  te zien verschijnen in onze waterlopen. De Vlaams Milieumaatschappij (VMM) heeft verschillende meetpunten op de Molenbeek die eens per jaar worden gecontroleerd op hun waterkwaliteit. Als overstorten veelvuldig actief zijn, zullen de resultaten van deze metingen sterk verschillen naargelang er recentelijk al of niet een overstort actief is geweest. Sommige bestaande overstorten blijken contact over te lopen.

De laatste tijd stelt men vast dat zelfs nadat in Vlaanderen meer lozingen zijn aangesloten aan het Aqufin netwerk, de vuilvracht die aankomt in de zuiveringsstations, niet in dezelfde mate toeneemt. Hieruit kan men enkel concluderen dat ook steeds meer vuilvracht terecht komt op de bodem van de collectors, het  zeer lange betonnen buizen netwerk van Aquafin en dat bij  overstorten dus meer vuilvracht dan vroeger weer in onze waterlopen terechtkomt.

Eens het water van de Molenbeek op een hoog waterkwaliteit niveau is, moet het ook constant op dat niveau blijven. Aquafin en de gemeentes zouden ook de taak moeten hebben om te zorgen dat de waterkwaliteit ten allen tijde op niveau blijft en zelfs steeds verbeterd. Na alle zware financiële inspanningen moet de waterkwaliteit toch minimum 7 zijn op een schaal van 1 tot 10 (Belgische biotische index) een waarde dat haalbaar is en ook de minimum waarde is om terug vissen te krijgen in onze beken.

Voor het natuurpunt reservaat Den Dotter is er een overstort gelegen nabij de Ratmolen, juist voor het reservaat .Voor het reservaat de Honegem is het probleem misschien nog groter daar alle 4 overstorten op de Molenbeek gelegen zijn voor dit natuurgebied.

Een oplossing voor het probleem van de overstorten ligt in het scheiden van afvalwater en hemelwater. Gescheiden rioleringen,  is echter iets dat enkel kan worden gerealiseerd met enorm grote investeringen en over zeer  lange tijd. Op deze oplossing kunnen we niet zitten wachten. Tegen 2010 moet er volgens een Europese richtlijn ons oppervlaktewater zuiver zijn. Laat ons dan ook ten stelligste hopen dat tegen die tijd  we in onze Molenbeek steeds meer verschillende soorten vissen mogen aantreffen. Een zuivere Molenbeek zal dan ook een zeer positieve invloed hebben op de natuur, fauna en flora. Verder zal een zuivere Molenbeek voor de steeds meer burgers die langs onze Molenbeek gaan wandelen, alle burgers die in de buurt wonen, alle burgers van onze gemeente,  een bewijs zijn dat de overheid, Aquafin er ook werkelijk in slaagt het oppervlakte water zuiver te krijgen en zal uiteindelijk ook steeds meer burgers worden gesensibiliseerd  om hun steentje bij te dragen voor een zuivere Molenbeek Hopelijk zal meer sociale controle er dan ook toe bijdragen dat sommige burgers die nog altijd verantwoordelijk zijn voor allerlei overtredingen, ook worden aangespoord tot meer respect  onze Molenbeek.       

Bodemerosie en slib preventie in onze waterlopen

Goede toepassing van de bodem erosie bestijdingsmaatregelen  moeten leiden tot minder slibvorming in onze Vlaamse waterlopen (60 % van deze slib is afkomstig van bodemerosie). Minder slibvorming zal dan uiteindelijk leiden tot minder slibstorten in Vlaanderen. In Erpe-Mere wordt door de overheid op dit moment geëvalueerd of er al of niet zo een stort komt.

Knelpunt, Gotegem Watermolen

Op de Molenbeek (Erpe-Mere) ligt op het grondgebied van Mere de Gotegem molen.Tussen de Engels molen en de Gotegem molen ligt een groot gedeelte van het reservaat Den Dotter.

