Belgische overheid investeert gewoon te weinig

• 26 januari 2016 03:00 (De Tijd)

Het voorbije weekend kregen we nog eens een sterk staaltje van surrealisme in België, deze keer vanuit een Brusselse tunnel. Nadat eerder in de week de Stefaniatunnel een jaar dicht ging voor onderhoud, leek dit weekend ook de Leopold II-tunnel er aan te moeten geloven. Dat is het resultaat van jarenlang te weinig overheidsinvesteringen.

Bart Van Craeynest is hoofdeconoom bij Econopolis

De slechte staat van de Brusselse - en bij uitbreiding de Belgische - verkeersinfrastructuur is geen nieuw verhaal. En zonder ingrepen volgen onvermijdelijk nog heel wat meer incidenten. De aftakeling van de Brusselse tunnels is eigenlijk een gigantisch verkeersongeluk in slow motion. Het opmerkelijke daaraan is vooral de kortzichtige houding van de in die problematiek betrokken politici.

Brussel is goed voor zowat een vijfde van de economische activiteit in België. De verkeerssituatie is er nu al problematisch. Het wegvallen van de tunnels is geen optie. De schade daarvan voor de Brusselse en de Belgische economie valt moeilijk in te schatten, maar zou ongetwijfeld aanzienlijk zijn. Een structurele oplossing voor het dreigende Brusselse (en Belgische) verkeersinfarct vereist een reeks ingrepen: extra investeringen in wegeninfrastructuur en in openbaar vervoer, slim rekeningrijden (inclusief een Brusselse stadstol), een verstandigere fiscaliteit voor bedrijfswagens en woon-werkverkeer, een bijgestuurde ruimtelijke ordening... In Nederland werden met dat soort maatregelen mooie resultaten geboekt. Het kan dus wel, maar een structurele oplossing vergt een globale aanpak en vooral tijd (zodat bedrijven en de economie zich kunnen aanpassen aan het nieuwe kader). Het zomaar dichtgooien van enkele cruciale tunnels past daar op geen enkele manier in. Extra investeringen in de Brusselse tunnels zijn onvermijdelijk.

België behoort tot de landen met de hoogste overheidsuitgaven, maar van alle klassieke industrielanden gaat hier het laagste aandeel van die overheidsuitgaven naar investeringen.

Die tunnels zijn maar een symptoom van een breder fenomeen, zij het dan een die heel erg in het oog springt. De diverse Belgische overheden investeren al jaren opmerkelijk weinig. Volgens Europese cijfers investeerden alle Belgische overheden samen de voorbije 15 jaar gemiddeld 2,1 procent van het bruto binnenlands product per jaar. Dat is bij de laagste van Europa en zowat de helft van wat landen als Nederland (3,9%), Frankrijk (4,1%) en Zweden (4,3%) aan overheidsinvesteringen besteden. Vergeleken met de totale overheidsuitgaven is het plaatje nog schrijnender. België behoort tot de landen met de hoogste overheidsuitgaven, maar van alle klassieke industrielanden gaat hier het laagste aandeel van die overheidsuitgaven naar investeringen. Op verschillende vlakken krijgt de Belgische belastingbetaler gewoon niet de infrastructuur waarvoor hij of zij betaalt.

Politieke keuze

De lage overheidsinvesteringen in België zijn een politieke keuze, een gevolg van de ‘weg van de minste weerstand’ die al te vaak gekozen werd in beslissingen over de overheidsfinanciën. Als er de voorbije decennia budgettaire ruimte gezocht werd, was die altijd makkelijker te vinden in het uitstellen van een investeringsproject dan in besparingen op de lopende uitgaven. In het eerste geval worden de implicaties pas op de langere termijn duidelijk. Op z’n minst voor de Brusselse tunnels lijkt die langere termijn nu eindelijk aangebroken.

Het budgettaire kader wordt er de komende jaren alleen maar moeilijker op. Toch moet binnen dat kader ruimte gevonden worden voor een duidelijke verhoging van de overheidsinvesteringen. Volgens zowat alle indicatoren investeren de Belgische overheden gewoon te weinig. In geen geval mag België daarbij terug naar de waanzin ten tijde van de scheepslift van Strépy-Thieu.

Niettemin zijn in de context van vandaag heel wat investeringsprojecten te bedenken die wezenlijk kunnen bijdragen tot onze economie. Bovendien kunnen dat soort projecten in het huidige klimaat aan gunstige voorwaarden gefinancierd worden. De Belgische overheid kan vandaag lenen tegen minder dan 1 procent op tien jaar en aan minder dan 2 procent op dertig jaar. Er zijn zeker projecten die onze economie meer kunnen opleveren dan die financieringskosten. In essentie betalen dat soort projecten zichzelf op de langere termijn terug. Er is trouwens een cruciaal verschil tussen overheidsschuld aangegaan voor economisch relevante investeringen en schuld aangegaan om lopende uitgaven te financieren. Dat onderscheid wordt te weinig gemaakt.

Een van de essentiële rollen die een overheid moet invullen, bestaat in het creëren van een kader waarin de economische activiteit zich kan ontwikkelen. Dat vereist onder meer een coherent wettelijk kader, een voldoende opgeleid arbeidspotentieel, en zeker ook een aangepaste infrastructuur. Op dat laatste vlak laten de overheden in dit land het al langer afweten door gewoon te weinig te investeren. Het debacle van de Brusselse tunnels is daarvan een pijnlijke illustratie.

http://www.tijd.be/opinie/analyse/Belgische_overheid_investeert_gewoon_te_weinig.9724540-2336.art?highlight=Openbaar%20Vervoer

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Dit artikel gaat over het tekort aan overheidsinvesteringen die worden gebruikt om de wegeninfrastructuur en tunnels te renoveren of in goede staat te houden. Dit is een politieke keuze en zoals in het artikel vermeld, de weg van de minste weerstand. Enkele oplossingen voor deze tekorten zouden kunnen zijn: extra investeringen in wegeninfrastructuur en in openbaar vervoer, slim rekeningrijden (inclusief een Brusselse stadstol), een verstandigere fiscaliteit voor bedrijfswagens en woon-werkverkeer, een bijgestuurde ruimtelijke ordening. Deze oplossingen werden reeds in Nederland toegepast en hebben een hele verbetering opgeleverd.

Debacle: betekent letterlijk totale mislukking of afgang.

Coherent: betekent letterlijk samenhangend/samengevoegd.

Ik vond dit een interessant artikel buiten het feit dat het te veel moeilijke woorden bevatte om zo een eerder economisch artikel te bekomen. Het artikel ging eerder over de overheidsinvesteringen dan over het openbaar vervoer alhoewel er werd gesproken over het openbaar vervoer. Ik vond dit een artikel dat de moeite waard was om te lezen en er mijn mening over te geven. Er stond ook een foto bij die ik niet duidelijk vond passen bij het artikel zelf, (op de site van De Tijd) maar hoe dan ook was er een goed onderscheid tussen het politieke gedeelte en het gedeelte waar de oplossingen en problemen in werden vermeld.