Ik heb mijn ei gelegd ! Het is niet zo een kleintje. Hier komt het :
Een van de meest gehoorde aanmoedigingen die ik al gekregen heb, is die "om toch te blijven vechten". Ik begrijp de goede bedoeling en ik stel iedereen gerust : natuurlijk zal ik dat ! Natuurlijk wil ik niet doodgaan, wil ik verder van het mooie leven dat ik uiteindelijk toch heb, blijven genieten, wil ik genezen. De vraag is alleen : hoe doe je dat, vechten ?
Wat vechten is, weet ik wel : het is iemand aanvallen of jezelf verweren door de andere schade toe te brengen en zo boven de andere te komen, te overwinnen, het gevaar af te wenden. Vanuit mijn jeugd herinner ik me de weinige keren dat ik gevochten heb : klop geven ! Sedert dan heb ik niet meer gevochten; verbaal kan ik het me niet herinneren dat ik ooit gevochten heb. Het was eerder omgekeerd : de woorden hebben menigmaal op mijn lippen gebrand, maar ik heb me teveel ingehouden. Gepest worden en een autoritaire gezinsstruktuur liggen hier zeer dicht tegen Gevolg was dat ik me jaren ingehouden heb, geremd was, gespannen was. Pas in de laatste periode van mijn leven ben ik daar geleidelijk uitgegroeid. Nu heb ik wel het gevoel dat ik voor mezelf sta, dat wat ik doe waardevol is en dat ik mezelf kan verdedigen.
Er is ook iets dat "vechten voor" kan genoemd worden. Het vorige is eerder "vechten tegen". Vechten tegen situeert zich in een agressieve sfeer; vechten voor is zoeken naar (bestaans)ruimte; de notie "schade toebrengen" is hier niet echt aanwezig. Dit herken ik beter; ik heb gevochten om mezelf een toekomst te maken. Soms was het misschien wat onhandig, maar toch. Ik heb gevochten om een relatie die de moeite waard was; ik heb gevochten om een job te maken die de moeite waard was. In beide gevallen was dat t.o.v. een levenspartner, die ook de moeite waard was en waardoor mijn leven nooit sleur geworden is.
Tot daar is alles in orde, maar hoe vecht je nu tegen kanker ? Kanker kan je geen klop geven, kan je verbaal niet uitschelden. Het is duidelijk : "vechten" wordt hier metafoor bedoeld, niet letterlijk. Het gebruik van metaforen is dubbel : zowel een grote hulp als een grote misleiding. In mijn werk vroeger gebruikte ik heel vaak metaforen; het was een manier om invoelend dichter bij de ander te komen of om iets duidelijk te maken dat rationeel niet helemaal kan uitgelegd worden. Anderzijds kan het ook misleidend zijn, vooral daar waar het metafore en het reële niveau met elkaar of door elkaar gebruikt worden. Een klein voorbeeld : de maagpijn van iemand begrijpen als "er ligt iets op de maag" (in de zin van : iemand heeft een probleem waarmee hij geen weg weet) en van daaruit de maagpijn willen veranderen, is een risicovolle dooreenhaspeling van het reële (de maagpijn) en het metafore (de uitdrukking "er ligt iets op de maag"). Een ander voorbeeld : lang geleden hoorde ik iemand in volle ernst vertellen dat de dokter hem gezegd had "dat zijn darmen in een knoop lagen". Dat is een mooie metafore uitspraak, waar je zeer gemakkelijk een beeld kan bij plaatsen, maar dat tegelijkertijd verhult waarover het gaat.
