Zondagmorgen om 7 uur op, want ik maak mijn 4e trip door Bali met Made.
Ik was nog slaperig, zo vroeg, maar dat was ineens over: mijn douche
deed het niet en ik moest gebruik maken van de mandiebak. En dat is
echt koud water.
Made heeft een route voor mij uitgestippeld, waarbij ik eerst naar de tempel in Mengwi ga.
In de vorige trip lukte dat niet meer, omdat het toen al donker was.
Mooie tempel, maar we mochten niet in het binnenste gedeelte. Omdat ik
lang genoeg ben kon ik vanaf de buitenzijde toch foto's maken.
Toen naar een apenbos. Het bos verschilt van dat in Ubud, maar de apen zijn dezelfden.
Merkte dat mijn camera "vertraagd" werkt !! Is lastig als je iets leuks
ziet dat snel voorbij is: dan heb ik de actie wel (zelf) gezien, maar
niets op beeld gekregen.
Werkt een camera trager met ruim 800 foto's ??? Net als een volle harddisk ??
De vragen van een Dummy !!!
Daarna naar ....................jawel, weer rijstvelden met prachtig
uitzicht. Zo langzamerhand heb ik wel een aardige verzameling
rijstveldterassen aangelegd.
Onderweg uitleg gekregen over bananenbomen.
Sommige worden gekweekt voor uitsluitend het blad, andere voor de
vruchten.Het blad gebruikt men soms om in te koken, maar vaak ook voor
het maken van "offers"
Wat foto's gemaakt van (kleine) bananentrossen en met een vruchtbloem.
Toen ook maar gevraagd over kokosnoot-bomen. De grote bomen zie je
overal. De jonge kokosnoten zijn waard om geplukt te worden. Maar dat
gebeurd
door speciale plukkers, het is erg hoog. Zij klimmen, met hun voeten
aan-een gebonden, omhoog, plukken de kokosnoot en "laten hem dan naar
beneden" Soms doet men dat ook met de oudere kokosnoten, omdat het
gevaarlijk kan zijn als ze op iemands hoofd vallen, bv langs de weg of
in een tuin.
Maar ik zag onderweg ook kleinere bomen. Gevraagd of dat jonge bomen waren..........
Nee, dit was een ander soort, speciaal gekweekt voor "offering" En die zijn in verschillende tinten:
echt groen, wat geel en bijna rood (wat lijkend op sinaasappelkleur, maar net geen oranje)
Dan weer naar een tempel in Luhur (Midden-Bali). Hier
mochten we niet in het binnenste gedeelte naar binnen omdat er speciale ceremonies plaatsvonden. Gek was het om bordjes met opschrift "acces interdit/ betreten verboten",IN de verboden area te zien en niet ERVOOR.
Omdat ik met Monica had afgesproken te proberen op een zelfde tijdstip
te mailen, diende ik ervoor te zorgen, dat ik voor 18.00 in het
internetcafe zou zijn.
Dus op de tijd letten !!
Na het bezoek aan de tempel nodigde Made mij uit naar zijn "huis". Dat is niet het huis waar
hij hier in Ubud met vrouw en kind verblijft maar zijn huis in de
"woongemeenschap" van zijn familie.
Over deze woonsituaties bij Balinezen maak ik een apart "onderwerp"
Ik heb met zijn moeder kennisgemaakt, zijn huis in de "groep" gezien en daar had hij nog een verrassing voor me.
Ik had eerder al eens gevraagd of hij kon regelen, dat ik een hanengevecht zou kunnen zien.
Maar dat is sinds jaren verboden(vanwege het buitensporige wedden)
Nu doet men vaak alsvolgt: voor een Balinese Ceremony heeft men (soms)
ook bloed nodig om te offeren. En hanenbloed is dan dienstig. Maar je
moet insider zijn om zoiets op tijd te weten en je moet er dan ook nog
bij mogen.............
Wat Made nu voor mij heeft geregeld, zodat ik tenminste iets ervan kon beleven is:
Zijn vader heeft "vechthanen" en met een neef tesamen heeft hij voor
mij (voor wat foto's) twee van die hanen tegen elkaar laten vechten
"zonder messen". Zo had ik toch een beeld van de agressieve wijze waaop (ook
deze) hanen elkaar te lijf gaan. Met een kabaal en fel !!!
Ze zijn erop getrained.
