Onlangs schrok ik me rot tijdens een gesprek over politiek. Op de mijmering: ‘Misschien moesten we allemaal wel eens NV-A stemmen zodat ze de meerderheid halen en er eens één partij komt die het voor het zeggen zou hebben en duidelijke standpunten zou kunnen doordrukken,’ volgde de giftige opmerking: ‘Ah nee, niet die zwarten aan het bewind. Die hebben al genoeg miserie veroorzaakt.’

Als u nu even niet begrijpend stopt met lezen, dan kan ik dat best begrijpen. Ik sta niet vaak met de mond vol tanden (figuurlijk dan) maar toen wist ik even niet wat zeggen.

Zwarten??? De repressie is 67 jaar geleden en nog komt zo’n zure opmerking naar boven drijven. Ik wist niet wat ik hoorde. En ik maar denken dat we die periode achter ons gelaten hadden en intussen wel wisten dat vele ‘zwarten’ onterecht door zogenaamde ‘witten’ gepakt zijn om oude vetes te beslechten en rancunes bot te vieren. Om het dan nog niet te hebben over mensen die handelden uit eerlijk – maar misschien misleid – chauvinisme.

Het schokte me des temeer omdat ik net bezig was met het redigeren van een boek dat op 21 juni  als e-book te koop is over de strijd van jonge Vlamingen tegen het communisme aan het oostfront.

“Dwars door Rusland” is het dagboek van een zeventienjarige Vlaamse idealist die, opgezweept door de donderpreken van de pastoor tegen het goddeloze communisme en gedreven door zijn romantische Vlaamse ideaal, dienst nam in het Vlaams Legioen en naar Rusland ten strijde trok tegen de bolsjevieken.

Dwars door Rusland is een schrijnend boek. Maar een boek dat het waard is om gelezen te worden. Een boek met een historische waarde want hierin lees je het onvervalste, onopgesmukte verhaal van een misleide jongeman die zéér zwaar - té zwaar misschien - geboet heeft voor iets waarvan hij zich nieteens bewust was.

Het is een boek dat ons moet doen nadenken over ons verleden. Over bepaalde daden waarop we misschien niet zo fier moeten zijn. Op ongenuanceerd gedrag dat in de luwte van de tijd zijn historisch (on)belang krijgt in het juiste perspectief.

Maar vooral moet het boek gelezen worden als een geschiedkundig document. Literatuur heeft een opvoedende taak. Of tenminste: kan die hebben. We kunnen uit boeken lessen trekken. We kunnen er feiten uithalen, ideeën in opdoen, of onze eigen ideeën toetsen aan die van de auteur. Dit boekje zou je bijvoorbeeld kunnen doen nadenken over het extremisme en zijn uitwassen zoals die momenteel overal ter wereld opduiken.

Maar je kan het natuurlijk ook lezen als een spannend oorlogsverhaal. Want dat is het. Alleen is het hoofdpersonage geen glorierijke held zoals in de Hollywood films opgevoerd werd. Hij hoort eerder thuis in een film van Eisenstein.
Je kan het boek bestellen via www.vertelpuntuitgevers.be. Een uittreksel kan je al lezen op http://www.vertelpuntuitgevers.be/uittreksels/dwars-door-rusland.