De stille Valle di Rhêmes is een van de mooiste uithoeken van de Gran Paradiso. Vanaf het eind van het dal wandel je naar de gezellige rifugio Benevolo en naar het verborgen gletsjermeer Lac de Tsantaleyna. De wandeling gaat grotendeels over prima paden; af en toe over smalle paadjes of stenig terrein. onderweg heb je fraai uitzicht op de drieduizenders die het dal van Benevolo afsluiten en zie je veel alpenmarmotten en als je afdaalt via de vallei van de Gran Vaudalaz mogelijk een kudde gemzen. De Benevolo berghut is erg populair en is een ideaal uitgangspunt voor beklimmingen van de bergen rondom.

tocht naar rifugio Benevolo en het gletsjermeer van Tsantaleyna

BW                  **

51/2 uur, 935 m stijgen en dalen

startplaats: Thumel, aan het eind van de Val di Rhêmes, parkeerplaats vlak voor het gehucht
(29,500 km - 41 min.)
rifugio Benevolo

De wandeling begint in het gehucht Thumel. Volg niet de onverharde weg, maar ga linksaf, het wandelpad in naar rifugio Benevolo (gele wegwijzers). Na 45 min. klimt het pad omhoog naar de onverharde weg, die je verder volgt. Voor je verschijnt rifugio Benevolo in het zicht, evenals de achtergelegen bergen. Voorbij de brug neem je rechts het steile paadje omhoog, dat enkele haarspeldbochten afsnijdt en naar de hut leidt (1½ u.)

Vanaf de hut volg je de wegwijzer naar de Col de Tsantaleyna (pad 13D). Steek de rivier over en neem het pad dat even voorbij een almhut scherp linksaf buigt. Na 20 min. bij een weg-wijzer links aanhouden (Col de Tsantaleyna). Na 45 min. krijg je uitzicht op de indrukwek-kende bergwand van de Granta Parei (3387 m) en stijgt het pad over puin (lastig) en een more-nerug. Negeer afslag 13C en klim over grote blokken morenepuin verder tot je plotseling zicht krijgt op het diepblauwe Lac de Tsanta-leyna (1¼ uur vanaf de hut).

Na een welverdiende pauze loop je terug over de morene naar afslag 13C onderaan de morenerug. Sla hier rechtsaf het paadje in, door een dalletje. Even later zie je het verdere verloop van het pad dat je rechts om de Truc Santa Elena naar beneden volgt. Na 45 min. dalen ga je in het dal linksaf en volg je het goede pad terug naar een van verre zichtbare hut.

Vanaf rifugio Benevolo kun je het pad van de heenweg afdalen (snelste route, 1 uur) of via het dal van Gran Vaudalaz terug (mooie uitzichten, kans op gemzen; 1½ uur.). Deze laatste route volgt redelijk goede, maar smalle paadjes. Hiertoe neem je bij de eerste haarspeldbocht onder de hut het paadje rechts, dat is aangegeven met de nrs. 4 en 13A (Vaudalaz). Het smalle paadje stijgt licht tot op een kam (steenmannetje, 30 min.) met prachtig uitzicht op de Valle di Rhêmes. Volg het pad dat rechts een eind de woeste Vallone de Vaudalaz in gaat. De kans is groot dat je hier gemzen van zeer dichtbij ziet. Op de dalbodem steek je de rivier over en sla je linksaf, langs twee oude hutjes (Alpe la Grande Vaudalaz). Het pad is even onduidelijk, maar bij de hutjes pik je het weer op, waar het met nr. 12 is gemarkeerd. Na een afdaling met vele zigzags steek je via keien de Torrente Vaudalaz over en daal je verder af (pad links omhoog negeren). Na een brug over de Dora di Rhêmes kom je weer op het pad van de heenweg uit en ga je rechts terug naar Thumel.