Laten we dus opletten en voorzichtig zijn met het gebruik van het woord "vechten". Naar mijn mening kan "vechten" hier in verschillende betekenissen gebruikt worden :
zich niet neerleggen bij (hetgeen terug een figuurlijke uitspraak is !). "Zich neerleggen bij" wil dan zeggen : de moed opgeven, zich passief maken (wat je doet wanneer je je neerlegt), zich isoleren, in het kort : een gedrag aannemen dat te maken heeft met een depressieve reaktie. Ik wil hier toch een onderscheid maken met een andere uitdrukking : "zich berusten". Dit is meer een vrede nemen met, een aanvaardingsproces waarbij geen nieuwe aktie mee uit voortvloeit. Het verschil tussen de twee is dat men bij het zich neerleggen bij, de toekomst die zich aandient, weigert door op te geven, terwijl men die bij de berusting accepteert. Zich niet neerleggen bij houdt dan in dat men pogingen doet om de aangegeven toekomst te veranderen. Benodigdheden zijn : moed, aktiviteit en energie, steun, toekomst houden. Dit is zeker hanteerbaar; er zit slechts één gevaar in : daar waar de tegenstander sterker is en men hem wil overwinnen. In dit geval spreken we van een combinatie tussen "vechten tegen" (in tegenstelling tot "vechten voor") en een overmacht. Dit is een zeer gevaarlijke combinatie; voeg hierbij nog een scheutje angst en je hebt het recept tot een vernietigende spiraal : vanuit de angst vecht je met een zekere wanhoop en blindheid; de confrontatie met de overmacht wakkert de angst nog aan. Hierdoor ga je nog meer energie inzetten op een nog krampachtiger wijze waardoor de overmacht nog meer als overmacht ervaren wordt. Gevolg is een uitputtingsslag met groot verlies als enige zekerheid. In mijn praktijk heb ik dit zo vaak meegemaakt, vooral tussen koppels waarbij de een de ander poogt te veranderen.
virtueel vechten. Hiermee bedoel ik dat men het gevecht met de kanker letterlijk aangaat, maar dan op een virtueel niveau : op vlak van de verbeelding. De verwachting is dan dat er een doorstroming is van het metafore (de verbeelding) naar het reële (de kankercellen) niveau. Dit is natuurlijk een veronderstelling die enerzijds wel aanlokkelijk is maar ook zeer misleidend kan zijn. Hoe kan dit hard gemaakt worden ? Konkreet gaat het over het volgende : Men stelt zich twee legers voor : de Goeden tegen de Slechten. De Goeden staan tegenover de positieve krachten, de geneesmiddelen en dgl., de Slechten zijn uiteraard de kankercellen. Dit lijkt misschien kinderachtig, maar het heeft ook een respectabele naam gekregen : de Simonton-methode. Simonton is een arts die de methode ontwikkeld heeft. De vraag of het gebruik van deze methode de ontwikkeling van kanker kan beïnvloeden, is nog niet eenduidig aangetoond. Het is tegelijkertijd de vraag van "mind over body" : kan de geest het lichaam beïnvloeden ? Vanuit het wetenschappelijk onderzoek naar hypnose is geweten dat dit kan, bij individuen en dus onder bepaalde voorwaarden. Voorbeelden zijn : het ontstaan van brandwonden op de huid, de behandeling van bepaalde soorten kaalheid, wratten, hoofdpijn en dgl. meer. Het zou dus kunnen, maar hetzelfde kan gezegd worden van andere faktoren als lachen en de aanwezigheid van een sociaal netwerk.
Het op gang brengen van veranderingsprocessen. Hier gaat het meer over "vechten voor". Dit vraagt een ander referentiekader en een andere manier van denken, van zijn zelfs, dan "vechten tegen" en virtueel vechten. Zo is de focus van de aandacht gans anders. De aandacht is niet meer primair naar de vijand, de kanker, gericht, maar meer naar die faktoren die een veranderingsproces mogelijk maken. De verandering komt a.h.w. vanzelf, is het resultaat van de zelfhelende kracht van het organisme, wanneer de mogelijkheden ervoor aanwezig zijn. Wellke zijn deze faktoren ?
