Dat het klimaat verandert is zeker, dat de mensen zullen veranderen is nog niet zeker.

Vele wetenschappers kennen het probleem zeer goed.
Vele politiekers en journalisten die met deze materie bezig zijn kennen het probleem goed.
Vele burgers hebben er eens een artikel of een boek over gelezen, hebben eens een documentaire of de film van Al Gore gezien.
Vele burgers kijken enkel naar 'VTM'.
Sommige burgers hebben een alternatieve levensstijl.

Wetenschappers zijn enkel bezig met hun onderzoek. Veelal zijn ze bezig met hun groot gelijk. Ze schrijven rapporten en op ieder nieuw antwoord volgen steeds meer vragen.
Politiekers zitten veelal vast in 'eindeloze' discussies om er uiteindelijk niets of misschien iets aan te doen.
Wetenschappers en politiekers praten te weinig met elkaar. Politiekers heben antwoorden nodig. Wetenschapers hebben een beperkt aantal antwoorden.
Journalisten proberen een objectief verslag van de feiten te brengen.
De burgers die de film van Al Gore hebben gezien, hebben zulk een druk leven dat ze voor iets nieuws, zelfs al is het enorm belangrijk, geen tijd hebben om een verschil te maken.
De meeste mensen die naar 'VTM' kijken zitten in feite te 'wachten' tot iemand anders er iets aan doet.
Dan zijn er nog de alternatieven. Zij zullen hun levensstijl  bevestigd zien.

Er zijn ongeveer 2 miljard mensen die leven met een levensstandard zoals de onze. Dus ongeveer 2/3 van de wereld bevolking wordt geconfronteerd met een enorm probleem waarvan zij niet de schuld zijn.

Wij kijken altijd naar 'omhoog' om te kijken wie ons tekort doet. We kijken nooit naar 'beneden' om te kijken wie wij tekort doen.

Als al deze 2 miljard mensen er niet allemaal in slagen om verstandiger te leven, zal er weinig veranderen.
Er is nochtans geen intrinsieke band tussen meer materiële goederen en meer geluk.

27-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

27-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

Een jaar vroeger wordt ik na een bezoek aan de Centrale bank van Nigeria door de chauffeur van de bank naar het vliegveld gebracht. Er zijn recentelijk wat onrusten geweest en de bank heeft ervoor gezorgd zorgt dat een tweede chauffeur met een andere auto ons volgt naar het vliegveld, in geval de eerste wagen zou een probleem krijgen en ergens op een onveilige plaats zou stilvallen. Het is al een paar uur donker en op een twintigtal minuten verwijderd van het vliegveld komen we terecht in een grote mensendrukte.

Langs deze weg zijn er honderden kleine kraampjes. In de verwarring van de verkeerdrukte steekt de volgwagen ons voorbij. Een beetje verder valt onze oude Peugeot 504, een misschien wel 20 en meer jaar oud exemplaar, sputterend stil. Besef dat als ik de Sabena vlucht vanavond niet haal ik terug naar mijn hotel in Lagos moet. Daar heb ik werkelijk geen zin in. Terwijl de chauffeur uitstapt en de motorkap opent, sta ik al naast hem om te zien wat er mogelijk verkeerd gaat. Hij is bezig met de benzinepomp en na wat duwen en wringen kunnen we weer verder rijden. Doch minder dan 1 km verder vallen we weer stil. Nu heb ik gezien dat de benzinepomp lekt daar er een stukje van de toevoerpijp op de pomp is afgebroken. Plotseling duikt er iemand op uit de zwarte mensen massa. Hij zegt dat hij voor mij zo een benzinepomp kan vinden. Vijf minuutjes later komt hij terug met een tweede hands benzinepomp in zijn hand. We komen een prijs overeen van 80 dollar. Ik betaal het bedrag met 8 briefjes van 10 dollar en de pomp wordt snel gemonteerd en even later zijn we weer op weg naar het vliegveld. Je ziet maar dat je op zulke momenten beter de nodige contanten bij hebt, bij voorkeur in kleine coupures want de kans dat ze je kunnen, willen teruggeven op een briefje van 100 is natuurlijk nihil. Een uurtje later stap ik op de airbus van Sabena die me naar Brussel zal brengen. De air conditioner staat op maximum. Ik zet me neer in een van de ruime zetels van Bussines Class Wat een zalig gevoel.

23-02-2007, 18:58 geschreven door GVR  

23-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

Ik neem in Accra, Ghana de Sabena vlucht  naar Brussel. Voor we naar Brussel vliegen, vliegen we eerst naar Lagos, Nigeria, waar Sabena nog een extra aantal passagiers kan oppikken. Normaal wordt altijd je bagage na ingecheckt te zijn pas op je bestemming weer van het vliegtuig gehaald .Voor Nigeria is dat anders, men vertelt mij dat mijn bagage in Nigeria, een tussenstop, van het vliegtuig wordt gehaald en dat ik mijn bagage in Nigeria moet gaan ophalen om ze daar weer in te checken. Terwijl ik mijn bagage in Nigeria van de transportband neem komt er een douane beambte naar me toe en vraagt mijn pasport. Hij stelt vast dat ik geen visum heb voor Nigeria. Natuurlijk heb ik geen visum, ik was toch enkel op bezoek geweest in Ghana en niet in Nigeria. Ik begrijp onmiddellijk dat deze hele situatie opgezet spel is. Hij vertelt me dat ik nu officieel op Nigeriaanse bodem ben en dus een visum nodig heb. Hij heeft in feite gelijk, eens je het ‘internationaal’ gedeelte van een vliegveld verlaat heb je officieel een visum nodig. Langs allerlei gangen en na verschillende deuren te hebben geopend en weer gesloten gaan we terug naar het officieel internationale gedeelte van de vlieghaven. Aangekomen in een kleine kamer, heb ik  zicht op het Sabena vliegtuig, waar ik een uurtje geleden ben uitgestapt om mijn bagage op te halen. Het teruggaan naar het wachtend vliegtuig langs deze doolhof van gangen om uiteindelijk aan te komen in dat kleine kamertje met zicht op het vliegtuig heeft natuurlijk de bedoeling je te imponeren, van slag te brengen om je te doen ‘betalen’.

De 747 staat majestueus te wachten op het asfalt. Het is steeds weer een fijn gevoel om rond middernacht bij meer dan 30 ° en de reuk van kerosine over het asfalt te wandelen richting deze reus. Een bijna hemels gevoel want deze reus brengt mij uiteindelijk in alle luxe, toch in korte tijd terug naar huis. Mijn plaatsje op deze wereld waar ik me veilig voel. Het zien van een 747, wachtend in het donker op het asfalt brengt steeds weer dat goed gevoel in mij naar boven, zelfs als ik niet met dit vliegtuig zal meevliegen.

Aan zijn langzaam en moeizaam praten stel ik vast dat de douane beambte waarschijnlijk onder invloed is, van alcohol of misschien wel iets ‘anders’. Ik ben van hem afhankelijk en blijf dus vooral geduldig en beleefd. Uit het moeizame gesprek begrijp ik dat het gaat over het feit dat hij mij geholpen heeft en dat hij daarvoor verwacht dat hij een aantal dollars zal krijgen. Niet een paar, maar 100 dollar. De Sabena vlucht vertrekt over een 20 tal minuutjes. In zulke omstandigheden ben je nooit ‘zeker’ dat je er in zal slagen de vlucht te halen. Een akelig gevoel. Een gevoel dat er zeker niet op verbeterd als je bedenkt dat je geen visum hebt voor Nigeria. Dus ook geen mogelijkheid het vlieghavengebouw te verlaten voor een hotel. En de mogelijkheid dat je de hele nacht en een groot stuk van de volgende dag moet doorbrengen in een veel te warm luchthavengebouw, voordat je erin slaagt een andere vlucht te boeken, richting Europa, om met vervelende, langdurige tussenstops uiteindelijk, meer dan één dag later, Brussel te bereiken.

