9. Middelen om angst te overwinnen (3)

Ga niet focussen

 Als je ergens mee zit, ga je heel gemakkelijk al je aandacht hieraan besteden.  Dat geldt voor zorgen, verdriet, maar ook voor angst.  Je laat je volledig opslorpen door je zorgen, verdriet of angst.  Bijna niets anders kan jou nog weghalen van de gedachten daarover.  Alles herinnert jou aan het probleem waar je mee zit.  Hoe meer je erop focust, hoe erger de emotie wordt.  Ook jouw lichaam gaat reageren op jouw gedachten en je krijgt allerlei lichamelijke symptomen die met de emotie gepaard gaan.  Je bent niet meer in staat om afstand te nemen van het probleem.  Het probleem is meester geworden over jou.  Je wordt jouw gedachten en emoties.

De oorzaak van het controleverlies over jouw denken ligt bij het feit dat je alleen maar focust op het probleem.  Het is alsof al het andere wegvalt en alleen maar jouw probleem nog bestaat, alsof je door de kier van een deur kijkt en slechts een fragment kan zien van het geheel dat zich achter die deur afspeelt.  Je hebt geen algemeen beeld meer.  Je ziet maar één detail: jouw probleem.  Merk op dat in een dergelijke situatie je eigenlijk niet veel meer ziet.  Je bent zodanig in gedachten verzonken dat horen en zien vergaan zijn.  Je hebt jezelf afgesloten voor al de andere dingen in de wereld en je leven.

Om het niet zo ver te laten komen, dien je opnieuw beroep te doen op je zintuigen.  Het gemakkelijkste gaat het door weer te kijken.  Kijk naar alles om je heen.  Doe dat intensief.  Neem dingen waar die je anders misschien nooit zou zien.  Draai je hoofd in de richting naar waar je kijkt.  Ben je in een kamer, kijk dan naar alles wat erin staat.  Bestudeer ze als het ware en bedenk er dingen bij als “Oh, dat is mooi” of “Nou, dat had beter gekund.”  Loop je over straat, kijk dan naar datgene wat jou geen angst inboezemt.  Dat kunnen zijn: de mensen of juist niet, de auto’s, de gevels, de bomen (als die er zijn), de winkelvitrines, de reclamepanelen,…  Je kan ook luisteren naar de geluiden, dingen ruiken of de wind en de temperatuur voelen.  Kortom, als je gedachten een loopje met je nemen, observeer alles wat er te observeren valt, zodat je probleemgedachten naar de achtergrond worden geschoven.

Het zal je verbazen hoe dat rondkijken en observeren een belangrijke verandering kan teweegbrengen in je “dwanggedachten”.  Je zal door deze techniek toe te passen niet volledig van het probleem verlost geraken, maar je zal het er aardig mee kunnen intomen.  Alle beetjes helpen, zeker als zo een beetje heel gemakkelijk is om toe te passen.

Het warhoofd aanpakken

 Als je met angst of zorgen zit, heb je de indruk dat er wel duizenden gedachten op je afkomen, stuk voor stuk onoverkomelijke problemen die door jouw hoofd spoken.  Je kan voor geen enkel een afdoende oplossing vinden want je krijgt gewoon de tijd niet om het ene probleem aan te pakken als het volgende reeds de kop opsteekt.  Het is een wirwar van gedachten geworden die niet meer te overzien is en waarin een kat haar jongen zou verliezen.  Wat je hier nodig hebt is structuur.  Net zoals een manager die soms met meerdere problemen tegelijk geconfronteerd wordt, zo ook moet jij er nu werk van maken om al je gedachten eens grondig te structureren.

Begin met een vel papier te nemen of, zo je wenst, een heel kladblok.  Schrijf elke angst- of zorgwekkende gedachte op.  Doe dat bondig met een soort van titelzinnetje of kernwoord(en).  Je weet tenslotte wat er allemaal achterzit en hoeft niet die volledige gedachte met alle details neer te pennen.  Als je hiermee klaar bent, overloop dan eens het lijstje en kijk of er geen terugkerende punten zijn die je kan schrappen.  Je zal al gauw merken dat het er zeker geen duizenden zijn.  Je had alleen maar het gevoel dat het er zoveel waren. 

Nu ga je deze gedachten ordenen volgens hun urgentie om afgehandeld te worden.  Welk probleem is het dringendst? Zet naast het probleem het tijdstip waarop je je er ten laatste moet beginnen op te concentreren om het tijdig in orde te krijgen.  Zijn er problemen die ongeveer rond hetzelfde tijdstip dienen aangepakt te worden, orden die dan volgens hun belangrijkheid en wijs er een letter A, een B enz. aan toe, zodat je een duidelijke rangorde krijgt van de volgorde waarin je jouw problemen gaat aanpakken.  Herschrijf nu je lijstje in volgorde van  vroegste tijdstip en eventueel toegevoegde letter naar laatste tijdstip of plaats het gewoon in je agenda.

Op deze manier heb je een duidelijke en overzichtelijke lijst samengesteld van alle problemen waar je mee zit en met een precieze volgorde waarin je er gaat over nadenken.  Je kan je nu concentreren op één enkel probleem.  Je begint met het eerste en je weet dat je voorlopig al de andere problemen kan vergeten want je hebt nu jouw agenda van “problemen aanpakken” opgesteld.

Je hebt nu structuur gebracht in de wirwar van al je problemen en weet precies wanneer je er moet aan denken.  Je bent nu in staat om al de volgende problemen los te laten want ze staan veilig in je agenda waardoor je ze niet zal vergeten.  Als je dat wenst kan je gerust wat voorsprong nemen en eerder beginnen denken over een volgend probleem, zolang je de volgorde maar respecteert en alle eerdere problemen maar hebt verwerkt.

Het is aan te raden om al je taken in een agenda te noteren.  Dan kan je die, eens je ze er hebt in genoteerd, rustig vergeten.  Alzo maak je plaats in je hoofd en hoef je niet meer bang te zijn dat je wat gaat vergeten of te laat zal zijn om ergens aan te beginnen.  Je hebt nu structuur gebracht in je leven waardoor je een hoop zorgen kan vergeten.

Je kan nog een stapje verder gaan en bij elk probleem een maximale tijd toevoegen die je aan dat probleem wil besteden.  Dit moet beletten dat je te lang blijft doormalen over één en hetzelfde onderwerp waardoor je riskeert niet tijdig tot een conclusie gekomen te zijn.  Wanneer je dan een probleem aanpakt, begin dan met een soort crisisplan op te stellen dat bestaat uit de meest noodwendige aanpak van het probleem zonder naar perfectie te streven.  Wat je daar voorbereidt is het absoluut noodzakelijke.  Met minder kan je je niet tevreden stellen.  Daarna kan je de rest van de voorziene tijd gebruiken om je oplossing of aanpak te verfijnen en te verbeteren. 

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    8. Middelen om angst te overwinnen (2)

Angst analytisch overwinnen

 Zij die sterk in de ratio zitten zullen dit misschien wel de meest aangewezen methode vinden, maar zij is minstens even geschikt voor gevoelsmensen.  Deze methode laat jou in vijf stappen ontdekken hoe je angst, maar ook andere “negatieve emoties” kan leren overwinnen.  Het beste kan je deze oefening doen zo snel mogelijk nadat je bekomen bent van een angst- of paniekaanval.  Elke stap wordt geïllustreerd met een voorbeeld, namelijk “de angst om alleen naar buiten te gaan voor een boodschap”.  Het voorbeeld toont een meervoudige angst die samengesteld is uit faalangst, agorafobie (plein- en straatvrees) en angst om bewusteloos te vallen met als voornaamste oorzaken een uitermate laag zelfbeeld, onzekerheid en negatieve gedachten.  De nummeringen binnen de voorbeelden verwijzen naar dezelfde nummering van de voorbeelden in de andere stappen. 

 Stap 1: Ga na welke gevoelens door je heen gegaan zijn voor en tijdens de aanval.  Verwar gevoelens niet met gedachten.  Die komen uitgebreid aan bod in de volgende stappen.
Voorbeeld:

• angst
• een onzeker gevoel, versterkt door fysieke symptomen als hartkloppingen, spanning, zweten, een mistig beeld, ter plaatse draaierig worden
• toenemende paniek

 Stap 2: Ga na welke gedachten door je heen gegaan zijn voor en tijdens de aanval.  Verwar gedachten niet met gevoelens.  Die kwamen aan bod in stap 1.
Voorbeeld:

• 1. Ik zal er nooit geraken
• 2. Ik moet zoveel meer inspanning leveren dan anderen.
• 3. Dit is niet normaal.  Hoelang zal ik dit nog volhouden?
• 4. Als ik dat nog niet kan, wat moet ik dan in geval van een zwaardere taak?

 Stap 3: Zoek nu uit wat de gevolgen van deze gedachten zouden zijn als ze uitkwamen.
Voorbeeld:

• 1. Dan moet ik ergens gaan zitten en raak ik in een paniek van “wat nu?”.
• 2. Dan ben ik zwakker dan anderen.  Door mijn fysieke belemmering kan ik niet zelfstandig functioneren.
• 3. Dan ga ik instorten.
• 4. Dan krijg ik nog meer angst.

 Stap 4: Mochten die gedachten en hun gevolgen uitkomen, hoe erg zou dat dan wel zijn?
Voorbeeld:

• 1. Ik denk dat ik nooit meer ga recht geraken (dat vind ik heel erg!)
• 2. Ik ga werkelijk afhankelijk worden van anderen.
• 3. Misschien word ik wel (weer) opgenomen in een psychiatrische instelling, wat ik helemaal niet aankan omdat ik mij daar gevangen voel, er steeds wil vluchten of er zelfmoord wil plegen.
• 4. Ik zal het dan helemaal niet meer kunnen.

 Stap 5: Probeer dit alles nu te relativeren en zo mogelijk zelfs om te polen.
Voorbeeld:

• 1. Als het al zover komt dat ik moet gaan zitten, kan ik die tijd gebruiken om te kalmeren, te mediteren, mijn gedachten op een rijtje te zetten of mezelf moed in te spreken.  Ik ben in deze opdracht (alleen boodschappen doen) al eerder geslaagd.  Waarom zou het mij nu niet lukken.  Er zijn anderen die het nog moeilijker hebben dan ik en het ook waarmaken.  Bovendien, als ik niet zou recht geraken, kan ik nog altijd iemand vragen mij te helpen.
• 2. Ik moet mijn grenzen bewaken.  Als ik iets doe, moet ik het rustig aan doen.  Als ik hier voldoende aan werk zal mijn angst vanzelf verminderen en zal ik me zelfzekerder voelen zodat ik zelfstandig kan zijn en handelen.
• 3. Dat is niet het probleem van dit moment.  Nu moet ik iets doen aan mijn huidige situatie (kalmeren en mijn grenzen bewaken).
• 4. Ik moet nu niet denken aan andere, mogelijk zwaardere opdrachten, die zich in de toekomst kunnen voordoen.  Alleen mijn huidige situatie is NU van belang.  Laat ik mij daar op concentreren.

 Maak deze analyse na elke aanval van angst of paniek.  Je zal merken dat je bij een volgende aanval beter in staat zal zijn je angsten te relativeren en af te zwakken.  Je zal sneller tot rust komen en doorgaan met de opdracht waar je mee bezig was.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    7. Middelen om angst te overwinnen (1)

Emoties en Gedachten

 Terecht kan de vraag gesteld worden: waar ga ik aan werken?  Aan de emoties of aan de gedachten.  Wie was er het eerst de kip of het ei, de emotie of de gedachte.  Angst, verdriet, woede en zelfs een depressie zijn emoties.  Een emotie wordt veroorzaakt door gedachten of door slecht verwerkte trauma’s.  Het antwoord is dus duidelijk.  Gedachten of trauma’s zijn de oorzaak.  Wil ik van mijn problemen verlost geraken, dan moet ik niet de symptomen (de emoties) aanpakken, maar de gedachten (de oorzaak).