veiligheid en geborgenheid. Ik kan dit niet bewijzen, maar ik ga ervan uit dat een organisme sneller herstelt, in de mate dat het zijn energie kan wijden aan het herstel en niet aan vluchtreakties en het zoeken van veiligheid en geborgenheid. De ervaring van veiligheid is niet alleen een psychologische ervaring, maar even zo goed een fysiologische. Ik denk maar aan het sympathische zenuwstelsel dat speciaal gemaakt is om een snelle vlucht- of agressiereaktie mogelijk te maken. Veiligheid en herstel situeren zich hierdoor op hetzelfde niveau. Anderzijds is het ook zo dat men deze faktor niet mag verabsoluteren : in de praktijk kan zowel de veiligheid als het aangeslagen zijn, de sympathische reaktie tegelijkertijd aanwezig zijn. In mijn geval was dat zeker zo. Ik zou eerder zeggen dat beide zich hiërarchisch verhouden. Net zoals bv. olie zich boven water plaatst, plaatst hier zich het ene boven het andere. In de mate dat de "fond" gevormd wordt door veiligheid, bieden er zich kansen aan voor verandering en heling.
expansie, aktiviteit, kontakt met de werkelijkheid. Dit is eigenlijk drie keer hetzelfde, maar anders uitgedrukt. Tesamen met veiligheid zijn dit voor mij de twee basale stuurkrachten van de mens, die reeds van in den beginne aanwezig zijn : de baarmoeder geeft de veiligheid, maar het kind wil ook geboren worden. Tussen deze twee stuurkrachten is een enorme dynamiek aanwezig die het leven verder vorm geeft. Herstel gaat voor mij des te sneller, naarmate het meegenomen wordt in een bredere stroom van aktiviteit. Ook in het herstel is deze dynamiek aanwezig : iemand die koorts heeft zal weinig boodschap hebben aan expansie, wel aan veiligheid. Wanneer de koorts daalt, komt er meer ruimte om aktiever te worden.
een sociale inbedding. Dit vormt een milieu waarin de twee vorige faktoren kunnen gerealiseerd worden. De sociale inbedding geeft een positief antwoord op de hoofdvraag van de mens, a fortiori van de lijdende en zwakke mens : "mag ik bestaan ?". Het grote woord is hier "verbondenheid". Het geeft een ruimte waarin men terug bij zichzelf kan komen in de eigen zwakheid van het moment en van daaruit een eigen veranderingsproces kan op gang brengen.
Het vechten bij het in gang brengen van veranderingsprocessen bestaat hierin dat dit niet evident is. Het houdt een stellingname in ("ik wil leven"), een kontakt met de eigen waarde ("mijn leven heeft waarde") en een concentratie op voornoemde faktoren. Het lijkt allemaal best gemakkelijk wanneer je gezond en wel bent, maar als je in de shit zit, is het soms anders. Het grote verschil met "vechten tegen" is de aanvaarding. In het "vechten tegen" is de ander de vijand die buiten moet, met wie men geen kontakt wil hebben. Eens de andere binnen zit, is dit echter geen goede strategie meer. Vergeet niet : om de ander buiten te duwen is kontakt nodig; kontakt houdt in dat de andere er is. In het "vechten voor" verandert de conflictnotie : van vijand wordt de ander eerder een ongenode gast, die fundamenteel verandering binnenbrengt. Aanvaarding is echter nog wat anders dan goedkeuring. De bedoeling is dat de ongenode gast het lichaam weer verlaat; in plaats van het brute gevecht worden er strategieën ontworpen die vertrekken vanuit bovengenoemde faktoren, wordt de notie "tijd" binnengebracht evenals de notie "leren".
Wat voor mij volstrekt onbekend is, is hoe bovengeschetste "informatie" doordringt tot het cellulaire niveau en meer nog, daar verandering induceert. Dit is een materie die mij helemaal ontgaat.
Zo, vechten is voor mij toch wat duidelijker geworden. Ik heb de indruk dat ik al een stuk in deze richtng zit. De schrik dat ik iets zou moeten doen wat ik (nog) niet weet, is minder. Ook al is deze tekst misschien niet altijd even gemakkelijk om volgen, toch is het wat konkreter geworden. Wanneer er iemand bedenkingen bij heeft of een reaktie wil geven, asjeblieft, hou je niet tegen !
Reacties op bericht (6)
23-07-2007
Boeiend stuk over
Beste JP,
Boeiend leesgerief, wat je zegt over vechten tegen of voor en het moeten, mogen vechten. Diepe stuff!
