Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek. Dank u !
Zoeken in blog
De Eerste Wereldoorlog Dag na Dag
23-08-2014
23 augustus : Mons... het einde van de Slag der Grenzen
In Mons/Bergen ontmoet tegen het einde van de 'Slag der Grenzen' de British Expeditionary Force het Duitse eerste leger van Generaal Alexander von Kluck.
De numeriek onderbemande Britten weren de eerste aanval af en doden veel Duitse soldaten met hun accurate snelvuur.
Daarna dringen Duitse aanvallen de Britten vijf kilometer achteruit.
Omdat Lanrezac's 5de Franse leger zich wat naar het oosten heeft teruggetrokken, moeten de Britten wijken.
Bergen betekent het einde van de Slag der Grenzen.
Voor de Duitse stafchef Helmut von Moltke lijkt de uitgebreide reeks gevechten een grote overwinning in te luiden.
Onder de Franse manschappen zijn er velen gesneuveld op het veld van eer (ongeveer 300.000) en zowel de Fransen als de Britten trekken zich georganiseerd terug.
Op grond daarvan past von Moltke het Plan Schlieffen verder aan.
Hij beveelt zijn troepen in noord-oost Frankrijk hun opmars naar Parijs voort te zetten, maar stuurt de voor hen bedoelde versterkingen naar de Elzas voor een nieuwe aanval.
Verder stuurt hij twee korpsen van de Duitse rechtervleugel naar het oostfront waar de Russen sneller dan verwacht mobiliseren.
Andere Duitse eenheden van die belangrijke rechtervleugel moeten de door de Fransen bezette vestingstad Maubeuge en Antwerpen belegeren waar een groot deel van het Belgisch leger standhoudt.
Moltke evalueerde de strategische situatie verkeerd, deels door de beperkte communicatie met zijn legerbevelhebbers.
De Franse opperbevelhebber Generaal Joseph Joffre daarentegen, erkende dat, hoewel er velen sneuvelden, de moraal bij zijn troepen hoog blijft.
Joffre die nu de locatie van de Duitse troepen kent, bereidt een tegenaanval voor in noord-oost Frankrijk.
Zijn troepen die vechten tegen de Duitsers moeten echter hun georganiseerde terugtrekking voortzetten, terwijl de legers in Verdun in positie blijven en zullen dienst doen als ankerplaats voor het offensief.
Twee nieuwe legers, het 6de onder Generaal Michel Maunoury en het 9de van Generaal Ferdinand Foch, worden samengesteld.
Joffre wil het 6de leger ten westen plaatsen van de uiterst rechtse Duitse vleugel die door noord-oost Frankrijk trekt.
Het 9de moet de linie steunen die oprukt naar de Duitse troepen die zich ten noord-oosten van Parijs bewegen.
Even wordt het plan gedwarsboomd door de snelheid van de Duitse opmars, die de Fransen en de Britten verder zuidwaarts dringt.
Terwijl de Duitsers zich voorbereiden op een confrontatie met de Russen in Oost-Pruisen, lanceren hun Oostenrijks-Hongaarse bondgenoten een offensief rond Lemberg
in de provincie Galicië in het door Rusland gecontroleerde Polen.
Voor het plan, uitgedokterd door de Oostenrijks-Hongaarse stafchef Generaal Franz Conrad von Hötzendorf, moeten drie legers optrekken over een 320 km lang front.
De slag bij Lemberg, nu Lviv in Oekraïne, was een grote veldslag aan het oostfront tussen het Russische Rijk en Oostenrijk-Hongarije in de Oostenrijkse provincie Galicië.
De slag vond plaats van 26 augustus 1914 tot 11 september 1914.
De slag eindigde met de inname van Lemberg door de Russen.
Hun doel is vier legers te verpletteren van Generaal Nicolai Ivanov's Russische zuid-westelijke legergroep, gelegerd ten zuid-westen van de uitgestrekte Pripjat-moerassen in het grensgebied.
De Oostenrijks-Hongaarse opmars begint goed, met de terugdringing door het 1ste leger van het Russische 4de leger bij de Slag van Krasnik.
Het eerste Oostenrijkse-Hongaarse leger onder Viktor Dankl bewoog zich noordwaarts richting Brest om de spoorweg van Warschau naar Kiev af te snijden.
Dankl viel aan en dreef het Russische Vierde Leger van Hermann Baron von Salza terug in wat later de Slag bij Krasnik zou heten.
Rechts van Dankl dreef het Vierde Oostenrijkse-Hongaarse leger het Russische vijfde Leger terug onder Pavel Plehve.
Terwijl de Russen in het noorden werden teruggedreven, voerde de Oostenrijkse legergroep Kovess een gelijktijdige aanval uit tegen de linkervleugel van Ivanov en de Russen werden ook hier teruggedreven.
Aan het zuidelijke front had Ivanov het derde Russische leger onder Nikolaj Roezski en het achtste Russische leger onder Aleksej Broesilov.
Broesilov en Roezski sloegen terug en dreven de Oostenrijkse-Hongaarse legers ver terug.
Het lukte de Oostenrijkse-Hongaarse legers niet om de Russische aanval te stoppen.
Deze aanval werd bekend als de Slag bij Gnila Lipa.
Terwijl de volledige Kovessgroep zich terugtrok, liet Conrad troepen van het noordelijke front overplaatsen, hij geloofde dat de Russen daar voldoende waren verslagen.
Dit was niet het geval en de Russen vormden nog wel degelijk een mogelijke bedreiging.
Ivanov gaf het vijfde leger onder Plehve opdracht aan te vallen.
Het Oostenrijks-Hongaarse leger werd teruggedreven terwijl ze troepen verplaatsten/overbrachten naar het zuiden.
Deze aanval werd bekend als de Slag bij Rava Ruska.