De Gotegem molen wordt het eerst beschreven in 1387. Dus gedurende meer dan 600 jaar wordt hier het water opgehouden (minstens 1 meter). Door deze verhoging van het waterpeil, heeft zich gedurende al die jaren een specifieke dotterbloem vegetatie ontwikkeld, tussen de Gotegem molen en de Engels molen.  Vandaag is de molenaar gestopt met malen en er is geen opvolging. Dus als de molenaar vanaf nu zijn balken wegneemt, zal het peil van de molenbeek in dit gebied met minstens 1 meter dalen. Daardoor kan de typische dotterbloem vegetatie onder druk komen te staan of zelfs verdwijnen. Wij kunnen natuurlijk de molenaar vragen om het waterpeil te behouden op zijn peil van vroeger. Als nu iemand anders de molenaar vraagt, voor welke reden dan ook, het peil te laten zakken, staan wij  beheerders van Den Dotter, nergens. Wat als de molenaar zijn watermolen verkoopt.

Dotterbloemgraslanden zijn wettelijk beschermd (vegetatiebesluit:BVR 23/7/1998; BS 10/09/98). Ze mogen niet gewijzigd worden wanneer ze gelegen zijn in groengebieden, parkgebieden, buffergebieden en bosgebieden. Zijn ze in het VEN gelegen, dan is zelfs expliciet voorzien dat er niets aan de waterhuishouding mag gewijzigd worden, zonder vergunning. Ook in agrarisch gebied met ecologisch belang en habitatrichtlijngebied geldt een vergunningsplicht voor vegetatiewijziging.

Het stuwpeil (pegelpeil in het jargon) en het stuwrecht aan een watermolen is per definitie eigendom van de eigenaar van de watermolen. Dat stuwrecht kan echter wel apart aan een andere partij overgedragen, doorgaans “verkocht” worden (incl. een notariële akte edm).

Vismigratie knelpunten

Eens de Molenbeek over viswaterkwaliteit beschikt moeten ook de hindernissen voor migratie van vissen zijn weggenomen.

Vismigratie is de verplaatsing van vissen van de ene habitat naar de andere, die functioneel is voor de overleving van de soort. Deze gedragsvorm wordt momenteel verhinderd door allerhande migratiebarrières op onze waterlopen. In de Beschikking van de Benelux Economische Unie en in het Decreet Integraal Waterbeleid wordt vooropgesteld dat in alle waterlopen van de hydrografische stroomgebieden van de Benelux vrije migratie van alle vissoorten mogelijk gemaakt wordt tegen begin 2010. Dit beleid vraagt om een doordachte aanpak van de vismigratie problematiek. Het beleid rond vismigratie in de praktijk omzetten vergt een goede samenwerking met heel wat betrokken instanties zoals: AMINAL, AWZ, AROHM, IN, Provinciale Visserijcommissies, Provincies, Gemeenten, Polders en Wateringen, WLH, Regionale Landschappen, enz.

Types van vismigratie knelpunten zijn:

Sifon, duiker, stuw, monnik, gemaal, rooster, watermolen, schot, terugslagklep, sluis en aval.

Stuwen op de Molenbeek (Erpe-Mere)

De Molenbeek is een neerslagrivier. Dit wil zeggen dat enkel bij regenval er een  groot water debiet is in deze beek. Zonder stuwen zou de beek op sommige tijdstippen van jet jaar, op sommige plaatsen  leeglopen. Het behouden van een   constant waterpeil gedurende het ganse jaar wordt dus verkregen  door de aanwezigheid van een aantal automatische klepstuwen en vaste stuwen.