Ik weet dat Nigeria in een poging de corruptie aan te pakken op het vliegveld, onlangs veel vlieghaven personeel heeft ontslagen om ze te vervangen met ‘anderen’. Ik besluit niet toe te geven, niet te betalen. Ik bedenk dat niet toegeven, je verzetten tegen corruptie iets is wat je altijd en overal moet doen en dus zeker in Nigeria. Het is middernacht en snik heet in het luchthaven gebouw waar de airco niet werkt zoals dat dikwijls het geval is in deze luchthaven. Zweten, zweten, zweten. Even later komt er een vrouwelijke douane beambte binnen en nadat zij wat heeft ingepraat op hem in meestal een lokale taal ziet hij plots af van zijn plan mijn geld afhandig te maken. Uit de intensiteit van het gesprek en de paar zinnen in het Engels begrijp ik dat ze probeerde haar collega op andere, betere gedachten te brengen, iets wat goeie collega’s in zulke omstandigheden voor elkaar doen. Als even later de vrouwelijke douane beambte mijn begeleid naar het vliegtuig wil ik haar toch bedanken voor haar tussenkomst, hetgeen ze blijkbaar niet wil accepteren. Graag wil ik geloven dat ook zij beseft dat corruptie niet goed is voor haar land, Nigeria. Niet tegenstaande alles geef ik bij ons afscheid haar een stevige handdruk. De bemanning van Sabena kennen uiteraard dit probleem maar al te goed maar kunnen daar natuurlijk helemaal niets aan doen. Ze staan als het ware op de uitkijk voor hun passagiers. Even later word ik uitgebreid verwelkomt door verschillende bemanningsleden. Eén van de bemanningsleden ervan ken ik nog van vorige vluchten naar Afrika. Ik vertel op een humoristische manier dat ik het weer heb overleefd en ook dat ik niet heb ‘betaald’. Ik ben blij dat dit een Sabena vlucht is, ik kan mijn verhaal tenminste kwijt in mijn eigen moedertaal. In de veiligheid van het vliegtuig en door de familiariteit van de bemanningsleden heb ik een gevoel alsof ik al een beetje thuis ben. Een onbeschrijfelijk groot verschil met een tiental minuten geleden. Ik kan weg uit dit land met zijn vele problemen en ga terug naar huis, naar België, een land waar het zo goed is om te leven. Het enige wat de bemanningsleden kunnen doen na zo een nare ervaring is hun passagiers extra verwennen, eens ze op het vliegtuig zijn. Dit gebeurt dan ook tijdens de lange vlucht naar Brussel. Ik ben een bevoorrecht passagier.

21-02-2007, 23:46 geschreven door GVR  

Voor mijn bedrijf heb ik in Nigeria gedurende een paar jaar gewerkt aan een project voor de installatie van een computerzaal, waar alle banken van Nigeria werden aangesloten, waardoor ze uiteindelijk worden verbonden met het internationaal computer netwerk van SWIFT. Er was een officiële opening voorzien, waarvoor ik op een zondag vanuit Brussel met een Sabena vlucht naar Lagos , Nigeria vlieg. Bij aankomst wordt ik opgewacht door een afgevaardigde van de Centrale Bank van Nigeria. Dat is geen overbodige luxe als je weet dat Nigeria gekend is voor allerhande corruptie. Zo is het dat als je in Nigeria aankomt op het vliegveld de douane ambtenaren allerlei trucs gebruiken om het de passagiers lastig te maken met de bedoeling van uiteindelijk je een aantal dollars afhandig te maken. Een paar dollars is lang niet meer voldoende, tientallen dollars soms 100 dollar zijn gangbare bedragen. Je zult wel begrijpen als je bij het binnenkomen van Nigeria toegeeft en al 100 dollar betaald, dat het totale bedrag snel oploopt tijdens je verblijf in Nigeria. Als je het vlieghaven gebouw verlaat staat er iemand, volledig in één of ander uniform, die je aanbied je veilig naar je hotel te brengen, mits terug de nodige dollars te betalen. De afgevaardigde van de Centrale Bank van Nigeria heeft allerlei papieren bij die hij aan de douane moet tonen, zodanig dat ik ‘ongehinderd’ het luchthaven gebouw kan verlaten. Bij het aankomen in het hotel in Lagos vertelt hij dat morgenvroeg iemand anders mij zal komen ophalen om 8h00 om mij naar de Centrale Bank van Nigeria te brengen. De volgende morgen wordt ik iets na 7h00 op mijn kamer opgebeld met de bootschap dat hij wat vroeger is wegens de verkeersdrukte. We rijden in richting van  het centrum van Lagos.

Snel merk ik dat we niet echt  naar de Centrale Bank van Nigeria rijden. De chauffeur stopt ergens aan een klein restaurant in een rustige, afgelegen buurt en vertelt mij dat we een koffie gaan drinken. Ik heb al lang door dat er iets mis is . Geen paniek ik ga met hem binnen en hij bestelt twee tassen koffie. Hij weet dat ik op de Centrale Bank van Nigeria werk en hij zegt dat ik moet betalen voor mijn ‘veiligheid’. Het gaat nu niet over 100 dollar maar over 200, 300 dollar. Plots besef ik dat hij denkt dat ik hier vandaag een groot contract afsluit en dus veel geld zal verdienen. Ik leg hem uit dat ik een werknemer ben die maandelijks een salaris krijg en dat ik op het einde van iedere maand al uitkijk naar mijn volgend salaris. Hij schijnt het te begrijpen. Sinds we ons op een afgelegen plaats bevinden vraag ik hem of hij mij misschien kan terugbrengen naar het hotel, wat hij doet tot mijn grote verbazing .Terug op weg naar mijn hotel probeert hij nog een andere truc. Hij vertelt een vaag verhaal dat ze zaken doen in België en als ik zou bereid zijn met hen samen te werken en mijn bankrekeningnummer zou geven zou ik kunnen fungeren als soort een tussenpersoon. Ik bedank in alle mogelijke ‘talen’ en blijf uitermate vriendelijk. Aangekomen in het hotel bedenkt ik dat door mijn kalmte te bewaren ik misschien wel van veel onheil bespaard ben gebleven. Later als ik aankom op de Central Bank van Nigeria vertel ik mijn verhaal. Er is weinig wat ze kunnen doen. Nochtans zijn een aantal personen met kwade bedoelingen aan de nodige informatie gekomen vanuit bepaalde informatie bronnen in de Centrale Bank van Nigeria. Dat kan niet anders

21-02-2007, 23:33 geschreven door GVR  

Ten zuiden van Aalst ziet U op de kaart het natuurgebeid de Osbroek (groen). Als U verder gaat in tegen wijzerszin heeft U opeenvolgend de volgende natuurgebieden : de Welle Meerschen, De Keelman, Den Dotter en de Honegem. De rode gebieden zijn gebieden waar het nodige kan worden gedaan om het natuurlijke karakter te behouden en te verbeteren. Percelen langs een waterloop die in de toekomst te koop worden aangeboden kunnen door de gemeentes worden aangekocht. Bij toekomstige planning  langs deze gebieden kan men steeds kiezen voor het behoud van het natuurlijk karakter. Langs bestaande wandelpaden kan ook een wandelroute worden aangelegd, zodat wandelaars van het ene natuurgebied naar het andere kunnen wandelen. Verder kan men ook in de loop van de jaren, steeds meer van deze wandelpaden, waar mogelijk voorzien van hagen of houtkanten om zo weer de bestaande natuurgebieden met elkaar op een natuurlijke manier te verbinden.

Dubbel klick op de kaart voor een vergroting.  