Het Oostenrijkse tweede leger werd snel teruggeroepen uit Servië maar het was al te laat en het volledige Oostenrijkse front stortte in in Galicië en de Russen namen Lemberg in.
De Duitse troepen kunnen Samsonov's opmars in Zuidoost-Pruisen vertragen in een dagenlang gevecht bij Orlau-Frankenau.
Intussen kunnen andere Duitse eenheden zich concentreren op het nabijgelegen Tannenberg voor hun komende gevecht tegen de Russen.
Het Russische opperbevel beseft nog steeds niet dat zijn ongecodeerde radioverkeer afgeluisterd wordt door de Duitsers, die alles weten over de legersterkte, de voorzieningen en de plannen.
De Slag om Leuven begon eigenlijl al op 4 augustus 1914, toen de Duitsers België binnenvielen.
De twintigste was Leuven reeds bezet. De bezetting was rustig verlopen. Althans, zo leek het.
Op 25 augustus ging het bericht rond dat er Engelse en Belgische soldaten onderweg zouden zijn. Op een bepaald moment werden er - volgens Duitse soldaten - vuurpijlen afgeschoten.
Meteen daarna zou er vanuit enkele huizen geschoten zijn op de Duitse troepen, zelfs vanuit hotels waar Duitsers logeerden.
De soldaten drongen die huizen binnen, schoten iedereen neer die ze gewapend vonden en staken de woningen in brand.
De onrust duurde enkele dagen, totdat de inwoners uit Leuven moesten vertrekken, waarna op 29 augustus de stad in brand werd gestoken.
Grote delen rond het station en in het centrum werden in de as gelegd. Alleen het stadhuis werd beschermd.
Door toedoen van Professor Lodewijk Scharpé kon de buurt van het Groot begijnhof gevrijwaard blijven van zinloze vernieling.
Het resultaat van de brandstichting: 1081 huizen werden helemaal vernield en 209 burgers kwamen om, waaronder eenentwintig vrouwen, zes geestelijken, elf kinderen (één van zes maanden) en drie tachtigjarigen.
De Belgische Regering gaf een andere, waarschijnlijk accuratere, beschrijving: het Belgische offensief had in het begin genoeg succes om een aantal Duitse eenheden op de vlucht te doen slaan, deze eenheden trokken zich terug op Leuven,
ook al nadat het offensief gestrand was op een aantal kilometers van de oude universiteitsstad, in het donker zag de Duitse bezettingsmacht van Leuven de soldaten die naar de stad toe trokken
als Belgen en openden het vuur, enkel na een bloedbad onder hun eigen mannen te hebben aangericht bemerkten ze dat ze geen Belgische soldaten tegenover zich hadden,
mede omdat de Belgen al aan het terugtrekken waren naar Antwerpen.
De woede en frustraties in het Duitse leger bereikten hierdoor het kookpunt.
Handig gebruik makend van het franc-tireur fabeltje waar de soldaten zo bang voor waren, gaf de Duitse legerleiding het bevel om Leuven te brandschatten.
De Sint-Pieterskerk (Leuven) verloor haar dak, de kunstwerken binnen vielen ten prooi aan de vlammen.
Eén van de ergste vernielingen was die van de universiteitsbibliotheek.
Naar schatting 1000 handschriften, 800 incunabelen en 300.000 boeken, verzameld doorheen de 500-jarige geschiedenis van de universiteit, gingen verloren.
Deze daad leverde de Duitsers de naam van respectloze 'barbaren' op en veroorzaakte over de gehele wereld een schok van ongeloof en woede.
De Slag bij Le Cateau was in wezen een achterhoedegevecht van de Britten eind augustus 1914 tijdens de geallieerde terugtocht aan het westelijk front
als gevolg van de aanhoudende Duitse overwinningen bij de vier zogeheten grensgevechten.
Op de avond van 25 augustus werd het 2de Britse legerkorps, geleid door generaal Smith-Dorrien, bij Le Cateau (voluit Le Cateau-Cambrésis,
plaats in Noord-Frankrijk met in 1901 10.297 inwoners) op de hielen gezeten door het 1ste Duitse leger onder generaal v. Kluck.
Smith-Dorrien had drie divisies en een klein cavaleriekorps tot zijn beschikking, maar was gescheiden van het 13 km naar het oosten bij Landrecies opgestelde 1ste legerkorps van Haig,
en stelde vast, dat hij zich niet lang meer aan een confrontatie met de Duitsers zou kunnen onttrekken. Hij besloot de volgende morgen het gevecht aan te gaan.
Zijn troepen waren vermoeid omdat ze zich dagenlang naar een uitweg hadden gevochten en Smith-Dorrien was ervan overtuigd dat het zowel psychologisch als tactisch geboden was
om nu de gevechtshouding aan te nemen. Maar de opperbevelhebber van het Britse expeditieleger, de BEF, Sir John French, had juist 25 augustus 's avonds bevolen verder terug te trekken,
en nam Smith-Dorrien diens beslissing kwalijk, ondanks de kans op succes.
Een bitse woordentwist ontbrandde tussen beide mannen, en dat leidde er later ten slotte toe dat Smith-Dorrien van zijn commando werd ontheven, onder het voorwendsel dat hij ziek was.
Smith-Dorrien had geluk dat er slechts drie divisies van het 1ste Duitse leger beschikbaar waren voor de strijd.
Kluck zelf, samen met zijn legergroep in het oosten, was te ver verwijderd om ondersteuning te kunnen bieden.
In plaats daarvan werden uit het westen twee legerkorpsen aangevoerd om te pogen de BEF in te sluiten, wat door het 6de Franse leger onder generaal Maunoury verhinderd werd.
Duitse artillerie begon 's morgens vroeg de volgende dag, 26 augustus, een bombardement op het 13 km, in wezen open terrein, dat de troepen van Smith-Dorrien bezet hielden.