▪ Kegelmolen stuw 1

▪ Ledebaan stuw 2

▪ Cottemmolen stuw 3

▪ Molenstraat stuw 4

▪ Erpe-Mere, langs de N46, Aalst-Zottegem, stuw 5

▪ Wachtbekken Erpe-Mere stuw 6

Watermolens op de Molenbeek (Erpe-Mere)

De nog bestaande 9  watermolens op deze molenbeek zijn :

▪ De ‘sHeeren molen

▪ De Ratmolen, Aaigem (Erpe-Mere) Berg nr 2

▪ De Engelsmolen, Aaigem (Erpe-Mere) Dries nr 90

▪ De Gotegemmolen, Mere (Erpe-Mere) Gotegemstraat nr 1

▪ De Cottemmolen, Erpe (Erpe-Mere) Molenstraat nr 36

▪ De Molen te Broek, Mere (Erpe-Mere) Wilgendreef nr 4 

▪ De Graevesmolen, Mere (Erpe-Mere) Bosstraat

▪ De Van Der Biestmolen, Erpe (Erpe-Mere) Stationstraat

▪ De Overmolen, Hofstade Blektestraat

Natuurpunt Groot-Haaltert is bezig met een vismigratie knelpunten inventaris. Deze zal later aan  de bevoegde instanties worden toegestuurd. 

Overstromingen

Bestaand wachtbekken

▪ Erpe-Mere

Gelegen  langs de N46, Aalst-Zottegem-Oudenaarde en tussen de spoorweg

Aalst-Gent en de autostrade E40, Brussel-Oostende. Het bergingsvolume is 163 000 m3 en
de  oppervlakte  van het wachtbekken is 14,67 Ha.

Geplande wachtbekkens

▪ Lammersweg, Aaigem, 24 Ha, 420 000 m3

▪ Hollestraat Heldergem, 17 Ha, 150 000 m3

Indien deze twee geplande wachtbekkens zullen zijn verwezenlijkt zullen de overstromingen langs gans de Molenbeek moeten zijn opgelost. Laat ons hopen dat deze plannen snel worden uitgevoerd.

 Aquafin zuiveringsstations op de Molenbeek (Erpe-Mere)

De Molenbeek, Erpe-Mere is een waterloop van meer dan 23 lang, die ontspringt op een hoogte van ca 82 m, met een hydrografisch bekken van ongeveer 57,4 km3. De Molenbeek, Erpe-Mere die in Zottegem ontspringt, meer bepaald in Erewetegem, Smissenhoek, en daar Plankenbeek heet. Nadat ze Ter Erpenbeek wordt genoemd wordt ze nadien voor de rest van haar loop Molenbeek genoemd . Verder loopt ze dan  door Herzele, Erpe-Mere , Haaltert en mond uit ten noorden van Aalst, in Hofstade, in de Dender. De Molenbeek Erpe-Mere mondde uit, oorspronkelijk verder noordelijk, namelijk in de buurt van Gijzegem, in de oude Dender. Op de loop van de Molenbeek zijn dan ook nog 3 zuiveringsstations in Godverdegem, Sint-Lievens-Esse en Heldergem gepland.

De gemeetes Godveerdegem en Sint-Lievens-Esse zijn zeer landelijk en daardoor zullen na de Aquafin werken nog vele huishoudelijke lozingen overblijven, een probleem  die door de respectievelijke gemeentes zullen moeten worden opgelost. Hieruit blijkt dan ook weer dat enkel een integrale aanpak  kan toe leiden dat de ganse Molenbeek snel over viswaterkwaliteit zal beschikken We hopen dan ook dat deze gemeentes hun best zullen doen om ook zo snel mogelijk de nodige acties te nemen.

Wetgeving

De Aquafin investeringen belopen reeds een paar miljard Euro. De extra grote financiële  inspanningen van de Vlaamse overheid, de Provincie en de gemeentes die nog moeten gebeuren zullen uiteindelijk leiden tot zuiver oppervlakte water in Vlaanderen. Inspanningen van de overheid, veelal uitgaande van Europese wetgeving zorgen voor de nodige wetgeving die de natuur op allerlei manieren moeten beschermen. Natuurverenigingen doen ook grote inspanningen, op vrijwillige basis, om nog kleine stukjes natuur in Vlaanderen te bewaren voor de toekomst. Zelfs in natuurgebieden zijn er nog altijd een aantal burgers die zonder rekening te houden met al die inspanningen, zwerfvuil achterlaten, nog steeds sproeien met zeer giftige sproeistoffen, de bodem verontreinigen, het oppervlakte water onnodig weer verontreinigen.