21-02-2007, 23:14 geschreven door GVR  

Op een zondag, in de namiddag neem ik op Zaventem de Sabena vlucht naar Ghana met tussenstop in Lagos, Nigeria. Terwijl ik op zoek ben naar het nummer van mijn zetel op het vliegtuig zie ik helemaal achteraan twee zeer jonge politie agenten plaats nemen. In het midden van hen een zwarte man, geboeid, met één handboei vast aan één van de politie agenten. Tijdens de tussenstop in Lagos, Nigeria blijf ik zitten op het vliegtuig, daar mijn eindbestemming, Accra is, Ghana. Als laatste passagiers voor Lagos, Nigeria, stappen de twee politie agenten samen met de zwarte man naar de uitgang van het vliegtuig. De bemanning is zich natuurlijk bewust van de ongewone situatie. Toch ook hij is een passagier. Met een merkbare gespannenheid vervolgen de bemanningsleden hun taken aan boord. Het zijn onbelangrijke taken zoals het rechtzetten van de rugleuning van een lege passagierszetel, die in feite reeds recht staat, terwijl ze vanuit hun ooghoeken nauwkeurig de gebeurtenissen volgen. Op het ogenblik dat deze persoon voor de uitgangsdeur staat van het vliegtuig grijpt hij plots bij het slaken van een luide kreet de deurposten vast. Het is waarschijnlijk iemand die zeer veel geld heeft betaald aan een illegale organisatie die hem over land van Nigeria naar Europa heeft helpen vluchten. Zijn vlucht naar Europa in de meest erbarmelijke toestanden heeft vele maanden geduurd, nu staat hij na iets meer dan 6 uren vliegen vanuit Brussel, terug in Nigeria. Zijn familie en vrienden zullen hem bekijken als een mislukkeling, hij  is immers niet geslaagd in zijn opzet, namelijk een betere toekomst voor hemzelf en de mogelijkheid zijn vrienden en familie later financieel te kunnen steunen. Hij begint honderd uit te praten in zijn eigen taal. De passagiers met bestemming Ghana, waarvan de meeste liggen te slapen, het is immers reeds middernacht, of die aan het lezen zijn, worden plots allemaal opgeschrikt. Met een zekere gespannenheid op hun gezichten gluren ze vanachter hun krant , boek of tijdschrift die ze aan het lezen zijn en wachten af wat er zal gebeuren. Ik ben één van hen. Ik bekijk de gezichten van de bemanningsleden, die elkaar met lange tussenposen elkaar kort aanlijken en die lijken te zeggen, dit is toch niet ons probleem, dit is een probleem dat we reeds zo vele malen hebben gemeld en waar nog nooit ‘iemand’ een antwoord heeft op gegeven. De twee jonge politie agenten staan er verweesd bij, ze hebben weinig ervaring en weten dan ook niet echt wat te doen. Gelukkig voor iedereen, bedaart de zwarte man als bij wonder na een poosje en stapt hij toch nog gehoorzaam maar met veel weerzin, samen met de twee jonge Belgische politie agenten Nigeria binnen. Een ongewone, vervelende situatie is weer eens zonder te veel problemen tot een goed einde gekomen.

Een paar jaar later op 22 september 1998, overleed Semira Adamu, 20 jaar jong. Zij was een politieke vluchtelinge die niet naar haar land wilde terugkeren omdat ze daar zou gedwongen worden te trouwen met een man, die reeds 3 vrouwen had. Dit was de zesde keer dat men trachtte om Semira terug te sturen naar Nigeria. Zij overleefde dit niet. Zij was geen bevoorrecht passagier.

21-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

Vele mensen voelen zich pas goed, als hun agenda geen enkele leegte vertoont. Vele dagen van de week hebben ze een vergadering bij de verschillende verenigingen waarvan ze van lid zijn. Tijdens al die vergaderingen trachten ze van 20H00 tot 22H00 de anderen van hun eigen groot gelijk te overtuigen en uit te leggen wat de anderen het best zouden moeten doen. Om 22H00, razen ze terug naar huis, want morgen staat hen weer een overvolle agenda te wachten. Als er hen wordt gevraagd iets te doen, of ergens aanwezig te zijn op een evenement georganiseerd door één van die verenigingen, verkondigen ze met veel trots dat ze geen tijd hebben, ze hebben immers een zeer druk leven. Dat is juist, in hun agenda is er immers voor ieder moment van de week iets gepland. Hun leven wordt geleid door hun agenda, ze controleren hun eigen leven niet meer. Als er tussen die vergaderingen zich problemen voordoen, heb je nog altijd de GSM. Fantastisch, maar enkel in het geval de opgeroepen persoon tijd heeft voor een gesprek. Ik heb geen tijd, bel mij eens terug is dan het antwoord van iemand wiens agenda steevast overvol zit. Dan is er nog de mogelijkheid van een e-mail. Mensen met overvolle agenda’s blijken er meestal wel in te slagen zelf zeer veel e-mail’ s te sturen. Het probleem is echter wanneer je zelf een e-mail stuurt. Als ze jouw e-mail al zouden hebben gelezen, hebben ze zeker geen tijd hem te beantwoorden. Je wacht dan gewoon de volgende vergadering af. Als die vergadering ook een overvolle agenda heeft, heb je weer een probleem, want een agenda, hoe stom die ook is samengesteld moet steeds stipt worden afgewerkt. Voor dat iemand het beseft is het weer 22H00 en raast iedereen weer terug naar huis en kun je enkel hopen dat de agenda van de volgende vergadering minder vol is. En tegen die volgende vergadering ben je het vast vergeten wat je te zeggen had.  

Anderen hebben ook een overvolle agenda maar ze vergaderen meerdere malen per maand, voor dezelfde vereniging. Ze kunnen het niet nalaten elkaar bijna iedere dag te bellen en nemen zo uitgebreid de tijd om met elkaar te praten. Dat is hun manier om op ieder moment van de dag met iets bezig te zijn. De meeste tijd besteden ze aan het uitvoeren van alles wat ze zelf hebben beslist. Ze kennen dan ook alle mogelijke problemen, wat een voordeel is wanneer op een volgende vergadering naar oplossingen moet worden gezocht. Ze sturen e-mail’ s naar elkaar, met enkel het doel elkaar te informeren, informatie te delen om zo samen meer kennis op te doen. De agenda van hun vergaderingen zit niet overvol. Ze hebben zelfs voldoende tijd om na de vergaderingen nog uitvoerig na te babbelen. Vele mensen beweren zelfs dat ze steeds over hetzelfde zitten te zeuren. Het zijn mensen die na verloop van jaren met veel genoegen vaststellen wat ze allemaal hebben verwezenlijkt en er ook fier op kunnen zijn.

19-02-2007, 23:16 geschreven door GVR  

september 2005

Inleiding - De kringloop van water (1)

De kringloop van het water is gewoonweg de kringloop van het leven. Het water dat wij vandaag kennen is dus ook het water dat onze voorouders kenden. Het is een gesloten systeem.  Al het leven is uit water ontstaan. Vanuit de zee hebben in miljoenen jaren de planten en dieren zich ontwikkeld tot de enorme verscheidenheid die we nu kennen. Alles wat leeft, of dat nu in de oceaan of in woestijn is, heeft water nodig om te overleven. We gebruiken  zowel grondwater als oppervlaktewater voor de productie van drinkwater. Een groot gedeelte van ons drinkwater wordt gemaakt van grondwater. Dit water wordt uit de bovenste grondlagen gehaald op een diepte van 50 tot 100 meter. Dit water is 10 tot 100 jaar oud. Over het algemeen is water van grotere diepte van betere kwaliteit. Onze grondwaterbronnen worden tegenwoordig regelmatig bedreigd door allerlei milieuverontreinigingen. Overbemesting, bestrijdingsmiddelen in de land - en tuinbouw verontreinigen het grondwater. Ook het lozen of storten van allerlei afval is een bedreiging voor het grondwater. Schoon zoetwater is schaars in de wereld en men moet er met zorg mee omgaan. Nu al beschikken 1,4 miljard mensen in 30 landen over te weinig schoon water om optimaal in hun behoefte te kunnen voorzien. Dat is een vijfde deel van de wereldbevolking. Verwacht wordt dat in 2025 al 2,3 miljard mensen in 50 landen, bijna eenderde deel van de wereldbevolking, geen toegang tot schoon water zullen hebben, als er tenminste niets gebeurt.