Het spervuur ging door tot de middag aanbrak waarna de Duitse infanterie oprukte.
Het lukte de Britten, die hoofdzakelijk met geweren schoten vanuit ondiepe loopgraven die ze haastig hadden aangelegd (een tactiek die ze met veel succes toegepast hadden bij Mons),
de Duitse opmars zodanig te vertragen, dat Smith-Dorrien 's middags laat een strategische terugtrekking kon organiseren ondanks dat de Britten verre in de minderheid waren en flankdekking ontbrak.
Toch waren de verliezen aan beide zijden hoog (7812 man bij de Britten).
Niettemin leden de Duitsers niet alleen verlies aan mankracht maar ook, wat in feite cruciaal was, verdere vertraging op hun voorgenomen opmars naar Parijs.
Kraśnik is een stad in Polen ten z.w. van Lublin met in 1921 8.289 inwoners.
In de EersteSlag bij Kraśnik verdreef Dankl (1ste Oostenrijks-Hongaarse leger) op 25 aug. 1914 het Russische 4de leger onder Ewert uit zijn hoofdstelling,
maar moest daarna voor een overmacht en vanwege de situatie bij Lemberg tot achter de San terugwijken.
De Oostenrijkse zege (4de leger tegen Iwanow) in de Tweede Slag bij Kraśnik (1-19 juli 1915), volgde op de doorbraak bij Gorlice en was de inleiding tot de val van Lublin (30 juli).
Een Engels-Franse expeditie die opereert in de Duitse kolonie Togo in westelijk Afrika, behaald een beslissende overwinning bij Kamina, die de Duitse aanwezigheid meteen tenietdoet.
Het Duitse radiostation in 1914 en wat er van overblijft...
Het Oostenrijks-Hongaars offensief over een breed front tegen de vier legers van Generaal Nicolai Ivanov's Russische zuidwestelijke legergroep in Polen, begint met wisselende resultaten.
Bij de Slag van Zamosc-Komarow dringt het Oostenrijks-Hongaarse 4de Leger de Russen terug.
Komarów is een dorp in Polen ten zuidoosten van Lublin met in 1921 3.509 inwoners.
In die confrontatie stonden 200.000 Oostenrijkers (4de leger) onder Auffenberg tegenover 200.000 Russen (4de/5de leger) onder Plehwe en Everth.
Nadat tot 30 aug. om de Russische westvleugel was heengetrokken en de andere was overwonnen zodat de Russische stelling nagenoeg ingesloten was,
en Komarów op 1 sept. was ingenomen, werd de omsingeling doorbroken toen de Oostenrijkse westvleugel door een Russische Kozakkendivisie in de rug werd aangevallen,
Twee Russische legers - het 3de en het 4de - kunnen het Oostenrijks-Hongaarse 3de leger bij de Slag van Gnila Lipa terugdringen tot Lemberg
en de nederlaag van de Oostenrijkers bij Lemberg dwong Auffenberg zelfs tot een terugtocht.
De Oostenrijkers verloren 40.000 man, veroverden 150 stukken geschut en maakten 10.000 man gevangen.
In de beginfase van de Eerste Wereldoorlog stond het 3de Oostenrijks-Hongaarse leger (bestaande uit de korpsen uit Graz, Innsbruck en Lemberg, bevelhebber v. Brudermann)
opgesteld rond Lemberg, dat niet als vesting was versterkt.
Bij Przemyślany, ca. 40 km ten zuidoosten van Lemberg, kwam het tot de 1ste Slag bij Lemberg (26-28 aug. 1914) met het Russische 3de (Roesskij) en 8ste leger (onder Iwanow)
waarbij de Oostenrijkers naar Lemberg werden teruggedrongen. Intussen had het 2de Oostenrijks-Hongaarse leger (Böhm-Ermolli) het slagveld bereikt.
Op 29/30 aug. werden beide Oostenrijks-Hongaarse legers echter via Lemberg tot de terugtocht gedwongen, op 1 sept. werd Lemberg ontruimd
en werd de stad het hoofdkwartier van de Russen. Het bij Komarów zegevierende 4de Oostenrijks-Hongaarse leger onder Auffenberg, dat ten oosten van Tomarzow stond opgesteld,
ondernam vervolgens een flankaanval op de Russen via Rawaruska. De rechtervleugel maakte op 6 sept. bij Grodek contact met het 3de Oostenrijks-Hongaarse leger.
In een poging Lemberg te heroveren vielen de Oostenrijkers aanvankelijk met succes aan (2de Slag bij Lemberg, 7-10 sept. 1914),
maar werden daarna door de Russische overmacht verdreven naar het gebied tussen de San en de Weichsel.
Na de doorbraak bij Gorlice werd Lemberg na de overwinning van het gecombineerde Duitse 11de en het Oostenrijks-Hongaarse 2de leger in de 3de Slag bij Lemberg (17-22 juni 1915)
door de Russen ontruimd en zonder verdere strijd door het 2de Oostenrijks-Hongaarse leger op 22 juni 1915 bezet.
Na de ineenstorting van Oostenrijk-Hongarije werd Lemberg op 2 nov. 1918 door de Oekraïne, op 22 nov. 1918 door de Polen bezet.
Door de Vrede van Saint-Germain viel Lemberg in 1920 aan Polen toe.
De Duitsers stoten buiten Tannenberg vanuit het noorden en het zuiden, evenals in het centrum op Samsonov's 2de Leger.
Op de 2çste, tegen de avond, is Samsonov omsingeld en pleegt hij, naar men vermoed, zelfmoord.
De pogingen van Rennenkampf in het noorden om Samsonov's belegerde troepen te hulp te komen, lopen op niets uit.
Tannenberg is een belangrijke Duitse overwinning.
