Belgische overheid
investeert gewoon te weinig
- 26 januari 2016 03:00 (De
Tijd)
Het
voorbije weekend kregen we nog eens een sterk staaltje van surrealisme in
België, deze keer vanuit een Brusselse tunnel. Nadat eerder in de week de
Stefaniatunnel een jaar dicht ging voor onderhoud, leek dit weekend ook de
Leopold II-tunnel er aan te moeten geloven. Dat is het resultaat van jarenlang
te weinig overheidsinvesteringen.
Bart Van
Craeynest is hoofdeconoom bij Econopolis
De
slechte staat van de Brusselse - en bij uitbreiding de Belgische -
verkeersinfrastructuur is geen nieuw verhaal. En zonder ingrepen volgen
onvermijdelijk nog heel wat meer incidenten. De aftakeling van de Brusselse
tunnels is eigenlijk een gigantisch verkeersongeluk in slow motion. Het
opmerkelijke daaraan is vooral de kortzichtige houding van de in die
problematiek betrokken politici.
Brussel
is goed voor zowat een vijfde van de economische activiteit in België. De
verkeerssituatie is er nu al problematisch. Het wegvallen van de tunnels is
geen optie. De schade daarvan voor de Brusselse en de Belgische economie valt
moeilijk in te schatten, maar zou ongetwijfeld aanzienlijk zijn. Een
structurele oplossing voor het dreigende Brusselse (en Belgische)
verkeersinfarct vereist een reeks ingrepen: extra investeringen in
wegeninfrastructuur en in openbaar vervoer, slim rekeningrijden (inclusief een
Brusselse stadstol), een verstandigere fiscaliteit voor bedrijfswagens en
woon-werkverkeer, een bijgestuurde ruimtelijke ordening... In Nederland werden
met dat soort maatregelen mooie resultaten geboekt. Het kan dus wel, maar een
structurele oplossing vergt een globale aanpak en vooral tijd (zodat bedrijven
en de economie zich kunnen aanpassen aan het nieuwe kader). Het zomaar
dichtgooien van enkele cruciale tunnels past daar op geen enkele manier in.
Extra investeringen in de Brusselse tunnels zijn onvermijdelijk.
België behoort tot de landen met
de hoogste overheidsuitgaven, maar van alle klassieke industrielanden gaat hier
het laagste aandeel van die overheidsuitgaven naar investeringen.
Die
tunnels zijn maar een symptoom van een breder fenomeen, zij het dan een die
heel erg in het oog springt. De diverse Belgische overheden investeren al jaren
opmerkelijk weinig. Volgens Europese cijfers investeerden alle Belgische
overheden samen de voorbije 15 jaar gemiddeld 2,1 procent van het bruto
binnenlands product per jaar. Dat is bij de laagste van Europa en zowat de
helft van wat landen als Nederland (3,9%), Frankrijk (4,1%) en Zweden (4,3%)
aan overheidsinvesteringen besteden. Vergeleken met de totale overheidsuitgaven
is het plaatje nog schrijnender. België behoort tot de landen met de hoogste
overheidsuitgaven, maar van alle klassieke industrielanden gaat hier het
laagste aandeel van die overheidsuitgaven naar investeringen. Op verschillende
vlakken krijgt de Belgische belastingbetaler gewoon niet de infrastructuur
waarvoor hij of zij betaalt.
Politieke keuze
De lage
overheidsinvesteringen in België zijn een politieke keuze, een gevolg van de
weg van de minste weerstand die al te vaak gekozen werd in beslissingen over
de overheidsfinanciën. Als er de voorbije decennia budgettaire ruimte gezocht
werd, was die altijd makkelijker te vinden in het uitstellen van een
investeringsproject dan in besparingen op de lopende uitgaven. In het eerste
geval worden de implicaties pas op de langere termijn duidelijk. Op zn minst
voor de Brusselse tunnels lijkt die langere termijn nu eindelijk aangebroken.
Het
budgettaire kader wordt er de komende jaren alleen maar moeilijker op. Toch
moet binnen dat kader ruimte gevonden worden voor een duidelijke verhoging van
de overheidsinvesteringen. Volgens zowat alle indicatoren investeren de
Belgische overheden gewoon te weinig. In geen geval mag België daarbij terug
naar de waanzin ten tijde van de scheepslift van Strépy-Thieu.
Niettemin
zijn in de context van vandaag heel wat investeringsprojecten te bedenken die
wezenlijk kunnen bijdragen tot onze economie. Bovendien kunnen dat soort
projecten in het huidige klimaat aan gunstige voorwaarden gefinancierd worden.
De Belgische overheid kan vandaag lenen tegen minder dan 1 procent op tien jaar
en aan minder dan 2 procent op dertig jaar. Er zijn zeker projecten die onze
economie meer kunnen opleveren dan die financieringskosten. In essentie betalen
dat soort projecten zichzelf op de langere termijn terug. Er is trouwens een
cruciaal verschil tussen overheidsschuld aangegaan voor economisch relevante
investeringen en schuld aangegaan om lopende uitgaven te financieren. Dat
onderscheid wordt te weinig gemaakt.
Een van
de essentiële rollen die een overheid moet invullen, bestaat in het creëren van
een kader waarin de economische activiteit zich kan ontwikkelen. Dat vereist
onder meer een coherent wettelijk kader, een voldoende opgeleid
arbeidspotentieel, en zeker ook een aangepaste infrastructuur. Op dat laatste
vlak laten de overheden in dit land het al langer afweten door gewoon te weinig
te investeren. Het debacle van de Brusselse tunnels is daarvan een pijnlijke
illustratie.
http://www.tijd.be/opinie/analyse/Belgische_overheid_investeert_gewoon_te_weinig.9724540-2336.art?highlight=Openbaar%20Vervoer
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dit artikel gaat over het tekort aan overheidsinvesteringen
die worden gebruikt om de wegeninfrastructuur en tunnels te renoveren of in goede
staat te houden. Dit is een politieke keuze en zoals in het artikel vermeld, de
weg van de minste weerstand. Enkele oplossingen voor deze tekorten zouden
kunnen zijn: extra investeringen in
wegeninfrastructuur en in openbaar vervoer, slim rekeningrijden (inclusief een
Brusselse stadstol), een verstandigere fiscaliteit voor bedrijfswagens en
woon-werkverkeer, een bijgestuurde ruimtelijke ordening. Deze oplossingen
werden reeds in Nederland toegepast en hebben een hele verbetering opgeleverd.
Debacle:
betekent letterlijk totale mislukking of afgang.
Coherent:
betekent letterlijk samenhangend/samengevoegd.
Ik vond dit
een interessant artikel buiten het feit dat het te veel moeilijke woorden
bevatte om zo een eerder economisch artikel te bekomen. Het artikel ging eerder
over de overheidsinvesteringen dan over het openbaar vervoer alhoewel er werd
gesproken over het openbaar vervoer. Ik vond dit een artikel dat de moeite waard
was om te lezen en er mijn mening over te geven. Er stond ook een foto bij die
ik niet duidelijk vond passen bij het artikel zelf, (op de site van De Tijd) maar
hoe dan ook was er een goed onderscheid tussen het politieke gedeelte en het
gedeelte waar de oplossingen en problemen in werden vermeld.
02-02-2016, 21:12 geschreven door Niels Kennis 
|