Correcte uitvoering van bestaande milieuwetgeving, een goed systeem voor opvolging en een goeie samenwerking met de politie en rechtbanken moeten leiden tot het opmaken van de nodige verbaliseringen van alle overtredingen en zal er voor  zorgen dat uiteindelijk de boetes worden betaald door de overtreders. Dit  moet er voor zorgen dat in de toekomst deze overtredingen  drastisch verminderen. Eens deze overtredingen sterk zijn afgenomen komt er voor de milieu ambtenaar ook meer tijd vrij om in de toekomst andere belangrijke dingen te doen. 

Het opleggen van boetes is niet één van de plezierigste taken van de gemeentelijk overheid. Spijtig genoeg moet steeds worden vastgesteld dat sommige  burgers blijven volharden in de boosheid. Als we er vanuit gaan dat het meestal dezelfde overtreders zijn, een zeer kleine groep is van burgers, blijkt spijtig genoeg het opleggen van boetes de enige manier te zijn om deze praktijken uit de wereld te helpen.

(1) http://www.nidi.nl/public/demos/dm00024.html#figuur , De schaarste van water

17-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

Fort van Elmina, een schrijnende getuige van de handel in mensen 

De Goudkust is het kustgebied van het huidige Ghana. Hier, langs de kust van West-Africa, werden vroeger meer dan 20 Europese forten gebouwd die ondermeer gebruikt werden voor de mensenhandel. De West-Indische Compagnie (WIC) heeft hier vele forten weten te veroveren. Het belangrijkste fort was Elmina. Vandaag is het een intacte schrijnende getuige van de hoogdagen van de handel in mensen.

Na een lange rit met de wagen vanuit Accra komen we aan in Cape Coast. Ik besluit eerst iets te gaan eten in één van de weinige hotels. Het is 1979. Het hotel heeft werkelijk betere dagen gekend en enkel de gedachte aan een paar lekkere frisse biertjes overstemt mijn zorg of de lunch wel lekker zal zijn of niet. De chauffeur bestelt iets heel eenvoudigs, kip met rijst. Hij heeft zelfs noch mes noch vork nodig en op een heel handige manier neemt hij zijn voedsel beet tussen duim-, wijs- en middenvinger en slaagt erin om op een korte tijd alles met zichtbaar veel smaak naar binnen te werken. Mijn maaltijd bestaat uit vers gevangen vis met gebakken zoete aardappelen die uiteindelijk ook een lekkere maaltijd blijkt te zijn.

Na de lunch maken we een wandeling langs het strand van Cape Coast. In de hitte van de middag zie ik overal vissers, die hun vangst binnenbrengen, anderen vertrekken voor een nieuwe vangst. Tussendoor zijn vele mensen bezig met de aankoop van vis. Het strand fungeert hier als de vismijn van bij ons. Hier zijn geen mogelijkheden om vis te koelen, laat staan in te vriezen. De vis wordt door ‘vishandelaren’ in oude pic up’s  snel naar zijn bestemming in het binnenland gebracht. Andere kopen de vis aan om hem te roken. Je ziet wat verder weg van het strand verschillende installaties staan te “roken” en waar een enorme sterke visreuk heerst.

Je ziet er talloze vrouwen in kleurrijke kleding die fruit verkopen, namelijk appelseinen, bananen, ananas, mango’s, of kokosnoot, alles vers, op grote schalen, gedragen op hun hoofden. Met een kapitaaltje van een paar Euro of minder kunnen ze dagelijks fruit aankopen om daarmee genoeg winst te maken om hun kinderen iedere dag te laten eten. Ook voor allerlei zaken zoals sigaretten die één per één kunnen worden gekocht  tot wc papier verkocht per rol zijn er talloze straatverkopers. Het zijn mensen die iedere dag hun voorraad kopen bij een ‘grote’ leverancier, die ze iedere dag contant moeten betalen. Als de zaken slecht gaan zal hun al zeer klein kapitaaltje in dit geval ook gebruikt om te overleven, zo klein geworden zijn dat ze na verloop van tijd niet meer genoeg geld hebben om nieuwe, voldoende producten aan te kopen.