Toen langs zee terug naar Ubud om op tijd te zijn.
We hebben deze trip naar een deel van midden-Bali gemaakt, omdat mijn
verzoek een tocht langs West-Bali minder interessant zou zijn.
Het is een dun bevolkte streek, zodat de tocht zou gaan over vele
kilometers High-way, een simpele dubbelbaans weg met ontzetend veel
(vracht)verkeer naar Java en terug en als enig genoegen alleen de zee.
Verder zou er niets te zien zijn.
Jim bevestigde dit.
Zaterdavond mee geweest met Jim en Paula, Anja en
Bert naar de "Prins" van Puri Anyar Kerambitan te Tabanan. In zijn
paleis vond de Balinese huwelijksceremonie plaats. Maar wij waren daar
op persoonlijke uitnodiging, omdat familie van Bert mogelijk in de loop
van dit jaar een groot feest wil geven op Bali en de Prins ruimtes
daarvoor ter beschikking stelt. Zoals kasteelheren bij ons dat soms ook
doen.
Deze persoonlijke uitnodiging hield wel in, dat hij ons persoonlijk ontving en dat wij dineerden met hem.
Hij vertelde over zijn "huis":
Tot de komst van de Nederlanders op Bali (1906?) was zijn familie
Radja, dat wil zeggen dat zij heersers waren over een gebied(je). De
Nederlanders hebben wel de titel in tact gelaten en zelfs bestuurlijke
functies aan de Radja gelaten, maar zijn "macht" was hij kwijt. Dit
overkwam zijn grootvader.
Zijn overgrootvader had 31 vrouwen, zijn grootvader 12, zijn vader 4 en
hijzelf is in juni 50 jaar getrouwd met een en dezelfde vrouw.
Bij de
crematie van zijn overgrootvader werden de vrouwen van de lagere kaste
mee verbrand. De Nederlanders verboden dat, dus vanaf zijn grootvader gebeurt dat niet meer.
Een van de taken van het vorstenhuis was te zorgen voor het welzijn van het gebied.
Dat kon onder meer doordat men rijk was en veel land had.
Maar in 1967, toen Soeharto de macht overnam van Soekarno, werd van ieder
die meer dan 5 ha grond had het meerdere (zonder vergoeding) afgenomen.
Zo waren ze in een klap hun rijkdom kwijt.
Maar niet hun (morele) verplichtingen.
Om dit en om het paleis in stand te houden worden in een deel van het paleis tegen vergoeding "ceremonys" gehouden.
Hij onderhield ons gezellig vertellend gedurende het hele diner. De man is hoofd van het (vorsten)huis
en is de 7e van zijn dynastie. En alhoewel hij er wezenlijk jonger uitzag: hij is inmiddels 76 jaar.
Ik vond het, alhoewel er een commerciele reden achterzat, toch een eer
door een "Radja" ontvangen te worden en ruim een uur met hem te praten.
Toen de bruiloft:
De huwelijkssluiting was op Balinese wijze, maar niet in de
Hindoe-traditie, omdat het hier 2 russische mensen betrrof, die geen
hindoe waren.
Maar het was toch een bijzondere ceremonie met allerlei plechtige zegeningen en een toespraak van de vorst zelf.
Daarna was er nog ter ere van het bruidspaar een dansceremonie. Het
begin was wel mooi, ook omdat het nieuw is. Maar op een gegeven moment
herhaalde het zich zovaak, dat ik dacht............ga nou maar door. En
ik was blij dat het op een bepaald moment afgelopen was.
Ik hoop dat de "kris-dance" die ik maandag ga zien, interessanter is.
Daarna moesten we weer naar huis. Het was inmiddels gaan regenen en dat was vooral voor Bert, die reed, niet leuk.
Om elf uur 's avonds weer thuis en te laat om nog naar e-mails van Monica te kijken want het internetcafe sluit om elf uur.
Vrijdagmorgen (05-05-06) om half negen stond Made bij me op de stoep om me op te halen voor mijn
"Oost-Bali"trip.
Ik voelde me wat licht in mijn hoofd en wat misselijk, maar wilde toch mijn tocht niet afblazen.
Eerste stop: een kleinschalige Balinese weverij.(een open plaats met een afdak)
Er worden stoffen geweven van draden, die al van tevoren zijn geverfd.