 

maandag, 1 augustus 2011 KONINKLIJKE JACHTPADEN naar REFUGIO SELLA

 

Een van de meest belopen wandelpaden (en terecht) is het muildierpad via de Vallone di Lauson naar rifugio Sella. Je loopt over de destijds voor koning Vittorio Emanuele II aangelegde en geplaveide jachtpaden boven de Valnontey. Dit is niet voor niets een van de meest bezochte delen van het nationale park Gran Paradiso, want in de omgeving van de rifugio Sella heb je vrijwel honderd procent kans om steenbokken in groten getale (en verrassend dichtbij) te observeren.

Goede wandelaars kunnen de route voortzetten met de schitterende traverse langs steile hellingen naar de almhutten van Herbetet. Het verbindingspad tussen Sella en Herbetet wordt in veel (ook recente) gidsen als zwaar en gevaarlijk bestempeld. Dit is overdreven. Vooral de laatste jaren is er veel onderhoud geweest aan de paden en waardoor ze goed begaanbaar zijn. De zwaarte zit hem in de lengte (7 uur). Eén keer krijg je steun van een kabel en een paar metalen tredes, maar echt eng wordt het nergens. Onderweg heb je magnifieke uitzichten op witte toppen die het eind van de Valnontey afsluiten, zoals Gran Paradiso, Tribolazione en Roccia Viva.

lange tocht over spectaculaire jachtpaden van de koning naar de steenbokken rond rifugio en de almweiden van l’Herbetet

BW                  **/***

7 uur, 16 km, 950 m stijgen en dalen

startplaats: Valnontey (1666 m), 2,5 km buiten Cogne
(25,400 km - 38 min.)

rifugio Sella

Vanaf de parkeerplaats nog even verder stappen en rechtsaf de brug over. Volg pad 18 naar rifugio Sella (maar het pad is ook gemarkeerd met een driehoek met nr. 2 van de Alta Via). Rechts zie je de botanische tuin (een andere keer een bezoek waard). Even verderop links omhoog, een brug over en met zigzags langs de beek omhoog. Na een uur bereik je de Alp la Pacieu op 2124 m, precies op de boomgrens. Een half uurtje later ga je weer de Torrente de Grand Lauson over. Je passert de almboerderij Gran Lauson waar je burro (boter) en latte (melk) kunt kopen (links over de brug). Het pad gaat rechtsom in breed uitwaaierende haarspeldbochten pret-tig stijgend naar refugio Sella. Het veelbelo-pen pad is enkele jaren geleden omgelegd in verband met lawinegevaar. Neem niet de oude, steilere paden binnendoor. Die stijgen minder prettig en je spaart de zich daar herstellende vegetatie.

Bij rifugio Sella (2584 m, 2½ uur) kun je voor een koffie terecht in de sfeervolle ‘bar’ links van de hut. Je loopt langs de rifugio verder, verlaat hier pad nr. 2 en volg verder pad 18B (Traversata Selle-Herbetet). Je steekt de beek voor de derde keer over en volgt het comfortabel stijgende pad, dat mooi geplaveid is, naar de meertjes van Lauson op 2650 m (3 uur). Hier heb je de meeste kans om steenbokken van zeer dichtbij de fotograferen.

Een kwartier later, voorbij Bec du Vallon, wordt het pad smaller en daalt het in een uur langzaam en prettig met nu en dan een tussenklimmetje naar de almhut l’Herbetet (2435 m, 4¼ uur). Hier langs de waterbak rechtdoor (geen markering, maar even verderop steen 18B/22). Het gaat nu ongeveer een uur steiler naar beneden tot je uiteindelijk de eindeloos ruisende Torrente de Valnontey hoort, die je tot het eind zal begeleiden. Na de brug over de rivier ga je linksaf, via het gehucht Vermiane, en over de camping naar Valnontey (6 uur). Vergeet niet nu en dan achterom te kijken naar de witte Gran Paradiso en de gletsjers van de Tribolazione.

Wie terug wil lopen naar Cogne, gaat in Valnontey de brug over en onmiddellijk rechts, in een halfuur terug naar Cogne (na de midgetgolf rechtsaf de brug over).