De Russen lijden enorme verliezen, hun invasie in Oost-Pruisen is definitief verijdeld en het Franse en Britse vertrouwen als bondgenoot op het oostfront
is ernstig geschonden door deze vernietigende nederlaag.
De Slag bij Tannenberg, in het huidige Polen werd uitgevochten tussen Duitsland en Rusland van 26 augustus 1914 tot 31 augustus 1914.
De slag werd gewonnen door de Duitsers.
De Duitsers in Oost-Pruisen
De Duitsers concentreerden zich in het eerste deel van de oorlog vooral op het veroveren van Frankrijk. Pas later zouden ze een aanval op Rusland ondernemen.
Dat men daardoor tijdelijk enkele gebieden in Oost-Pruisen zou moeten prijsgeven, was maar bijzaak.
Toch werden er enkele forten langs de Weichsel gebouwd. De verdediging lag in handen van generaal Maximilian von Prittwitz en het 8ste Duitse Leger.
Dit bestond uit het 10e legerkorps van generaal Hermann von François, het 17de legerkorps onder generaal August von Mackensen, het 20e legerkorps onder generaal Friedrich von Scholtz,
het 1ste reservekorps onder luitenant-generaal Otto von Below en een aantal landweerbrigades en vestingtroepen.
In totaal zestien divisies, waarvan zes infanteriedivisies, drie reservedivisies, drie landweerdivisies, één cavaleriedivisie en twee divisies vestingstroepen. In totaal hadden ze 846 stukken geschut.
Daartegenover stonden twee Russische legers, het 1ste Njemenleger onder generaal Paul von Rennenkampf en het 2de Narevleger, onder generaal Alexander Samsonov.
Zijn beschikten in totaal over achttien infanteriedivisies, drie reservedivisies en tien cavaleriedivisies. Elk leger voerde ruim 1300 stukken geschut mee.
De aanloop voor de Slag bij Tannenberg
Meteen na het begin van de oorlog beval Von Prittwitz zijn troepen hun afgesproken posities in te nemen. Dat was gereed op 10 augustus.
Von Prittwitz wilde zo snel mogelijk aanvallen, en hij koos het Njemenleger als doelwit. Daarom beval hij Von François zich langs de rivier de Angerapp op te stellen.
Von François stelde zich echter veertig kilometer verder op, want hij wilde de Russen verrassen bij Schillehlen.
Op 16 augustus gingen de Russen in de aanval, en langs de hele linie Schillehlen-Suwalki begonnen de gevechten. Dat was een streep door de Duitse rekening.
Het Duitse strijdplan voorzag dat de Russen minstens zes weken nodig zouden hebben om hun mobilisatie te voltooien, maar de Russen waren veel sneller,
omdat ze lang niet alle nodige logistieke voorbereidingen troffen - wat hen later op zou breken.
Pas op 17 augustus vernam Von Prittwitz, dat Von François zijn bevelen niet had opgevolgd en gaf hem het bevel terug te trekken.
Von François weigerde, omdat hij er in was geslaagd bij Stalluponen de Russen terug te dringen en hen grote verliezen te bezorgen. In het centrum waren het echter de Duitsers die teruggedrongen werden. Daarom wilde Von Prittwitz zich terugtrekken achter de Angerappstelling.
De toestand werd hopeloos. De Duitsers lieten alle hoop op de overwinning varen. Ze verwachtten dat de twee Russische legers zich elk moment konden verenigen.
Luitenant-kolonel Max Hoffman stelde weliswaar een nieuw aanvalsplan op, maar dat kwam niet tot uitvoer.
Von Prittwitz werd op 22 augustus vervangen door de gepensioneerde generaal Paul von Hindenburg.
Het Duitse leger onder Hindenburg
Toen Hindenburg aangesteld werd, hoefde hij maar twee dingen te doen: de goedkeuring geven voor Hoffmanns plan en het sein geven om het Narevleger aan te vallen.
Ondertussen had de commandant van het eerste Russische leger gemerkt dat de Duitsers zich erg ver hadden teruggetrokken, daarom trok hij maar traag op.
Het Narevleger daarentegen stak de grens over en kwam op 23 augustus in aanraking met Duitsers.
Aanvankelijk wonnen de Russen. Duitse versterkingen, het leger van Von François, waren echter onderweg. Generaal-majoor Erich Ludendorff gaf bevel stand te houden.
Het plan van kolonel Hoffman voorzag in een riskante strategie die mogelijk werd gemaakt door goede Duitse communicatie en transport; bovendien waren de Russen niet in staat berichten
gecodeerd over de radio te versturen, zodat de Duitsers hun plannen nauwkeurig kenden.
Het Njemenleger van Paul von Rennenkampf was erg ver weg en trok slechts langzaam op richting Koningsbergen.
Volgens het Duitse plan stond daar slechts één divisie van de Landweer en de enige cavaleriedivisie van het 8ste Duitse Leger tegenover.
Onderschepte radioberichten op 25 augustus bevestigden dat Von Rennenkampf voorlopig geen bedreiging vormde.
De Duitsers concentreerden zich volledig op het Narevleger van Aleksandr Samsonov.
Ze hielden het centrum relatief zwak en versterkten zo veel mogelijk de flanken, om aldus een omsingeling te kunnen bewerkstelligen. Het bevel tot aanval volgde al op 26 augustus.
Omdat Von François op de Duitse rechtervleugel zijn bevelen weer niet opvolgde - deze keer draalde hij omdat zijn artillerie nog niet was gearriveerd - was de omsingeling niet meteen een succes.
In het centrum rukten de Russen op, maar konden de Duitse linies niet doorbreken.
Von Rennenkampf begon versterkingen vanuit het noorden te sturen zodat Hindenburg en Ludendorff in twijfel raakten. Hoffman drong er echter op aan zijn plan volledig uit te voeren.