Het is kunstig te zien, hoe er dan toch mooie patronen ontstaan in het
eindproduct.
In de ruimte voor de weverij lagen hemden. jurken, kimono's e.d ingepakt in grote stapels.
Dus ik dacht, dat er ook gefabriceerd zou worden. Maar dat was niet zo.
De geweven stoffen worden verkocht aan diverse ateliers, die er dan eindproducten van maken.
Het bedrijf had naast een weverijtje dus ook een groothandel in hemden etc .
Omdat ik in Ubud al (Balinese) hemden had gekocht heb ik daar alleen
maar gekeken en niet gevraagd of ik - als particulier - zou kunnen
kopen. Made's vrouw, die een winkeltje heeft, koopt daar in.
Verder naar het volgende item: Het gerechtsgebouw in Klung Kung.
Op weg daarheen stopte Made ineens en hij zei iets tegen me, dat ik
niet begreep. Hij beduidde me, dat ik even in de auto moest wachten. En
toen zag ik wat hij blijkbaar bedoelde te zeggen:
langs de weg was er een stalletje waar je "offergaven" kon kopen en een
"tempeltje langs de weg" (die staan er zoveel dat je ze niet meer ziet)
En hij kocht 2 offers.
Een zette hij bij het tempetje en ik zag hem zijn handen vouwen en
enkele ogenblikken in stilte met opgeheven gevouwen handen staan.
Toen pakte hij het tweede offer en zette dat op het dasbord.
Zo'n "offer" is vaak een kunstig van blad gevouwen "schaaltje" waarop
wat bloemen,rijst en soms een vrucht liggen. Soms eenvoudig, soms met
heel ingewikkelde en kunstige "bouwsels" van blad en bloem.
Op mijn vraag of hij er geen bezwaar tegen had, dat ik een foto gemaakt
had van zijn gebed, gaf hij, naast toestemming, ook uitleg van wat hij
deed.
Hij is als driver/guide veel onderweg en nu - tijdens al die "heilige
dagen" - had hij er behoefte aan te offeren om bescherming onderweg. To
come safe home.
Bij het inrijden van de stad Klung Kung, voormalig hoofdstad van het
district van dezelfde naam, gingen we bijna direct de parkeerplaats op.
Er was wat manouvreerkunst nodig om een plekje te bereiken achter een
geparkeerde bus, maar een parkeerwacht "regelde" een en ander en toen
hadden we en plekje.
Parkeerwachten helpen inderdaad steeds bij het parkeren, tegen houden
van verkeer als je weggaat, het vragen of iemand wat opschuift etc.
Bijna een verkeersagent!!
Tegenover de parkeerplaats was het Gerechtsgebouw.
Voor ongeveer 1900 (toen de Nederlanders Bali veroverden) was dit het
paleis van de vorst (radja) van Klung Kung, al eeuwen lang.
Vanaf de Nederlandse overheersing werd dit paleis het gerechtsgebouw.
Een prachtig complex met een mooie gracht erin, prachtige gebouwen...............
In de voormalige eetruimte van de radja werd in Nederlandse tijd recht gesproken.
De knoppen aan de leuningen van de stoelen gaven aan wie waar zat:
aan de ene zijde 3 rechters en daartegenover in het midden de radja
(die blijkbaar een "functie" had behouden) en naast hem 2 griffiers.
De verdachten lagen op hun knieen op de vloer ernaast.
Zowel de tafel als de 6 stoelen (uit ongeveer 16?? ) waren prachtig houtsnijwerk.
In een ander gebouw - vergelijkbaar van vorm, maar groter - was de vloer totaal leeg.
In de machtsperiode van de radja werd die ruimte gebruikt voor
vergaderingen, in de Nederlandse tijd verbleven daar de soldaten van
dienst.
In beide gebouwen is het plafond (je kunt eigenlijk beter spreken van "het dak", want het loopt schuin)
beschilderd met "ringen" van voorstellingen.
Op de laagste "ring" allerlei voorstellingen van wat je allemaal kan
gebeuren als je niet goed leeft, op de daarboven liggende " ring" weer
andere voorstellingen . En zo voort.
Made kende niet alle "voorstellingen" , bood aan een gids voor uitleg
erbij te halen, maar (ik voelde me niet zo lekker) al dat staan stond
me niet aan.
Wel heb ik even meegeluisterd naar een Duits sprekende gids die uitgebreide uitleg gaf aan een paar uit Ingolstad.
