Ik ben Eric De Bruyn
Ik ben een man en woon in Wuustwezel (België) en mijn beroep is pensionado.
Ik ben geboren op 20/10/1955 en ben nu dus 68 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Middelnederlands / laatmiddeleeuwse kunst.
Studies Germaanse Filologie 1973-1977 - Universiteit Antwerpen. In 2000 gepromoveerd aan de KU Brussel
WEMELDINGEN
Tijd is ruimte in beweging
19-02-2012
BOEK: 1830 (Rolf Falter) 2005
1830. DE SCHEIDING VAN NEDERLAND, BELGIË EN LUXEMBURG
(Rolf Falter) 2005
[Lannoo, Tielt, 2005, 350 blz.]
Aangezien een heleboel signalen erop wijzen dat het Koninkrijk België op zijn laatste benen loopt, is het niet onlogisch zich een keertje af te vragen hoe het allemaal begonnen is, way back in 1830. Dit boek van Rolf Falter (historicus en journalist van de krant De Tijd) hadden we al lang opgemerkt in de bibliotheek, maar pas nu hebben we het ook van kaft tot kaft gelezen. Het bezig zijn met deze monografie heeft ons overigens terdege doen beseffen hoe weinig de afscheuring van Nederland en het onafhankelijk worden van België lééft bij ons. Wij kunnen ons niet zo direct ook maar één film, boek of tv-serie voor de geest halen waarin deze toch niet onbelangrijke periode in de Belgische geschiedenis aan bod komt. Merkwaardig toch. Het is ongetwijfeld nog maar eens een signaal dat het concept België niet echt lééft in Vlaanderen en Wallonië.
Dankzij Rolf Falter hebben wij wat meer hoogte gekregen van die woelige jaren 1830-1831, al hebben we na deze leeservaring niet echt de indruk dat we de stof nu beheersen. Het blijft veeleer bij een eerste, algemene kennismaking met de materie, wat gedeeltelijk veroorzaakt wordt door de schrijfstijl van Falter. Hij vertoont namelijk de neiging om nogal veel namen door en achter elkaar te gebruiken, waarbij de lezer niet altijd (meer) weet over wie het precies gaat, en bovendien springt hij vaak heen en weer in de tijd, wat eveneens verwarrend werkt. Het ene moment gaat het over 4 oktober, dan plots wordt er iets gezegd over 22 oktober, en vervolgens zitten we weer bij 4 oktober. Voor iemand die de materie beheerst, vormt dit wellicht geen probleem, maar de lezer die voor het eerst met dit stukje geschiedenis kennismaakt (zoals wij), was ongetwijfeld gebaat geweest bij een striktere chronologische behandeling van de stof. In het exemplaar dat wij lazen, heeft overigens een onbekende, maar blijkbaar goed ingelichte vorige lezer allerlei kleine foutjes verbeterd. Op pagina 15 bijvoorbeeld is Louis XVIII veranderd in Louis XVII, op pagina 107 blijkt luitenant-generaal Jean-Victor de Constant Rebecque niet van Franse maar van Zwitserse adel te zijn en op bladzijde 188 wordt vermeld dat Lillo op de linkeroever van de Schelde ligt, wat uiteraard de rechteroever moet zijn. Het gaat weliswaar telkens om details, maar een goede indruk maakt het toch niet. De kanjer van een contaminatiefout op pagina 184 (spoedig arriveerde ook Mellinet aan ) doet dat al evenmin. Over het algemeen is Falters tekst echter goed leesbaar, dat dient toegegeven.