 

dinsdag, 2 augustus 2011 Uitzicht op de GRANDES JORASSES

 

 Van Courmayeur naar de Colle di Liconi

Deze ongelooflijk mooie wandeling voert door de bergen hoog boven de Val Sapin. Je loopt urenlang over de rug van de Monte della Saxe en hebt onderweg uitzicht op de steile wanden van de Grandes Jorasses, waarvan de toppen vaak in de wolken gehuld zijn.

*** zware rondwandeling over bergpaden; aan het begin en eind over asfalt.

7.30 uur, 1500 m stijgen en dalen

startplaats: bij het busstation zijn parkeerplaatsen; je kunt ook even voorbij Villair Superiore parkeren (in dat geval wordt de wandeling ca. een half uur korter)
(30 km - 29 min.)

horeca: eenvoudige gelegenheid in Ermitage, café-restaurant op de alm La Suche (alleen geopend op weekeinden in de zomer)

Loop vanaf het busstation op de Piazzale Monte Bianco in Courmayeur om een groot multifunctioneel gebouw heen omlaag; je passeert restaurant Du Parc (rechts), steekt de Via Circonvallazione over en loopt over de trappen van het straatje Vicolo della Chiesa omhoog naar het kerkplein. Ga tussen de kerk en het Museo Alpino door naar het begin van de Strada del Villair en sla daar af naar links (omhoog). Blijf nu voortdurend rechtdoor lopen in de richting La Saxe en Ermitage. Nadat je Villair Superiore gepasseerd bent, eindigt het smalle asfaltweggetje bij een parkeerplaats (40 min.).

De route loopt verder over een goede onverharde weg. Deze maakt een bocht naar links, kruist de beek die door de Val Sapin loopt en slingert via haarspeldbochten door gemengd bos omhoog. Negeer de zijpaden naar La Saxe en de Rifugio Bertone. Alleen auto’s van omwonenden mogen op de onverharde weg komen, en je wandelt er dan ook ongestoord. De route wordt minder steil en al spoedig passeer je de Alpe La Trappe, waar gerestaureerde en vervallen hutten staan (1 uur, je vindt er een bron en een picknickbank).

De onverharde weg loop dieper de Val Sapin in naar de almnederzetting Tsapy (Chapy). Aan de linkerkant verrijzen de zilverachtig glanzende rotsen van de Monte della Saxe. Bij Tsapy, waar zowel ruïnes als gerenoveerde almhutten staan, verlaat je de onverharde weg; ga naar rechts en steek de beek bij een lage stuw in oostelijke richting over (1.15 uur).

Aan de bovenkant loopt het pad eerst naar links omhoog, maar al spoedig gaat het naar rechts, een beboste helling op. Dit pad (nr. 43) maakt deel uit van de Route du Mont Blanc; af en toe zie je de markering van dit pad: de letters TMB in een ruit. Negeer op een hoogte van ca. 1750 m een zijpad naar rechts dat naar de almhut Freydevaz voert. Je loopt links bovenlangs de hut en komt even later op een met weiden bedekte helling, waar je een mooi uitzicht hebt. Het pad slingert met een groot aantal bochten omhoog. Negeer bij een wegwijzer het pad naar rechts (nr. 43A, dat in zuidwestelijke richting naar La Suche voert) en blijf op de TMB-route tot je bij de restanten van een goederenkabelbaan komt (2.20 uur).

Hier verlaat je het TMB-pad, dat in noordelijke richting naar de Col Sapin loopt; wandel naar rechts verder over pad nr. 44, richting Colle di Liconi (wegwijzer). Dit smalle, steile paadje voert over een beboste kam. Als je boven de boomgrens bent, krijg je uitzicht op de Monte della Saxe. Wandel naar links verder over met puin bezaaide weiden, die overgaan in graziger hellingen; het pad wordt nu weer steiler en je moet verschillende beekjes oversteken. Op een hoogte van ca. 2410 m gaat een zijpad naar rechts, richting La Suche; later op de wandeling kom je via dat pad weer op dit punt uit. Loop nu echter in zuidoostelijke richting omhoog (nog steeds over gras); na een zeer steile laatste klim via een oneffen pad bereik je de met gras begroeide Colle di Liconi (wegwijzer; 4.15 u.)