Op 27 augustus had Von François de beschikking over zijn volledige artillerie. De flankaanvallen duurden voort en het Duitse centrum bleef met veel moeite in stand.
De Russen konden Allenstein bezetten en liepen zo in de Duitse val. Samsonov nam persoonlijk het bevel op zich over het centrum.
Inmiddels wreekten zich de onvoldoende logistieke voorbereidingen.
De Russen leden aan munitietekorten. In de avond van 28 augustus waren de Russische flanken op de terugtocht en was de omsingeling voltooid.
Samsonovs laatste hoop was zich een uitweg te vechten. Intussen nam Rennenkampf volgens een onderschept radiobericht van 29 augustus nog steeds aan
dat de Duitse hoofdmacht bij Koningsbergen was geconcentreerd.
Eens te meer wisten de Duitsers dat van die kant geen gevaar dreigde.
Er arriveerden nog wel Russische versterkingen in de Duitse achterhoede, maar die waren te zwak om de omsingeling te doorbreken. Samsonov zag in dat zijn situatie hopeloos was.
Op 30 augustus nam hij afscheid van zijn staf, waarna hij zelfmoord pleegde in de bossen ten zuidwesten van Willenberg.
Op 31 augustus was de slag ten einde. Het Narevleger was volledig vernietigd. De Russen verloren meer dan 120.000 soldaten, velen werden gevangengenomen.
Hindenburg en Ludendorff werden helden. Meteen rees er wel kritiek. Was de overwinning niet te danken aan Hoffmann?
Later zei Hindenburg zelf: "Wie de slag bij Tannenberg heeft gewonnen weet ik niet. Maar het is wel duidelijk dat als ze verloren was, ik daarvoor de schuld had gekregen."
Daarentegen placht Hoffmann tijdens rondleidingen te zeggen: "Hier sliep Hindenburg voor de slag, hier na de slag en hier tijdens de slag."
Als Von Rennenkampf juist geïnformeerd was geweest en vanuit het noorden te hulp was geschoten, dan hadden de Duitsers een nederlaag moeilijk kunnen vermijden.
Nu was de Slag bij Tannenberg een volledige overwinning. De strijd was echter nog niet voorbij; in het noorden was het Njemenleger er nog.
De Duitsers gebruikten hun transport om al hun troepen over te brengen.
De andere "Slag bij Tannenberg" (1410)
In de Duitse historische literatuur wordt de Slag bij Grunwald, waar een Pools-Litouws leger in 1410 het leger van de Duitse Orde versloeg, doorgaans "Slag bij Tannenberg" genoemd.
De dorpen Grunwald en Tannenberg (in het Pools thans Stębark geheten) liggen niet ver van elkaar af.
Midden augustus stroomden ook te Dendermonde de eerste vluchtelingen toe.
Ook hier steeg de spanning en drong de ernst van de situatie tot de bevolking door.
Zaterdag 22 augustus signaleerde men de eerste Duitse verkenners te Sint-Gillis-bij- Dendermonde.
Eind augustus was het voor iedereen duidelijk dat de Duitse troepen voorbereidingen troffen voor een aanval op Dendermonde.
Vrijdag 4 september was het zover! In de vroege morgen rukten vanuit de richting van Aalst en Asse sterke afdelingen van het Duitse leger op naar Dendermonde.
Iedereen sloeg in paniek op de vlucht. Het Belgische leger bood nauwelijks weerstand en plooide terug tot over de Schelde.
Weldra stonden in Lebbeke en Sint-Gillis de eerste woningen in brand en schoten de Duitsers als weerwraak verscheidene burgers dood.
Generaal Max von Boehn dreigde Dendermonde plat te branden als niet onmiddellijk de witte vlag werd gehesen.
Rond 10u. namen de Duitsers de stad in. Alle verblijvende burgers werden verzameld en weggevoerd of uit de stad verdreven.
Duitse soldaten begonnen daarop de eerste huizen te plunderen en in brand te steken.
De volgende twee dagen staken pioniers van het 8ste regiment (Hamburg), onder leiding van majoor von Sommerfeld en majoor Ernst von Förstner, de stad systematisch in brand.
Als luitenant-kolonel wordt aan Ernst Freiherr von Forstner op 31 oktober 1917 de Orde Pour le Mérite verleend.
Hij kreeg Eikenbladeren op 17 juni 1918.
Kort daarna trok het Duitse leger zich opnieuw terug omwille van strategische redenen aan het front met Frankrijk.
Niet veel later werd de stad zo nog tweede en zelfs derde keer aangevallen en heroverd.
Toen de inwoners vanaf 12 oktober naar hun huizen mochten terugkeren was de schok erg groot.
Slechts 98 gezinnen vonden hun woning onbeschadigd terug. Meer dan 90% van alle huizen liep grote of kleinere beschadiging op.
De stad lag in puin en was totaal verwoest.
Op 16 en17 oktober gingen ongewild ook nog het gerechtshof met het aanpalende krijgsdepot in de vlammen op.
De Eerste Slag bij de Marne werd uitgevochten tussen het Franse en het Duitse leger van 5 september tot 12 september 1914.
Later in de oorlog werd er ook nog een Tweede Slag bij de Marne uitgevochten van 15 juli tot 6 augustus 1918.
Voorgeschiedenis
Het Duitse leger rukte vanaf begin augustus 1914 op door België, in grote lijnen volgens het Schlieffenplan.
Aan het eind van augustus waren de geallieerde legers gedwongen tot een gestage terugtocht in de richting van Parijs.
Het oorspronkelijke plan van Von Schlieffen voorzag in een brede beweging waarbij een grote troepenmacht door het westen van België en Noord-Frankrijk zou trekken,
teneinde westelijk en vervolgens zuidelijk van Parijs een tangbeweging te forceren.