Al deze mensen versmelten tot een kleurrijk tafereel. Ze zijn lawaaierig, bruisen van het leven. Het is wat zich hier, sinds vele, vele jaren, iedere dag steeds weer onveranderd herhaald.

Vanaf dit strand  zie je achter een volgende baai, het fort van Elmina. Vroeger moet men vanaf dit strand hebben gezien hoe slavenschepen Elmina aandeden en die er later ook weer vertrokken met hun cargo’s van mensen waarvan iedereen ook exact wist wat deze cargo was.

 
Het Elmina fort is vandaag een World Heritage Monument.  Kijkend naar het fort van de buitenkant , kan niets de niets vermoedende  bezoeker emotioneel voorbereiden, voor de onbeschrijfbare wreedheden die zich binnen deze muren hebben afgespeeld. Gebouwd in 1482 door de Portugezen was het in het begin een handelspost om goederen te verwisselen voor goud en edelstenen. Als de vraag naar slaven voor de Americas en de Caribbean steeg, werd dit fort gebruikt voor de handel in mensen. De voorraadkamers werden omgevormd tot kerkers waar dan hun belangrijkste handelswaar werd weggestopt, mensen. Deze kerkers zijn sindsdien nooit geverfd, en nog steeds kun je er de angst en ellende ‘ruiken’ die in deze donkere ruimten van de bedompte muren afstraalt.

De meest diepgaande emotionele ervaring  waarmee je in Elmina  wordt geconfronteerd is duidelijk  het zien van ‘ The door of no return’. Hier zijn  een deel van de vele miljoenen mensen gepasseerd die hier tijdens de mensenhandel periode verplicht werden aan boord te gaan van slavenschepen die hen over de Atlantische oceaan brachten naar een andere wereld. Voor hen een totaal onbekende wereld. Degenen die de overtocht overleefden konden nooit de omvang inschatten van de vele jaren van verschrikkingen, terreur en uitbuiting, die hen te wachten stond in deze “nieuwe wereld”.

Het fort verwisselde verschillende keren van eigenaar tot in 1872 het in Britse handen viel op een moment toen de slavenhandel eindelijk werd afgeschaft.

Voor de kust van Dakar, Senegal, dus ook langs de kust van West-Africa, heb je het slaveneiland Gorée. Het slavenhuis is er gebouwd door de Nederlanders in 1776, vandaar de naam Gorée,  afgeleid van ‘Goede rede’. Hier heb je zoals ook nog in vele andere forten ‘The door of no return’.

Deze handel in mensen heeft bijna 300 jaar geduurd.

30-11-2006, 00:00 geschreven door GVR  

Als je als inwoner van Soweto een job hebt, je chauffeur bent voor een bedrijf in Johannesburg, zul je wel begrijpen dat mijn ‘gastheer’ en gids voor vandaag een grote sociale status geniet in zijn eigen samenleving. Dat merk ik onmiddellijk bij het aankomen bij de ingang van de township waar hij de daar aanwezige politie uitbundig groet. Mijn chauffeur is in opperste stemming, vandaag kan hij zijn vrienden en kennissen laten zien dat hij werkelijk de chauffeur is, in dienst van een bedrijf uit Johannesburg.