Dat betekent niet dat werken aan de emotie niets doet.  Het is mogelijk dat alleen door aan je emoties te werken door middel van bijvoorbeeld re-birthing of emotioneel lichaamswerk je angsten kunnen wegvloeien.  Het principe hierbij is dat, door je emoties te reactiveren en te uiten in een gestuurde therapie, die emoties uit je emotioneel lichaam ontladen worden zodat je er verder geen last meer van hebt.  Het is mogelijk dat dit volstaat.  Emoties zijn tenslotte energie en wanneer jouw energetisch lichaam, waartoe het emotioneel lichaam behoort, van de negatieve energie gereinigd raakt, zullen de symptomen (de emoties) stoppen zonder dat de gedachten dienen aangesproken te worden.

Als het over een oud trauma of verdriet gaat, dat niet meer in het direct toegankelijk geheugen bereikbaar is, zal dit waarschijnlijk een duurzame aanpak zijn.  Maar wanneer het gaat om een verkeerde manier van denken, een opvoedingsprobleem een verkeerd leefpatroon of iets dergelijks, dan zal het niet lang duren tot de negatieve energie zich weer in het emotioneel lichaam nestelt en er gelijkaardige symptomen (emoties) opnieuw opduiken.

Mijn mening is dat aan beide moet gewerkt worden, dus zowel aan het denken als aan de emoties.  Beide moeten tot rust gebracht worden en omdat er een wisselwerking bestaat tussen het denken en de emoties is het beter om zich niet uitsluitend op een ervan te concentreren.  Bovendien is het niet alleen belangrijk om het denken onder controle te krijgen, maar tot op zekere hoogte ook de emoties. 

Oefening om denken en emoties tot rust te brengen

 Wanneer je een rustig moment hebt, is dat het geschikte ogenblik om te oefenen.  Oefen zo vaak mogelijk.  Om de oefening uit te voeren ga je ergens zitten of liggen.  Probeer een rechte rug aan te houden en vooral ook niet in slaap te vallen.  Niet dat dat erg is, maar je mist dan een stuk van de oefening.  Haal drie keer traag heel diep adem in je buik.  Hou heel even je adem in (een drietal tellen) en adem dan door je mond weer uit, waarbij je je lippen op elkaar houdt en slechts door een heel klein gaatje de lucht langzaam laat ontsnappen.  Doe dit niet meer dan drie keer om duizeligheid te vermijden.  Start nu met de oefening.

Haal heel traag diep adem in je buik.  Hou heel even je adem in (een drietal tellen) en adem dan door je mond weer uit, waarbij je je lippen op elkaar houdt en slechts door een heel klein gaatje de lucht langzaam laat ontsnappen.  Doe dit drie keer.  Vaker hoeft niet en is zelfs af te raden om duizeligheid te voorkomen.  (…)
Laat je denken los en richt jouw aandacht geheel en al op je ademhaling.  Adem heel rustig in en uit.  Adem goed in je buik.  Visualiseer hierbij dat je bij het inademen adem verse energie naar in je lichaam binnenhaalt en dat die energie jouw lichaam reinigt.  De vervuilde restanten adem je weer uit.  Zie dat gebeuren.  Telkens wanneer er een gedachte opkomt, laat je die onmiddellijk los met de tegengedachte dat je dat je daar later nog wel op terugkomt.  Veroordeel jezelf niet als je een gedachte niet onmiddellijk opmerkt.
Richt nu je aandacht naar je tenen.  Visualiseer dat je adem met de energiewerking tot in je tenen gaat.  Ontspan tegelijkertijd je tenen.  Laat elke gedachte los.       
Richt nu je aandacht naar je voeten.  Visualiseer dat je adem met de energiewerking tot in je voeten gaat.  Ontspan tegelijkertijd je voeten.  Laat elke gedachte los.     
Richt nu je aandacht naar je enkels.  Visualiseer dat je adem met de energiewerking tot in je enkels gaat.  Ontspan tegelijkertijd je enkels.  Laat elke gedachte los.      
Richt nu je aandacht naar je benen.  Visualiseer …
Richt nu je aandacht naar je knieën.  Visualiseer …           
Richt nu je aandacht naar je dijen.  Visualiseer …  
Richt nu je aandacht naar je bekken.  Visualiseer …          
Richt nu je aandacht naar je buik.  Visualiseer …   
Richt nu je aandacht naar je borst.  Visualiseer … 
Richt nu je aandacht naar je schouders.  Visualiseer …     
Richt nu je aandacht naar je vingertoppen.  Visualiseer …
Richt nu je aandacht naar je handen.  Visualiseer …          
Richt nu je aandacht naar je polsen.  Visualiseer …           
Richt nu je aandacht naar je voorarmen.  Visualiseer …    
Richt nu je aandacht naar je ellebogen.  Visualiseer …      
Richt nu je aandacht naar je bovenarmen.  Visualiseer … 
Richt nu je aandacht naar je schouders.  Visualiseer …     
Richt nu je aandacht naar je hals.  Visualiseer …   
Richt nu je aandacht naar je kin, je mond en je tanden.  Visualiseer …    
Richt nu je aandacht naar je neus, je wangen en je oren.  Visualiseer …  
Richt nu je aandacht naar je ogen en je voorhoofd.  Visualiseer …           
Richt nu je aandacht naar je schedel en je slapen.  Visualiseer … 
Nu je ieder deel van jouw lichaam ontspannen hebt ga je controleren of die ontspanning nog overal aanwezig is.  Overloop elk lichaamsdeel en stuur bij waar nodig.  (…)
Maak nu een verbinding vanuit je stuit naar de aarde in de vorm van een buis.  Dit wordt je aarding zoals een bliksemafleider waarlangs je de vervuilde energie uit je lichaam zal laten wegstromen.  (…)     
Nu maak je ook een gelijkaardige verbinding vanuit je kruin naar de hemel, de kosmos, het universum.  (…)  
Kijk hoe er via dit kanaal licht vanuit de kosmos in je hoofd stroomt.  Voel dat licht in je hoofd naar binnen komen.  Voel de heerlijke zachte liefdevolle warmte van dat licht.  Voel hoe het jouw hoofd tot rust brengt.  (…)          
Merk nu op hoe langzamerhand dit licht door je hals verder doorvloeit naar je schouders.  Voel hoe het je schouders extra ontspant terwijl het verder doorvloeit langs je armen tot in je vingertoppen.  (…) 
Zie nu ook dat het licht tot in je borst doordringt en verdergaat tot in je buik.  Voel hoe het onrustige gerommel in je buik tot stilstand komt.  Voel de helende kracht van deze wonderbaarlijke energie.  (…)        
Het licht gaat nog verder je lichaam in.  Het gaat dwars door je bekken naar je benen tot in je tenen.  Je voelt hoe iedere cel in je lichaam wordt beroerd door deze helende kracht.  Je voelt die kracht tintelen in je lichaam.  Eerst in je vingertoppen en je tenen, dan in je armen en benen.  (…)  Je voelt je hele lijf tintelen alsof je lichtjes onder stroom staat.  Het is een zalig gevoel, heerlijk om dit in je lichaam te kunnen waarnemen.  Geniet van dit moment.  Merk op hoe je volledig aanwezig bent in je lichaam en controle hebt over jouw denken.  Je bent volledig in het NU.  Het is jouw moment.  Voel de innerlijke vrede.  God is nu zo dicht bij jouw, dat je hem kan voelen binnen in jou.  (…)  Je voelt de aanwezigheid van God.  God is er altijd, maar nu voel je hem ook daadwerkelijk.  (…)          
En je voelt hoe het licht zich uitbreidt tot buiten je lichaam.  Je krijgt het gevoel alsof je in een groot ei zit dat zich volledig opvult met dat licht en jou beschermt, koestert en met liefde vervult.  (…)        
Dit is een moment van ultiem genot, van pure gelukzaligheid, van eenheid met God, van innerlijke vrede.  (…)           
Voel hoe onuitputtelijk deze energie is en hoe je er telkens beroep kan op doen als je behoefte hebt aan energie, rust, stilte, aan de kracht van de stilte, aan innerlijke vrede.  (…)         
Hou dit moment aan zolang je wil en kom dan op je eigen tempo terug.   

Spreek deze oefening traag en met een rustige stem in op een geluidsdrager of laat ze door iemand opnemen die een rustige, warme stem heeft.  Mettertijd zal je de oefening kunnen toepassen zonder begeleiding, maar in het begin is het nodig om je op het spoor te houden zodat je niet afgeleid geraakt.  Laat de oefening 20 tot 30 minuten duren en probeer om ze minstens 2 keer per dag te doen.

 Je zal merken dat je na een tijdje je lichaam veel sneller tot rust zal kunnen brengen en je niet meer zoveel tijd gaat hoeven te besteden aan het doorlopen van elk lichaamsdeel bij het ontspannen ervan.  Je zal dan met een even grote tijdsinvestering langer kunnen genieten van het gelukzalige gevoel.  Later zal je ook in staat zijn je gewoon voor te stellen dat je in je ei van licht zit met alle heerlijke eigenschappen die ermee gepaard gaan.  Je zal zelfs in staat zijn om op deze manier tot rust te komen tijdens een emotionele aanval of tijdens zorgelijk gepieker of opstoten van negatieve gedachten.  Maar eerst moet je oefenen, oefenen en nog eens oefenen.  Het resultaat is ruimschoots de inspanning waard.

Hoe leer ik mijn gedachten te controleren

 Meestal is je denken de oorzaak van het probleem.  Denken geschiedt constant zonder dat je zelfs bewust bent dat je denkt, laat staan waaraan je denkt.  Mijn vrouw vroeg mij vroeger af en toe waaraan ik op dat moment zat te denken.  Meestal antwoordde ik haar “Aan niets.”, maar pas later besefte ik dat ik wel zat te denken, maar dat ik het op het ogenblik dat zij het vroeg niet eens meer wist dat er gedachten door mijn hoofd gingen en nog minder waarover die gedachten gingen.  Zonder dat ik het wist zat ik aldoor te denken aan totaal onbenullige dingen.  Niet dat het mij nu niet meer overkomt, maar ik heb geleerd om alerter te zijn en mijzelf erop te wijzen wanneer ik niet in mijn gedachten bewust aanwezig ben.

Wij gaan er vanuit dat wij ons denken zijn, maar dat is niet zo.  We hebben ons denken gekregen om uit te voeren wat ons Ware Zelf ons ingeeft.  De grootste uitvinders en kunstenaars geven zelf toe dat hun beste creaties er niet gekomen zijn door te denken, maar door juist niet te denken.  Als het denken kan stopgezet worden, dan kan geluisterd worden naar het Ware Zelf dat met een idee of een concept naar voren komt.  Door middel van het denken zal dit idee dan omgezet worden tot de uiteindelijke creatie.  Het denken is een prachtig instrument als het ten dienste staat van het Ware Zelf.

Het probleem is dat wij ons denken niet onder controle hebben, maar dat het andersom is.  Ons denken is de baas geworden.  We vereenzelvigen ons met ons denken.  Wij horen de stem niet meer van ons Ware Zelf door al de chaos die in ons denken de overhand heeft.  Daarom moet je opnieuw leren de kracht van je Ware Zelf te ontplooien.  Hoe doe je dat?

 Als je eens je gedachten gaat observeren dan moet je vaststellen dat er een aanwezigheid is die jouw denken kan gadeslaan.  Die aanwezigheid is je Ware Zelf.  Die aanwezigheid leeft altijd in het hier en nu.  Leer je bewust te worden van je Ware Zelf.  Laat je Ware Zelf je gedachten observeren als een stille toeschouwer die niet oordeelt.  Geef je Ware Zelf weer de controle die tegen je denken kan optreden om het tot stilte te brengen.  Het is niet gemakkelijk, maar het is ook niet echt moeilijk.  Het vergt alleen oefening in aanwezigheid.

