In zijn column over de onderwijshervormingen in DS van 25 juni (Mattheus leeft) associeert Mark Reynebeau het huidige systeem met het Mattheüseffect. Kinderen uit de middenklasse stomen door in het ASO, kinderen van minderbegoeden lopen hun ongeluk tegemoet in TSO en BSO, want het vaak vervloekte watervalsysteem ontzegt hen gelijke onderwijskansen.

Er is behoorlijk wat mis met die redenering. Allereerst is ze uitermate grof ten overstaan van de duizenden leerkrachten die de voorbije dagen in eer en geweten beslissingen hebben genomen waarvan ze hopen dat ze de kinderen ten goede komen. En ja, daar horen ook B-attesten bij: een kind zijn hopeloze droom laten najagen (of die van de ouders…) is even wreed als hem op de realiteit van het onhaalbare wijzen. In vele jaren onderwijs heb ik het – gelukkig – nooit meegemaakt dat slaagcijfers en attesten afhingen van het inkomen of de sociale positie van de ouders.

Ten tweede citeert Reynebeau nogal selectief. De beroemde perikoop uit het Mattheusevangelie bevat nog een tweede zinnetje, haast belangrijker dan het eerste: “Want wie heeft zal nog meer krijgen, en wel in overvloed, maar wie niets heeft, hem zal zelfs wat hij heeft nog worden ontnomen. En die nutteloze dienaar, gooi die eruit, in de uiterste duisternis, waar men jammert en knarsetandt.”

Gooi die nutteloze eruit. Laat dat nu nét zijn wat in het GO-onderwijs volstrekt ondenkbaar is. Aan de basis van ons net liggen de gelijke onderwijskansen, lang vóór men er op het ministerie een term voor bedacht. Iederéén mag, moet en kan kansen krijgen om zich te ontplooien, ontwikkelen en te vormen. Tot 7 maal 70 maal, om in evangelische termen te blijven. Een tekort kan nooit een reden zijn om een leerling af te schrijven, hoogstens om je af te vragen waar en hoe het beter zou kunnen.

Want is dát niet de kern van het debat: hoe haal je het beste uit de mens? Is iemand een lezer, een denker, een doener? Voorwaar geen simpele vraag, wat wellicht verklaart waarom de minister ze zo graag wil uitstellen. Het zal echter niet baten: een maatschappij en haar onderwijs hebben de verantwoordelijkheid om deze vraag te beantwoorden, en er vervolgens gepaste vorming rond te organiseren. Hoe later je daarmee begint, hoe minder je kinderen kan meegeven.

Dat brengt ons bij het tweede zinnetje uit Mattheüs: eruit gooien. Een leerling met een droom, een plan, een droomberoep? Eruit – seminarie tot je veertiende, dan zullen we zien. Een leerling met talenknobbel, geschiedenis als hobby? Eruit – zelfstandig werk tot je veertiende, dan zullen we zien. Een leerling met leerachterstand na het basisonderwijs? Eruit – mee met de rest, dan zullen we zien. Nooit eerder in de geschiedenis van het Belgisch-Vlaamse onderwijs bleven zoveel individuele talenten en interesses onder de radar, nooit eerder bleven zoveel individuele kenmerken onopgemerkt.

Bizar overigens, hoe de meest overtuigde critici van het watervalsysteem zich weren als een duivel in een wijwatervat tegen de heroriëntering naar TSO of BSO. Wie die heroriëntering wil afschaffen, suggereert eigenlijk dat je kinderen zoiets niet mag aandoen. Stel je voor: electromechanica! Sociaal-technische wetenschappen! De horror. Qua watervaldenken kan dat tellen.

Zou het kunnen dat de waarheid ondraaglijk wordt in deze pandemie van politieke correctheid? Dat men aan leerlingen en ouders/kiezers niet durft te vertellen dat niet iedereen neurochirurg of straaljagerpiloot hoeft te worden? Kán worden? Dat men van “brede graad” spreekt omdat men niet durft te zeggen dat niet iedereen in “smal” past? Dat de “heroriëntering” verdwijnt omdat men niet durft te zeggen dat de keuze verkeerd was? Is het zover gekomen dat we iedereen hetzelfde moeten vinden omdat er anders iemand beter kan zijn? Dat is inderdaad geen waterval meer, dat is gewoon de dam die breekt.

26-06-2012 om 22:39 geschreven door Joachim