Vanaf deze pas kun je genieten van een schitterend uitzicht: in het westen zie je de Monte della Saxe en de Grandes Jorasses, in het oosten het mooie Lago di Liconi.

Heen en terug naar het meer

Wie aan het Lago di Liconi wil picknicken loopt eerst tot op een hoogte van ca. 2700 m naar links over de kam omhoog en daalt vervolgens schuin naar rechts af naar de stal van de Alpe di Liconi (drinkwater uit een beek). Wandel van daaraf naar het meer (heen en terug 40 min. extra).

Voor het eerste deel van de steile afdaling (ca. 70-80 m hoogteverschil) vanaf de Colle di Liconi is ervaring met bergwandelen noodzakelijk!

Vervolgens kom je op een hoogte van ca. 2410 m bij de splitsing waar je al eerder was. Ga hier naar links, in de richting Tirecorne (4.45 uur; aangegeven op een steen).

Het smalle pad voert over een met puin en gras bedekte helling in zuidwestelijke richting naar een graat die vanaf de Testa di Liconi omlaag loopt. Op deze graat heb je een magnifiek uitzicht op de Monte della Saxe (foto) en het Mont Blanc-massief. Ook tijdens de gemakkelijke afdaling over met gras begroeide hellingen kun je van dit uitzicht genieten.

Ver in de diepte zijn Courmayeur en Dolonne te onderscheiden, aan de rechterkant rijzen de Grandes Jorasses boven het groen van de Monte della Saxe op. Dit pad is niet genummerd, maar wel af en toe geel gemarkeerd. Het voert op een gegeven moment via haarspeldbochten omlaag, kruist enkele beekjes en loopt langs een eenvoudige almhut. In de buurt van een bos wordt de helling vlakker. Ga bij een wegwijzer niet naar rechts omlaag naar La Suche (hoewel je later op de wandeling wel door deze almnederzetting komt), maar loop in dezelfde richting als hiervoor verder. Na een korte stijging over een verhoging in het terrein (het pas is hier lastig begaanbaar) krijg je uitzicht op de almen van Tirecorne (5.45 uur), waar zich een bron bevindt.

De alm is verlaten en overwoekerd, maar het uitzicht op het gebied waar de Val Sapin uitkomt op het Aostadal is bijzonder mooi. Je kunt het beste bovenlangs de hutten naar het bos lopen (in oostelijke richting), dan via een pad langs de bosrand korte tijd afdalen en vervolgens afslaan naar rechts; je komt bij een wegwijzer die tussen enkele gebouwen staat.

Een eindje lager zijn nog meer almhutten te zien. Ga daar echter niet heen; het vervolg van de route loopt over het pad van Tirecorne naar La Suche en voert ruim een kwartier in noordwestelijke richting door een naaldbos. Het is mogelijk om via een zijpad naar links rechtstreeks naar Ermitage te lopen, maar het is mooier om via La Suche (foto) te wandelen, omdat het gehucht prachtig gelegen is (er is een bron, en in het hoog-seizoen is in de weekeinden ook een bergrestaurant geopend).

Ga bij La Suche naar links (in zuidwestelijke richting). Je loopt eerst over weiden, vervolgens door bos. Er wordt in dit gebied druk gewandeld en de paden zijn duidelijk te onderscheiden. Wel zijn er veel afkortingen en paadjes die evenwijdig met het hoofdpad lopen, wat verwarrend is. Houd ten slotte aan naar rechts en wandel in de richting van het groepje gebouwen van Ermitage, waar een geasfalteerde weg heen loopt (met een populaire uitspanning; 6.45 uur). Hier kun je voor het laatst genieten van het uitzicht op Plan Chécrouit, de Mont Chetif en een deel van de Monte della Saxe.

’s Zomers rijdt er van hieruit ’s middags om 14.15 u., 15.55 u. en 18.15 u. een bus naar Courmayeur.