Huishoudelijke afvalwater lozingen

Nadat alle Aquafin werken zijn voltooid op alle gemeentes langs de Molenbeek, Zottgem, Herzele, Haaltert Erpe-Mere, Haaltert en Aalst blijven er  nog een aantal huishoudelijke lozingen over die niet zullen zijn aangesloten. Huizen gelegen nabij een waterloop, beschikken niet altijd over rioleringen. Zo zullen dan nog  vele huizen hun afvalwater rechtstreeks in de Molenbeek kozen, of via kleine beekjes, grachten, korte stukjes rioleringen. Afzonderlijke, verafgelegen huizen of  kleine clusters van verafgelegen huizen moeten dan ook nog worden aangesloten. Dus moeten deze huizen worden voorzien van individuele zuivering  per huis of alternatieve zuiveringsstations per groep van huizen .

Het natuurpunt reservaat Den Dotter ligt voor een groot gedeelte langs de Landries en nog  een aantal andere straten, waar nog vele huishoudelijk lozingen niet zullen zijn aangesloten op het Aquafin netwerk. Hier zullen de gemeentes Haaltert en Erpe-Mere acties moeten nemen om dit probleem op te lossen. Uitgaande van alle mogelijke beschermingsmaatregelen voor het erkend reservaat Den Dotter en het feit dat wij, de beheerders van dit gebied uitgaan dat in 2010 deze Molenbeek zou moeten voldoen aan viswaterkwaliteit, moeten alle gemeentes de nodige prioriteiten stellen, de nodige planningen maken om deze doelstelling zo snel mogelijk te halen.

Waarom beginnen we niet met de prioriteit te geven  in en langs de natuurgebieden Den Dotter en de Honegem, die wij beheerders ervan, beheren, bewaren voor de steeds meer geïnteresseerde burgers die gedurende hun vrije tijd graag daar gaan wandelen en ook voor de toekomstige generaties die ook de mogelijkheid moeten hebben om in de toekomst nog ten volle van dit stukje natuur te kunnen genieten.

Aquafin en overstorten

Op de Molenbeek (Erpe-Mere) zijn 4 overstorten voorzien. Overstorten zijn door Aquafin gemaakt, berekend, om enkel in actie te komen bij extreme regenval.In normale omstandigheden zal er in de collectors, grote betonnen buizen, maar heel weinig afvalwater vloeien. De grote capaciteit van deze buizen is er op berekend om ook de zeer grote hoeveelheden hemelwater te vervoeren. Bij een extreme regenval zal ook dan  de capaciteit van deze buizen nog niet groot genoeg zijn om ook al dat hemelwater te vervoeren. Daarvoor zijn er door Aquafin overstorten voorzien. Dus als er teveel hemelwater aanwezig is in de collectoren zal het allemaal teruggestort worden naar onze waterlopen.  Op dat ogenblik zal al de vuilvracht dat gedurende lange tijd naar de bodem van de collector is gezonken, worden opgewoeld en dus ook terug in de beek terecht komen .Het is nogal duidelijk dat op dat ogenblik de waterkwaliteit in onze waterlopen terug sterk naar beneden gaat. Gebeurt dat teveel keren per jaar (wat niet zeldzaam is bij de huidige werking van overstorten), dan kun je een goeie water kwaliteit (viswaterkwaliteit) totaal vergeten. Het moge duidelijk zijn dat eens een waterloop na lange tijd en veel financiële inspanningen van de overheid, van goeie kwaliteit is , men niet steeds weer , voor een kortere of een langere periode, teruggaat naar een veel lagere waterkwaliteit. Zo kunnen we nooit een constante, minimale viswaterkwaliteit verkrijgen, nodig om weer en tot groot genoegen van veel burgers, terug vissen  te zien verschijnen in onze waterlopen. De Vlaams Milieumaatschappij (VMM) heeft verschillende meetpunten op de Molenbeek die eens per jaar worden gecontroleerd op hun waterkwaliteit. Als overstorten veelvuldig actief zijn, zullen de resultaten van deze metingen sterk verschillen naargelang er recentelijk al of niet een overstort actief is geweest. Sommige bestaande overstorten blijken contact over te lopen.

De laatste tijd stelt men vast dat zelfs nadat in Vlaanderen meer lozingen zijn aangesloten aan het Aqufin netwerk, de vuilvracht die aankomt in de zuiveringsstations, niet in dezelfde mate toeneemt. Hieruit kan men enkel concluderen dat ook steeds meer vuilvracht terecht komt op de bodem van de collectors, het  zeer lange betonnen buizen netwerk van Aquafin en dat bij  overstorten dus meer vuilvracht dan vroeger weer in onze waterlopen terechtkomt.

Eens het water van de Molenbeek op een hoog waterkwaliteit niveau is, moet het ook constant op dat niveau blijven. Aquafin en de gemeentes zouden ook de taak moeten hebben om te zorgen dat de waterkwaliteit ten allen tijde op niveau blijft en zelfs steeds verbeterd. Na alle zware financiële inspanningen moet de waterkwaliteit toch minimum 7 zijn op een schaal van 1 tot 10 (Belgische biotische index) een waarde dat haalbaar is en ook de minimum waarde is om terug vissen te krijgen in onze beken.

Voor het natuurpunt reservaat Den Dotter is er een overstort gelegen nabij de Ratmolen, juist voor het reservaat .Voor het reservaat de Honegem is het probleem misschien nog groter daar alle 4 overstorten op de Molenbeek gelegen zijn voor dit natuurgebied.

Een oplossing voor het probleem van de overstorten ligt in het scheiden van afvalwater en hemelwater. Gescheiden rioleringen,  is echter iets dat enkel kan worden gerealiseerd met enorm grote investeringen en over zeer  lange tijd. Op deze oplossing kunnen we niet zitten wachten. Tegen 2010 moet er volgens een Europese richtlijn ons oppervlaktewater zuiver zijn. Laat ons dan ook ten stelligste hopen dat tegen die tijd  we in onze Molenbeek steeds meer verschillende soorten vissen mogen aantreffen. Een zuivere Molenbeek zal dan ook een zeer positieve invloed hebben op de natuur, fauna en flora. Verder zal een zuivere Molenbeek voor de steeds meer burgers die langs onze Molenbeek gaan wandelen, alle burgers die in de buurt wonen, alle burgers van onze gemeente,  een bewijs zijn dat de overheid, Aquafin er ook werkelijk in slaagt het oppervlakte water zuiver te krijgen en zal uiteindelijk ook steeds meer burgers worden gesensibiliseerd  om hun steentje bij te dragen voor een zuivere Molenbeek Hopelijk zal meer sociale controle er dan ook toe bijdragen dat sommige burgers die nog altijd verantwoordelijk zijn voor allerlei overtredingen, ook worden aangespoord tot meer respect  onze Molenbeek.       

Bodemerosie en slib preventie in onze waterlopen

Goede toepassing van de bodem erosie bestijdingsmaatregelen  moeten leiden tot minder slibvorming in onze Vlaamse waterlopen (60 % van deze slib is afkomstig van bodemerosie). Minder slibvorming zal dan uiteindelijk leiden tot minder slibstorten in Vlaanderen. In Erpe-Mere wordt door de overheid op dit moment geëvalueerd of er al of niet zo een stort komt.

Knelpunt, Gotegem Watermolen

Op de Molenbeek (Erpe-Mere) ligt op het grondgebied van Mere de Gotegem molen.Tussen de Engels molen en de Gotegem molen ligt een groot gedeelte van het reservaat Den Dotter.

De Gotegem molen wordt het eerst beschreven in 1387. Dus gedurende meer dan 600 jaar wordt hier het water opgehouden (minstens 1 meter). Door deze verhoging van het waterpeil, heeft zich gedurende al die jaren een specifieke dotterbloem vegetatie ontwikkeld, tussen de Gotegem molen en de Engels molen.  Vandaag is de molenaar gestopt met malen en er is geen opvolging. Dus als de molenaar vanaf nu zijn balken wegneemt, zal het peil van de molenbeek in dit gebied met minstens 1 meter dalen. Daardoor kan de typische dotterbloem vegetatie onder druk komen te staan of zelfs verdwijnen. Wij kunnen natuurlijk de molenaar vragen om het waterpeil te behouden op zijn peil van vroeger. Als nu iemand anders de molenaar vraagt, voor welke reden dan ook, het peil te laten zakken, staan wij  beheerders van Den Dotter, nergens. Wat als de molenaar zijn watermolen verkoopt.