Ik besef maar al te goed dat ook ik met eenzelfde uitbundigheid deze politie mensen  maar kan begroeten, dus met veel respect en de tijd ervoor nemend. Ik zie de goedkeuring van mijn gids wanneer er tijdens onze uitgebreide begroeting steeds weer een brede glimlach verschijnt op zijn gezicht. Ter verkenning  rijdt hij eerst door een groot gedeelte van Soweto, waar we ondermeer passeren aan het huis van Desmond Tutu, het huis waar Nelson Mandela is opgegroeid en komen later aan in de buurt waar hij woont . Zijn woning is een eenvoudige tweekamer woning opgetrokken in baksteen. Overal duiken familieleden en kennissen van hem op. Het is een beetje chaotisch , een beetje op zijn Afrikaans, iedereen staat erbij met een  glimlach op zijn gezicht en er wordt gezellig met elkaar gepraat , maar je wordt niet echt aan iemand voorgesteld. Dus vraag je wie , wie is,  anders kom je daar toch nooit achter. In de onmiddellijke buurt is er  te midden van een aantal golfplaten huisjes een klein pleintje, waar er op deze zondagmorgen al een gezellige drukte heerst. Overal zie je kleine schamelige kraampjes waar allerlei, groenten, vlees en vis wordt verkocht. Opeens staat de gids stil en wijst mij een persoon aan, zeggende dat dit zijn kapper is. Hij staat in de open lucht voor een golfplaten huisje, een schamel tafeltje en een schamele stoel, met een tondeuse in de hand, een klant te scheren. De kapper in kwestie stopt onmiddellijk  met scheren en neemt uitvoering de tijd  ons te groeten, met ons te praten. De klant wacht geduldig en mengt zich zelfs in ons gesprek, waar het gesprek al gaat over van welk land ik afkomstig ben, wat ik kom doen in Zuid-Afrika. Dat ik Soweto bezoek vind ook hij een prettige vaststelling. De kapper heeft er vandaag een extra klant bij, ik laat mijn haar bijknippen.

Het wordt steeds warmer en ik vraag mijn gids of hij een adres kent waar we iets kunnen gaan drinken. Hij weet één plaats waar onlangs een ondernemende zwarte vrouw ,  een restaurant heeft geopend. Het is weer een tweekamer woning die heel recent is omgebouwd tot een klein restaurant. Bij aankomst vertelt ze mij fier,  haar eerste  buitenlandse  bezoeker, hoe ze een gedeelte van de tweekamer woning  na de nodige bouwaanvraag, waar ze zo lang heeft moeten op wachten, heeft uitgebreid tot een  klein zaaltje waar 4 tafeltjes kunnen staan. Achter een deur staat een zeer oude frigo en ze toont fier haar voorraad van twee bakken bier en  één bak Coca-Cola. Verder vertelt ze me ook uitvoerig hoe enorm moeilijk het was het nodige, naar onze normen schamelige kapitaal, bij elkaar te brengen. Alsof iedereen op de hoogte was van mijn komst stroomt het kleine gelagzaaltje snel vol met familieleden en buren en ontspint er zich een gezellig gesprek. Na het drinken van enkele biertjes bestel ik  een  eenvoudige Afrikaanse maaltijd, die hoofdzakelijk bestaat uit kip en rijst rijkelijk overgoten met een lekkere saus die samen wordt geserveerd met wat sla, tomaat en komkommer. Als ik de kip in kwestie nog op het kleine erfje achteraan zie rondlopen besef ik dat er nog een lang gesprek zal volgen en er nog wel een paar pintjes zullen gedronken worden, voordat ik aan de lekkere maaltijd kan beginnen. Gelukkig heb ik op mijn vele vorige bezoeken aan Afrika geleerd geduldig te zijn, een beetje geleerd de tijd te nemen voor alles wat je doet en hoef ik ook tijdens het wachten mij niet ongemakkelijk te voelen als er tijdens het gesprek ook een lange stilte zou ontstaan.

Een lange autorit brengt mij terug naar als het ware een andere planeet, Johannesburg, het hotel, waar ik ook vriendelijk wordt begroet en waar ik enkel heel kort op antwoord met een ‘hello’. Op mijn kamer gekomen open ik mijn frigo, waar naast verschillende biersoorten en frisdranken, talloze andere drankjes staan en waar ik na enig nadenken uiteindelijk toch maar kies voor een lokaal gebrouwen biertje.