Loop ca. 15 m over de geasfalteerde weg omlaag naar het zuidwesten en sla boven bij een houten schuur af naar rechts; dit pad kruist even later de toegangsweg naar de vakantiehuizen aan de rechterkant en daalt dan verder af. Na ongeveer 40 m splitst het zich in drie paadjes; kies hier het middelste. Houd bij de volgende splitsing rechts aan; dit goede pad voert door een naaldbos met hoge bomen. Ga ca. 100 m verder, bij een volgende splitsing (met wegwijzer) bergafwaarts naar Villai. Het pad wordt steiler en loopt verder in westelijke richting; je komt door een licht loofbos waar je zo af en toe doorkijkjes hebt naar de bodem van het dal en Villair Superiore. Het pad gaat over in een weggetje (de Via del’Ermitage), dat ca. 150 m verder uitkomt op de hoofdstraat van het gehucht (7 uur).

Je bevindt zich nu op de smalle weg (de Via del Sampin) waarover je aan het begin van de wandeling vanuit Courmayeur omhoog bent gelopen. Ga hier naar links en wandel bergafwaarts (negeer de zijweg naar Villair Inferiore) naar de kerk van Courmayeur; het is nog maar een klein eindje lopen naar het busstation (7.30 uur).

 Van het dorp Valgrisenche over de westelijke helling van het dal

De mooiste wandeling in de Valgrisenche voert door een fascinerend landschap aan de voet van de Morion-gletsjer. De route voert loopt via oude militaire paden over almen en een 2935 m hoge pas naar gletsjermeren, en voert door een lariksbos terug het dal in.

*** rondwandeling over paden door het hooggebergte. Zware route zonder gevaarlijke passages. Wees voorzichtig op sneeuwvelden.

6,45 uur, 1350 m stijgen en dalen

startplaats: aan de rand van het dorp Valgrisenche is een grote parkeerplaats. - (25 km - 32 min.)

horeca: in Valgrisenche twee bars en een winkel.

Loop vanaf de eindhalte van de bus, aan de rand van de Valgrisenche, naar het centrum van het dorp, en neem daar de straat naar rechts omhoog, die naar de kerk van San Grato voert. Sla nog voor de kerk bij een Mariabeeld af naar rechts en loop langs de muur van het kerkhof. Een eindje verder passeert u een huis van drie verdiepingen en een oude kazerne, die in de tijd van Mussolini voor het laatst werd gebruikt. Momenteel wordt de kazerne gerenoveerd; het is de bedoeling dat er een toeristisch centrum wordt gevestigd. Attentie: tijdens het schrijven van deze gids was een deel van de route (pad nr. 17) door bouwwerkzaamheden versperd. Probeer zoveel mogelijk rechts aan te houden (in noordelijke richting) en bovenlangs de kazerne over de met gras begroeide helling aan de voet van de steile rotsen omhoog te lopen. Als je het geel gemarkeerde pad weer terug hebt gevonden, levert de oriëntatie geen problemen meer op.

Op ca. 1770 m hoogte ga je naar een rotsachtig gebied (links); je bevindt zich nu op een oud militair pad, dat de verbinding vormde tussen de kazerne en de wachtposten aan de Italiaans-Franse grens. Op een hoogte van ca. 1930 m (45 min.) kruist het pad een zware klimroute, de Via Ferrata Bethaz-Bovard. Je loopt in zuidwestelijke richting verder; nadat je een beek bent overgestoken, wordt de route vlakker en daalt zelfs een klein stukje. Je hebt uitzicht op de bergen tussen de Valgrisenche en de Val di Rhêmes (foto rechts); links in het dal is het gehucht Bonne te onderscheiden. Het uitstekend onderhouden militaire pad voert een eindje verder via bochten over puinvelden, waar de rotsblokken begroeid zijn met groengele korstmossen. Met uitzondering van de puinvelden is het terrein met gras begroeid. Vanaf een zadel is de onverharde weg te onderscheiden die naar de - nog niet zichtbare - almnederzetting Arp Vieille voert, en in westelijke richting krijg je uitzicht op de groene, waterrijke Vallone dell’Arp Vieille (2 uur).