Dotterbloemgraslanden zijn wettelijk beschermd (vegetatiebesluit:BVR 23/7/1998; BS 10/09/98). Ze mogen niet gewijzigd worden wanneer ze gelegen zijn in groengebieden, parkgebieden, buffergebieden en bosgebieden. Zijn ze in het VEN gelegen, dan is zelfs expliciet voorzien dat er niets aan de waterhuishouding mag gewijzigd worden, zonder vergunning. Ook in agrarisch gebied met ecologisch belang en habitatrichtlijngebied geldt een vergunningsplicht voor vegetatiewijziging.

Het stuwpeil (pegelpeil in het jargon) en het stuwrecht aan een watermolen is per definitie eigendom van de eigenaar van de watermolen. Dat stuwrecht kan echter wel apart aan een andere partij overgedragen, doorgaans “verkocht” worden (incl. een notariële akte edm).

Vismigratie knelpunten

Eens de Molenbeek over viswaterkwaliteit beschikt moeten ook de hindernissen voor migratie van vissen zijn weggenomen.

Vismigratie is de verplaatsing van vissen van de ene habitat naar de andere, die functioneel is voor de overleving van de soort. Deze gedragsvorm wordt momenteel verhinderd door allerhande migratiebarrières op onze waterlopen. In de Beschikking van de Benelux Economische Unie en in het Decreet Integraal Waterbeleid wordt vooropgesteld dat in alle waterlopen van de hydrografische stroomgebieden van de Benelux vrije migratie van alle vissoorten mogelijk gemaakt wordt tegen begin 2010. Dit beleid vraagt om een doordachte aanpak van de vismigratie problematiek. Het beleid rond vismigratie in de praktijk omzetten vergt een goede samenwerking met heel wat betrokken instanties zoals: AMINAL, AWZ, AROHM, IN, Provinciale Visserijcommissies, Provincies, Gemeenten, Polders en Wateringen, WLH, Regionale Landschappen, enz.

Types van vismigratie knelpunten zijn:

Sifon, duiker, stuw, monnik, gemaal, rooster, watermolen, schot, terugslagklep, sluis en aval.

Stuwen op de Molenbeek (Erpe-Mere)

De Molenbeek is een neerslagrivier. Dit wil zeggen dat enkel bij regenval er een  groot water debiet is in deze beek. Zonder stuwen zou de beek op sommige tijdstippen van jet jaar, op sommige plaatsen  leeglopen. Het behouden van een   constant waterpeil gedurende het ganse jaar wordt dus verkregen  door de aanwezigheid van een aantal automatische klepstuwen en vaste stuwen.

▪ Kegelmolen stuw 1

▪ Ledebaan stuw 2

▪ Cottemmolen stuw 3

▪ Molenstraat stuw 4

▪ Erpe-Mere, langs de N46, Aalst-Zottegem, stuw 5

▪ Wachtbekken Erpe-Mere stuw 6

Watermolens op de Molenbeek (Erpe-Mere)

De nog bestaande 9  watermolens op deze molenbeek zijn :

▪ De ‘sHeeren molen

▪ De Ratmolen, Aaigem (Erpe-Mere) Berg nr 2

▪ De Engelsmolen, Aaigem (Erpe-Mere) Dries nr 90

▪ De Gotegemmolen, Mere (Erpe-Mere) Gotegemstraat nr 1

▪ De Cottemmolen, Erpe (Erpe-Mere) Molenstraat nr 36

▪ De Molen te Broek, Mere (Erpe-Mere) Wilgendreef nr 4 

▪ De Graevesmolen, Mere (Erpe-Mere) Bosstraat

▪ De Van Der Biestmolen, Erpe (Erpe-Mere) Stationstraat

▪ De Overmolen, Hofstade Blektestraat

Natuurpunt Groot-Haaltert is bezig met een vismigratie knelpunten inventaris. Deze zal later aan  de bevoegde instanties worden toegestuurd. 

Overstromingen

Bestaand wachtbekken

▪ Erpe-Mere

Gelegen  langs de N46, Aalst-Zottegem-Oudenaarde en tussen de spoorweg

Aalst-Gent en de autostrade E40, Brussel-Oostende. Het bergingsvolume is 163 000 m3 en
de  oppervlakte  van het wachtbekken is 14,67 Ha.

Geplande wachtbekkens

▪ Lammersweg, Aaigem, 24 Ha, 420 000 m3

▪ Hollestraat Heldergem, 17 Ha, 150 000 m3

Indien deze twee geplande wachtbekkens zullen zijn verwezenlijkt zullen de overstromingen langs gans de Molenbeek moeten zijn opgelost. Laat ons hopen dat deze plannen snel worden uitgevoerd.

 Aquafin zuiveringsstations op de Molenbeek (Erpe-Mere)

De Molenbeek, Erpe-Mere is een waterloop van meer dan 23 lang, die ontspringt op een hoogte van ca 82 m, met een hydrografisch bekken van ongeveer 57,4 km3. De Molenbeek, Erpe-Mere die in Zottegem ontspringt, meer bepaald in Erewetegem, Smissenhoek, en daar Plankenbeek heet. Nadat ze Ter Erpenbeek wordt genoemd wordt ze nadien voor de rest van haar loop Molenbeek genoemd . Verder loopt ze dan  door Herzele, Erpe-Mere , Haaltert en mond uit ten noorden van Aalst, in Hofstade, in de Dender. De Molenbeek Erpe-Mere mondde uit, oorspronkelijk verder noordelijk, namelijk in de buurt van Gijzegem, in de oude Dender. Op de loop van de Molenbeek zijn dan ook nog 3 zuiveringsstations in Godverdegem, Sint-Lievens-Esse en Heldergem gepland.

De gemeetes Godveerdegem en Sint-Lievens-Esse zijn zeer landelijk en daardoor zullen na de Aquafin werken nog vele huishoudelijke lozingen overblijven, een probleem  die door de respectievelijke gemeentes zullen moeten worden opgelost. Hieruit blijkt dan ook weer dat enkel een integrale aanpak  kan toe leiden dat de ganse Molenbeek snel over viswaterkwaliteit zal beschikken We hopen dan ook dat deze gemeentes hun best zullen doen om ook zo snel mogelijk de nodige acties te nemen.

Wetgeving

De Aquafin investeringen belopen reeds een paar miljard Euro. De extra grote financiële  inspanningen van de Vlaamse overheid, de Provincie en de gemeentes die nog moeten gebeuren zullen uiteindelijk leiden tot zuiver oppervlakte water in Vlaanderen. Inspanningen van de overheid, veelal uitgaande van Europese wetgeving zorgen voor de nodige wetgeving die de natuur op allerlei manieren moeten beschermen. Natuurverenigingen doen ook grote inspanningen, op vrijwillige basis, om nog kleine stukjes natuur in Vlaanderen te bewaren voor de toekomst. Zelfs in natuurgebieden zijn er nog altijd een aantal burgers die zonder rekening te houden met al die inspanningen, zwerfvuil achterlaten, nog steeds sproeien met zeer giftige sproeistoffen, de bodem verontreinigen, het oppervlakte water onnodig weer verontreinigen.

Correcte uitvoering van bestaande milieuwetgeving, een goed systeem voor opvolging en een goeie samenwerking met de politie en rechtbanken moeten leiden tot het opmaken van de nodige verbaliseringen van alle overtredingen en zal er voor  zorgen dat uiteindelijk de boetes worden betaald door de overtreders. Dit  moet er voor zorgen dat in de toekomst deze overtredingen  drastisch verminderen. Eens deze overtredingen sterk zijn afgenomen komt er voor de milieu ambtenaar ook meer tijd vrij om in de toekomst andere belangrijke dingen te doen. 