29-11-2006, 00:00 geschreven door GVR  

Robben Eiland enkel 12 km verwijdered van Kaapstad, was voor honderden jaren een plaats voor uitwijzing, isolatie en gevangenneming, van regeringen voor hun politieke tegenstanders. Gedurende de apartheid was dat niet anders en werden vele Zuid-Afrikaanse vrijheidstrijders daar vastgehouden met de bedoeling om hen te isoleren en hun moraal volledig te ondermijnen. Zo werd  tijdens de 27 jaar dat Nelson Mandela hier op Robben Eiland gevangen zat, deze verschrikkelijke gevangenis  het symbool, in gans de wereld, voor vrijheid.

 

In de haven van Kaapstad ligt  nu de meest bezochte plaats in Zuid Afrika, het Waterfront met zijn hotels, winkels en talloze ontspanningsmogelijkheden voor het grote publiek.Van hieruit vertrekken iedere dag regelmatig boten met toeristen voor een bezoek aan Robben Eiland . Niet nodig te zeggen dat dit vroeger anders was. De enigen die toen de boot namen voor Robben Eiland waren gevangenen en gevangenispersoneel. Het is de zomer van 2000 en ik breng samen met 9 andere Vlamingen   een bezoek aan het Waterfront. Nu, na al die jaren heb ik eindelijk de kans om Robben Eiland te bezoeken. Probeer een aantal mensen te overtuigen samen met mij Robben Eiland te bezoeken, maar iedereen kiest voor een bezoek aan de luxe winkels en een groot winkelcentrum met air conditioner met zijn mooie marmeren vloeren, zijn vele terrasjes met zijn verfrissingen en zoetigheden . Maak even een rekening of ik nog voldoende tijd heb om Robben Eiland te bezoeken , om ‘s avonds met de laatste boot nog terug te kunnen  keren naar Kaapstad. Ik moet snel beslissen en uiteindelijk vertrek ik alleen voor een bezoek naar Robben Eiland. Niettegenstaande Robben Eiland enkel 12 km uit de kust ligt, duurt de boottrip, bijna twee uur .De zee is tamelijk ruw , we bevinden ons op de plaats waar de Atlantische en Indische oceaan elkaar ontmoeten.

Ik bedenk dat een aantal honderden jaren geleden hier de eerste Zuidkaapvaarders zijn aangekomen, die, althans bij goed weer, van hieruit ook een prachtig zicht op de Tafelberg moeten hebben gehad met ervoor een mooie, toen nog totaal door de mens niet aangetaste baai, waar nu Kaapstad is. Ik geraak in gesprek met een  blanke Zuid-Afrikaan die als toerist in eigen land, hij komt van Jahonnesburg, ook op weg is om Robben Eiland te bezoeken. Hij is na zijn militaire opleiding, terecht gekomen bij de politie. Tijdens de apartheid heeft hij als lid van de Zuid Afrikaanse politie, tientallen malen deelgenomen aan razzia’s in  de township, Soweto, in de buurt van Johannesburg, om in te grijpen tijdens momenten van grote onrust en veelal om zwarte mannen te arresteren. Nadat Nelson Mandela pas 10 jaar daarvoor is vrijgelaten, zijn wij allemaal samen, hij met vrouw en kinderen, mijzelf en een heleboel andere toeristen op weg naar Robben Eiland om aldaar vast te stellen hoe onmenselijk de gevangenen aldaar werden behandeld. Hij verteld  over Nelson Mandela en in zijn stem klinkt een zekere blijheid dat Zuid Afrika zonder veel kleerscheuren, politiek zoveel is veranderd is in zo een korte tijd.

Op het eiland aangekomen worden we met een bus rondgereden  naar de verschillende bezienswaardigheden op het eiland De gids op de bus is een zwarte mevrouw, een dochter van iemand die ook lange tijd was opgesloten op Robben Eiland. Zij verteld  hoe hard het leven was, om  als een dochter van een vrijheidsstrijder, een vijand van de staat, op te groeien in een systeem van ‘apartheid’ en een goed diploma te behalen .

