Volledig verkleumd zakte Stef neer op het bankje. Wat een geluk dat De Lijn voor deze bushalte wat extra budget voorzien had en een plexiglazen kooi rondom het bankje had neergepoot. De plotse sneeuwvlaag had hem verrast, en aangezien hij niet gekleed was voor een tocht door het witte sneeuwtapijt, waren zijn dunne schoenen volledig nat en begonnen zijn tenen paarsblauw uit te slaan. Hij vormde een kommetje met zijn handen en blies er warme lucht in, als poging tot verwarming. Veel hielp het helaas niet, en nadat hij zijn kap wat verder over zijn ogen trok besloot hij te berusten in zijn lot. Wachten op de bus, altijd maar wachten. Hij was het gewend, hij had nooit anders gedaan.

Stefan Peters, Stef voor de vrienden, was een jonge kerel van zeventien winters oud. Helaas voor hem was net deze zeventiende winter extra koud, waardoor hij nu in het verlaten bushokje terecht was gekomen, midden in de polder. Terwijl hij zijn best deed om niet te veel te rillen, kreeg het bevroren polderlandschap rond hem een deken van witte vlokken over zich heen. Enkele Canadese ganzen lieten met een luid gekwek weten dat ze de aanwezigheid van de indringer niet op prijs stelden, waarna ze hun vleugels uitsloegen en in de grijze avondschemering verdwenen. De zon begon al achter de horizon te verdwijnen en gaf de verse sneeuw een oranje tint. Stef merkte niets van dit winterse natuurfenomeen. Hij zat met gefronste wenkbrauwen de dienstregeling te bestuderen, en kwam tot de conclusie dat het nog een tijdje zou duren eer er een bus zou passeren. Hij besloot zich maar in te nestelen in een hoek van het bushok en sloot zijn ogen.

Eerder die dag was Stef zijn grootmoeder Maria gaan bezoeken. Ze woonde in een klein gehucht vlak tegen de grens tussen België en Nederland. Toen Stef klein was had hij het altijd verwonderlijk gevonden hoe mensen wisten dat net hier de lijn liep tussen twee landen. Hij zocht, gedreven door de typerende nieuwsgierigheid van een achtjarige, naar iets dat op een lijn kon lijken in de buurt van de grenspaal, maar zonder succes. Zijn opa, een verstandige man die heel zijn leven als metser had gewerkt en nog altijd vol trots terugdacht aan al de gebouwen die dankzij zijn vakkennis nog steeds rechtstonden, wandelde verder met zijn kleinzoon en vertelde hem dat er niet echt een lijn liep. ‘Het is eerder een idee. Een soort van afspraak. Om de mensen duidelijk te maken waar hun land loopt.’ Stef dacht hier even over na. ‘Maar opa, waarom moet er dan zo iets zijn? De mensen zijn toch allemaal hetzelfde? Die lijn is toch niet nodig?’ ‘Jongen’, zei Stef’s opa, ‘moesten de grote mensen hetzelfde denken zou de wereld een veel betere plaats zijn. Maar jammer genoeg hebben mensen graag iets om ruzie over te maken, en daar is zo’n lijn heel goed voor. Want niemand weet precies waar ze juist moet lopen. En dan gaan ze ruzie maken.’ ‘Dat vind ik maar raar, opa’, bedacht Stef zich. Later, tijdens de geschiedenislessen, zou hij merken wat voor ellende zo’n fictieve lijn kan veroorzaken. Toen Stef inzicht in het reilen en zeilen van de wereld begon te krijgen, werd hij ook met de hardheid van het bestaan geconfronteerd, toen de kankercellen die zijn grootvader al 3 jaar in hun greep hielden de overhand haalden. Sindsdien bezocht Stef elke twee weken zijn grootmoeder, om haar eenzaamheid zoveel mogelijk te beperken.

Twee kilometer verwijderd van het huis van zijn grootmoeder liet zijn fiets het afweten.

Er zat niets anders op dan te voet verder te gaan. In de terugweg zou hij dan wel naar de bushalte wandelen een paar kilometer verderop, en van daaruit naar huis vertrekken. Zijn ouders waren een weekendje naar de zee, en konden hem dus niet komen ophalen. Bij zijn oma aangekomen onderging Stef het traditionele vragenvuur. Hoe het op school ging, of hij wel goede punten halen, of er misschien een vriendinnetje was. En net zoals hij de vorige keren had geantwoord zei hij ook nu weer dat alles goed ging. Het oude vrouwtje glimlachte, ze begreep het. Stef had een ongelooflijke bewondering voor deze vrouw, en ergens had hij spijt dat hij nooit eerlijk tegen haar was.

Maar hij vond dat zijn eigen dagdagelijkse ellende niets voorstelde naast het leven van deze vrouw wiens leven gekenmerkt was door tegenslag en afscheid. Ze verloor haar moeder in de Tweede Wereldoorlog na een bombardement, moest dan zelf maar op 14-jarige leeftijd stoppen met school om de rol van huisvrouw te bekleden.