Er zijn vast al momenten in je leven geweest waarbij je het gevoel had dat de tijd voorbijgevlogen was.  Misschien ging het om een klus die je uitvoerde, een boek of een film, een goed gesprek,…  Meestal is dat iets waar je jouw volledige aandacht aan gegeven hebt doordat je er helemaal in opging.  Je aandacht was er zodanig door opgeslorpt dat er geen ruimte was voor iets anders.  Er was geen denken en zelfs niet het besef van tijd.  Je was dan totaal aanwezig.  Je was volledig in het NU.

 Aanwezig zijn betekent dat je alleen maar geconcentreerd bent op dat waar je NU mee bezig bent.  Zo kan je ook alert zijn op je denken.  Zodra er een gedachte binnenkomt die jou een slecht gevoel geeft, wuif je die weg zonder enig oordeel.  Hou je er verder niet mee bezig.  De kunst is om alert te blijven en je niet te laten meesleuren door die stroom van gedachten die vanuit je ego opkomen.

 Als je dat moeilijk vindt kan je proberen je voor te stellen dat jij naast een glazen wand staat en dat de binnenkomende gedachtestroom zich aan de andere kant van die wand bevindt.  Je hoort nog wel iets, maar het is gedempt.  Op de duur kan je die glazen wand zichzelf laten kleuren zoals een zonnebril donkerder wordt als de lichtintensiteit feller wordt.  Je kan dat dus ook laten gebeuren door het licht aan jouw kant van de wand op te voeren.

Misschien heb je wel de film “A beautiful mind” gezien, waarin het hoofdpersonage te kampen had met ingebeelde personages waarmee hij eigenaardige situaties beleefde.  Toen hij eindelijk inzag dat die personages alleen maar in zijn verbeelding bestonden, was hij in staat er geen belang meer aan te hechten, hoewel hij hen nog steeds waarnam.  Hij wist dat ze niet echt waren.  Zo ook zijn al de gedachten van angst niet echt, maar pure illusie.  Als je er geen aandacht meer aan besteed, vervagen ze langzaam, maar zeker. 

Een andere mogelijkheid is dat je, in de hoedanigheid van toeschouwer, de stem die de angsten uitspreekt gaat beschouwen als een persoon.  Je kan die persoon zelfs een naam geven.  Overtuig je ervan dat het een persoon is die het niet goed met jou voorheeft.  Wees je goed bewust van jezelf als toeschouwer en de “persoon” die jou de gedachten in je verstand probeert te pompen.  Je kan hem/haar dan zeggen dat je niet naar zijn/haar ideeën wil luisteren, dat je er niets wil mee te maken hebben, noch met zijn/haar ideeën, noch met hemzelf/haarzelf en dat hij/zij maar beter kan ophoepelen.  Telkens als hij/zij weer de kop opsteekt herhaal je dat en op de duur negeer je hem/haar gewoon totdat hij/zij het stilaan opgeeft en jou met rust laat.

Ook hier mag je jezelf niet veroordelen of verwijten als je de stem niet meteen opmerkt.  Evenmin mag je bij de gedachten blijven stilstaan.  Laat alles gewoon los in liefde en met geduld.  Wees geheel aanwezig en kijk toe. 

NLP (Neuro-Linguistisch Programmeren) – dat ondertussen geëvolueerd is tot NHR (Neuro-Hypnotic Repatterning) - is een verzameling denkmodellen en technieken om binnen het kader van contact, systematische interventies te doen, met als doel de subjectieve gedachten, gevoelens en gedragingen van jezelf of anderen te wijzigen.  Het komt er dus op aan om negatieve patronen in je gedachten en gevoelens te vervangen door positieve.  Een goed voorbeeld hiervan is:

Ik aanvaard dat ik mij angstig voel, maar ik blijf rustig en kalm, want ik ben veilig.

Di is slechts een heel kort zinnetje, maar het houd geen enkele negatieve uitspraak in.  In feite betekent het dat het ok is om mij angstig te voelen en omdat ik er toch niet kan tegen vechten, aanvaard ik het (dat is trouwens mijn enige keuze), maar ik ga mij niet door die emotie laten domineren en blijf dus rustig en kalm (“blijf” impliceert dat ik er mij nog niet te ver heb laten in meesleuren), want er kan mij toch niets gebeuren (maar in negatieve termen spreken mag niet, vandaar de positieve vorm “ik ben veilig”).

Dat denken in positieve termen is heel belangrijk.  Negatieve uitspraken als “Dat wil ik nooit meer beleven!” of “Ik hou het niet meer uit!” zijn echt bevestigingen van hoe erg het wel is of was.  Je moet je niet richten op wat je niet wil, maar wel op wat je juist wel wil bereiken, zodat jouw energie gestuurd wordt naar je doel en niet naar datgene waar je vanaf wil komen. 

Hoe leer ik mijn emoties te controleren

 Het is alom bekend dat je emoties niet mag onderdrukken.  Maar hoe ga je er dan mee om?  Een van de sterkste emoties is boosheid.  Hier volgen enkele tips:

Boosheid Tip 1:
Stap uit de situatie als dat mogelijk is.  Ga in de tuin wat hout hakken, sla op iets dat niet stuk gaat (als je iets stuk gemaakt hebt krijg je er achteraf toch alleen maar spijt van), koop een punchbal die je verrot slaat, kortom zoek iets waardoor je agressie vrijkomt en ontlaad ze nooit fysiek op een persoon.  Niemand verdient om het slachtoffer te zijn van jouw emoties.

Boosheid Tip 2:
Stap uit de situatie als dat mogelijk is.  Zoek ergens een plek waar je tot rust kan komen en bedaren.  Als je daar in enigerlei mate in geslaagd bent, overloop dan eens opnieuw de situatie die jouw boosheid opgeroepen heeft.  Kijk daarbij in eerste instantie naar jezelf en niet zozeer naar wat de ander(en) gedaan hebben om je zo boos te maken.  Speel het filmpje af van bij het begin en ontleed stap voor stap.  Meestal zal je al gauw opmerken dat jouw boosheid buiten proportie was en waarschijnlijk zal je tot het besluit komen dat de reden waarom je zo boos geworden bent niet eens bij de andere persoon lag, maar bij jezelf.  Als je lange tenen hebt, wordt er gemakkelijk op getrapt.

Boosheid Tip 3:
Als je niet weg kan uit de situatie, neem dan onmiddellijk afstand.  Sluit je eventjes af en neem je woede waar in je lichaam.  Voel die woede en leidt ze naar je hart.  Laat alle woede in je hart stromen totdat je voelt dat het voldoende is of dat je hart begint pijn te doen.  Stel je dan voor dat er aan je hart een deurtje is dat je opent.  Laat al die woede nu los zodat ze door dat deurtje uit je hart wegspuit.  Voel de ontlading, voel de opluchting.

Met angst omgaan is iets moeilijker, maar het kan ook.  Je moet je wel van enkele dingen bewust zijn.  Angst is een emotie, en dit werkt eigenlijk voor elke emotie.  Het lijkt aanvankelijk misschien moeilijk om het te begrijpen, maar geloof me, het werkt echt.     
Je dient je heel goed bewust te zijn van de toeschouwer binnen in jezelf die je emoties en gedachten kan observeren.  Denk niet in termen als “Ik heb pijn” of “Ik heb angst”, maar gebruik termen als “Er is pijn”, “Er is angst” of “Ik merk dat er angst is”.

Richt jouw volledige aandacht op de gevoelens in jouw lichaam.  Besef goed dat het jouw emotioneel lichaam is dat die gevoelens naar jouw fysiek lichaam overbrengt.  Aanvaard dat je die pijn voelt.  Ga er verder niet over nadenken – laat vooral het voelen niet in denken omslaan en begin ook niet te oordelen of te moraliseren.  Jij bent niet die pijn, noch die angst.  Blijf volledig aanwezig en blijf de toeschouwer die waarneemt wat er in je omgaat.  Word je heel sterk bewust van zowel de emotionele pijn als van de toeschouwer.  Hiermee hevel je de macht over van jouw ego naar je eigen bewuste aanwezigheid.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    6. Schijnoplossingen

Vluchten

Er zijn talloze manieren om je angst te ontvluchten: alcohol, drugs, workaholic, koopwoede, gokken, bezigheidstherapie, de problemen van anderen aanpakken, zelfdoding,...  Heel vaak wordt ook de directe vlucht gekozen: een taak of afspraak uitstellen of annuleren. 

Hubert belt Femke om te vragen of het past om volgende zondag eens langs te komen met zijn vrouw Bea.  Femke, die zeer gesteld is op Hubert en Bea. gaat hier zeer enthousiast op in.  Ze is er blij mee en zegt nog: “Dat zijn nu eens mensen die ik graag ontvang.  Ik kan bij hen zo mezelf zijn.  Zelfs als ik mij na een uurtje niet goed voel, kan ik hen gewoon zeggen dat het niet meer gaat en dan gaan ze gewoon weg.”
’s Anderendaags komt echter de angst op dat het allemaal verkeerd zal aflopen.   Tientallen angstige gedachten komen bij haar op en ze wil Hubert terugbellen om de afspraak een week te verlaten…

Als vlucht een uitstekende oplossing, maar hoe zal het volgende zondag zijn?  Zullen die angsten dan afgenomen zijn?  Natuurlijk niet.  Uiteindelijk zal de afspraak helemaal niet meer doorgaan en tenslotte zal Femke niemand nog durven te ontvangen.  Het kan dus alleen maar van kwaad naar erger.  Als het maar enigszins mogelijk is, is doorbijten de beste oplossing.  Vooral als het om ontmoetingen met mensen gaat waarbij je je goed voelt, zou je niet mogen toegeven aan jouw angsten.  Kies de gemakkelijkste opdrachten om door je angsten heen te breken.

 Op zelfdoding na, zijn al de andere opgenoemde vluchtwegen een manier om de pijn te verdoven en de miserie even te vergeten.  Zodra je ontnuchtert, stopt met pillen nemen of een moment niet bezig bent is er weer tijd om te denken en zien de negatieve en beangstigende gedachten wederom de kans om naar de oppervlakte te komen.  Zolang je door de vlucht afgeleid bent, ga je ook niets constructiefs ondernemen om het probleem aan te pakken en op te lossen.  Uit zichzelf zal het waarschijnlijk niet verbeteren, maar eerder verergeren.

Zelfdoding is een radicale vlucht voor het leven.  De situatie is zo wanhopig, uitzichtloos geworden dat men ervan overtuigd is het leven niet meer aan te kunnen.  Zelfdoding heeft een bivalent karakter.  Enerzijds vergt het enorm veel moed om de hand aan zichzelf te leggen, maar anderzijds is het ook een laffe vlucht om te ontkomen aan de problemen waarmee men te kampen heeft.  Opgeven is gemakkelijker dan strijden.  Hoe uitzichtloos de situatie ook is, er is altijd een oplossing.  De oplossing kan voor een grote omwenteling in het leven zorgen, maar de kans dat dat leven weer een positieve wending krijgt is reëel.  Het vergt inderdaad veel moed om voor die omwenteling te kiezen, soms zelfs meer moed om zichzelf van het leven te beroven, maar het leven is die moeilijke periode meer dan waard.

Pillen slikken

 In geval van angsten of depressiviteit zal de dokter, indien er geen fysieke kwaal kan vastgesteld worden, gemakkelijk zijn of haar toevlucht zoeken in het voorschrijven van antidepressiva.  Hetzelfde gebeurt als je naar een psychiater of een psychiatrische instelling gaat.  Vaak geven zij de indruk dat die pillen alles weer in orde zullen brengen.  Spijtig genoeg is dat niet zo.  Je zal je misschien wel een tijdje beter voelen, maar als je niets wezenlijks onderneemt, zal het na verloop van tijd weer bergaf met je gaan en zal de dosis van de antidepressiva dienen verhoogd te worden.  Op de duur loop je er versuft en willoos bij en ga je nog maar weinig van het leven waarnemen.  Kies je voor de wetenschappelijke benadering, ga dan naar een psychotherapeut of een psychiater waarvan je zeker bent dat die ook psychotherapie of gedragstherapie geeft.