Er is een prachtig stukje kust, een kleine baai bestaande uit veel keien en een smal strookje strand met mooi wit zand. Van hieruit heb je het mooist mogelijk uitzicht op Kaapstad en de Tafelberg. Hier zijn Nelson Mandela en zijn medegevangenen vele duizenden keren gepasseerd. Van hieruit hadden ze een zicht op Zuid-Afrika, het enige ‘contact’ wat ze gedurende vele jaren nog hadden met hun land, het land van hun fiere voorouders. Het land waarvan de nakomelingen van hun voorouders in verdrukking leven. De reden van hun verzet, de reden van hun gevangenneming, hier, op Robben Eiland. Ik kan de verleiding niet weerstaan een klein keitje op te rapen. Het blijkt de vorm te hebben van een voetafdruk. De symboliek die ik er in zie is die van de voetafdruk van Nelson Mandela , een te volgen voetspoor van geweldloos verzet en verzoening.

 
Onze gids in de gevangenis  is een oude Zuid Afrikaanse vrijheidsstrijder, medestander van Nelson Mandela, die ook een aantal jaren samen met hem hier was opgesloten. Hij beschrijft op een  onnavolgbare manier hoe de bewakers minutieus hun taken uitvoerden, hoe ze de onmenselijk reglementen feilloos uitvoerden die er moesten  toe leiden om de moraal van de gevangen te breken. Ook beschrijft hij precies hoe Nelson Mandela erin slaagt, niettegenstaande de toepassing van deze onmenselijke reglementen, de moraal voor zichzelf en zijn medegevangen hoog te houden. Hier en daar is er zelfs een verhaal waaruit blijkt dat een of andere bewaker, af en toe, een heel klein beetje afwijkt van de onmenselijke reglementen, een beetje menselijkheid  toont.

Tijdens het bezoek aan de gevangenis staan we plots op de plaats, de cel, waar Nelson Mandela, zoveel jaren heeft vertoefd. Samen met een aantal mensen sta ik hier een tijdje stil, uit respect, terwijl de gids en alle anderen doorlopen. Iedereen verzonken in zijn eigen gedachten. Hier is het dus allemaal gebeurd, zo een korte tijd geleden. Vandaag zijn er nog talloze plaatsen in de wereld waar gelijkaardige wreedheden gebeuren, ergere wreedheden. Kan zoiets bij ons in onze ‘ontwikkelde’ samenleving opnieuw gebeuren? Leren we wel voldoende van de geschiedenis, deze recente geschiedenis, om het anders te doen?

29-11-2006, 00:00 geschreven door GVR  

Neen, uw blog moet niet dagelijks worden bijgewerkt.  Het is gewoon zoals je het zélf wenst.  Indien je geen tijd hebt om dit dagelijks te doen, maar bvb. enkele keren per week, is dit ook goed.  Het is op jouw eigen tempo, met andere woorden: vele keren per dag mag dus ook zeker en vast, 1 keer per week ook.

Er hangt geen echte verplichting aan de regelmaat.  Enkel is het zo hoe regelmatiger je het blog bijwerkt, hoe meer je bezoekers zullen terugkomen en hoe meer bezoekers je krijgt uiteraard. 

27-09-2005, 16:32 geschreven door GVR  

Het maken van een blog en het onderhouden is eenvoudig.  Hier wordt uitgelegd hoe u dit dient te doen.

Als eerste dient u een blog aan te maken- dit kan sinds 2023 niet meer.

Op die pagina dient u enkele gegevens in te geven. Dit duurt nog geen minuut om dit in te geven. Druk vervolgens op "Volgende pagina".

Nu is uw blog bijna aangemaakt. Ga nu naar uw e-mail en wacht totdat u van Bloggen.be een e-mailtje heeft ontvangen.  In dat e-mailtje dient u op het unieke internetadres te klikken.

Nu is uw blog aangemaakt.  Maar wat nu???!

Lees dit in het volgende bericht hieronder!

27-09-2005, 16:32 geschreven door GVR