Wij hebben in elk geval een aantal dingen bijgeleerd waarvan we vóór lezing van dit boek totaal geen benul hadden. Zo wisten wij niet dat Antwerpen (dat nochtans een bloei kende onder de regering van Willem I en dus sterk orangistisch gezind was) op 27 oktober 1830 door de Nederlanders zwaar gebombardeerd werd en dat Nederlandse troepen in het begin van augustus 1831 Belgïe zijn binnengevallen (waarna Frankrijk België uit de nood is komen helpen). Interessant is ook dat de Belgen aanvankelijk twijfelden tussen een republiek en een monarchie als staatsvorm (pas op 27 november 1830 stemde een meerderheid in het Nationaal Congres voor de monarchie) en dat het er even naar uitzag dat het grondgebied van België zou verdeeld worden tussen Frankrijk, Pruisen en Nederland, waarbij Antwerpen een vrijhaven onder Engels gezag zou geworden zijn. Wat volgens ons geen enkele Belg weet, is dat wij vóór koning Leopold I enkele maanden een regent hebben gehad: baron Erasme-Louis Surlet de Chokier, een kweker van Spaanse merinosschapen uit Haspengouw. Relevant is ook dat het Voorlopig Bewind in oktober 1830 reeds beslist had om zijn besluiten enkel in de Franse taal bekend te maken.
Na lezing van 1830 kennen wij weliswaar de grote lijnen van wat zich in 1830-31 in de Lage Landen heeft afgespeeld, maar om meer vertrouwd te raken met de materie zal ongetwijfeld het lezen van nog enkele andere boeken nodig zijn. Een leuk privé-weetje dat we uit Falters monografie haalden, is overigens dat de Hollandse prinsen Frederik en Willem op zondagavond 29 augustus 1830 in Merksem (naar verluidt een dorpje ten noordoosten van Antwerpen) aankwamen, waar het net kermis was. Tegenwoordig is het eind augustus nog altijd kermis in Merksem, ons geboorteplaatsje.
De 25-jarige Kaat Bollen studeerde psychologie en seksuologie aan de KU Leuven, maakte haar masterthesis over schaamhaar, werd in Vlaanderen een beetje bekend dankzij de tv-quiz De Pappenheimers en mocht samen met Humo een enquête over schaamhaar organiseren. Dat alles resulteerde nu in een populariserend boekje voor het (zeer) brede publiek over schaamhaar. Laat ons hopen dat de tekst van dit boekje niet de tekst van Kaats thesis is, want het is inderdaad in hoge mate populariserend allemaal en meer dan wat beschaafd koffietafelgeleuter met links en rechts wat matig interessante weetjes wordt niet geserveerd.
De oppervlakkigheid van het geheel wordt (onder meer) mooi geïllustreerd door wat gezegd wordt over schaamhaar in de middeleeuwen. Het thema schaamhaar in de middeleeuwen wordt op één kleine pagina afgehaspeld, en op de volgende kleine pagina zitten we al meteen in de jaren twintig van de twintigste eeuw. Dat had toch rustig wat uitgebreider gemogen, met wat meer verwerking van cultuurhistorisch materiaal. Zoals bijvoorbeeld de passage uit de dertiende-eeuwse Roman de la Rose waarin de Oude Vrouw jonge meisjes een les geeft in erotiek en onder meer aanraadt het schaamhaar te verwijderen: En als goed meisje, jong en fijn, / houdt zij haar venuskamer rein, / goed opgevoed kan zij t niet hebben / dat die volhangt met spinnewebben, / die brandt of scheert ze weg: geen beurt / die minnaars ooit bij haar besmeurt [vertaling van Ernst van Altena in Roman van de Roos ed. 1991: 355]. En ook een passage uit Erasmus Lof der Zotheid (1509) waarin gespot wordt met oude vrouwen die nog steeds het oerwoud tussen hun benen wieden [Morias Enkomion ed. 2004: 91], had in een boekje als dit niet misstaan. We pikken er nu als voorbeeld het deelthema schaamhaar in de middeleeuwen uit, maar de flodderige uitwerking van dit deelthema is exemplarisch voor de rest van de tekst.
Maar goed. Twee dingetjes hebben we toch bijgeleerd. Ten eerste de term hirsutisme: een aandoening waarbij er sprake is van overdreven lichaamsbeharing bij vrouwen. En ten tweede een pakketje adviezen om het ontstaan van jeuk, rode bultjes en puistjes na het scheren van schaamhaar te beperken: na het scheren overvloedig spoelen met koud water (de poriën sluiten zich dan en er is minder kans op infecties), vervolgens droogdeppen met een schone handdoek (deppen is zachter voor de huid dan gewoon afdrogen) en insmeren met een vochtinbrengende crème [p. 105]. Naar verluidt levert trimmen veel minder problemen op. Waarvan akte.