Het opleggen van boetes is niet één van de plezierigste taken van de gemeentelijk overheid. Spijtig genoeg moet steeds worden vastgesteld dat sommige  burgers blijven volharden in de boosheid. Als we er vanuit gaan dat het meestal dezelfde overtreders zijn, een zeer kleine groep is van burgers, blijkt spijtig genoeg het opleggen van boetes de enige manier te zijn om deze praktijken uit de wereld te helpen.

(1) http://www.nidi.nl/public/demos/dm00024.html#figuur , De schaarste van water

17-02-2007, 00:00 geschreven door GVR  

Fort van Elmina, een schrijnende getuige van de handel in mensen 

De Goudkust is het kustgebied van het huidige Ghana. Hier, langs de kust van West-Africa, werden vroeger meer dan 20 Europese forten gebouwd die ondermeer gebruikt werden voor de mensenhandel. De West-Indische Compagnie (WIC) heeft hier vele forten weten te veroveren. Het belangrijkste fort was Elmina. Vandaag is het een intacte schrijnende getuige van de hoogdagen van de handel in mensen.

Na een lange rit met de wagen vanuit Accra komen we aan in Cape Coast. Ik besluit eerst iets te gaan eten in één van de weinige hotels. Het is 1979. Het hotel heeft werkelijk betere dagen gekend en enkel de gedachte aan een paar lekkere frisse biertjes overstemt mijn zorg of de lunch wel lekker zal zijn of niet. De chauffeur bestelt iets heel eenvoudigs, kip met rijst. Hij heeft zelfs noch mes noch vork nodig en op een heel handige manier neemt hij zijn voedsel beet tussen duim-, wijs- en middenvinger en slaagt erin om op een korte tijd alles met zichtbaar veel smaak naar binnen te werken. Mijn maaltijd bestaat uit vers gevangen vis met gebakken zoete aardappelen die uiteindelijk ook een lekkere maaltijd blijkt te zijn.

Na de lunch maken we een wandeling langs het strand van Cape Coast. In de hitte van de middag zie ik overal vissers, die hun vangst binnenbrengen, anderen vertrekken voor een nieuwe vangst. Tussendoor zijn vele mensen bezig met de aankoop van vis. Het strand fungeert hier als de vismijn van bij ons. Hier zijn geen mogelijkheden om vis te koelen, laat staan in te vriezen. De vis wordt door ‘vishandelaren’ in oude pic up’s  snel naar zijn bestemming in het binnenland gebracht. Andere kopen de vis aan om hem te roken. Je ziet wat verder weg van het strand verschillende installaties staan te “roken” en waar een enorme sterke visreuk heerst.

Je ziet er talloze vrouwen in kleurrijke kleding die fruit verkopen, namelijk appelseinen, bananen, ananas, mango’s, of kokosnoot, alles vers, op grote schalen, gedragen op hun hoofden. Met een kapitaaltje van een paar Euro of minder kunnen ze dagelijks fruit aankopen om daarmee genoeg winst te maken om hun kinderen iedere dag te laten eten. Ook voor allerlei zaken zoals sigaretten die één per één kunnen worden gekocht  tot wc papier verkocht per rol zijn er talloze straatverkopers. Het zijn mensen die iedere dag hun voorraad kopen bij een ‘grote’ leverancier, die ze iedere dag contant moeten betalen. Als de zaken slecht gaan zal hun al zeer klein kapitaaltje in dit geval ook gebruikt om te overleven, zo klein geworden zijn dat ze na verloop van tijd niet meer genoeg geld hebben om nieuwe, voldoende producten aan te kopen.

Al deze mensen versmelten tot een kleurrijk tafereel. Ze zijn lawaaierig, bruisen van het leven. Het is wat zich hier, sinds vele, vele jaren, iedere dag steeds weer onveranderd herhaald.

Vanaf dit strand  zie je achter een volgende baai, het fort van Elmina. Vroeger moet men vanaf dit strand hebben gezien hoe slavenschepen Elmina aandeden en die er later ook weer vertrokken met hun cargo’s van mensen waarvan iedereen ook exact wist wat deze cargo was.

 
Het Elmina fort is vandaag een World Heritage Monument.  Kijkend naar het fort van de buitenkant , kan niets de niets vermoedende  bezoeker emotioneel voorbereiden, voor de onbeschrijfbare wreedheden die zich binnen deze muren hebben afgespeeld. Gebouwd in 1482 door de Portugezen was het in het begin een handelspost om goederen te verwisselen voor goud en edelstenen. Als de vraag naar slaven voor de Americas en de Caribbean steeg, werd dit fort gebruikt voor de handel in mensen. De voorraadkamers werden omgevormd tot kerkers waar dan hun belangrijkste handelswaar werd weggestopt, mensen. Deze kerkers zijn sindsdien nooit geverfd, en nog steeds kun je er de angst en ellende ‘ruiken’ die in deze donkere ruimten van de bedompte muren afstraalt.

De meest diepgaande emotionele ervaring  waarmee je in Elmina  wordt geconfronteerd is duidelijk  het zien van ‘ The door of no return’. Hier zijn  een deel van de vele miljoenen mensen gepasseerd die hier tijdens de mensenhandel periode verplicht werden aan boord te gaan van slavenschepen die hen over de Atlantische oceaan brachten naar een andere wereld. Voor hen een totaal onbekende wereld. Degenen die de overtocht overleefden konden nooit de omvang inschatten van de vele jaren van verschrikkingen, terreur en uitbuiting, die hen te wachten stond in deze “nieuwe wereld”.

Het fort verwisselde verschillende keren van eigenaar tot in 1872 het in Britse handen viel op een moment toen de slavenhandel eindelijk werd afgeschaft.

Voor de kust van Dakar, Senegal, dus ook langs de kust van West-Africa, heb je het slaveneiland Gorée. Het slavenhuis is er gebouwd door de Nederlanders in 1776, vandaar de naam Gorée,  afgeleid van ‘Goede rede’. Hier heb je zoals ook nog in vele andere forten ‘The door of no return’.

Deze handel in mensen heeft bijna 300 jaar geduurd.

30-11-2006, 00:00 geschreven door GVR  

In 1989 heb ik in een restaurant in Johannesburg  een afspraak met iemand die een bedrijf heeft die elektronische apparatuur zou kunnen leveren voor onze klanten in Zuid-Afrika. Het is een eerste kennismaking en hebben daarvoor afgesproken om samen te gaan dineren. Na het eten gaan we naar mijn hotel om daar in de bar nog een paar biertjes te drinken. Hij is als Engelsman 20 jaar geleden geïmmigreerd naar Zuid-Afrika. Nelson Mandela zit nog steeds gevangen op Robben Eiland. Velen vrezen bloedige opstanden voordat het apartheidsregime vroeg of laat verdwijnt. Vele mensen denken eraan om Zuid-Afrika definitief te verlaten. Hij heeft besloten om te blijven, niettegenstaande zijn vrouw zich niet meer veilig voelt in Zuid-Afrika. Hij heeft een plan. Als het werkelijk slecht gaat zullen zijn vrouw en kinderen terugkeren naar Engeland. Hij zal dan iedere week op en neer vliegen tussen Engeland en Zuid-Afrika.

Het is nog niet zo laat op de avond en hij besluit mij te laten zien waar hij woont, welke veiligheidsmaatregelen hij allemaal wel  heeft genomen. Dus zijn we even later op weg naar zijn huis, even buiten Johannesburg. Aangekomen zie ik een aantal villatjes omringd door een hoge muur met prikkeldraad. Bij de ingang staat er een klein gebouwtje waar 24 op 24, 7 op 7, veiligheidsbewakers aanwezig zijn. Hij legt mij uit dat dit allemaal echt niet goedkoop is. Aangekomen aan zijn huis gaat plotseling alle buitenverlichting aan. Zoals op een voetbalveld is ieder plekje helder verlicht en is er nergens een plekje met een schaduw. Lopend naar de ingang van zijn huis zie ik voor de deur en alle ramen, de dikke afschuwelijke ijzeren staven, die inbrekers moeten afschrikken. Binnenkomend legt hij verder uit dat hij alle mogelijke elektronische veiligheids apparatuur al heeft geïnstalleerd. Bij het drinken van een lekkere witte Zuid-Afrikaanse wijn gaat plots een deur open, waarachter een ijzeren deur schuil gaat. Ik moet denken aan de deur van de cel van Nelson Mandela. Alle ramen en de deur van de slaapkamer zijn verstevigt met ijzeren staven, het is als een cel, en samen met de versterkte muren rond de villa lijkt dit alles sterk op een gevangenis.

