Bijzonder project rond kinderen die aan ondervoeding lijden

Johan Lemmens is een man van de wereld. Johan ijvert niet enkel binnen zijn werkomgeving voor een beter leven voor zijn medemensen, ook in zijn vrije tijd is hij bewust actief. Jarenlang al is Johan één van de voortrekkers van Milieugroep de Mangelbeek, een natuurvereniging die zich op vrijwillige basis inzet voor de natuur. “We beheren natuurgebieden in de Mangelbeekvallei. Dit is een bijzonder mooi en waardevol gebied met een unieke fauna en flora.” En Johan kent het gebied op zijn duimpje. Groepen die een leerrijke en boeiende natuurwandeling plannen, kunnen zich geen betere gids voorstellen. Elk jaar werkt Johan ook mee aan de nationale vogeltrektellingen. Urenlang tuurt hij naar de weidse vlakte van de Sonnisheide om de vogeltrek in kaart te brengen. Bijzonder zinvol werk, door een bijzonder begeesterd persoon…
 
 De voorbije jaren stapte Johan Lemmens al meermaals het vliegtuig op richting Ethiopië. Niet voor een luilekkervakantie, maar wel om jonge kinderen te helpen. Jan Valy werd Johans’ reisgenoot.

Johan is praktijklector ergotherapie aan de Provinciale Hogeschool Limburg. Daarnaast is hij ook als ergotherapeut werkzaam in een revalidatiecentrum van de Groep LITP (Limburgs Initiatief voor Therapie en Integrale Personenzorg). “In mijn loopbaan specialiseerde ik me in kinderen met leer- en ontwikkelingsstoornissen” aldus Johan. “In ons land is het vanzelfsprekend dat zulke kinderen via therapeutische weg geholpen worden, maar dat is niet overal zo. Binnen de Provinciale Hogeschool rees daarom jaren geleden het idee om onze kennis ook door te geven aan landen waar het allemaal niet zo evident is. Zo werd er een project opgestart in Jimma, een regio in Ethiopië.”

Een duo met een doel
Johans’ collega, kinesist en ergotherapeut Jan Valy, stapte mee in het project. “Jaarlijks reizen we samen één tot twee maal naar Jimma waar we dan enkele weken aan de slag gaan binnen het project. Ethiopië is een land waar veel kinderen aan ondervoeding lijden. Hulporganisaties helpen de lokale bevolking in haar strijd tegen deze ondervoeding. Maar voor ondervoede kinderen is het niet alleen van belang dat ze een meer gevarieerde voeding en de nodige medicatie krijgen, het kind heeft ook nood aan psychomotorische revalidatie” aldus Johan en Jan. “En het is hier dat het project zich op toespitst.”

Tekort aan bouwstenen
“Binnen het project werken we met ondervoede kinderen van 6 maanden tot 6 jaar. Tijdens hun lichamelijke ontwikkeling hebben zich door de ondervoeding een aantal natuurlijke bouwstenen niet of onvoldoende gevormd. Hierdoor gaat het kind zich anders gedragen en niet normaal ontwikkelen wat onder meer voor een afwijkende motoriek zorgt. Daarom dat psychomotorische revalidatie erg belangrijk is. In de eerste fase worden de kinderen samen met hun hele familie begeleid in het ziekenhuis van Jimma. Hier wordt gezorgd dat de directe gevolgen van de ondervoeding weggewerkt worden. Bij dit proces worden de ouders nauw betrokken en wordt hen geleerd hoe ze met voeding moeten omgaan. Ethiopië is immers een vruchtbaar land waar vaak voldoende voedsel aanwezig is, maar de verwerking gebeurt niet goed en de voeding is te eenzijdig” verduidelijkt Jan de situatie. “Parallel met de medische aanpak, komen ook wij vanuit het project in actie. Aan het ziekenhuis richtten we een playroom en playground in. Je mag je dat voorstellen als een grote speelkamer en een speeltuin. Hier gaan we met het kind en zijn familie aan de slag. In tal van spelvormen en met leuke speelse materialen wordt de (psycho)motorische ontwikkeling van het kind gestimuleerd en gecorrigeerd. We leren met andere woorden het kind om zijn lichaam, de handjes, de voetjes, op een juiste en volwaardige manier te gebruiken. Na de ziekenhuisperiode gaat het gezin terug naar haar woonplaats, vaak schamele lemen hutten die afgelegen in de mooie natuur verscholen liggen. Ook in die thuissituatie volgen we de kinderen verder op.”

Sneeuwbaleffect
Johan en Jan zorgen er ook voor dat de kinderen in hun thuissituatie ook spelmaterialen hebben. “Door hun ondervoeding worden de kinderen vaak verstoten in de leefgemeenschap. Dat verandert na hun doortocht in ons project. De spelmaterialen zorgen er niet alleen voor dat zij zelf beter ontwikkelen, maar heel de dorpsjeugd gaat er bij wijze van spreken mee aan de slag. En zo wordt ook het ondervoede kind terug opgenomen in de groep.”

Aan het project is ook een wetenschappelijke studie verbonden. “De resultaten van de projectkinderen worden vergeleken met een referentiegroep van Ethiopische kinderen die geen ondervoedingsproblemen hadden. Op die manier kunnen we alles nog beter in kaart brengen, wat ons in staat moet stellen projecten als deze structureel in te bedden binnen de lokale bevolking. “Jaarlijks zijn er ook wederzijdse studentenuitwisselingen in de marge van het project en worden er mensen ter plaatse opgeleid” (om bijvoorbeeld te functioneren als playleaders) aldus Johan. "Het is dus een win-win situatie voor beide groepen.”

En intussen pakken Johan en Jan stilaan  hun koffers, want er wacht hen in februari opnieuw een trip naar Ethiopië.