Rol van de leerkracht/KO

Leerkrachten moeten het begrip ‘pesten’ in de klas aanbrengen door er over te praten. Het is erg belangrijk dat kleuters leren dat dit fout gedrag is dat niet getolereerd wordt. Het is daarbij ook belangrijk dat de leerkracht het pestgedrag afkeurt.

Aanpak van de ouders bij pestgedrag

Het komt hard aan als je als ouder te horen krijgt dat je kind een ander kind pest. Zelfs kleuters kunnen pestgedrag vertonen. Als je als ouder een waarschuwing van de school krijgt moet je die serieus nemen. Je moet eerst geloven dat je kind een pester is. Als ouder moet je dan in actie treden. Er zit vaak een reden achter het pestgedrag van een kind(Allegaert, 2012). Het is eerst en vooral belangrijk om te luisteren naar wat je kind te zeggen heeft. Beoordeel het pestgedrag en niet het kind zelf. Je mag het pestgedrag ook niet gaan minimaliseren. Straffen heeft helemaal geen zin. Zo verander je niets aan het probleem en zal de pester blijven pesten. De pester moet weten dat pesten niets oplost en dat het geen goede manier is om er iets mee op te lossen. (Van Den Broeck, 2012).

Het is belangrijk om als ouder een goed voorbeeld te geven. Jouw mening is hun mening. Als een kleuter hoort dat de ouder een andere persoon achteruit stelt om bepaalde redenen gaat de kleuter dat onthouden en gaat dit zelf toepassen. Ouders moeten hun kind leren hoe ze respectvol met elkaar en met andere mensen moeten omgaat. Kinderen moeten leren om te gaan met de verschillen van mensen. Een kleuter heeft grenzen en regels nodig. Je hebt de beleefdheidsregels zoals: iedereen verdiend respect, we schelden niet, we dragen zorg voor de bezittingen van anderen, … . Het is soms gemakkelijk om als ouder een regel op te stellen voor hun kleuter, maar regels hoeven er niet alleen te zijn, ze moeten ook op een consequente  manier worden nageleefd. Deze regels zijn er niet alleen voor de kinderen maar als ouder moet je je daar ook aan houden (Deboutte, 1995).  

Het begin van het probleem ligt vaak bij pesters thuis. Vaak zijn de ouders van deze kinderen erg dominant. Sommige kinderen worden thuis zelf weggepest of ze passen zich aan de harde aanpak aan die ze thuis gewend zijn. De tegengestelde situatie kan echter ook tot hetzelfde effect leiden, wanneer kinderen thuis veel vrijheid krijgen en de ouders daarenboven amper begaan zijn met hun kind. pestkoppen zijn soms thuis amper te horen of te zien. Door dit grote verschil in houding tussen thuis en elders is het voor de ouders erg moeilijk om na te gaan of, hoe en in welke mate hun kind meedoet aan pesterijen. Als ouder mag je niet dulden dat je kleuter thuis of elders agressief optreed. Kleuters die pesten kunnen hun vitaliteit kwijt door aan sport te doen. Zo kunnen ze onder deskundig toezicht leren omgaan met hun fysieke kracht.

Als regels en afspraken niet worden nageleefd, moet een kleuter beseffen dat dit gevolgen heeft. Het kind moet goed weten welke straffen er verbonden zijn aan een bepaalde overtreding. De ouders moeten zich aan deze afspraken houden, hoe moeilijk het soms ook is. Het kind moet beseffen dat er grenzen zijn en de sancties moeten er steeds zijn om het negatieve gedrag af te straffen. Het is dus belangrijk dat er regels zijn in huis en wanneer die niet worden nageleefd dan moet de straf zo snel mogelijk volgen. Hierbij is het ook van cruciaal belang dat ouders ook positief reageren wanneer de kleuter een goede daad verricht, zelfs bij elke gedragsverbetering, hoe klein ook. De ouders moeten ook tijd maken voor hun kinderen om samen iets te gaan doen en interesse tonen in hun kinderen. Maak als ouder duidelijk dat je kind altijd bij jou terecht kan, zorg dat je een goede relatie hebt met je kleuter (Hoslet, Moens, Spitaels, & Wils, 2005-2006).   