Terwijl haar vader tot laat in de fabriek ging werken zorgde zij voor haar kleinere broertjes en zusjes. Toen die allemaal groot genoeg waren en voor zichzelf konden zorgen ging ze aan de slag in de plaatselijke textielsector als naaister, om wat meer geld te verdienen.

In die tijd gingen de jongeren nog naar de kermis om een vriendje of vriendinnetje te vinden in plaats van daarvoor een site met jonge Russische meisjes te raadplegen. Nadat Maria Stef’s opa had ontmoet in ‘De rups’ kon ze voor het eerst in haar leven van haar volwassenheid genieten. Ze trouwden, en niet veel later was ze zwanger van haar eerste kind. Tot hun geluk plots werd verstoord door een miskraam. Maria was er kapot van. Ze belande in een depressie met de vrees dat haar kinderwens nooit zou uitkomen. Twee jaar later beviel ze, na negen maanden van bang afwachten van een flinke zoon, die op zou groeien en op zijn beurt ook een zoon zou krijgen. Zeventien jaar later zou dat kind terugdenken aan de harde jeugd van zijn grootmoeder en blij zijn dat het lijden bij hem beperkt bleef tot de koude vloer van het bushok.

Toch had Stef zijn bedenkingen bij die vaststelling. Want als je de verhalen hoort van hoe je ouders en grootouders elkaar hebben ontmoet, lijkt het allemaal veel te perfect. Ze werden verliefd, gingen samenwonen en stichtten een gezinnetje. Geen sprake van afwijzingen, gebroken harten en liefdesverdriet. Daarvan had Stef zijn portie wel gehad, en hij twijfelde erg aan het feit of zijn verdere levensloop even idyllisch zou zijn als die van zijn ouders. Want de ware liefde leek zijn pad nog niet gekruist te hebben, en het zag er naar uit dat ze ook op deze koude avond hem niet zou komen verwarmen. In de loop van zijn secundaire schoolcarrière had Stef maar enkele meisjes gehad die een diepe indruk op hem gemaakt hadden, maar zelf wist hij niet hetzelfde gevoel te creëren bij hen. De amoureuze tegenvallers veranderden zijn kijk op relaties, en meestal reageerde hij maar bitter en cynisch op de liefdesperikelen van zijn leeftijdsgenoten. Hij was niet voor zo’n lot weggelegd, en hij bedacht zich dat hij er zich maar beter bij zou kunnen neerleggen. Want van romantische plannen was nog niet veel in huis gekomen, en hij herinnerde zich een stukje tekst uit een lied dat hij vroeger vaak uit zijn vader’s platenspeler hoorde komen. “All romantics meet the same fate someday. Cynical and drunk and boring someone in some dark cafe.” Stef besloot uit zijn ervaring met de romantiek dat dit een behoorlijke levenswijsheid was, zij het een niet zo optimistische. Maar optimisme is maar zelden waarheidsgetrouw.

Aan de stroom van melancholische gedachten kwam abrupt een einde toen in de verte twee lichten opdoemden in de nachtelijke duisternis. Stef klauterde moeizaam recht, tastte naar zijn buskaartje en stapte in. Hij rekende snel af met de chauffeur die duidelijk verbaasd was dat iemand zo laat op zulke afgelegen plek nog op de bus had gewacht. De verbazing verplaatste zich al snel naar Stef’s gezicht, toen hij merkte dat hij toch niet alleen op de bus was. Halverwege zat, verscholen onder een dikke wollen muts en dito sjaal een meisje. Haar ogen waren donkere poelen die hem verwonderd bekeken. Zwarte lokken kwamen van tussen haar wintervacht door, en met een uitnodigende glimlach keek ze haar nieuwe medepassagier aan. Stef vergat alles wat hij in de afgelopen twee uur gedacht had en zette zich zonder verder na te denken naast het meisje. Die avond herhaalde de ontmoeting tussen zijn ouders zich.

31-01-2010, 00:00 geschreven door Mattias  

Winterlief - Een kortverhaal naar een lied van ‘De Mens’

Het was een druilerige herfstdag, halfweg oktober. Zo’n dag waarop je wenste dat de aarde een paraplu had in plaats van een ozonlaag - zonder gat erin welteverstaan. Maar toch was ik buiten. Dat was, gezien de omstandigheden, op zijn minst merkwaardig te noemen. Ik ben namelijk nooit echt een buitenmens geweest.  Terwijl de buurjongetjes buiten vuurtjes stichtten en bommetjes gooiden in het parkje achter ons huis, zat ik mijn droomhuis te bouwen uit Lego. Zonder dak natuurlijk, anders kon ik de gele versie van mezelf niet in de woning verplaatsen. Mijn ouders zeiden me toen vaak dat ik veel fantasie had. Dat was niet waar. Ik kon gewoon grootse dingen beleven met iets kleins. En ik had een zwak voor die riddertjes van nog geen pink groot.