 Het is inderdaad verkeerd om antidepressiva te nemen als je van het idee vertrekt dat die de oplossing gaan brengen.  De pillen lossen het niet op.  Zolang je ze neemt en op voorwaarde dat ze bij jou aanslaan, dimmen zij alleen maar bepaalde symptomen.  Zij creëren wel, als ze de gewenste uitwerking hebben natuurlijk, meer ademruimte om aan jezelf te gaan werken of om bereikbaar te worden voor de hulpverleners zodat je weer in staat bent om jou denken weer in een goede richting te sturen.  Antidepressiva kunnen dus alleen als hulpmiddel beschouwd worden om het eigenlijke herstellingsproces een kans te geven wanneer je werkelijk te diep gezakt bent om er nog zonder pillen uit te geraken.

 Zoeken naar affectie, aandacht of medelijden

 Er is helemaal niets mis met het zoeken naar een beetje affectie of aandacht bij anderen.  Op zich is het zelfs goed om eens over jouw gevoelens met iemand te praten, om jou eens begrepen te voelen en mogelijk zelfs met iemand te praten die gelijkaardige problemen heeft waardoor er een uitwisseling van informatie ontstaat.  Dat kan opluchten, bevrijden, een gevoel geven van “Ik sta niet alleen met mijn probleem op de wereld.”

Verval echter niet in een duet van klaagliederen waardoor jullie elkaar zelfs nog meer naar beneden halen.  Zoek niet naar medelijden alleen.  Een beetje medelijden mag af en toe wel eens, maar het mag geen doel worden.  Door de bevestiging van de ander zou het probleem als normaal kunnen geïntegreerd worden en dat is zeker niet de bedoeling.

Misbruik deze aandacht dus niet om je nog dieper te nestelen in je problemen.  Op die manier wordt het weer een vlucht voor de dagdagelijkse hel van lijden.  Gebruik deze aandacht als een constructief middel om positief aan jezelf te werken en om positieve ervaringen te delen zodat het veeleer een hulp tot herstel wordt dan een vlucht.

Let wel op dat je de raad van anderen niet zomaar opvolgt.  Gebruik alleen wat goed voor jou aanvoelt.  Als je met een methode werkt om jouw problemen aan te pakken waarbij je je goed voelt, schakel dan niet meteen over naar een andere methode die jou aangeraden wordt, maar voel eerst goed aan of die nieuwe methode jou ligt en goed aanvoelt.  Schakel pas over naar een andere werkwijze als je grondig overwogen hebt of je daar inderdaad baat kan uithalen en als je die beter vindt dan je huidige werkwijze.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    5. Interne oorzaken van angst

Hoewel de externe oorzaken ertoe leiden dat we angstig worden, kunnen we daar toch weinig of niets aan veranderen.  Waar we wel iets kunnen aan doen zijn de interne oorzaken van angst omdat die de enige zijn waarover we controle kunnen krijgen.  Eigenlijk is er maar één echte interne oorzaak van angst, namelijk ons eigen denken.  Dit kunnen we opsplitsen in tal van vormen van verkeerd denken.  Ik zal hier de voornaamste overlopen.

De gekleurde bril

 Als we naar de wereld kijken, zien we hem niet zoals hij werkelijk is.  We hebben ons in de loop der jaren een idee gevormd over alles en nog wat en we nemen dat aan voor waarheid.  Je kan het vergelijken met een gekleurde bril die het echte beeld vervormt tot wat wij zien.  Door al onze bedenkingen, vooroordelen en veronderstellingen zijn we niet meer in staat een zuiver beeld te vormen van wat werkelijk is.  Ons beeld is vertroebeld door de bril die we opzetten.  Doordat we niet meer de zuivere werkelijkheid zien, blijven we oude angsten voeden.  Zodra we in staat zijn de bril af te zetten, kunnen we opnieuw de werkelijkheid zien en zullen onze angsten smelten als sneeuw voor de zon.

 Materieel bezit

Wij leven op aarde en dat is inderdaad in de materie.  We vergeten dat wij die materie niet zullen kunnen meenemen wanneer wij sterven.  We doen ons best om bezittingen te verwerven en ze te behouden.  Maar zelfs al hebben we die bezittingen met vaak zuurverdiende centjes moeten kopen, toch bezitten wij niets.  Wij mogen dat alles gebruiken tot de dag dat we deze aarde weer verlaten, tot de dag dat we uit de materie stappen.  Het heeft dus weinig zin om ons eraan te hechten.  Het heeft nog minder zin om met deze materie te pogen een status of een imago te creëren, want hierdoor wenden we ons alleen maar af van het ware leven door middel van afleiding van de werkelijkheid.  We creëren een illusie die ons van het ene moment op het andere kan ontnomen worden.  Het ergste is dat we dat weten en toch maakt het ons angstig om die illusie te verliezen.

 Meningen en visies

We hebben allemaal onze eigen gedachten, meningen en visies.  Bij de een zijn die al wat sterker uitgesproken dan bij de ander, maar verschillen doen ze.  Sommigen hebben meer behoefte om hun mening aan anderen door te geven.  Sommigen laten zich eerder de mening van anderen opdringen of gaan er zelfs vanuit dat ze geen eigen mening hebben.

Het is goed om jouw mening te willen doorgeven.  Dat getuigt van een sterk geloof in jezelf, maar bedenk steeds dat jouw mening, alhoewel ze nu voor jou heel goed aanvoelt, niet noodzakelijk goed is voor een ander of althans niet op dit moment.  Jouw mening kan trouwens over enkele dagen, weken of jaren sterk wijzigen en zal dan zelfs niet meer goed aanvoelen voor jezelf.  Hoe kan jij dan weten of jouw mening nu goed is voor die ander?  Als je dus jouw mening doorgeeft, doe het dan zo dat de ander nog steeds het gevoel heeft dat hij of zij met die mening kan doen wat goed aanvoelt voor zichzelf, want wanneer ons meningen opgedrongen worden waarbij we ons niet goed voelen, kan dat enorme chaos en verwarring, dus onzekerheid, teweegbrengen en onzekerheid creëert angst.

Schuldgevoelens

 Van in onze prilste jeugd worden we opgezadeld met schuldgevoelens.  Het wordt ons niet altijd zo letterlijk gezegd, maar voor talloze incidenten nemen we als kind de schuld voor onze rekening.  Het is mijn schuld dat mijn ouders ruzie maken want ik heb daarnet iets gedaan dat zij niet leuk vonden.  Ook God wordt dikwijls gebruikt om ons met schuldgevoelens te beladen.  De Kerk heeft daar lange tijd haar best voor gedaan om de gelovigen onder de knoet te houden.  Gelukkig zijn mensen verstandiger geworden zodat de macht van de Kerk door onderdrukking niet zo succesvol meer is.  Keerzijde van de medaille is dat het merendeel zich van de Kerk heeft afgewend, wat wil zeggen dat de positieve kanten van de Kerk geen impact meer hebben.

We hebben allemaal een geweten en maar goed ook.  We dienen te beseffen dat we alles en iedereen dienen te respecteren, maar dat bij die “iedereen” ook “ik” bedoeld wordt gaat vaak verloren in de massa.  Voor alles wat wij “verkeerd” doen voelen wij ons schuldig.  Het werd ons zo geleerd.  En alle schuld vraagt om boete, straf.  Het is niet omdat anderen dat beweren dat dit berust op waarheid.  Natuurlijk moet iemand die misdadige feiten pleegt gestraft worden.  Niet iedereen luistert naar de regel om alles en iedereen te respecteren en daarvoor bestaat een rechtssysteem om die mensen in eerste instantie daarin te ontmoedigen en zonodig te straffen.

Het probleem is echter dat wij voornamelijk door de Kerk en onze ouders zijn opgevoed met de gedachte dat alles wat wij verkeerd doen onze schuld is en dat daarbij de nodige straf hoort.  Het is ons zo goed meegegeven dat we onszelf gaan straffen als we denken dat we iets verkeerd gedaan hebben.  We gaan ons dus straffen met schuldgevoelens.  Hierdoor geraken we op de duur nog onzekerder over onszelf, dus nog angstiger.

 Angst voor de dood

 Hoewel we weten dat we vroeg of laat er het bijltje zullen bij neerleggen, blijven heel wat mensen angst hebben voor de dood.  De Katholieke Kerk gelooft niet in reïncarnatie, maar eerder in een soort leven na de dood dat zich zal voltrekken in de hel, het vagevuur of de hemel.  Er zijn in de loop der jaren en in verschillende religies tal van theorieën verkondigd.  

Persoonlijk geloof ik dat wij in eerste instantie geest zijn, op zoek naar bewustwording die in een geestelijk bestaan niet kan ervaren worden.  Als geest kan je geen emoties hebben, want er is geen lichaam.  Als geest kan je ook niets verbergen voor de anderen, want elke geest is als een open boek voor de anderen.

Daarom zijn we hier op aarde, om lessen te leren.  Ons leven is te vergelijken met, zeg maar, een leerjaar op school waarin we een aantal dingen leren.  Als we slagen dan mogen we overgaan naar het volgende leerjaar.  Zoniet worden we geplaagd met herexamens en als we daar ook niet in slagen moeten we dat jaar nog eens overdoen.  Wel zo ongeveer zie ik het leven ook.  We worden verondersteld om uit de lessen die ons aangeboden worden te leren.  Als we niet ingaan op die lessen of we blijven voortdurend dezelfde fouten herhalen, dan komen er herexamens, d.w.z. dat we met onze neus op de feiten gedrukt worden om ons zo nog een kans te geven die lessen in dit leven te leren.  Dat gebeurt dan door ziekte of tegenslag.  Slagen we er dan nog niet in, dan zullen we in een volgend leven dezelfde lessen opnieuw aangeboden krijgen (bissen).  Tussen onze levens in zit meestal een periode die ons toelaat over het voorbije leven na te denken en te beslissen hoe we het volgende leven zullen aanpakken.  Hierbij krijgen we de steun van verder geëvolueerde zielen die ons ook tijdens ons aardse leven bijstaan en sturing geven.

De bedoeling is dus niet dat wij in ons leven moeten lijden, zoals sommige mensen dat denken, maar dat wij ons uit ons lijden kunnen verlossen door zelfontplooiing en bewustwording.  Hoe langer wij daarover doen, des te langer zullen we in ons lijden blijven steken.  De hel bestaat niet na de dood, maar wij creëren haar zelf hier op aarde door ons leven verkeerd aan te pakken.  Na de dood bestaat er enkel de hemel, maar we zullen telkens opnieuw moeten terugkeren naar een menselijk bestaan totdat we ook daarin de hemel gevonden hebben.  Het heeft dus ook geen enkel nut om dit leven eigenhandig in te korten, want dezelfde lessen zullen opnieuw moeten geleerd worden in een volgend leven.

Als je met de dood op die manier kan omgaan, dan is de dood eerder een opluchting in plaats van dat het een onzekerheid is of zelfs een zekerheid dat het er minder goed zou zijn dan hier.  Hoewel het leven kostbaar is en dient gerespecteerd te worden is de dood toch niets anders dan een soort van thuiskomen.  We keren terug van waar we gekomen zijn.  Als je de dood beschouwt als het grote onbekende of eraan twijfelt dat de dood iets goeds te bieden heeft kan het niet anders dan een bron van angst zijn.

Angst om te leven

 Nog meer dan voor de dood hebben vele mensen angst om te leven.  Wat belet hen te leven?  Allerlei dingen, maar vooral tijd en zekerheid, of tenminste de illusie van tijd en zekerheid, want zekerheid bestaat niet, behalve dat we op een dag zullen sterven en tijd bestaat al evenmin.