Ter hoogte van Arp Vieille zijn er twee mogelijkheden; je kunt via een goed pad afdalen naar het gehucht en dan over een oneffen karrenspoor naar rechts weer omhoog wandelen, of je kunt rechtdoor lopen via een ongemarkeerd en onduidelijk pad, dat over stenige, met gras begroeide helling van het zadel omhoog loopt en in de buurt van de beek Torrente Arp Vieille uitkomt op het reeds genoemde karrenspoor. In beide gevallen bereik je in ongeveer een half uur een soort hoogvlakte, waar ca. 100 m naar links, aan de overkant van de beek (met een kleine waterval), een vervallen militair gebouw staat, de Ricovero Capanna Vrova.

Let op de gele markeringen, die je over de vlakke weiden in noordwestelijke richting leiden. Je moet de beek niet oversteken, zoals op veel kaarten staat aangegeven. Je passeert een klein stuwmeertje (2.40 u.; links); vervolgens loopt het goed te onderscheiden pad - nu nr. 16 - over een rotsachtige, met gras begroeide helling omhoog naar de Colle Scavarde.

Na een paar haarspeldbochten buigt het langeafstandspad Alta Via 4 af naar links; negeer dit zijpad en blijf rechtdoor lopen. Op deze hoogte kan het tot half juli nog wat sneeuw liggen. De pas levert geen enkel probleem op; op veel kaarten is hij naamloos, maar door de bewoners van dit gebied wordt hij Colle Scavarda genoemd (4 uur)

Aan de linkerkant strekt de Morion-gletsjer (Ghiaccialo di Morion) zich uit en in het zuidoosten zijn de Laghi di Morion te zien. Hier vlakbij, op een plek met een prachtig uitzicht op de Valgrisenche staat de ruïne van de Refugio Clea Scavarda, een hut die in de jaren tachtig van de vorige eeuw na een blikseminslag is afgebrand. Alleen twee picknickbanken voor het gebouw zijn nog intact. De hut was ooit een militaire post en ligt aan de gletsjerroute van de Rifugio Deffeyes over de Colle del Rutor.

Loop over een met rolstenen bezaaid terrein, waar nog tot eind juli sneeuw kan liggen, verder bergafwaarts naar de Laghi di Morion, twee meertjes tussen het onherbergzame, onbegroeide gletsjerpuin aan de oostelijke voet van de Testa del Rutor. Ook midden in de zomer kunnen er nog ijsschotsen op het water drijven.

Nadat je de meertjes gepasseerd bent, wandel je verder door een afwisselend gebied met bulten, lage rotskammen en kleine dalen; het uitzicht op de hoofdkam van de Alpen is prachtig. Het gemakkelijke pad, dat in grote lijnen daalt, draagt vanaf de pas het nummer 18. Na een korte tussenstijging (wegwijzer) moet je verder omhoog naar links, tot de aanduiding ‘Bethaz’, die op een rots is aangebracht., het begin van de afdaling naar de Valgrisenche aangeeft. De route voert door een puinveld. Het terrein is zwaar, maar het voormalige militaire pad is uitstekend aangelegd en je kunt dan ook zonder problemen afdalen. Vanaf een hoogte van ca. 2450 m kom je geleidelijk in een gebied met almweiden. Ook verschijnen de eerste bomen weer, en van ongeveer 2000 m hoogte wandel je onder hoge lariksen; inmiddels is het pad aanzienlijk smaller geworden. Op de almweiden van de Alpe Miollet wordt nog steeds vee gehouden; op sommige plaatsen loopt een wirwar van koeienpaadjes over de helling en is het niet altijd even duidelijk wat het ‘echte’ pad is. Voordat je de almhutten bereikt, moet je via een houten bruggetje de Torrente Miollet (Torrente Dard) oversteken, die aan de Morion-gletsjer ontspringt.