29-11-2006, 11:52 geschreven door GVR  

In de zomer van 1982, na een lange nachtvlucht land ik met British Airways in Kaapstad, Zuid-Afrika. Dit is mijn eerste bezoek aan Zuid-Afrika en ik kan niet wachten om het beter te leren kennen. Gedurende vele jaren is het soms bijna dagelijkse tv nieuws over geweld in Zuid-Afrika als het ware op mijn netvlies gebrand. Reeds op het vliegtuig stel ik vast dat het aantal zwarte passagiers enkel in een zeer klein aantal vertegenwoordigd zijn. Later wordt dit ook bevestigd op het vliegveld, het hotel, in de straten van Kaapstad, in de banken, in de bedrijven Vele jaren later, blijkt dat helemaal anders te zijn, wat ook heel normaal is gezien de samenstelling van de totale bevolking. Nu is de overgrote meerderheid van de mensen die je overal tegenkomt overwegend zwart. Op het vliegveld, staat zoals afgesproken en ook tot mijn groot genoegen, mijn Zuid Afrikaanse collega Eugene, mij op te wachten om mij naar het hotel te brengen. Op weg naar het hotel en na al de wederzijdse gebruikelijke vragen zijn beantwoord , verdiept het gesprek zich een beetje en kom ik te weten dat hij de zoon is van een boer, die vele honderden km weg van Johannesburg, ‘in the middle of nowhere’, is opgegroeid. Dat de zwarte mensen in en rond de boerderij , waar hij is opgegroeid, waarmee hij in contact kwam tijdens zijn jeugd, voor hem inferieur zijn, kan hij niet verbergen. Hij tracht mij uit leggen hoe zoiets als apartheid is ontstaan, mogelijk is, hoe mateloos bekrompen zijn ouders zijn, hoe het leven is op een boerderij uren rijden verwijderd van een winkel, een bioscoop, van de dichtst bijzijnde buren. Ze gaan twee maal per jaar naar Johannesburg, waar ze dan alle etenswaren, kleren en alle andere levensbenodigdheden aankopen voor de volgende 6 maand. Hij herinnerd zich deze uitstappen als kortstondige momenten waar hij als tiener ziet wat de wereld allemaal te bieden heeft, zo oneindig veel meer dan het leven op de boerderij. De eerste maal dat hij werkelijk in contact komt met zwarte mensen is tijdens zijn legerdienst als Zuid Afrikaan in Namibia, waar hij gedurende zijn legerdienst met zwarte soldaten dezelfde slaapzaal moet delen.

Na een verblijf van een week, sta ik samen met Eugene op een vroege zondagmorgen op de Tafelberg. In de verte, aan de horizon, zien we een Boeing 747 verschijnen die in een grote bocht rond de tafelberg vliegt. Ja, het is de British Airways vlucht, die getrouw iedere zondag morgen land op het vliegveld van Kaapstad. In gedachten ben ik even in België, want ik vlieg ‘s avonds , met datzelfde vliegtuig terug naar Europa, naar huis. We genieten samen van het prachtige uitzicht. Niet zover weg van de kust zie ik een eiland. Ja, dat is Robben Eiland, nietwaar. Ik begin vragen te stellen in verband met Nelson Madela, apartheid, maar er wordt telkens totaal ontwijkend geantwoord.

Tijdens mijn verscheidene bezoeken , in de volgende jaren, veranderen zijn ideeën stelselmatig. Ondertussen is hij reeds verschillende malen in Belgie op bezoek geweest en weet hij maar al te goed hoe men over apartheid in België, Europa denkt. Tijdens mijn latere bezoeken stel ik bij hem soms vast hoeveel pijn het hem doet hoe zijn Zuid-Afrika in het buitenland wordt bekritiseerd, naar zijn idee niet begrepen wordt. Soms is het blijkbaar alsof hij zich schaamt een Zuid-Afrikaan te zijn.

In de zomer van 1996 sta ik terug met Eugene op de Tafelberg. Sinds ons eerste bezoek in 1982 op de tafelberg zijn er 14 jaar voorbij gegaan. Zonder enige aanleiding begint Eugene te vertellen over Nelson Mandela, de zo nodige politieke veranderingen die hebben plaatsgevonden. Nu is hij fier op zijn Zuid-Afrika.

29-11-2006, 10:58 geschreven door GVR  

Als je als inwoner van Soweto een job hebt, je chauffeur bent voor een bedrijf in Johannesburg, zul je wel begrijpen dat mijn ‘gastheer’ en gids voor vandaag een grote sociale status geniet in zijn eigen samenleving. Dat merk ik onmiddellijk bij het aankomen bij de ingang van de township waar hij de daar aanwezige politie uitbundig groet. Mijn chauffeur is in opperste stemming, vandaag kan hij zijn vrienden en kennissen laten zien dat hij werkelijk de chauffeur is, in dienst van een bedrijf uit Johannesburg.

Ik besef maar al te goed dat ook ik met eenzelfde uitbundigheid deze politie mensen  maar kan begroeten, dus met veel respect en de tijd ervoor nemend. Ik zie de goedkeuring van mijn gids wanneer er tijdens onze uitgebreide begroeting steeds weer een brede glimlach verschijnt op zijn gezicht. Ter verkenning  rijdt hij eerst door een groot gedeelte van Soweto, waar we ondermeer passeren aan het huis van Desmond Tutu, het huis waar Nelson Mandela is opgegroeid en komen later aan in de buurt waar hij woont . Zijn woning is een eenvoudige tweekamer woning opgetrokken in baksteen. Overal duiken familieleden en kennissen van hem op. Het is een beetje chaotisch , een beetje op zijn Afrikaans, iedereen staat erbij met een  glimlach op zijn gezicht en er wordt gezellig met elkaar gepraat , maar je wordt niet echt aan iemand voorgesteld. Dus vraag je wie , wie is,  anders kom je daar toch nooit achter. In de onmiddellijke buurt is er  te midden van een aantal golfplaten huisjes een klein pleintje, waar er op deze zondagmorgen al een gezellige drukte heerst. Overal zie je kleine schamelige kraampjes waar allerlei, groenten, vlees en vis wordt verkocht. Opeens staat de gids stil en wijst mij een persoon aan, zeggende dat dit zijn kapper is. Hij staat in de open lucht voor een golfplaten huisje, een schamel tafeltje en een schamele stoel, met een tondeuse in de hand, een klant te scheren. De kapper in kwestie stopt onmiddellijk  met scheren en neemt uitvoering de tijd  ons te groeten, met ons te praten. De klant wacht geduldig en mengt zich zelfs in ons gesprek, waar het gesprek al gaat over van welk land ik afkomstig ben, wat ik kom doen in Zuid-Afrika. Dat ik Soweto bezoek vind ook hij een prettige vaststelling. De kapper heeft er vandaag een extra klant bij, ik laat mijn haar bijknippen.