 Laten we het eerst eens hebben over zekerheid.  We stellen ons voor dat het leventje dat we nu leiden ons zekerheid biedt.  We proberen alles onder controle te houden zodat we zeker zijn dat er niets zal fout lopen.  Maar wat hebben we onder controle?  Een geliefde die ons verlaat door weg te gaan of te sterven, of die door ziekte of ongeval plots zwaar hulpbehoevend wordt, of ons werk dat ons wordt ontnomen, een financiële blunder waardoor we blut geraken,…  Hebben we dat alles onder controle?  En als het zich voordoet, hoe ingrijpend zou dat ons leven niet veranderen?

 We hebben niets onder controle.  We kunnen onze gedachten, gevoelens en emoties niet eens onder controle houden.  Hoe zouden we dan andere mensen en externe gebeurtenissen kunnen controleren.  Moeten we daar angst voor hebben?  Natuurlijk niet, maar de nood aan zekerheid belet ons te leven, want we houden ons zo sterk bezig met het pogen alles onder controle te houden dat we leven als robots.  We houden onszelf gevangen.  We durven niet meer afwijken van het stramien, het programma waarin we verstrikt zitten.  Echt leven, denken we later wel te zullen doen, als de kinderen het huis uit zijn of als we met pensioen zijn, maar dan komen de kleinkinderen, dan worden we ouder, futlozer en moedelozer en komt het er ook niet meer van. 

Dat brengt ons bij het begrip tijd.  Nu hebben we daar allemaal geen tijd voor om te leven, om eens een risicootje te nemen of om ons eens in het leven te verdiepen.  Nu hebben we zoveel andere dingen te doen dat we zelfs geen tijd meer hebben om een boswandeling te maken, om eens rustig over onszelf na te denken, om even te bezinnen, om eens te doen wat we werkelijk graag doen.  Alles is in functie van de zekerheid opbouwen en vasthouden.  We kunnen niet meer genieten van de kleine dingen, van de natuur, van onze kinderen.  We hebben geen tijd meer om het leven te observeren.  We hebben van zoveel dingen afstand genomen, want de weinige momenten dat we tijd hebben, moeten we die doorbrengen om maximaal te genieten, spectaculaire dingen te doen, op zoek te gaan naar duur vertier.

 Hoewel we in een wereld leven waar communicatiemiddelen een hoogtepunt bereikt hebben, slagen we er niet meer in om tijd te vinden om met elkaar eens echt te praten.  Een goed gesprek vergt tijd, maar dat wordt tegenwoordig gezien als tijdverlies, want het moet kort gehouden worden en dus kan het niet anders dan of oppervlakkig zijn (een beleefdheidsgesprekje) of functioneel.  Met dat laatste bedoel ik dat het een extra waarde moet toevoegen aan onze illusie van controle, macht, imago, status… en we mogen vooral onze gevoelens niet prijsgeven want dat zou de illusie die we naar de anderen toe creëren kunnen ondermijnen.

 We durven niet te leven uit angst dat we de controle zouden verliezen en aldus uit angst voor het onbekende en tevens uit angst onvoldoende tijd over te houden om die controle te kunnen handhaven.

 Het ego

 Het ego is onze persoonlijkheid, datgene wat ons eigenlijk uniek maakt.  Het ego bepaalt hoe we ons gaan gedragen, hoe we handelen en wat we beslissen.  Het ego bepaalt niet wat we voelen, maar of we bepaalde gevoelens al dan niet toelaten, hoe we er verder mee omgaan en in welke mate we er rekening willen mee houden.  Het ego bepaalt dus hoe we naar buiten treden, hoe we ons naar anderen toe presenteren.  Het bepaalt de rol die we willen spelen in de maatschappij.

Er zijn tal van opvattingen over het ego.  Daarover is het laatste woord nog lang niet gezegd.  De een zegt “Het ego is je vijand die je moet onderdrukken.  Het ego dient afgelegd te worden.”  De ander beweert “Zonder ego kan je niet geestelijk gezond zijn.”  Wie heeft gelijk?  In elk geval voel ik het meest voor die laatste uitspraak, op voorwaarde dat het ego niet overontwikkeld geraakt.

Als we geen ego hebben, zijn we niet in staat ons eigen leven te leiden.  We hebben een sterk ego nodig om ons door het leven te gidsen, beslissingen te nemen, keuzes te maken en te handelen.  Zonder ego zijn we daar niet toe in staat.  Sommige mensen verhullen hiermee hun futloosheid, hun twijfels en schuiven daarmee elke verantwoordelijkheid voor hun eigen leven af.  Om tot bij ons Ware Zelf te komen hebben we dus absoluut een gezond ego nodig.  Zonder ego kunnen we geheel niet ons Ware Zelf ontdekken en dat Ware Zelf is nu juist onze essentie, onze natuurlijke bron, onze goddelijkheid.  Vergeet niet dat wij geschapen zijn naar Gods gelijkenis.  Die gelijkenis is vast niet te vinden in onze menselijke gedaante, maar in ons Ware Zelf.

Een te sterk ego heeft dan ook zijn nadelen.  Wie zijn ego centraal stelt en geen respect meer opbrengt voor de medemens, voor alles wat leeft en onze aarde die voor voeding en schoonheid zorgt, kan ook niet bij zijn Ware Zelf komen.  Al te zeer geconcentreerd zijn op eigenbelang, roem en macht belet het Ware Zelf te leren ontdekken.

Dat we ons ego moeten “afleggen”, zoals in de eerste stelling staat, is ook juist.  Dit kan men pas doen als het ego voldoende ontwikkeld is.  Iemand met een zwak ego zal die stap graag willen overslaan, misschien uit luiheid, maar mogelijk ook omdat het als een te zware klus wordt ervaren.  Het is een stap die niet mag overgeslagen worden, omdat dat tot nog meer zwakheid zou leiden.

Gebrek aan ego schept angst door twijfels, zwakheid en onzekerheid.  Een te sterk ego creëert een gevoel van macht en zoals eerder reeds gezegd, macht is angst.

Het denken

 Een belangrijk deel van het ego is het denken.  Dat denken is sinds onze kindertijd beïnvloed door onze ouders, leraars, familie en kennissen.  Als klein kind denken we nog niet erg voor onszelf.  We laten dat over aan de anderen, de ouderen die het allemaal weten.  En als we al eigen gedachten hebben die conflicteren met die van onze opvoeders, dan worden die vaak in de kiem gesmoord.  We nemen dus aanvankelijk sterk het denken over van onze opvoeders en later laten we onze gedachten beïnvloeden door onze omgeving.

We slorpen al die invloeden op zoals een droge spons water opslorpt.  Een groot deel van dat water is zuiver, maar we nemen ook het vuil op, net zoals wanneer we met een spons over een vuile venster wrijven.  Als de spons dan tijdig weer met schoon water gespoeld wordt gaat het meeste vuil wel weg, maar gebeurt dat niet grondig genoeg, dan blijft dat vuil hangen en krijgen we de spons tenslotte niet meer helemaal schoon.  Zo ook blijven bij ons bepaalde negatieve invloeden hangen: vernederingen, minderwaardigheid, faalangst, inprentingen,…

Al naargelang onze opvoeders onze spons weer schoon konden maken, zal meer of minder van dat vuil blijven zitten.  Ook de mate waarin we in staat waren naar ons Ware Zelf te luisteren en zelf onze spons konden schoonspoelen, zal bepalen hoezeer dat vuil in onze spons van gedachten kon blijven steken.  Plaats twee kinderen in identiek dezelfde omstandigheden en toch zullen zij er verschillend uitkomen.  Zelfs een eeneiige tweeling, die meestal alles samen doet in een identieke omgeving, zal verschil in gedachten hebben.  De ene spons is de andere niet.

Wat wij ons denken noemen is niet meer ons denken, maar het denken van ons ego dat zich gevoed heeft met tal van gedachten, illusies en meningen van buitenaf.  Al deze externe informatie heeft ons ingepalmd en we geloven dat die de waarheid is.  De waarheid komt niet van buitenaf, maar zit binnen in ons.  Het is ons Ware Zelf.  En hoewel we niet veel meer van ons Ware Zelf kunnen horen omdat de stem van ons Ware Zelf overdonderd is door die van ons individuele denken, voelen we toch dat ons denken in conflict is met ons Ware Zelf.  We voelen dat het niet klopt.  We voelen dat wat we geloven niet de waarheid is, maar we weten van niet beter en geloven dat zwakke stemmetje van ons Ware Zelf niet meer omdat het zo nietig is en omdat ons ego het telkens opnieuw negeert, overbluft en vooral veel luider en overtuigender doorkomt.  Zelfs al geloven we ons Ware Zelf niet meer, het gevoel van dat conflict blijft en een conflict dat blijft hangen schept onbehagen dat overgaat in twijfel en onzekerheid en hoeft het nog gezegd: dat alles is een vruchtbare bodem voor angst.

Verschillende persoonlijkheden tegelijk

 We merken dat wanneer we denken dit vaak geschiedt in de vorm van een dialoog.  Wie spreekt er?  Wie luistert?  Als we even stilstaan bij de verschillende manieren waarop we met mensen omgaan en de soms totaal verschillende houdingen die we dan aannemen, kunnen we vaststellen dat we precies een rol spelen: bij de een zijn we de leraar of de wijze, bij de ander de leerling, soms worden we slachtoffer, dan weer rechter of redder, bij de een voelen we ons het kleintje, bij de ander de gelijke of misschien de grote broer of zus,…  We kunnen zelfs bij bijna iedere persoon elk van deze rollen aannemen, maar voor elke persoon die we kennen gaan we een basisrol aannemen.  Is dat niet vreemd?

Zelf kan ik hieruit alleen maar besluiten dat we in wezen opgesplitst zijn in een aantal deelpersoonlijkheden waarbij al naargelang de situatie en onze gemoedstoestand een bepaalde deelpersoonlijkheid naar de voorgrond schuift.  Zijn we dan met zijn allen schizofreen?  In zekere zin wel, maar schizofrenie is een veel extremere vorm waarbij een of meerdere deelpersoonlijkheden totaal overnemen ofwel ervaren worden als echte levende mensen, die natuurlijk alleen maar door de schizofrene persoon kunnen waargenomen worden.

Je kan je dus voorstellen dat met zo’n bende volk in huis de meningen nogal eens kunnen verschillen.  Soms kunnen hun stemmen weerklinken als een marktplein dat overspoeld is met mensen en waar marktkramers tegen elkaar opschreeuwen om hun waar aan te prijzen.  Zo kunnen ook onze deelpersoonlijkheden hun meningen opdringen en ware discussies en conflicten in ons hoofdje veroorzaken.  Chaos, twijfel en conflict werken beangstigend.

Oordelen

 Tussen al onze deelpersoonlijkheden bevindt zich ook de rechter.  Als we die niet in de gaten houden, dan oordeelt en veroordeelt die er op los zonder blikken of blozen.  Hij oordeelt over alles en iedereen, met de nadruk op iedereen, want hij oordeelt niet alleen over de anderen, maar voornamelijk ook over ons.  De rechter heeft de wetteksten uit onze jeugd en ons verdere leven goed onthouden en refereert voortdurend naar de precedenten die er toen geweest zijn.  Niet alleen zijn we vroeger gestraft geworden voor hetgeen wij verkeerd deden in de ogen van de anderen, maar nu, vele jaren later, blijft onze innerlijke rechter ons daarover beschuldigen en ervoor straffen.  Telkens opnieuw haalt hij uit naar wat wij verkeerd doen of niet kunnen, hij haalt naar ons uit en verwijt ons dat we laf zijn, dat we zwak zijn en totale nietsnutten.  Hij duwt ons in de slachtofferrol, we voelen ons onderdrukt, niet meer in staat om tegen te pruttelen.  We worden bang voor onszelf.

