Aalst boven !

Velocipède of trapwiel.

 Het Fondsenblad bespreekt het schrijven in de Fransche bladen, volgens hetwelk de velocipède of het trapwiel, in onvolmaakten vorm, in 1865, door de slotmaker Michaux van Parijs, zou uitgevonden zijn.

Onze Gentsche confrater haalt een schrijven aan van den heer P. Van Mofaert, medegedeeld door ’t Getrouwe Maldegem. bewijzende dat, reeds in 1843, iets dergelijks te Maldegem bestond.

Er was hier echter geen spraak, schrijft  Het Fondsenblad,  van een trapwiel of wielpaard, maar wel van eenen trapwagen, vervaardigd door Karel De Lille, eenen Maldegemschen timmerman en meubelmaker van dien tijd.

Hetgeen deze trapwagen gemeen had met den tegenwoordigen velo was de wentelas. De wagen had drie wielen en kon 5 of 6 man laden, waarvan er vier op de pedaal stonden en trapten en een dissel bestuurden.

 Een weinig later werd te St­Joris­ten­Distel, door den timmerman Claeys een soortgelijken wagen gemaakt, waarvan de voortstuwers tegenover elkander zaten en de as, bij middel van rechtstaande handboomen, met de armen in beweging brachten.

 Het bewegingstelsel, zoo wel van dezen wagen als van dien van Maldegem, was hetzelfde dat den grondslag van den velo of van het trapwiel uitmaakt : eene wentelas in beweging gebracht door hem zelven die van het voertuig gebruikt maakten.

 Zoolang er geen vroegere vervaardiger van een soortgelijk voertuig wordt aangehaald mogen wij Karel De Lille beschouwen als de eerste benuttiger van het denkbeeld dat aan de vervaardiging van  den velocipède of trapwiel tot grondslag ligt.

Wij betwisten aan Karel De Lille de eer die onze confrater hem wil toekennen.

Reeds voor 1820, werd hier te Aalst, een dergelijk voertuig verveerdigd door zekeren Bruneau, eenen wagenmaker wonende in de Nieuwstraat. Dit voertuig werd ook in beweging gebracht bij middel van eene wentelas. Eene reis naar Brussel werd er mee ondernomen, doch het ging te traag, want het tuig was te zwaar en lomp, en Bruneau ontving als vergelding zijner poging de bitterste spotternijen zijner medeburgers.

Een spotliedeken werd gedicht waarvan het refrein hier nog hedendaags soms langs de straat wordt gezongen en luidende als volgt :

Bruneau heeft een koets gemaakt,

Zonder peerden, zonder peerden,

Bruneau heeft een koets gemaakt

Die alleen naar Brussel gaat!

In 't begin der jaren 1820, in 1823 of 1824, werd er door  gebroeders, schrijnwerkers te Audegem, een wagentje gemaakt, dat bij middel van eene wentelas door twee mannen bewogen werd. Meer dan eens werd met dit voertuig eene reis naar Aalst en Dendermonde gemaakt. Een ooggetuige verzekert ons dat het tamelijk gemakkelijk rolde. De familienaam dezer schrijnwerkers van Audegem  is ons onbekend; alleen weten wij dat eenen anderen hunner broeders destijds koster was te Berlaere.

In de jaren 1838 tot 1842 bestond er hier te Aalst een voertuig ‘t welk met de voeten werd bewogen. dus eenen wezenlijken velocipède of trapwiel. Het tuig was uit hout en ijzer verveerdigd,  en de eigenaar ervan was de heer Louis Meert, de weerd van de alomgekende afspanning « Den Diepen Lochting » Gentschesteenweg, heden bewoond door M. Edward Van Cauter. Wie dit zonderling voertuig had verveerdigd, is ons niet ter wete gekomen.

Een onzer vrienden, een ouderling van 84 jaren, zegt ons dat het tuig moeilijk te gebruiken viel. Een enkel zijner gezellen kon er mee rijden, namelijk den heer Martinus Cosyns, welke er meer dan eens in de vastenavondstoeten mee verscheen.

Wat wij hier neerschrijven kan door talrijke Aalstenaars bevestigd worden. Wij zeggen dus op onze beurt : zoolang er geen vroegere vervaardiger van een soortgelijk voertuig wordt aangehaald mogen wij Bruneau aanschouwen als de eerste benuttiger van het denkbeeld dat aan de vervaardiging van den velocipède of trapwiel tot grondslag dient.

(De denderbode van 6 oktober 1892, pagina 2)