De opmars werd vertraagd doordat de Belgische tegenstand aanmerkelijk heviger was dan verwacht.
Hierdoor namen de problemen rond de bevoorrading toe. Tevens werden Duitse troepen op 26 augustus in allerijl naar het Oostelijk front overgebracht.
Hierdoor werd de Duitse troepensterkte aanmerkelijk uitgedund.
Von Kluck, de bevelhebber van het eerste Duitse leger, had bij zijn opmars een voorsprong gekregen op het tweede Duitse leger Von Bülow.
Hierdoor ontstond een gat tussen beide legers. Von Kluck meende tevens dat de British Expeditionary Force reeds vrijwel verslagen was, niet meer tot vechten in staat of bereid was
en zich in de richting van de zee zou begeven, en meende dat het verantwoord was om, teneinde dit gat te dichten, zijn opmars ten oosten van Parijs te verleggen.
Hiermee stelde hij echter zijn flank bloot aan het Britse leger en het zesde Franse leger.
De Britse minister van oorlog Kitchener had persoonlijk de Britse opperbevelhebber, veldmaarschalk French bezocht en had hem weten te overtuigen van de noodzaak stand te houden.
Op 5 september verlegde Von Kluck zijn opmars in westelijke richting nadat hij bemerkt had dat het Britse leger zijn terugtocht gestaakt had,
en samen met het zesde Franse leger zijn opmars hervat had.
Hierdoor ontstond er een gat tussen zijn leger en het tweede Duitse leger onder bevel van Von Bülow, hetgeen tijdig door de geallieerden werd opgemerkt.
De slag begon op 6 september nadat op 5 september de eerste gevechten waren geleverd bij de rivier de Ourcq.
Von Kluck kreeg in de avond van 5 september opdracht zich terug te trekken op de rivier de Aisne.
Tussen 6 en 8 september slaagden de geallieerde troepen erin de Duitse troepen te verslaan, daarbij geholpen door 6000 man die vanuit Parijs in gevorderde taxi's,
bussen en vrachtwagens naar het front werden gebracht. (Aan deze taxis de la Marne is in de geschiedenis een doorslaggevende rol toegedicht; historici verschillen hierover echter van mening.)
Op instructie van de Duitse opperbevelhebber Von Moltke bezocht de luitenant-kolonel Hentsch de hoofdkwartieren van de diverse Duitse legers
teneinde zich persoonlijk van de situatie op de hoogte te stellen. (De verbindingen per radio en telefoon waren gebrekkig.)
Het beeld dat hem geschetst werd, vooral door Von Bülow, was dat van een te zeer verspreid geraakt leger, dat het risico liep doorsneden te worden,
met het gevaar van een omsingeling van een of meer van de Duitse legers.
Met name het gat tussen het Eerste en Tweede Duitse leger werd gevuld door de Britse en Franse troepen.
Von Bülow besloot, tot op zekere hoogte op eigen gezag, tot terugtrekking van zijn Tweede leger.
Het Eerste en derde leger waren daardoor genoodzaakt zich eveneens terug te trekken.
Op 10 september bracht Hentsch verslag uit, wat voor Von Moltke aanleiding was om in persoon de hoofdkwartieren van de diverse Duitse legers te bezoeken.
Op 11 september beval hij de algehele terugtocht, over het gehele westelijke deel van het front, tot op de rivier de Aisne.
Door logistieke problemen konden de Franse troepen hun succesvolle tegenaanval niet volledig uitbuiten.
De Duitse troepen slaagden erin zich in te graven, wat het begin vormde van de loopgravenoorlog.
Bij de slag waren circa 2,5 miljoen militairen betrokken, van wie circa een half miljoen sneuvelden.
Door de uitkomst van de Slag bij de Marne werd een snelle Duitse overwinning onmogelijk. Het gehele westelijk front werd een stelsel van loopgraven.
In de komende jaren werden slechts zeer geringe terreinwinsten geboekt, ten koste van miljoenen levens.
De patstelling zou tot het einde van de oorlog aanhouden.
Mazoerië of Masoerië (de schrijfwijze wisselt soms) is een gebied, rijk aan heuvels, bossen en meren in de voormalige Duitse provincie Oost-Pruisen,
die na WO II werd verdeeld tussen Polen en de Sowjetunie.
Mazoerië ligt in het Poolse (zuidelijke) gedeelte. In deze regio vond in de Eerste Wereldoorlog een tweetal veldslagen plaats tussen de legers van Duitsland en Rusland.
In de Wereldoorlog rukte het Russische 1ste leger onder Rennenkampf in 1914 op naar Mazoerië; het Duitse 8ste leger trok na de → Slag bij Gumbinnen (19-20 aug. 1914)
terug naar het merengebied van Mazoerië, liet daar slechts een gering aantal troepen ter verdediging achter, en trok daarna op tegen het Russische 2de leger,
dat uit de richting van de Narew (rivier ten zuiden van Oost-Pruisen in - toen nog - Russisch Polen) naderde.
Na de vernietiging daarvan bij Tannenberg (23-31 aug. 1914) door Hindenburg marcheerde deze met uit het westen aangevoerde versterkingen op naar de linie Deime Allenburg Gerdauen
Angerburg, waar Rennenkampf, die het niet had gewaagd, met de Duitse vesting Koningsbergen in de rug bij Tannenberg in te grijpen, zich met 20 divisies had verschanst.
Op 5 sept. waren de Duitsers gevorderd tot de linie Koningsbergen Willenberg en maakten zich op voor de Slag bij de Mazoerische Meren (5-15 sept. 1914).
De opmars voltrok zich met 4 korpsen frontaal tegen de linie Angerburg Deime, 2 korpsen drongen dwars door het merengebied op, één divisie volgde gestaffeld
(in gescheiden formaties opererend) achter deze vleugel die een omtrekkende beweging maakte, en 2 cavaleriedivisies werden achter het front gereedgehouden.
