Het lijkt er sterk op dat zich in de boekenwereld een revolutie aan het voordoen is zoals we zagen gebeuren in de muzieksien eind jaren 70, begin jaren 80. De steeds toenemende desinteresse of onmacht van de grote uitgeverijen om nieuw, ontluikend talent op te sporen en in de markt te zetten, biedt ruimte aan kleine, onafhankelijke initiatieven die kansen bieden aan beginnende schrijvers. Vertelpunt Uitgevers is zo’n uitgeverij.

De boekenwereld staat op z’n kop. In België zagen de boekenverkopers hun omzet flink dalen in de eerste maanden van 2012. In Nederland ging de boekhandelketen Selexys over kop en werd overgenomen door De Slegte. In België was Linkeroever Uitgevers verplicht om flink af te slanken en het aantal uit te geven boeken per jaar drastisch terug te schroeven. Uitgeverij Houtekiet staat in de etalage.

Bovendien begint men in te zien dat de opmars van het e-book waarschijnlijk niet te stuiten is en zien vele uitgeverijen hun businessmodel in gevaar komen. Immers, de onstuitbare opmars van smartphones en van tablets in vele vormen bewijst dat we steeds meer evolueren in de richting van een digitale lezersmarkt. En dan moet Amazon nog beginnen met een campagne om haar e-book reader Kindle in de markt te zetten. Toen ik onlangs in Londen op de metro zat, zag ik daar al verschillende mensen lezen via een Kindle. Kranten en tijdschriften beseffen nu ook dat hun nieuwe abonnees hun kranten/tijdschriften niet meer via de Post, maar via internet zullen ontvangen.

En intussen zit iedereen met argusogen te kijken naar de komst van Amazon.com en Barnes.com in de Lage Landen. Niemand weet goed wat de impact van deze online boekenshops zal zijn op het landschap, maar de angst dat ze een flink stuk van de markt gaan inpalmen, overheerst. Overal wordt er bezuinigd en het gevolg daarvan is minder redacteurs en minder kansen voor nieuwe auteurs. De kans om via een gevestigde uitgeverij een boek op de markt te kunnen brengen was al klein en wordt nu nog kleiner.

Langs de andere kant is er de vaststelling dat steeds meer mensen boeken beginnen te schrijven. Vele babyboomers die nu massaal op pensioen gaan, zijn geletterd, hebben hobby’s en leefden een interessant leven. Steeds meer onder hen nemen de pen (PC/laptop/tablet…) ter hand om hun ervaringen te boek te stellen. De toevloed aan televisiekanalen, films, games en andere media die de fantasie prikkelen, zorgt voor creatieve impulsen die vaak uitmonden in een verhaal.

Maar wat doe je met zo’n verhaal. Hoe schrijf je dat? Hoe krijg je dat dan bij de mensen? Vermits de klassieke uitgeverijen bezig zijn met een algemene operatie Redding en zich steeds meer concentreren op de veilige verkoopkanonnen (lees succesvolle buitenlandse auteurs en Vlaamse schrijvers zoals Aspe, De Flo, Jeroen Meus, Piet Huysentruyt en andere BV’s) is de kans voor een amateur schrijver om aan de bak te komen zo goed als nihil. En daar komen de POD (Printing on Demand)-uitgeverijen op de proppen. Zij drukken eender welk boek, als je maar betaalt. De kans om je schrijfselen in je kast te hebben staan, wordt dus een stuk reëler. Ook duiken er op het internet steeds meer applicaties op waarmee je een eigen boek kan creëren. Maar dan moet je een kant en klaar verhaal hebben en bereid zijn financieel te investeren in je eigen talent.

Er ontwikkelt zich echter een tussenvorm die steeds interessanter begint te worden: kleine uitgeverijen die talent opsporen, de auteur-in-spé helpen en begeleiden bij het schrijven van zijn/haar boek en het vervolgens zonder enige financieel risico voor de schrijver, op 100 exemplaren uitbrengen. Is het een succes, kan worden overwogen om een bijkomende druk te doen. Parallel aan dat traject wordt er ook gezorgd voor een e-book versie die dan via diverse kanalen te koop wordt aangeboden.

Het lijkt er sterk op dat in boekenland aan het gebeuren is wat er in de muziek gebeurde eind jaren zeventig: de independant labels namen het toen ook over van de gevestigde platenfirma’s en plaatsten tientallen belangrijke artiesten op de kaart. Namen? Gregh Kinn, Jonathan Richman and the Modern Lovers, The Smiths, Nick Lowe, Elvis Costello, Ian Dury en in eigen land onder andere , The Scabs, Front 242, TC Matic … Zij staken allemaal de gevestigde waarden naar de kroon. Zonder een independant label, zouden The Smiths wellicht nooit op het Breekend Festival gespeeld hebben (zie foto). Waarschijnlijk zitten er nieuwe Aspes, Geraertsen, De Flo’s of zelfs Clausen te wachten tot ze ontdekt worden. De kans dat ze door gevestigde uitgeverijen gevonden worden is wel bijzonder klein aan het worden.