Ik merk dat ik mij erger aan het idee dat je "openstellen" voor de ziekte, het "aanvaarden" zou moeten doordringen tot op het cellulaire niveau. Opgelet, of je eindigt als Margareta Guidone, die tegen een regendruppel praat met de bedoeling om de atomaire structuur ervan te veranderen. ;-))
In een eerder schrijven stel je je de vraag naar het waarom van de ziekte. Ook een basale vraag, hé? Je hebt het niet aan je levensstijl te danken, alhoewel danken niet de beste woordkeuze is.
En dan zoek je het in een of ander onevenwicht of een duistere kant in je psychische opmaak. Je relativeert het onmiddellijk en dat is fijn voor mij.
Eén van de dingen die ik van jou leerde en altijd zal koesteren is de manier waarop je het concept van "geestelijke gezondheid" wist te relativeren. "Echt" geestelijk gezond zijn in boeddhistische zin, echt "zen" zijn, daar deed je lacherig over en dat deed mij veel plezier. Je relativeerde het tot op de grond!
Zo leerde je me niet teveel te verwachten en te leren leven met een stuk duisterheid, onzin, zinloosheid, onvrede. Ermee om te gaan ook en het mee te nemen als een deel van mezelf.
Ik geloof niet. En ik geloof ook niet dat je psychische opmaak je lichaam bestuurt. Hoewel er zeker banden zijn in mijn overtuiging tussen lichaam en geest, denk ik niet dat het een mechanische-directe band is: koelvloeistof op, motor stuk. Duistere kanten, ik word ziek! God verhelpe het. Lijkt mij hoogst speculatief en weinig hoopgevend voor velen die psychisch lijden.
Allez. Zowiezo wens ik je toch een krachtige strijd, een strijd voor zin, betekenis en verderleven. Het zal niet makkelijk zijn, dat spreekt. En ik ben echt benieuwd welke inzichten dit "gevecht" je opleveren.
Veel beterschap en kracht en ondersteuning toegewenst,
Jan
23-07-2007 om 17:39
geschreven door Jan
Boeiend stuk over
Beste JP,
Boeiend leesgerief, wat je zegt over vechten tegen of voor en het moeten, mogen vechten. Diepe stuff!
Ik merk dat ik mij erger aan het idee dat je "openstellen" voor de ziekte, het "aanvaarden" zou moeten doordringen tot op het cellulaire niveau. Opgelet, of je eindigt als Margareta Guidone, die tegen een regendruppel praat met de bedoeling om de atomaire structuur ervan te veranderen. ;-))
In een eerder schrijven stel je je de vraag naar het waarom van de ziekte. Ook een basale vraag, hé? Je hebt het niet aan je levensstijl te danken, alhoewel danken niet de beste woordkeuze is.
En dan zoek je het in een of ander onevenwicht of een duistere kant in je psychische opmaak. Je relativeert het onmiddellijk en dat is fijn voor mij.
Eén van de dingen die ik van jou leerde en altijd zal koesteren is de manier waarop je het concept van "geestelijke gezondheid" wist te relativeren. "Echt" geestelijk gezond zijn in boeddhistische zin, echt "zen" zijn, daar deed je lacherig over en dat deed mij veel plezier. Je relativeerde het tot op de grond!
Zo leerde je me niet teveel te verwachten en te leren leven met een stuk duisterheid, onzin, zinloosheid, onvrede. Ermee om te gaan ook en het mee te nemen als een deel van mezelf.
Ik geloof niet. En ik geloof ook niet dat je psychische opmaak je lichaam bestuurt. Hoewel er zeker banden zijn in mijn overtuiging tussen lichaam en geest, denk ik niet dat het een mechanische-directe band is: koelvloeistof op, motor stuk. Duistere kanten, ik word ziek! God verhelpe het. Lijkt mij hoogst speculatief en weinig hoopgevend voor velen die psychisch lijden.
