Toen donderdagavond 14 september, voortijdig, bekend werd wie de nieuwe radiolicenties in Vlaanderen zou krijgen, kreeg ik een déjà vu gevoel. Ik wilde evenwel niet te gauw conclusies trekken. Na 64 jaar toeren in deze maatschappij heb ik geleerd dat even afstand nemen in veel gevallen helpt om dingen in een beter perspectief te plaatsen. 

Wat ook helpt is het contact met mensen uit dezelfde branche. Nu ken ik nogal wat ‘volk’ in radio- en bij uitbreiding ook in gerelateerde werelden. Kortom, de voorbije dagen werd menig boompje opgezet over de ‘winnaars’ van de 'beauty contest' van deze Vlaamse regering. Waarbij ik per direct een nuance wil aanbrengen; er zijn geen winnaars. Er zijn enkel partijen die een uitzendlicentie krijgen. Dat is heel wat anders. Ik zie vooral (en heel veel) verliezers. Zal ik er enkele opnoemen? 

Al stuurde SBS een communiqué de wereld in om te vertellen dat ze tevreden waren, neem van mij aan dat dit niét helemaal zo is. Een pakket van vijftien fm-zenders is verre van ideaal. Vergelijk het met de start, in 2001, van Qmusic en 4FM. Ook zij begonnen met een lappendeken van frequenties waar ze niet snel genoeg vanaf konden komen. Een voorbeeld; S-radio krijgt in Mechelen een zender van 30 Watt. Naar VRT-normen goed voor een ontvangstgebied van 2,5 vierkante kilometer. Maar moeilijk kan ook. Dat klopt, al zal de potentiële luisteraar, die met de auto van punt A naar B rijdt, er rekening mee moeten houden dat het vaak niet zal lukken om onderweg het signaal te blijven behouden. 

Ik kan nu ook al met een redelijke zekerheid melden dat SBS niét in staat zal zijn om te voldoen aan dat wat in hun eigen dossier staat. Dat was goed, dik in orde. Daarom kregen ze ook een licentie. Maar dat uitgekiende rapport kunnen ze niet waarmaken. Ze zullen het ook niet willen. Per definitie is een commerciële groep geacht geld te verdienen, niet om het weg te geven. Met wat ze verondersteld worden te moeten doen, is weinig te verdienen. Integendeel. Ofwel wordt S-radio een eenvoudig product, veel muziek, een beetje nieuws (van Belga?) en makkelijk te maken rubriekjes gedistilleerd uit hun bestaand tv-aanbod. Kostenbesparend nu al; in eerste instantie gaan ze samenwerken met Mediahuis (Standaard, Nieuwsblad en… Nostalgie). 

Hier werd mijn déjà vu-gevoeld het sterkst. De grote groepen die nu nationaal opereren, die wilden S-radio er helemaal niet bij hebben. Denk aan wat Radio Contact is overkomen. En er zijn meer verliezers; Topradio, Citymusic, Familyradio, Club FM. Ze zijn hun FM-frequenties kwijt. Allen hebben ze mensen in dienst, vast of deeltijds. Ze werden op de meet geklopt door Stadsradio Vlaanderen en Hit FM. Vergeet gesjoemel, complotten en andere malversaties. Ik geloof daar niet in. Wel in het feit dat de winnaars het beste dossier hadden. Onthou vooral dat de toekenning enkel en alleen gebeurde op basis van een pak schrijfwerk dat werd beoordeeld door ambtenaren. Die houden zich strikt aan wat ze lezen. De mooiste verhandeling krijgt de meeste punten. 

Of de winnaars waar zullen maken wat ze zelf in het dossier hebben gezet? Natuurlijk niet. Het hebben van een uitgebreide nieuwsredactie, het naar vele straathoeken en diverse dorpsfeesten sturen van reporters en het aanwezig zijn in diverse culturele centra en andere manifestaties zit niet in hun DNA. Een dergelijke formule is ook niet betaalbaar. Dit is Vlaanderen, een voorschoot groot.

Ik ga even door. Enkel al in Parijs zijn 57 groot-vermogen-zenders actief. In Nederland zijn twaalf stations met grote vermogens en bijgevolg een nationale dekking in de lucht. Mits een totale herschikking van de FM-band is het zonder meer mogelijk om ook in Vlaanderen ruimte te vinden voor nationale uitbreiding. Op één voorwaarde, de bestaande partijen (lees: Medialaan, Mediahuis, VRT) én de politiek moeten willen mee stappen in de plannen. En dat was wederom niet het geval. Blijkbaar kon de minister van Media hen daar niet toe overhalen. Wat dat betreft zet Mediaminister Sven Gatz de traditie van zijn voorgangers verder. Geen enkele zou door een beauty contest geraakt zijn! 

Nog meer verliezers? Wat dacht je? Uiteindelijk wordt radio gemaakt voor de luisteraars. En die worden er in het nieuwe landschap niet beter van. Totaal niet. Ondanks het feit dat de VRT twaalf kanalen krijgt op DAB+ wordt mijn generatie nog steeds overgeslagen. Ik voel me betutteld, betoeterd en beduveld. Nochtans is het a priori de overheid die alle doelgroepen moet bereiken. Daar betaal ik ze voor. En jij en iedereen. Je kan het de commerciële markt niet ten kwade duiden dat ze geen winst zien in de ‘zilvergroep’. Dat ze daar een foute inschatting maken, zijn we inmiddels van hen gewoon. 

Zijn er dan geen winnaars? De kleine uitzondering die de regel bevestigt? Waarschijnlijk wel. De VBRO-groep mag een Vlaams station in de nationale markt zetten. Hun huidige product zit al een end in die richting. Hoe ze invulling gaan geven aan theater, stand up-comedy, film en literatuur, zoals in hun dossier staat, dat moeten we afwachten. Van mij krijgen ze het voordeel van de twijfel. 

Het nieuwe Vlaamse radiorapport is alweer gebuisd. In 1984 was er heel even hoop. Toen kreeg iedere vrije radio 100 Watt cadeau. Meer dan driehonderd licenties werden uitgedeeld. Veel zenders en een klein vermogen. Iedereen was tevreden. Toch voor een tijdje, tot bleek dat de radiowereld een eerste keer met een kluitje in het riet was gestuurd. Maar toen was het eigenlijk al te laat. De fundamenten van deze scheve constructie waren gegoten, met de jaren is alles gewoon nog schever gaan staan. Alle bestaande grote spelers blijven behouden wat ze hebben. Hun frequenties zijn in beton gegoten. 

Maar een beauty contest is wat de naam zegt, je beloont de mooiste, de beste dossiers waarin het meeste wordt beloofd. Een dergelijk ‘proefwerk’ zou enkel mogen als aanvulling van bestaande projecten. De lokalen en de netwerken die wilden blijven, moesten voorrang hebben gekregen op papieren dossiers, geschreven woorden, makkelijke beloftes. Jammer voor alle ‘kleintjes’, de Tops, de Cities en Club FM’s, maar mogelijk stonden in hun rapport te weinig halve en hele leugens. Hebben ze onvoldoende beloftes gedaan en zijn ze te eerlijk geweest? Het was naïef om te geloven dat het hetgeen ze al die jaren bewezen hebben de doorslag zou geven. Helaas, maar daar mogen ambtenaren geen rekening mee houden… 

EPILOOG

#topradio #sbs #radiocontact #hitfm #svengatz #vbro #mediahuis #medialaan #qmusic #vrt