Ons zelfbeeld

 We streven allen naar volmaaktheid, maar beseffen niet dat we volmaakt geschapen zijn.  We laten ons beïnvloeden door de media, waar (behalve in de nieuwsberichten) een beeld van volmaaktheid gecreëerd wordt dat geen weerga vindt.  In films, series en reclames ziet men bijna uitsluitend wondermooie, gelukkige, sterke, succesvolle en in luxe badende mensen.  Wij willen ook zo volmaakt zijn.  Alleen beseffen we maar al te weinig dat televisie en reclame pure illusie zijn.  Het ziet er allemaal zo echt uit, maar het is fictie, show.  Toch is het dat beeld van volmaaktheid dat wij ons voorhouden.  Zo willen wij ook zijn.  Die illusie van volmaaktheid wordt echter continu doorprikt door de werkelijkheid waarin wij leven.  We worden bang die volmaaktheid nooit te zullen bereiken.

Zoals ik eerder al zei: alsof het nog niet erg genoeg geweest is dat ons zelfbeeld door anderen werd neergehaald in het verleden, blijft onze innerlijke rechter ons herinneren aan onze fouten, mislukkingen en minpunten.  Telkens opnieuw herhaalt hij die negatieve elementen of incidenten.  We worden niet eenmalig gestraft, maar de rechter straft ons honderden, misschien wel duizenden keren voor de dingen uit het verleden.  Omdat de rechter deel is van onszelf, doen we het dus ook zelf.  We halen ons zelfbeeld volledig onderuit omdat we ons vastklampen aan ons verleden.  We worden zwak, kroppen een hoop schuldgevoelens op en vinden onszelf maar niets.  We leren onszelf te haten.

We zijn niet meer in staat om van onszelf te houden.  Nochtans heeft Jezus ooit gezegd “Bemin uw naaste als uzelf.”  Als we niet van onszelf houden, hoe kunnen we dan van iemand anders houden?  Moeten we iedereen dan haten en afwijzen zoals onszelf?  God heeft ons geschapen naar zijn eigen beeltenis.  God is liefde.  Ons Ware Zelf is liefde.  Dat kunnen we toch niet weggooien.  Het tegendeel van liefde is angst.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    4. Externe oorzaken van angst

Een eerste oorsprong van angst

 Nog voor we geboren werden bestonden reeds een heleboel overeenkomsten, afspraken, wetten, gedragscodes.  Er was reeds een cultuur, een religie, een regering, kortom: een maatschappij.  Toen wij geboren werden kwamen we dus terecht in een gevestigde structuur, een conjunctuur.  Ik zou dit in zijn geheel willen noemen: het Establishment (de gevestigde orde).

 Van niets van dit Establishment hadden we enige notie, maar we hebben wel het vermogen om te leren meegekregen.  Het is onze natuurlijke aard om reeds in de eerste levensmaanden op ontdekkingsreis te gaan in de kleine wereld die ons omgeeft.  We doen allerlei indrukken op, we zien kleuren en vormen, we proeven en vooral we voelen al heel veel, niet alleen met onze handjes of ons lichaam, maar met ons hart.  We voelen de zachte, warme, vertederende liefde, genegenheid en veiligheid van onze omgeving, maar misschien voelen we nog andere dingen, zoals spanning, woede, angst, verdriet, onvermogen, bedreiging, wanhoop,…  Al gauw doen we een heleboel indrukken op en ervaren we dezelfde gevoelens als die welke in onze onmiddellijke omgeving heersen.  Alleen kennen we nog geen woorden, we denken nog niet met woorden.  We denken nog steeds met beelden, geuren, geluiden en gevoelens.  Deze indrukken, goed of slecht, zullen reeds hun sporen nalaten.

 Opvoeding

 Dan komt er een nieuwe belangrijke indruk op ons af: we beginnen de taal te leren.  Vermits onze ouders zich verplicht zien om ons te doen beantwoorden aan het Establishment, gaan zij ons reeds heel vroeg de dingen aanleren zoals zij die kennen en waarin zij geloven.  We hebben blind vertrouwen in hen en geloven dus ook alles wat ze ons aanleren.  Onze eigen wil wordt sterk onderdrukt door wat zij ons opleggen.  Ook al beseffen we het niet, we leren om te zijn zoals zij dat willen dat we zijn door te gehoorzamen om straf te vermijden of om wat positieve aandacht te krijgen, want als ik doe wat zij zeggen dan zijn zij tevreden en word ik gewaardeerd, zoniet zwaait er wat.  We worden dus al heel vroeg geleerd om onszelf te verloochenen en de rol te spelen die zij voor ons weggelegd hebben net zoals zij dat vroeger ook ondergaan hebben.  We kunnen het hen niet verwijten, want ze weten niet beter.  Het Establishment slaat onverbiddelijk toe en verbreidt zich voortdurend.

Veel hangt natuurlijk ook af van hoe onze ouders ons opvoeden.  Wij kunnen opgevoed worden met veel liefde en begrip, maar desondanks kunnen ouders het op bepaalde momenten toch nog ernstig verknoeien.  Eén enkel incident, waarvan zij zelf de gevolgen niet konden overzien, is soms voldoende om ons geloof in onszelf te verliezen of ons voor altijd angstig te maken voor bepaalde dingen.  Anderzijds kunnen zij ons ook opvoeden in een sfeer van tirannie, brutaliteit en bedreiging.  Onvermijdelijk creëert dit angst.  De een zal hierdoor zelf op zoek gaan naar controle en macht uit angst om die onderdrukking opnieuw te moeten ondergaan.  De ander krijgt gevoelens van minderwaardigheid, schuld of schaamte en zal gebukt lopen onder die angst in een slachtofferrol.

De School

 Ook op school gaat het er op dezelfde wijze aan toe.  Tegenwoordig kunnen kinderen in de klas gemakkelijker hun eigen mening kwijt en komt er meer tolerantie voor wat de leerlingen zelf willen.  Nog niet zo lang geleden echter kon men op school zijn mening niet kwijt.  Er moest gehandeld en gedacht worden zoals de leraar dat wou.  Alles moest geslikt worden als zoete koek.  Er was zeer weinig ruimte voor zelfontplooiing in de letterlijke zin van het woord.  Er moest en er zou gehoorzaamd worden.  Als we onszelf wilden zijn, dan werd dat steevast gekraakt.  We moesten zijn wat de anderen van ons verlangden.

Hoeveel mensen plaatsen hun kind niet in een studierichting die veel te moeilijk is voor dat kind, gewoon maar voor het prestige, het imago.  Hun kind volgt die of die richting en dat wil toch wat zeggen.  Als het kind die richting niet aankan, dan is het niet alleen gedoemd om te mislukken, maar zal het bovendien, zeer gefrustreerd geraken, mogelijk gepest en uitgelachen worden door de medestudenten en een zeer lage eigenwaarde krijgen want AL de anderen kunnen het en ik ben niets waard.

Hetzelfde komt voor bij kinderen met bijvoorbeeld een hoge artistieke aanleg.  Ook die moeten eerst en vooral een serieus diploma halen zodat ze een degelijke baan kunnen vinden en goed geld verdienen.  Dat is de wens van de ouders, maar die houdt geenszins rekening met de wens van hun kind dat er misschien helemaal niet op uit is om een rijkelijk bestaan te leiden, maar gewoon zichzelf wil zijn.  En ja, dat kind zou het later financieel misschien wat moeilijker kunnen hebben, maar dat is nog lang niet zeker.  Tenslotte, wie zegt dat geld gelukkig maakt?  Veel geld verdienen en niet jezelf kunnen zijn, maakt dat gelukkig?  Ik geloof van niet.

Werken

 Hoeveel mensen voelen zich echt gelukkig met hun job?  Hoeveel mensen werken niet uitsluitend voor het geld?  Hoeveel mensen laten zich niet uitbuiten door hun werkgever en voelen zich daar uiterst slecht bij?  Hoeveel mensen proberen niet hogerop te geraken door anderen te benadelen of voelen zichzelf bedreigd omdat een collega dezelfde promotie beoogt als zijzelf?  Pesten op het werk, mopping, geruzie, geroddel, jaloezie, getouwtrek, stress, bedrog, zwartmakerij en noem maar op, het is schering en inslag in vele werkgelegenheden.  Maakt dat allemaal zo gelukkig?  Is dat beetje meer geld verdienen, een prestigieuze functie of een hogere machtspositie dat allemaal waard?

Iedereen moet geld verdienen.  Geld is nodig om eten te kopen, af en toe naar de dokter te kunnen als we ziek zijn, een dak boven ons hoofd te hebben en een minimum aan comfort te kunnen genieten.  Maar de offers die we brengen voor dat beetje meer zijn vaak onoverzichtelijk.  En toch doen we het voor het imago, het prestige, het erbij horen, uit angst om uitgesloten te worden of gewoon voor de kick om ons allerlei luxe te kunnen veroorloven.

Vaak gaan beide ouders in een gezin werken.  Ik heb er niets op tegen dat vrouwen uit gaan werken.  Ik vind dat een absoluut recht en zou het tegenovergestelde discriminerend vinden.  Wat mij echter stoort is dat gezinnen perfect zouden kunnen rondkomen met slechts één werkende ouder, de man of de vrouw.  Diegene die het hoogste inkomen heeft en/of het meeste plezier beleeft aan de job zou kunnen instaan voor het gezinsinkomen terwijl de ander het huishoudelijk werk voor zijn of haar rekening zou nemen.  Als je ziet hoeveel er extra uitgegeven wordt aan poetsvrouwen, kinderopvang, uit eten gaan, extra belasting, een tweede auto, enz. dan blijft van dat tweede inkomen eigenlijk niet veel meer over.  Soms steekt men er nog aan toe.  Is de taak van huisman of huisvrouw dan zo ondergewaardeerd geraakt.  Zijn er dan geen mogelijkheden voor hen tot verdere evolutie, voor sociaal contact en zelfontplooiing in die functie?

De media

 Dankzij de media zijn we beter geïnformeerd en weten we meer van wat er in de wereld gebeurt.  Anderzijds zien wij in het nieuws bijna uitsluitend de vreselijke dingen die in de wereld gebeuren.  De nieuwsberichten hebben het voornamelijk over moorden, oorlog, rampen, strijd, bedrog en noem maar op.  Dat er duizenden vrijwilligers zijn die mensen in bejaardentehuizen en instellingen onbaatzuchtig helpen, wordt zelden of nooit vermeld.  Wel dat vrijwilligers helpen bij grote rampen, als de magnitude maar groot genoeg is om de pers te bereiken.  Het moet altijd spectaculair en sensationeel genoeg zijn vóór iets in de pers komt.  We vinden het dus triest als er weer eens onrecht ergens in de wereld heerst, maar we zijn niet in staat om het onrecht dat onze naasten ons aandoen en wij onze naasten aandoen aan te pakken.

 Een ander aspect van de media is de reclame.  We worden verleid tot het kopen van een heleboel rommel die we niet nodig hebben.  Men durft in reclames te verkondigen dat een product lekker smaakt.  Wacht maar tot je het geproefd hebt.  Men maakt de (potentiële) klanten wijs dat hun product het beste is, terwijl er andere net evengoed of zelfs beter zijn.  Er worden (half)naakte vrouwen en mannen ten tonele gevoerd voor producten die niets met het lichaam te maken hebben om ons te verleiden hun product te kopen.  Vooral de kinderen worden nog eens extra beïnvloed door zinnetjes als “Dit moet je gewoon hebben!”.  Alles is veroorloofd zolang we maar kopen.  Waar men het niet over heeft is het prijskaartje van al die reclame, want wie betaalt al die reclame, denk je?  Wie anders dan de consument?  Zonder reclame zouden de meeste producten nog hooguit de helft kosten.

Maar ja, we worden verleid om erbij te horen, want als we er niet bijhoren zullen we ons imago en onze status verliezen en bijgevolg ook onze vrienden.

