Insuline werd zeventig jaar geleden ontdekt. Sindsdien houdt dit hormoon de
fysiologen in de ban. Vooral de omstandigheden waarin de pancreas of alvleesklier de
stof in het bloed afscheidt blijft ze boeien. We weten dat dit proces zich voordoet telkens
als we hebben gegeten, vooral zoete dingen. Enkele minuten na elke maaltijd kan de
concentratie plasma-insuline tien keer hoger liggen dan ervoor. Daardoor kunnen
suikers massaal de cellen binnen komen. De insuline helpt zo de
voorraden glycogeen weer aan te vullen. Die stof wordt door de specialisten in
sportfysiologie “de brandstof van de fysieke inspanning” genoemd.

Een andere piste

Zo loopt het bij het merendeel van de mensen. Bij sporters speelt nog een ander
mechanisme mee. Het regelmatig trainen creëert een sterke behoefte aan
suiker. Na een maaltijd of tussendoortje wacht de cel niet tot er insuline
vrijkomt om opnieuw suikers te krijgen. Ze gaat op eigen houtje aan de slag en bedient
zich van het aanwezige calcium dat bij de contractie van de spieren uit het
sarcoplasmatisch reticulum vrijkomt. Dat mechanisme is van grote waarde voor de
sporters. Die kunnen zo sneller reageren op het krimpen van hun
energievoorraden zonder te hoeven wachten tot er insuline vrijkomt. Ze vullen
hun voorraden glycogeen in de spieren en de lever spontaan aan met het oog
op de prestaties die ze nog moeten leveren. Maar ze zijn niet de enigen die voordeel
kunnen halen uit dit flexibele mechanisme. Dat mechanisme blijkt ook heel waardevol te
zijn in de behandeling van mensen met diabetes. Kenmerkend voor deze ziekte
is dat het lichaam te weinig insuline aanmaakt. Om verschillende redenen, die
het gevolg zijn van erfelijke factoren en/of de leefstijl, kan de pancreas de behoefte aan
insuline niet meer dekken. In dat geval moet het hormoon worden toegediend via
inspuitingen.

Maar ook sport kan, althans gedeeltelijk, hulp bieden. Verschillende
wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat de hoeveelheid via injecties
toegediende hormonen kan worden verlaagd als patiënten vaak na jaren stilzitten weer
aan sport gaan doen. Om die reden raden diabetesspecialisten hun patiënten nu sterk
aan om te sporten. Of hoe lichaamsbeweging insuline kan vervangen.