Op die bewuste najaarsdag voelde ik me net als dat huis zonder dak van toen. Mijn gedachten vlogen alle kanten op, de airco in mijn hoofd was kapot. Terwijl ik doelloos door de straten liep, liet ik me door mijn onderbewustzijn leiden. Zo kwam het, dat ik op de tonen van een jong Brits bandje het park instapte. Het veel te luid zetten van muziek was één van mijn onverbeterlijke kantjes. Ik denk zelfs dat ik het gebrul van mijn moeder meer gehoord heb dan mijn lievelingsnummer. Daar had ze maar bij moeten nadenken, toen ze mijn (toen nog) langharige, in leren jas gehulde vader de eerste keer kuste. Het zal een spannende strijd worden om wat het eerst om zeep is: mijn gehoor of haar stem.

Ondertussen was ik met mijn handen het ritme van het net ingezette nummertje aan het tikken op mijn afgesleten jeans, toen ik haar plots zag zitten. Ze zat aan de rand van de vijver, met haar rug naar me toe. Voor het eerst die dag vergat ik hoe koud de noordenwind wel niet was, die haar haren uitnodigend naar me deed waaien. Ik besloot op de uitnodiging in te gaan. Gelukkig stond de zon nog net hoog genoeg om met een stralenbundeltje haar haren een subtiele glans mee te geven. Geloof me, zo’n clichés vrolijken je grijze dagje op. Ik was blij dat ik die ochtend mijn stoute schoenen had aangedaan, want zonder nadenken week ik van het rechte pad af, het met bladeren bestrooide grasveld op. Toen ze mijn voorzichtige geritsel opving, besefte ik hoe weinig mijn zwembrevetten voorstelden. Ik had meer schrik om in haar ogen te verdrinken, dan om die ene kilometer opnieuw te zwemmen waar ik in de lagere school zo tegen had opgekeken. ‘Zet u’ zei ze, alsof ze mij verwachtte. Ik was opgelucht dat ze geen hoge verwachtingen had.

Toen ik me naast haar zette voelde ik mijn lichaam uit een veel te vroeg begonnen winterslaap komen. Zij zat, met haar knieën opgetrokken tegen zich, in het water te staren. Toen ik naast haar ging zitten richtte ze haar blik weg van het water, mijn kant uit. ‘Ik ben een herfstmens’, liet ze me weten. Blij dat ze onze tijd niet wou verspillen aan zinloze openingsvraagjes, zei ik dat mijn favoriete seizoen toch wel de zomer was. ‘Veel te saai’, gaf ze als antwoord. Ik was een beetje verbaasd. Aan haar kleurtje zag ik dat ze haar zomer nochtans goed benut had. Ik vroeg haar wat ze dan zo leuk vond aan de herfst. ‘Alles gaat verloren. En na een tijdje van kou en donker komt toch alles weer terug, alsof het nooit anders was. Dat vind ik mooi’. ‘Zou je dan niet liever een hele tijd lente hebben?’ was mijn vraag daarop. ‘Dat zou het hele idee van de lente verpesten. Kijk, nu gaat alles kapot, maar je weet dat het ooit terug goed komt. Daardoor maak ik me geen zorgen, alles komt toch terug in orde na een tijdje van stilte en rust. Moest het heel de tijd lente zijn, zou niemand stilstaan bij hoe mooi het dan wel is. Dan stelt het niets voor.’

Ik dacht even na over wat ze zonet gezegd had, en kon er de waarheid wel van inzien. Na een tijdje begon ze opnieuw. ‘Daarom ben jij zo verward. Als je heel de tijd in de zomer leeft, gun je dingen nooit de kans en tijd om dood te gaan. En dan komen ze ook niet terug. Je hecht er alleen altijd maar minder en minder waarde aan.’ Ik was verbaasd over hoe ze dat kon zeggen, ik had haar tenslotte nog maar net ontmoet. ‘Dan moet jij toch eenzaam zijn, als je heel de tijd dingen laat inslapen en ze nooit de kans geeft om te ontluiken?’ Ze haalde een lok haar uit haar gezicht en antwoordde verbaasd. ‘Hoezo eenzaam? Ik heb al veel verhalen gehoord over mensen die zich wel aan liefde overgeven, en uiteindelijk verliezen ze zichzelf. Zolang ik mezelf niet verlies, ben ik nooit echt eenzaam.’ Ze pauzeerde even, wreef een blaadje van haar schouder. ‘Maar het is wel leuk om af en toe wat gezelschap te hebben’, vervolgde ze. ‘Ik doe mijn best’ zei ik. ‘Laten we wat wandelen, het is niet de tijd van het jaar om wortel te schieten.’ Ik hielp haar recht, en we vervolgden onze weg. We zeiden niet veel, maar we wisten dat wat we zeiden waar was.

Ondertussen begon te schemeren. We besloten om de nacht niet op onze hoofden te laten vallen. We namen de trein en zetten ons aan het raampje, waar we in de stilte met elkaar bleven praten. We hadden geen bestemming, daar dachten we niet bij na. Voor het eerst in mijn schoolcarrière was ik blij dat ik mocht blijven zitten, naast haar op het bankje.  Toen de zon de daken in brand begon te zetten hebben we elkaar vaarwel gezegd, en nooit meer terug gezien. Maar sindsdien ben ik een wintermens geworden. Omdat ik wist dat ik met haar herfst, mooi gestorven was.

26-10-2009, 00:00 geschreven door Mattias