Op 8 sept. gelukte de doorbraak door de linie bij de meren, waarop Rennenkampf in de nacht van 9 op 10 september terugweek om aan een dreigende omsingeling te ontsnappen.
Op 12 sept. bereikte de 3de Duitse reservedivisie Suwalki. Na een achtervolging van meer dan 100 km zochten de Russen op 15 sept. toevlucht in het bossen- en moerasgebied ten westen van de rivier de Njemen in de regio Olita Kowno Willeny.
Tot eind okt. 1914 bleef Mazoerië vrij van indringers, daarna drong het nieuwe Russische 10de leger het Duitse 8ste over de grens terug;
bij de linie Spirdingmeer Mauermeer hield dit echter stand.
Eind jan. 1915 rukte links van het 8ste Duitse leger het nieuwe 10de Duitse bij Tilsit op, om in de Winterslag in Mazoerië (ook Slag bij Lyck genoemd, 4-22 febr. 1915)
de rechtervleugel van het Russische 10de leger te omvatten.
Op 7 febr. volgde een grote aanval van het 8ste Duitse bij Johannisburg dat op de 9de febr. Bialla bereikte; gelijktijdig drong het 10de Duitse leger door het Schorellenwoud via Pillkallen
tot Wirballen (10 febr.) door. Op 14 febr. waren de Russen bij de linie Rajgrod Seniken Raczki Suwalki Sejny ingesloten door een grote boog van Duitse legers.
Slechts restanten van het Russische leger ontkwamen in de wouden bij Augustow en Suwalki.
Oost-Pruisen was definitief bevrijd, er werden 110.000 man gevangen genomen en 300 stukken geschut buitgemaakt.
De Russische opperbevelhebber Sievers pleegde zelfmoord.
Toen op 9 september de Britse lieutenant commander Scott Littlejohns aankwam met zes kanonnen van 12 cm en van 15 cm lanceerde koning Albert I een aanval op de Duitse strijdkrachten.
De kanonnen werden opgesteld op treinen in de spoorwegplaatsen te Hoboken.
70 Belgische militairen onder bevel van kapitein Servais bemanden de trein.
Op 23 september vertrok het eerste spoorwegkanon om, in samenwerking met een vliegtuig, vijandelijke stellingen te bombarderen.
De Duitse keizer schrok van dit initiatief en beval de inname van de Antwerpse haven.
Przemyśl is een belangrijke vestingstad van Oostenrijk-Hongarije. Ligt in Polen aan de rivier de San en beschermt de 'poort naar Hongarije'.
Om deze vesting werd in de Eerste Wereldoorlog felle strijd geleverd tussen Oostenrijkers en Duitsers enerzijds en Russen anderzijds.
De fortificaties zijn ontworpen door de Zwitserse ingenieur Salis Soglio. Onder zijn leiding begon men in 1878 met het moderniseren van de bestaande fortificaties.
Er ontstond een tweede ring van forten om de stad, gebouwd op 17 heuvels van 200 tot 400 meter.
Zo ontstond een netwerk van tientallen infanterieforten, artillerieforten, ondersteuningsforten en verbindingsforten,
waarbij men steeds gebruik maakte van de laatste inzichten van krijgstactiek en nieuwe materialen zoals gewapend beton toepaste.
Vanaf 1890 werd een nieuw type van forten gebouwd waarbij de kleinere infanterieforten zich bevonden tussen grote bewapende forten,
zoals Fort I Salis Soglio en Fort XIII San Rideau. Door gebrek aan financiële middelen kwam er rond 1900 een eind aan deze bouwperiode.
Zo bestond de vesting Przemyśl in 1914 uit een binnenring van 15 kilometer met 39 forten en een tweede buitenring van 45 kilometer met 44 forten.
Er bevonden zich een hospitaal, twee vliegvelden, een conservenfabriek en talloze magazijnen binnen de vesting.
Op de eerste dag van de mobilisatie, 31 juli 1914, had de commandant van de vesting, Hermann Kusmanek von Burgneustätten, vijf infanteriebataljons en drie artillerieregimenten
en enkele geniebataljons. Vanaf 2 augustus werd de vesting gevechtsklaar gemaakt en begon men met het rooien van duizend hectare bos in het schutsveld.
De burgerbevolking van Przemyśl en omliggende dorpen kreeg het bevel tot evacuatie.
Tientallen dorpen werden met de grond gelijk gemaakt.
De eerste belegering door Russen was van 17 september 1914 tot 9 oktober 1914.
Op 26 september was Przemyśl geheel omsingeld. In de vesting bevonden zich 131.000 soldaten en burgers en 21.000 paarden.
Op 4 oktober stuurde de Russische bevelhebber generaal Dimitriew een onderhandelaar, maar Kusmanek weigerde op het voorstel in te gaan.
Op 6 oktober bevond de Russische artillerie zich al op 500 meter van de forten.
De voornaamste aanval was gericht op Fort I/1 Lysiczka, waar de Russen zelfs tot in het fort binnendrongen, maar daar door de Oostenrijkse troepen werden omsingeld
en na hevige man-tot-mangevechten werden verdreven.
De Russische aanval richtte zich ook nog op een aantal andere forten, maar ook hier boekte men geen succes.
Aan het eind van de dag telde men aan Russische zijde 10.000 slachtoffers, waarvan 4000 doden.
De tweede belegering vond plaats van 8 november tot 22 maart 1915. De voedselvoorziening was een probleem geworden.
De voorraden, waarvan een groot deel naar het 3e leger was gegaan in oktober, raakten op. Voedselrantsoenen werden ingesteld en 13.000 paarden werden geslacht.