Allez. Zowiezo wens ik je toch een krachtige strijd, een strijd voor zin, betekenis en verderleven. Het zal niet makkelijk zijn, dat spreekt. En ik ben echt benieuwd welke inzichten dit "gevecht" je opleveren.
Veel beterschap en kracht en ondersteuning toegewenst,
Jan
23-07-2007 om 17:38
geschreven door Jan
16-07-2007
Vechten
Inderdaad een moeilijk onderwerp, JP. Ik nam en zou het ook nu niet in dank aannemen dat iemand mij zou dicteren dat ik vechten moet. Of dacht je soms dat ik me volkomen zou laten gaan en op anderen zou vertrouwen om me moed te geven?
Maar hoe moeten wij, gevoelige mensen, dan wel reageren op een medemens in momentane nood? Het kan en zal nooit goed genoeg zijn. We weten allen dat we onze strijd zelf moeten leveren om ons geluk te vrijwaren. Strijden we niet allemaal, dag na dag?
Ik ken je niet, ik weet enkel dat je een levensdenker bent en heel veel wil genieten. Ik kan je enkel zeggen dat velen zijn zoals jij maar het niet zo goed onder woorden kunnen brengen. Van jouw beroep uit ben jij namelijk degene die andere mensen zou moet kunnen helpen. Ik weet niet wat ik zou doen moest de dokter mij een negatief bericht geven. Ik weet zelfs niet of ik erover zou kunnen schrijven.
Jij kan het wel. Jammer dat hier niet meer mensen reageren want dit een heel interessant onderwerp.
Elke positieve of negatieve berichtgeving van jou zal ik lezen, misschien niet elke dag. Maar ik reken er op dat je zal strijden waar en wanneer je het zelf nodig acht, dat jij mij hetzelfde zou toewensen en dat je me ook zou verkondigen dat mijn naaste medemensen me het meest kunnen helpen.
Kom op man, hier leven miljarden mensen op onze wereld. En heel veel van hen zijn er heel gelukkig mee dat jij je een stuk beter voelt.
Ik ben slechts één van hen.
16-07-2007 om 20:38
geschreven door Artemis
08-07-2007
pas terug
Ik ben ben terug van een weekje weg en dat het om Lymfoom gaat biedt zeker een betere toekomst. Is te genezen!!!!
Ik heb de teksten doorgenomen en merk een serieuze zoektocht van hoe ermee om te gaan.
Vooral het laatste over vechten treft me. Het is niet gemakkelijk te lezen en weet dus niet of ik het goed begrepen heb. Veiligheid,contct met de werkelijkheid,verbondenheid en de strategie die van daaruit vertrekt daar kan ik heel goed inkomen. Een dag waarop ik verbondenheid kan voelen en ervaren ,waarop ik contact heb met mijn eigenwaarde(door iets klein te doen of iets te betekenen) en waarop ik voel dat ik wil leven is meestal een dag waarop ik ook al het andere kan meenemen zonder er mij in te verliezen . Dit geeft mij toekomst en de nodige moed om verder te doen. Daarentegen de dagen in gevecht geven mij weinig toekomst en zijn uitputtend
Ik weet het niet of het juist is maar het is op die manier dat ik de tekst lees.
Ik stuur veel groeten en ook sterkte voor het onderzoek van morgen
In verbondenheid, DDM
08-07-2007 om 11:33
geschreven door DDM
07-07-2007
reaktie
Het valt me altijd op dat andere mensen kort en bondig datgene kunnen zeggen waarvoor ik ellenlange beschouwingen nodig heb !
07-07-2007 om 16:54
geschreven door Jean Pierre
Wel...
Woorden schieten mij hier te kort, want jij hebt het al allemaal klaar en duidelijk verwoord. Het enige wat ik eraan kan toevoegen is: Schaam je niet om hulp te vragen als je dat nodig hebt. Zorg goed voor je eigen en gun jezelf eens een folietje, soms kleine dingen. Zeg tegen jezelf dat je het toch nog zo slecht niet doet en prijs je eigen ook eens. Waarom niet? Het kan misschien maken dat je er een goed gevoel door krijgt en dat wekt dan weer positieve energie op.