Besluit

 Er zijn heel wat externe factoren die ertoe leiden dat we angstig worden.  Toegegeven, het leven wordt ons niet gemakkelijk gemaakt.  Er wordt zoveel aan gedaan opdat we niet onszelf kunnen worden of zijn.  We worden met alle macht meegesleurd in het Establishment en wee jou als je niet wil meespelen in dit dramatisch toneelstuk.

Maar hoezeer we ook met de vinger wijzen naar de externe factoren, het zal ons niet verlossen van onze angsten.  Het kan ons enige opluchting bezorgen dat wij tenslotte allemaal slechts slachtoffers zijn van slachtoffers.  We kunnen niemand wat verwijten, want ook zij waren niet in staat de illusie te doorprikken.  Iedereen leeft in zijn of haar illusie en op basis daarvan creëren wij onze eigen illusie.  Hierdoor zijn we aangekomen bij de interne factoren.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    3. Wat is angst?

Angst is een emotie.  Daarover bestaat niet de minste twijfel.  Maar wat is een emotie?  Carl Gustav Jung maakt een onderscheid tussen gevoel en emotie.  Een emotie, zegt hij, is een gevoel waarbij er een lichamelijke reactie is.  Je voelt het in je lichaam: hartkloppingen, beklemdheid, versnelde of stokkende ademhaling, hyperventilatie en noem maar op.  Angst brengt ook lichamelijke reacties teweeg. 

Een emotie is echt en op het moment dat die er is, kan je er met de rede weinig aan veranderen.  Dit is vooral het geval bij angst omdat die alles overheerst.  Je bent niet in staat om die emotie eventjes opzij te zetten en rustig na te denken wat je er nu aan kan doen.  Het is als een storm die moet uitrazen en die je niet kan tegenhouden.  Pas achteraf kan je de schade vaststellen en jezelf afvragen wat je bezield heeft om je zo te laten meeslepen met die verpletterende emotie.

Angst is een natuurlijk ingebouwd mechanisme dat ons is meegegeven om ons te beschermen.  Door angst wordt een pijnlijke of gevaarlijke situatie in ons geheugen gegrift om te voorkomen dat ons een volgende keer hetzelfde zou overkomen.  Voornamelijk kinderen hebben hier baat bij om te onthouden dat bvb de kachel zo heet is dat zij er zich kunnen aan verbranden.  Als zij zich eenmaal verbrand hebben of gevoeld hebben dat dat ding heet is, zullen ze bang zijn om zich opnieuw te verbranden of die onaangename prikkel van hitte te voelen en zullen zelfs als de kachel niet brandt er niet te kortbij komen.  Wanneer we ouder worden hoeven we geen angst meer te hebben voor die kachel.  We beseffen dat die kachel alleen maar “gevaarlijk” is wanneer die aanstaat.  Het verstand neemt over.  De angst verandert in voorzichtigheid.  Dat is althans de bedoeling.

Gelukkig hoeven we ons niet allemaal eerst eens te verbranden aan die kachel om te weten dat er verbrandingsgevaar is.  Daarvoor bestaat een ander hulpmiddel: opvoeding.  Om te voorkomen dat onze kinderen die uiterst onaangename ervaring moeten meemaken, zullen we hen hiervoor waarschuwen en hen proberen in te prenten dat wanneer zij die kachel aanraken ze daardoor pijn moeten voelen.  Opvoeding is dus een zegen.  Misschien is het toch voorzichtiger om deze uitspraak niet zomaar te aanvaarden zonder haar eerst aan een kritische analyse te onderwerpen.  De volgende hoofdstukken zullen daar nader op ingaan.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    2. Een opsomming van angsten

Faalangst

 Wie voortdurend twijfelt aan zichzelf of zich onzeker voelt, vertoont onvermijdelijk tekenen van angst.  Iedereen twijfelt wel eens of staat eens langer stil bij de vraag “Ben ik nu wel goed bezig?”  Dat is niet meer dan normaal.  Het is zelfs goed om even bij die vraag stil te staan en een beetje aan zelfkritiek te doen.  We willen immers onze verantwoordelijkheid nemen en ervoor zorgen dat er geen stommiteiten of zelfs ongelukken gebeuren.  Ik kan me niet voorstellen dat een automechanicus de remmen van mijn auto vervangt zonder ze eerst uit te testen.

 Wanneer het echter een constant patroon geworden is om aan alles in het leven te gaan twijfelen en zich onzeker te voelen bij alles wat men doet of moet beslissen dan is er duidelijk sprake van angst.  Men is bang geworden om iets verkeerd te doen.  Niet zozeer is men bang dat wat men gedaan heeft iemand zou kunnen schaden (zoals de automechanicus er zich wil van verzekeren dat de remmen die hij net verving wel goed functioneren), maar gewoon dat men het niet goed doet.  Men zou wel eens kunnen verweten worden dat het eten niet lekker is of dat een formulier voor een of andere instantie niet correct ingevuld is.  Erger nog: “Voed ik mijn kinderen wel goed op?”  “Ben ik wel een goede vader/moeder?”

En het wordt alsmaar erger.  Je raakt niet meer tot bij de bakker want je zou onderweg wel eens kunnen gaan hyperventileren of flauwvallen.  De kinderen van school afhalen met de auto, een presentatie voor een kleine groep mensen, allemaal dingen die je vroeger misschien wel kon en nu ineens lijken die kleine molshoopjes wel Kilimanjaro’s.           
Op de duur wordt het nog erger.  Je durft nergens nog aan te beginnen want er kan altijd iets mislopen.  Wat als…? is de typische vraag voor iemand met faalangst.

Woedeuitbarstingen

 Elke vorm van woede is een uiting van machteloosheid of frustratie.  We slagen er niet in de dingen te laten verlopen zoals we dat wensen en reageren dat af in een woedebui of we laten ons op stang jagen door een futiliteit.  Of we zijn door omstandigheden in een rotbui waardoor we voor het minste dat ons stoort ontploffen.  Alles kan ons plots mateloos irriteren.  We zijn onze innerlijke vrede totaal verloren, geraken gefrustreerd en lopen rond als een tikkende tijdbom.

Elkeen wordt al eens woedend, maar sommige mensen verkeren bijna in een ononderbroken staat van woede.  Het is hen niet meer mogelijk om op een kalme manier te reageren op situaties die daar in feite het beste mee zouden gediend zijn.  In het verkeer komt het zo vaak voor dat mensen nogal brutale lichaamstaal gebruiken, terwijl zij vaak zelf de oorzaak zijn van de door hen aangeklaagde situatie, om nog maar te zwijgen van verkeersagressie en gevaarlijke manoeuvres.  Frustratie alom.

 Perfectie, zekerheid

 Als je de dingen zelf doet ben je zeker dat ze goed gedaan zijn.  Je kan op niemand rekenen, want dan loopt het met zekerheid verkeerd af.  Je voelt je mateloos verantwoordelijk voor alles dat je opgedragen is.  Het moet allemaal perfect in orde zijn, anders is het niet goed genoeg.  Voor wie?  Voor jezelf natuurlijk.  Je baas, partner, ouders of leraar zouden met veel minder inspanning van jou al meer dan tevreden zijn.  Perfectie is zeer uitputtend en kan je naasten vaak sterk op de heupen gaan werken. 

 Tegenwoordig kan je voor alles en nog wat een verzekering nemen, zelfs een uitvaartverzekering.  Wel, als ik doodga – en dat ik op een dag zal sterven, is het enige dat ik met zekerheid weet – hoef ik geen grootse begrafenis in een pracht van een mahoniehouten kist of zo.  Ik zal het toch niet meer weten en hoe minder die ganse onderneming kost, hoe meer mijn nabestaanden overhouden om van hun leven te kunnen genieten, of niet soms?

Voor velen biedt geld de zekerheid op een gelukkig leven.  Is dat zo?  Word je gelukkig omdat je veel geld hebt?  Dat weet ik niet.  Geld maakt het leven gemakkelijker, dat is waar, want alles kost geld, maar wat moet je er allemaal niet voor opofferen om véél geld te verdienen?  Dure jobs vergen het onderste uit de kan en eisen dat je voor je werk leeft.  En je gezin dan?  En jij zelf dan?  Nou ja, je verwent je dan maar met een peperdure auto, een mooie villa en een super-de-luxe vakantie om dat allemaal te compenseren.  In plaats van ’s avonds gezellig wat te koken, haal je er nog maar eens een babysit bij en ga je uit eten.  Geen tijd meer voor de kinderen, geen tijd meer voor elkaar, geen tijd meer voor een diepgaand gesprek.  Alles voor het werk en het luxeleventje dat het meebrengt.  Dat heet dan gelukkig zijn, zeker.     
En dan pech: herstructurering, faillissement, loonsinlevering,noem maar op.  Job kwijt, dure afbetalingen met alle gevolgen van dien.  Zekerheid bestaat nu eenmaal niet.  Het is pure menselijke illusie.  Sorry als ik jou hierdoor nog meer angst bezorg, maar het zal verder nog wel duidelijk worden waarom dat niet zo hoeft te zijn.

Controle, macht

 Een andere vorm van zekerheid is de uitoefening van controle en in ergere mate, macht.  Als je alles onder controle houdt dan heb je macht.  Dat kan zijn macht over anderen, macht over een situatie, macht over jezelf (jezelf onder controle hebben).  Jezelf, je gedachten en handelingen onder controle krijgen is ten zeerste aan te bevelen ter bevordering van zelfontplooiing en bewustwording.  Anderen kan je nooit echt onder controle houden.  Je kan daar misschien vanuit gaan, maar vroeg of laat verlies je die controle en dan ruimt het gevoel van veiligheid en zekerheid het veld voor onzekerheid, angst.

De meeste mensen beseffen niet eens dat die hunker naar controle en macht gevoed wordt door hun angst om de grond onder hun voeten te verliezen.  Als zij enkele keren de controle verloren hebben, worden ze onzekerder en bij de minste tegenkanting gaan ze er tienvoudig op achteruit, waardoor zij aan zichzelf gaan twijfelen, de verkeerde besluiten trekken en de verkeerde beslissingen nemen met als gevolg dat zij de moed verliezen en wegzinken naar een bodem van machteloosheid, futloosheid en angst om dit nooit te boven te kunnen komen.  Het komt niet zelden voor dat succesvolle managers en hooggeplaatsten in de psychiatrie belanden.  Burn-out is ook een typische aandoening van managers.

 Verdriet

 Als we verdriet hebben om een dierbaar iemand die ons verlaten heeft, is dat niet voor die persoon, maar om onszelf.  We zullen het vanaf nu moeten stellen zonder die persoon.  Van nature staan wij wantrouwig en onrustig voor het onbekende en dat is waar we angst voor hebben en wat ons verdriet veroorzaakt.  We komen in een nieuwe situatie waarbij we al het oude vertrouwde kwijt zijn.  We kunnen er niet meer op rekenen dat die persoon ons zal koesteren, steunen, zijn of haar gebruikelijke klusjes doen.  Kortom we hebben het gevoel er nu alleen voor te staan.  Dit gevoel maakt ons verdrietig en is in wezen angst voor het onbekende.