De hospitalen waren overvol met zieken en gewonden. Het moreel van het K.u.K. leger, dat een afspiegeling was van de veelvolkerenstaat, was laag.
Muiterij dreigde.
Kusmanek besloot tot een laatste wanhopige uitval. Onder dekking van de duisternis zou men in de nacht van 18 op 19 maart uitbreken naar Medyka, in oostelijke en onverwachte richting.
Maar natte sneeuw en uitputting leidde er toe dat de uitval pas bij daglicht op gang kwam. Het verrassingseffect was gering en er werden slechts enkele Russische posities veroverd.
Een hevig artilleriebombardement en een tegenaanval maakte aan deze uitbraakpoging een einde.
Vanaf twee uur 's middags trokken de K.u.K.-troepen zich weer terug op hun forten.
Het mislukken van deze laatste mislukte uitbraakpoging, het grote aantal zieken en gewonden waardoor de gevechtskracht behoorlijk verminderd was
en ten slotte de wetenschap dat men niet op hulp van buitenaf hoefde te rekenen, deed de legerleiding beseffen dat de situatie in de vesting hopeloos was geworden.
Intensief overleg met het K.u.K.-opperbevel volgde.
Op 19 maart werden reeds documenten en geld verbrand.
Op 22 maart tussen 5 en 6 uur 's ochtends bliezen de Oostenrijkers zelf de forten, kanonnen, bruggen over de San en munitiedepots op en gaven zich over.
Negen generaals en 117.000 soldaten van het K.u.K.-leger, waaronder de Oostenrijkse chirurg en Nobelprijswinnaar Robert Barany, werden krijgsgevangen gemaakt.
Barany hoorde overigens pas in het Russische krijgsgevangenkamp Merw dat hij de Nobelprijs voor medicijnen van 1914 had gewonnen.
Tsaar Nicolaas II bezocht de vesting op 25 april 1915.
Hij inspecteerde enkele van de modernste forten, maar zijn belangstelling ging ook uit naar die forten waar tijdens de eerste belegering hevig strijd was geleverd.
Meteen na de inname probeerden de Russen de verwoeste forten weer gevechtsklaar te maken.
Met behulp van zandzakken, prikkeldraad en eigen artillerie kregen de provisorisch herstelde forten weer enige gevechtswaarde.
Op 15 mei 1915 naderde een gecombineerde Duitse en Oostenrijks-Hongaarse strijdmacht Przemyśl.
Het Duitse opperbevel, bevreesd voor een Russische opmars naar Hongarije besloot het K.u.K.-leger bij te staan.
Het was genoodzaakt om een aantal divisies van het westelijk front over te plaatsen.
Een groot gecombineerd offensief vanuit Gorlice had als resultaat dat onderdelen van de Xe legergroep Przemyśl vanuit het zuidwesten naderden.
Met behulp van 420 mm-mortieren slaagde men erin om een aantal forten op de linkeroever te veroveren.
Om niet omsingeld te worden trok het Russische leger zich terug naar het oosten.
Op 3 juni verschenen eenheden van het K.u.K.- en Duitse leger in de stad en twee dagen later werd het laatste fort veroverd.
Dit was het laatste wapenfeit van Przemyśl, K.u.K.'s belangrijkste vesting aan het oostelijk front.
De stad komt nog voor in Jaroslav Hasek's roman 'De lotgevallen van de brave soldaat Svejk in de wereldoorlog'.
De stad speelde nog een rol in de Pools-Oekraiense oorlog in 1920. In de tweede wereldoorlog, na de Duitse inval in Polen van 1939,
vormde de San van 1939-1941 de grens tussen Duitsland en de Sovjetunie en maakten enkele forten op de rechteroever deel uit van de Molotov-linie.
In de Eerste Wereldoorlog weerstond het Duitse 9de leger met 5 divisies tijdens de Slag bij Warschau, 9 19 okt. 1914, de Russische pogingen om vanuit het westen
de gezamenlijke Duits-Oostenrijkse strijdmacht, die in Zuid-Polen in het offensief was, met 14 divisies te omsingelen.
Door de overmacht van de Russen moest het 9de Duitse leger in de nacht van 18 op 19 okt. 1914 terugtrekken op de linie Rawa Łowicz (tussen Lodz en Warschau).
Op 5 aug. 1915 werd Warschau alsnog tamelijk eenvoudig door het Duitse 9de leger ingenomen en was tot nov. 1916 de zetel van het Duitse Gouvernement-Generaal Polen
onder generaal v. Beseler en tot nov. 1918 van de voorlopige Poolse staatsraad.
Ook kort na de Wereldoorlog was er sprake van een Slag bij Warschau, toen de Russisch-Poolse Oorlog op 14 aug. 1920 na een strijd voor de poorten van Warschau
tussen het Rode Leger en de Polen ten slotte in het voordeel van de laatsten werd beslecht.
Iwangorod is een vesting in het Poolse district Lublin, gelegen aan de Weichsel, knooppunt van de spoorlijn Kowel-Warschau, vóór 1914 tot dubbel bruggenhoofd en vestinggordel
(omtrek 22 km) met fortenketen uitgebouwd; vormde met Warschau, Nowo-Georgiewsk en Brest-Litowsk het belangrijkste Russisch-Poolse verdedigingscentrum.
De Slag bij Iwangorod (9-20 okt. 1914), het hoogtepunt van de Duits-Oostenrijkse herfstveldtocht in Zuid-Polen,
eindigde met de terugtrekking van het 1ste Oostenrijks-Hongaarse leger op Krakau en het 9de Duitse leger tot aan de grens van Opper-Silezië;
Op 4 aug. 1915 werd Iwangorod, in aansluiting op de eerdere overwinning bij Gorlice, door de Duitsers onder von Woyrsch en door de Oostenrijkers onder Kövess ingenomen.
.