Het wordt steeds warmer en ik vraag mijn gids of hij een adres kent waar we iets kunnen gaan drinken. Hij weet één plaats waar onlangs een ondernemende zwarte vrouw ,  een restaurant heeft geopend. Het is weer een tweekamer woning die heel recent is omgebouwd tot een klein restaurant. Bij aankomst vertelt ze mij fier,  haar eerste  buitenlandse  bezoeker, hoe ze een gedeelte van de tweekamer woning  na de nodige bouwaanvraag, waar ze zo lang heeft moeten op wachten, heeft uitgebreid tot een  klein zaaltje waar 4 tafeltjes kunnen staan. Achter een deur staat een zeer oude frigo en ze toont fier haar voorraad van twee bakken bier en  één bak Coca-Cola. Verder vertelt ze me ook uitvoerig hoe enorm moeilijk het was het nodige, naar onze normen schamelige kapitaal, bij elkaar te brengen. Alsof iedereen op de hoogte was van mijn komst stroomt het kleine gelagzaaltje snel vol met familieleden en buren en ontspint er zich een gezellig gesprek. Na het drinken van enkele biertjes bestel ik  een  eenvoudige Afrikaanse maaltijd, die hoofdzakelijk bestaat uit kip en rijst rijkelijk overgoten met een lekkere saus die samen wordt geserveerd met wat sla, tomaat en komkommer. Als ik de kip in kwestie nog op het kleine erfje achteraan zie rondlopen besef ik dat er nog een lang gesprek zal volgen en er nog wel een paar pintjes zullen gedronken worden, voordat ik aan de lekkere maaltijd kan beginnen. Gelukkig heb ik op mijn vele vorige bezoeken aan Afrika geleerd geduldig te zijn, een beetje geleerd de tijd te nemen voor alles wat je doet en hoef ik ook tijdens het wachten mij niet ongemakkelijk te voelen als er tijdens het gesprek ook een lange stilte zou ontstaan.

Een lange autorit brengt mij terug naar als het ware een andere planeet, Johannesburg, het hotel, waar ik ook vriendelijk wordt begroet en waar ik enkel heel kort op antwoord met een ‘hello’. Op mijn kamer gekomen open ik mijn frigo, waar naast verschillende biersoorten en frisdranken, talloze andere drankjes staan en waar ik na enig nadenken uiteindelijk toch maar kies voor een lokaal gebrouwen biertje.

29-11-2006, 00:00 geschreven door GVR  

Robben Eiland enkel 12 km verwijdered van Kaapstad, was voor honderden jaren een plaats voor uitwijzing, isolatie en gevangenneming, van regeringen voor hun politieke tegenstanders. Gedurende de apartheid was dat niet anders en werden vele Zuid-Afrikaanse vrijheidstrijders daar vastgehouden met de bedoeling om hen te isoleren en hun moraal volledig te ondermijnen. Zo werd  tijdens de 27 jaar dat Nelson Mandela hier op Robben Eiland gevangen zat, deze verschrikkelijke gevangenis  het symbool, in gans de wereld, voor vrijheid.

 

In de haven van Kaapstad ligt  nu de meest bezochte plaats in Zuid Afrika, het Waterfront met zijn hotels, winkels en talloze ontspanningsmogelijkheden voor het grote publiek.Van hieruit vertrekken iedere dag regelmatig boten met toeristen voor een bezoek aan Robben Eiland . Niet nodig te zeggen dat dit vroeger anders was. De enigen die toen de boot namen voor Robben Eiland waren gevangenen en gevangenispersoneel. Het is de zomer van 2000 en ik breng samen met 9 andere Vlamingen   een bezoek aan het Waterfront. Nu, na al die jaren heb ik eindelijk de kans om Robben Eiland te bezoeken. Probeer een aantal mensen te overtuigen samen met mij Robben Eiland te bezoeken, maar iedereen kiest voor een bezoek aan de luxe winkels en een groot winkelcentrum met air conditioner met zijn mooie marmeren vloeren, zijn vele terrasjes met zijn verfrissingen en zoetigheden . Maak even een rekening of ik nog voldoende tijd heb om Robben Eiland te bezoeken , om ‘s avonds met de laatste boot nog terug te kunnen  keren naar Kaapstad. Ik moet snel beslissen en uiteindelijk vertrek ik alleen voor een bezoek naar Robben Eiland. Niettegenstaande Robben Eiland enkel 12 km uit de kust ligt, duurt de boottrip, bijna twee uur .De zee is tamelijk ruw , we bevinden ons op de plaats waar de Atlantische en Indische oceaan elkaar ontmoeten.

Ik bedenk dat een aantal honderden jaren geleden hier de eerste Zuidkaapvaarders zijn aangekomen, die, althans bij goed weer, van hieruit ook een prachtig zicht op de Tafelberg moeten hebben gehad met ervoor een mooie, toen nog totaal door de mens niet aangetaste baai, waar nu Kaapstad is. Ik geraak in gesprek met een  blanke Zuid-Afrikaan die als toerist in eigen land, hij komt van Jahonnesburg, ook op weg is om Robben Eiland te bezoeken. Hij is na zijn militaire opleiding, terecht gekomen bij de politie. Tijdens de apartheid heeft hij als lid van de Zuid Afrikaanse politie, tientallen malen deelgenomen aan razzia’s in  de township, Soweto, in de buurt van Johannesburg, om in te grijpen tijdens momenten van grote onrust en veelal om zwarte mannen te arresteren. Nadat Nelson Mandela pas 10 jaar daarvoor is vrijgelaten, zijn wij allemaal samen, hij met vrouw en kinderen, mijzelf en een heleboel andere toeristen op weg naar Robben Eiland om aldaar vast te stellen hoe onmenselijk de gevangenen aldaar werden behandeld. Hij verteld  over Nelson Mandela en in zijn stem klinkt een zekere blijheid dat Zuid Afrika zonder veel kleerscheuren, politiek zoveel is veranderd is in zo een korte tijd.

Op het eiland aangekomen worden we met een bus rondgereden  naar de verschillende bezienswaardigheden op het eiland De gids op de bus is een zwarte mevrouw, een dochter van iemand die ook lange tijd was opgesloten op Robben Eiland. Zij verteld  hoe hard het leven was, om  als een dochter van een vrijheidsstrijder, een vijand van de staat, op te groeien in een systeem van ‘apartheid’ en een goed diploma te behalen .

Er is een prachtig stukje kust, een kleine baai bestaande uit veel keien en een smal strookje strand met mooi wit zand. Van hieruit heb je het mooist mogelijk uitzicht op Kaapstad en de Tafelberg. Hier zijn Nelson Mandela en zijn medegevangenen vele duizenden keren gepasseerd. Van hieruit hadden ze een zicht op Zuid-Afrika, het enige ‘contact’ wat ze gedurende vele jaren nog hadden met hun land, het land van hun fiere voorouders. Het land waarvan de nakomelingen van hun voorouders in verdrukking leven. De reden van hun verzet, de reden van hun gevangenneming, hier, op Robben Eiland. Ik kan de verleiding niet weerstaan een klein keitje op te rapen. Het blijkt de vorm te hebben van een voetafdruk. De symboliek die ik er in zie is die van de voetafdruk van Nelson Mandela , een te volgen voetspoor van geweldloos verzet en verzoening.

 
Onze gids in de gevangenis  is een oude Zuid Afrikaanse vrijheidsstrijder, medestander van Nelson Mandela, die ook een aantal jaren samen met hem hier was opgesloten. Hij beschrijft op een  onnavolgbare manier hoe de bewakers minutieus hun taken uitvoerden, hoe ze de onmenselijk reglementen feilloos uitvoerden die er moesten  toe leiden om de moraal van de gevangen te breken. Ook beschrijft hij precies hoe Nelson Mandela erin slaagt, niettegenstaande de toepassing van deze onmenselijke reglementen, de moraal voor zichzelf en zijn medegevangen hoog te houden. Hier en daar is er zelfs een verhaal waaruit blijkt dat een of andere bewaker, af en toe, een heel klein beetje afwijkt van de onmenselijke reglementen, een beetje menselijkheid  toont.

Tijdens het bezoek aan de gevangenis staan we plots op de plaats, de cel, waar Nelson Mandela, zoveel jaren heeft vertoefd. Samen met een aantal mensen sta ik hier een tijdje stil, uit respect, terwijl de gids en alle anderen doorlopen. Iedereen verzonken in zijn eigen gedachten. Hier is het dus allemaal gebeurd, zo een korte tijd geleden. Vandaag zijn er nog talloze plaatsen in de wereld waar gelijkaardige wreedheden gebeuren, ergere wreedheden. Kan zoiets bij ons in onze ‘ontwikkelde’ samenleving opnieuw gebeuren? Leren we wel voldoende van de geschiedenis, deze recente geschiedenis, om het anders te doen?

29-11-2006, 00:00 geschreven door GVR