Belang van een goede schoolkeuze.                                                        

Eén kind op twintig krijgt wekelijks tot zelfs dagelijks met pesten te maken. Het aantal pesters wordt ongeveer even hoog geschat. Dat wil dus zeggen dat er gemiddeld in elke Vlaamse klas één pestkop en één zondebok zit. Het is belangrijk dat je als ouder na gaat welk klimaat er heerst in de school vooraleer je beslist je kind er naartoe te laten gaan. Sommige scholen trekken onbewust pesters aan. Hieronder volgen kenmerken van zo’n scholen. Scholen waar een sfeer van wedijver of concurrentie heerst, waar sterke leerlingen op handen worden gedragen en de zwakke in de kou staan. Scholen waar leerlingen het gevoel hebben dat hun school meer heeft van een gevangenis, waar discipline, tucht en studie de meeste aandacht krijgt. Scholen met een slecht leerlingenbeleid, waar leerlingen met slechte punten in hun ogen lui en dom zijn. Scholen met weinig nevenactiviteiten waar leerlingen zich vervelen. Scholen waar te weinig energie wordt gestoken in een goede klassfeer. Deze kenmerken zorgen dat de kans op pesten stijgt en in een kleinere school waar kinderen elkaar kennen wegen deze factoren nog zwaarder door.                  

Het is belangrijk dat er veel toezicht is, vooral tijdens de vrije momenten. Ook moet er een goede dialoog zijn tussen de school en de ouders. Kleuters kunnen zich moeilijk over zulke problemen uitdrukken en dan moet je voor een alternatief zorgen. Jonge kinderen kunnen hun reacties en gevoelens meestal nog niet verwoorden. Dit kunnen ze meestal wel in een tekening. Laat je kleuter veel tekenen of kleien. Hier kan je veel informatie uit halen (Deboutte, 1995). Je hebt veel kinderboeken waarbij het thema ‘pesten’ is. Deze verhalen helpen om de gevoelens van een kind te uiten. In de boeken gaat het vaak over kleuren en dieren. De kinderen die gepest worden, kunnen zich dan identificeren met het dier dat een afwijkende kleur heeft. Enkele voorbeelden zijn: Het sprookje van “Het lelijke eendje”, "Rikki” van Guido van Genechten, … (van der Meer, 1995). Je kan misschien op bepaalde vragen ingaan aan de hand van een filmpje. Je mag je kind niet forceren. Als het niks wil zeggen dan is dat zijn of haar keuze (Deboutte, 1995). Als je kleuter over het pesten praat, moedig het kind dan aan om er over te blijven praten als er terug iets gebeurt (Zweers & van de Pol, 2009). Wanneer het je als ouder duidelijk is dat je kind gepest wordt op school is het  belangrijk dat je aan het kind uitlegt dat het nodig is om de school hierover in te lichten om het pesten te laten stoppen. Bij grotere kinderen is het belangrijk dat je zelf niets onderneemt zonder eerst samen met het kind te overleggen wie de meest geschikte contactpersoon is. Als het kind voelt dat het mee mag bepalen over de aanpak dan gaat het kind ook voelen dat het controle over de zaak kan krijgen. Zoek samen met je kind informatie op over pesten. Geef de school niet de schuld, maar bespreek wat u er samen aan kunt doen om het pesten te stoppen. Informeer ook wat de school doet tegen pesten en geweld (Van Den Heuvel, 2011). Praat erover met andere ouders, wellicht kunt u samen iets ondernemen en bepleit samen een meer uitgebreide en gestructureerde aanpak van het pestfenomeen. Het is belangrijk dat er een open dialoog met de school is en dat je kenbaar maakt dat je er als ouder belang aan hecht. Vertel dat je kind gepest wordt en door wie. Dring aan op voldoende en degelijk toezicht, zeker in de meer vrije of onbewaakte momenten. Maak ook een vervolgafspraak om de vorderingen te bespreken. Geloof pas dat het pesten gestopt is als zowel je kind als de leerkracht zeggen dat dit zo is. Blijf het echter goed in de gaten houden en vraag je kind regelmatig of het nog gepest wordt (Deboutte, 1995). Het is belangrijk dat pesterijen zo snel mogelijk stoppen, maar de weg naar een goede duurzame oplossing kan lang en hard zijn. Er zal van alles moeten veranderen, zoals het gedrag van het gepest kind en dat van de pester, de manier van toezicht houden of de aard van activiteiten op school. Blijft het pesten aanhouden en onderneemt de school niets of niet voldoende om het pestprobleem op te lossen wacht dan niet te lang om je probleem te signaleren bij het CLB. Kinderen die gepest worden zijn meestal hun zelfbeeld en zelfrespect verloren. Werk er dan ook samen met uw kind aan om het weerbaarder te maken. Beloon je kind voor wat het goed doet en geef het positieve aandacht. Geef je kind nooit de schuld van het gepest. Wat ook kan helpen, is je kind een training sociale vaardigheden of een vechtsport zoals judo of karate te laten volgen. Je kind leert zich dan beter verbaal en/of lichamelijk verweren. Wees niet te over beschermend, hoe begrijpelijk dat ook is. Je kind moet op eigen benen leren staan (Van Den Heuvel, 2011).

Ik heb een moeder geïnterviewd die praat over haar kind dat gepest werd. Ze wil liever niet herkend worden.