Een nieuwe situatie kan ons ook verdrietig maken.  Er is iets veranderd, maar niet ten goede.  We missen de dingen zoals ze vroeger waren, maar zijn niet in staat om ze terug te halen.  We kunnen de nieuwe situatie misschien wel aanvaarden met ons verstand, maar niet met ons hart.  We voelen er ons rot en verdrietig bij en worden op de duur neerslachtig.  Tenslotte komt de vrees dat we niet meer uit die neerslachtigheid zullen geraken en zakken mogelijk weg in een depressie.  Een voorbeeld:

Els heeft een baantje als secretaresse waarbij ze zich tamelijk goed voelt.  Ze verdient wel niet zoveel, maar vindt er toch haar draai.  Haar man, krijgt op zijn kantoor een aanbod om in Azië te gaan werken, waardoor hij niet alleen een flinke promotie maakt, maar meer dan het dubbele kan verdienen dan wat zij nu samen verdienen.  Hij bespreekt het met Els en ze besluiten het erop te wagen.  Eens ter bestemming aangekomen verloopt alles prima, maar na een tijdje is Els er nog steeds niet in geslaagd om vrienden te maken.  Ze leert de lokale taal, maar die is voor haar zo moeilijk dat ze er niet veel van bakt.  Op die manier is het moeilijk om vrienden te maken, maar zelfs al kende ze de taal heel goed, dan nog zou ze het moeilijk hebben om door de lokale bevolking echt aanvaard te worden.  Ze mist haar familie en vrienden uit haar vaderland.  Het is niet wat ze zich ingebeeld had.  Haar man heeft het druk en ze zit vele avonden alleen.  Ze wil ook niet bij hem klagen, want hij lijkt er geen problemen mee te hebben en ze wil hem daar niet mee lastig vallen, want hij heeft het al druk genoeg.  Dus slikt Els het maar in haar eentje door…

 Dit lijkt misschien een extreem geval, maar mensen die bijvoorbeeld bij de ambassades werken en om de drie, vier jaar naar een ander land verhuizen hebben het niet zo gemakkelijk als ze het allemaal laten uitschijnen.  Tal van hen zijn in psychotherapeutische behandeling, net zoals hun partners.

Achter een opwelling van verdriet kan ook een ander verdriet schuilen, een verdriet dat nog onverwerkt is en sluimerend onder de oppervlakte leefde.  Dat oude verdriet zat te wachten om weer naar boven te komen en heeft gretig gebruik gemaakt van de huidige verdrietig makende situatie om mee uit te breken en aldus het huidig verdriet veel heviger te maken dan men normaal zou kunnen verwachten.  Het verdriet staat buiten proportie voor de actuele situatie die eerder fungeert als een soort dekmantel voor het oude verdriet.  Zonder het te beseffen schuift men de totaliteit van het verdriet op de nieuwe situatie en is men er zich niet van bewust dat er nog iets anders kan zijn dat dit verdriet veroorzaakt.  Zo een oud verdriet kan ook losbarsten zonder enige directe aanleiding.  Als extraatje komt er dan nog onbegrip bovenop.  “Wat gebeurt er toch met mij?” of “Wat heb jij toch zeg?”

Een bijkomende moeilijkheid is dat elkeen zijn eigen tijd nodig heeft om dingen te verwerken, dus ook verdriet.  Hoe lang moet je verdriet hebben?  Hoe lang mag je verdriet tonen?

Schuldgevoelens

 Telkens wanneer we het gevoel hebben niet te voldoen aan wat onze naaste omgeving van ons verwacht krijgen we te maken met schuldgevoelens.  We voelen ons schuldig omdat we faalden, omdat we zonder rede boos werden, omdat we iemand verwijten naar het hoofd geslingerd hebben die we niet echt meenden, omdat we iemand tot last zijn, omdat we tekort geschoten zijn, omdat we anderen in moeilijke situaties brengen.  Zijn er nog redenen om schuldgevoelens te krijgen?  Heel zeker, ik ken er nog geen honderdste van.  Schuldgevoelens creëren angst want we zijn bang dat de anderen ons zullen in de steek laten, ons niet meer zullen accepteren, ons als een blok aan hun been zullen zien.  We zijn ook bang dat we telkens opnieuw diezelfde fouten zullen maken, dat we het nooit zullen leren en dat we alleen maar een last zijn voor onze naasten en de omgeving.  We zijn lang niet zoveel waard als de anderen want wij doen niets dan stommiteiten, we kunnen niets doen dat goed is.  “Hoe zou er in Gods naam toch iemand van mij kunnen houden?  Hoe zou ik van mezelf kunnen houden?”  Klinkt dat bekend? 

 Zorgen, zorgen en nog eens zorgen

Ons zorgen maken is een soort bedekte vorm van angst.  Wie zorgen heeft beseft vaak niet dat het stuk voor stuk angstgedachten zijn.  “Als dat maar goed afloopt!” en “En wat als…?” en “Waarom…?” zijn de zorgverwekkers.

Gaat het niet over onszelf, dan gaat het wel over onze partner, de kinderen, de kleinkinderen, ouders, enz...  Er is wel altijd iets of iemand waarover we ons zorgen kunnen maken.  We zijn vaak niet in staat om het leven van anderen los te laten.  Ook al willen we er ons niet eens mee bemoeien, het baart ons toch zorgen.  En bemoeien we er ons wel mee en uiten we onze zorgen (die toch op jarenlange ervaring berusten!!!), ze willen verdorie niet luisteren en ze zullen met open ogen hun hoofd tegen de muur stoten

We kunnen ons suf piekeren over de zorgen die we ons baren.  Steeds opnieuw draaien ze als een molentje rond in onze hersenen.  We geraken er niet doorheen.  We vinden geen sluitende oplossing.  Alvast niet voor de zorgen over onszelf.  Voor de problemen van anderen vinden we wel pasklare oplossingen, maar ja, die willen niet luisteren.  In beide gevallen geraken we gefrustreerd.  Zo lang we die zorgen niet kunnen loslaten zakken we alsmaar dieper, worden we ziek of krijgen psychosomatische klachten en zakken langzaam weg in een depressie.

Depressie

Depressie is geen angst op zich, maar is vaak een gevolg van angst, zorgen of verdriet.  De opstapeling en lange duur hiervan kan gemakkelijk leiden tot neerslachtigheid of wanhoop die op hun beurt een depressie in de hand werken.

 Anderzijds kan depressie ook een gevolg van levensmoeheid zijn, geen doel meer hebben of door zoveel tegenslagen de kern van het leven verloren zijn.  Depressie kan veel aanleidingen hebben die niets met angst te maken hebben, maar toch kan er een parallel getrokken worden in het ontstijgen van een depressie met het overwinnen van angst op het gebied van de methoden die hiertoe zullen omschreven worden.

 Paniekaanvallen zonder schijnbare oorzaak

 Op onverklaarbare wijze worden sommige mensen overvallen door een paniekaanval die uit het niets opduikt.  Meestal kan men wel ergens een aanleiding vinden, maar de intensiteit van de paniekaanval staat dan wel geheel buiten proportie met die mogelijke aanleiding.  Het kan gaan om een lichte mentale verzwakking door bijvoorbeeld stress ofwel is de aanleiding een bepaalde gebeurtenis of een uitspraak door iemand.

 In vele gevallen gaat het om een eenmalige aanval of vermindert de frequentie en intensiteit van de aanvallen door er niet te veel aandacht aan te besteden en het zoveel mogelijk los te laten.  Blijft het probleem echter aanhouden dan is er gevaar dat deze aanvallen uitmonden in een angstpsychose.  Voorzichtigheid is hier dus zeker geboden.

Meer dan waarschijnlijk ontstaat de eerste paniekaanval tengevolge van iets dat een verband legt met een oud trauma dat op zich niet meer in het geheugen aanwezig is, maar wel nog ergens in een schuifje van het geheugen zit.  De herinnering zelf zit te diep in de schuif opgeborgen om eruit te geraken, maar de emotionele reactie op het trauma ontsnapt wel zoals de stoom met grote kracht uit een snelkookpan vliegt terwijl de inhoud ervan niet onmiddellijk bereikbaar is.  Het betreft dan een niet of slecht verwerkt trauma dat via regressietherapie een goede kans maakt om nog op een degelijke manier verwerkt te worden.

Andere vormen van angst

 Er zijn uiteraard nog een heleboel andere vormen van angst, zoals hoogtevrees, claustrofobie, agorafobie, smetvrees, angst voor bepaalde diersoorten, om er slechts enkele te noemen.  Op zich genomen zijn die niet altijd zo erg, maar je zal er maar mee zitten.  Je moet er dag in dag uit mee leven en het maakt het moeilijk om op een “normale” manier die dingen te doen waar anderen geen probleem mee (lijken te) hebben.  Het is op zijn minst hinderlijk en je zal je zeker beter af voelen zonder.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie

    1. Inleiding

De titel van dit boek zou wel eens oordelend of zelfs veroordelend kunnen overkomen.  Toch is het geenszins de bedoeling om een oordeel te vellen of je met een schuldgevoel hierover op te zadelen.  Het is inderdaad zo dat je jezelf een en ander aandoet, maar dat gebeurt niet bewust.  Wel is het zo dat als je door het lezen van dit boek je ervan bewust wordt dat het inderdaad zo is dat je het jezelf aandoet en je er iets kan aan veranderen met de technieken die in dit boek aangeboden worden.

Bijna iedereen heeft vroeg of laat te kampen met enigerlei vorm van angst, al dan niet in sterke mate.  Natuurlijk spreek ik hier niet over onze instinctieve, gezonde angst die bedoeld is om ons te beschermen voor allerlei gevaren.  Zo is er uiteraard een hemelsbreed verschil tussen een zekere angst als men zich op een onbeschermde plaats op grote hoogte bevindt - waar ik evenmin de clown zal uithangen - en hoogtevrees als men nog maar op een stoel staat.
Er bestaan zoveel vormen van angst.  Voor de buitenstaander zijn ze meestal totaal onverklaarbaar, op niets steunend of gewoon zelfs absurd.  Wie met angst zit kan er vaak zelf geen verklaring voor geven.  Het is gewoon zo. 

 Angst toont geen enkele fysieke tekortkoming.  Men kan het dus niet zien, behalve als er zich paniekbuien voordoen, maar dan is dat voor de buitenwereld ook maar een waanbeeld dat men met een druk op de juiste knop kan afzetten.  Er zal wel een pilletje zijn dat de oplossing biedt.  Sorry hoor, pillen kunnen misschien wat soelaas bieden, maar zullen je niet uit jouw lijden halen.  Mocht je kiezen voor erkende psychische begeleiding, zoek dan een goede psychotherapeut of een goede psychiater die tevens psychotherapie of gedragstherapie doet, want anders riskeer je binnen het kwartier weer buiten te zijn met alleen maar een voorschrift voor bij de apotheek.

 Het ergste is dat diegenen die met angst zitten zich niet begrepen voelen.  Vaak zal hun omgeving hen onbewust nog meer angst bezorgen, alleen al omdat die hen niet begrijpt.  De anderen zijn “normaal” en ik ben dat niet.  De anderen kunnen alles en ik kan niets…

 Zij die angst hebben, kunnen meestal zichzelf niet helpen omdat ze er zo door opgeslorpt worden, erdoor in beslag genomen worden, dat zij niet meer in staat zijn op een redelijke manier te denken.  Paniek is allesoverheersend, totaal verlammend.  Wanneer ze niet angstig zijn willen ze er niet aan denken.  Ze willen het zo snel mogelijk vergeten.  Uit zichzelf kunnen zij dus de oplossing niet vinden. 

 Daarvoor is dit boek bedoeld.  Het is gericht aan diegenen die angst hebben, maar evenzeer of zelfs meer aan diegenen die leven met iemand die angst heeft.  Angstige mensen hebben voortdurend bevestiging en herhaling nodig.  De oplossingen moeten hen voortdurend weer ingeprent worden als een soort hersenspoeling.  Zij hebben een absolute behoefte aan een coach waarop zij bijna te allen tijde kunnen terugvallen. 

 Angst en depressie zijn geen ziekten.  Het is belangrijk om dit te weten om zich niet te laten wegglijden in de persoonlijke onmacht tegen ziekte met de gedachte dat de dokter het zal oplossen.  De enige die er iets kan aan doen is de persoon zelf.  Juiste steun en hulp van buitenaf zullen zeker een snellere herstelling teweegbrengen, maar niemand anders kan het doen in plaats van de persoon zelf.  Dit wil niet zeggen dat de persoon zich schuldig dient te voelen om tot die geestelijke toestand teruggeslagen te zijn.  Schuld bestaat niet, tenzij er opzet mee gemoeid is en ik geloof niet dat iemand met opzet angstig of depressief wordt.

Ontdek de onwaarschijnlijke mogelijkheden van hypnotherapie