Beste

Ik heb onderzoek gedaan rond pesterijen in de kleuterklas. Hier heb ik veel uit geleerd. Spijtig genoeg worden pesterijen dikwijls te laat of niet opgemerkt. De zondebokken houden hun mond en de pesters gaan al helemaal niets vertellen, want zij hebben niet echt het gevoel dat ze iets fout doen. Daarom is het belangrijk dat je de kleuters goed observeert en signalen leert herkennen. Zo zal je sneller kunnen opmerken wanneer een kleuter slachtoffer is van pesterijen of zich als een pester gedraagt en kan je er iets tegen ondernemen. Simpele en sluitende remedies bestaan er spijtig genoeg niet. Van zodra vastgesteld is dat een kleuter pest is het onze plicht om hier iets aan te doen.

Het begrip ‘pesten’ dringt bij kleuters nog niet echt door omdat hun cognitieve capaciteiten nog niet helemaal ontwikkeld zijn. Ze kunnen zich ook moeilijk inleven in anderen waardoor ze niet goed begrijpen wat de ander voelt. Daarnaast zijn ze ook minder taalvaardig waardoor ze zich moeilijker kunnen uitdrukken. Pesten komt dus ook voor in de kleuterklas. Bijvoorbeeld wanneer een kindje bijna elke dag het slachtoffer is van ruzies of meningsverschillen. We spreken echter niet van pesten als een kleuter aan een andere kleuter zijn haar trekt of hem slaat, tenzij dit op regelmatige basis herhaald wordt.

Pestende kleuters zijn vaak kleuters die thuis continu geprezen worden of waar alles mag. Hierdoor kennen deze kleuters het verschil tussen goed en kwaad niet. Ouders moeten zelf het goede voorbeeld geven, want een kind leert uit voorbeelden. Een ouder moet grenzen stellen en als het kind die niet volgt dan moeten er consequenties volgen. Kleuters hebben immers structuur en regels nodig. Dikwijls hebben ouders ook te weinig tijd voor hun kinderen en worden ze aan hun lot overgelaten. Kleuters hebben nood aan een schouderklopje of een aanmoedigend woord. Kinderen moeten ook weten dat ze bij hun ouders terecht kunnen wanneer ze problemen hebben. Het is in vele gevallen een kwestie van opvoeding. Het is erg belangrijk om de foute attitudes in een vroeg stadium op te sporen en aan te pakken. Het is ook belangrijk dat de ouders streng zijn als hun kleuter een ander pest. Slachtoffertjes van pestgedrag in de kleuterklas zijn vaak kindjes die net iets anders zijn. Het kan hierbij zowel gaan over innerlijke als uiterlijke kenmerken.

Als leerkracht moet je het begrip ‘pesten’ in de klas aanbrengen door er over te praten. Het is erg belangrijk dat kleuters leren dat dit gedrag fout is en niet getolereerd wordt. Op die manier krijgt de leerkracht een beter beeld over hoe het er in de klas voor staat en leren de kleuters ook dat pesten niet goed is. Het is belangrijk  als leerkracht om alert te zijn voor de signalen van pestgedrag en dit gedrag ook af te keuren. Het is daarbij belangrijk om zeker ook op de indirecte signalen te letten (stil zijn; altijd als laatste gekozen worden bij groepsactiviteiten; teruggetrokken; enz.).

Pesten kan nooit helemaal verbannen worden maar er kunnen wel heel wat preventieve maatregelen getroffen worden om pesters minder kansen te geven. Pesten komt bijvoorbeeld vooral voor tijdens de speeltijd. Om dit te verminderen kan er meer toezicht worden gehouden op de speelplaats. Een andere manier om pesten te voorkomen zijn vele groepsactiviteiten en daarbij af en toe vriendjes uit elkaar te halen. Het is gebleken dat kinderen daardoor meer geaccepteerd worden en positiever reageren op andere kinderen. Het kan de groep een positieve ‘boost’ geven. Daarnaast leren kleuters ook dat een doel gemakkelijker te bereiken is door in groep samen te werken. Een variatie daarop zijn rollenspelletjes waarbij ze eveneens moeten samenwerken.

Als er pestgedrag plaatsvindt in de kleuterklas, heeft de leerkracht de taak om zo snel mogelijk in te grijpen. Er bestaan heel wat verschillende soorten aanpakken waaruit de leerkracht een keuze kan maken. Het is heel belangrijk dat, wanneer ouders en leerkracht op de hoogte zijn van een pestsituatie, zij daarover met elkaar in gesprek gaan. Aarzel nooit om samen te werken met het CLB. Op die manier kan het probleem efficiënter aangepakt worden. Het is in ieders belang dat pesterijen zo snel mogelijk stoppen!