Interessant om te zien, maar teveel om allemaal uitgelegd te krijgen. Op dat moment tenminste.
Om dezelfde reden heb ik afgezien van een bezoek aan het museum.
Weer in de auto (dit keer met echte airco !!) op weg naar "zoutwinning"
In Kusamba reed Made naar het haventje van het dorp. Echt armoedig gedoe.
Daar was een echtpaar bezig met "zoutwinning"
Zij hadden een vierkant stuk (zwarte) aarde afgebakend. gladgeharkt en daarop zeewater laten lopen.
Als het water door de zon verdampt, dan komt er wat zout vrij.
Nieuw zeewater erop, verdampen, nieuw zeewater, opnieuw verdampen............. en zo onstaat er een steeds dikker laagje zout.
Dat wordt dan met een "balkje" aan een steel opgeharkt en in een soort "kist" gedaan.
Door die kist wordt weer (zee-)water geleid: dat spoelt "schoon"
zoutwater naar "kruiken".(Het zand in het zout blijft zo achter in de
kist)
Buiten staan zo'n twintig stellages met daarop een iets hol gevormd
materiaal, zodat er bekkens gevormd zijn. Daarin worden dan de kruiken
geleegd. Nu staat er dus in de bekkens "schoon" zout water. Als dat
water is verdampt blijft er "consumeerbaar" zout over.
Bij erg mooi weer is de productie zo'n 20 kilo per dag !!!
Daarnaast vist de man wat in zee, uitsluitend voor eigen consumptie.
5 kg zout gekocht. Prijs 5.000 Rp ( 0,50 Euro)
Deze zoutwinning wordt nog maar weinig gedaan, want ze loont niet. Deze mensen leven er van.
De mogelijkheid om in een vleermuisgrot te gaan heb ik overgeslagen.
Even naar de haven, vanwaar uit je o.m. naar Lombok kunt overvaren. Bij
goed weer 4 uur, bij slechter weer tot 8 uur of langer. Ik zag daar een
Ferry liggen, zo roestig dat ik geen vertrouwen had in een mogelijk
goede overtocht. Bleek een al uit de vaart genomen exemplaar te zijn.
Toen naar Canda Dasa.
Een plek, waar buitenlandse investeerders proberen een tegenhanger te maken van bv Kuta.
In een restaurant op een terras aan zee wat gebruikt.
In verband met "mijn zorg over mijn lijf" had ik wat fruit meegenomen
voor lunch. Dat mocht ik daar opeten. Warme gember met suiker gedronken
(best wel lekker) Made nam een rijstgerecht.
Heerlijk aan de baai gezeten. Wat afgekoeld door het zeewindje. Wat
foto's genomen, o.m van een boot die van Lombok naar Bali terugvoer.
De geur van de zee gaf mij - ondanks mijn lijfelijk ongemak - visioenen
van mosselen eten of gegrilde vis............ .Niet gedaan, verstandig
geweest.
De berg die het oosten van Bali "beheerst" is de Gunung Agung. Ruim
3100 meter hoog. En het is een vulkaan. In 1963 heeft een grote
uitbarsting vrijwel het gehele oostelijke deel van Bali verwoest.
Veel "rijstboeren" zijn toen met behulp van de Indonesische regering
naar Celebes(Sulawesi) verhuisd om daar een nieuw bestaan op te bouwen.
Inmiddels zie je nog altijd (aldus Made) overal hopen zwart zand (lava) dat "teveel" is, liggen langs de weg.
Dan naar (weer andere) rijstterrassen. En weer wonderbaarlijk mooie vieuws.
(Op mijn foto-toestel staan zoveel terassen, dat het lijkt of Bali een groot rijstveld is)
Weer wat foto's gemaakt.
Op weg naar huis nog een oude tempel bezocht.
Verweerde beelden en in een wat donkeren omgeving.
Wat foto's gemaakt en toen naar huis...................
Ik was blij met wat ik allemaal gezien had, maar ook blij dat ik thuis was.
Na 2 uurtjes op bed weer naar het internetcafe gegaan en wat correspondentie afgewerkt.
Zaterdag 29 april heb ik mijn verhaal van de
afgelopen dag uitgewerkt op mijn weblog, wat e-mailtjes beantwoord en
verder lekker geluierd.
Het is (en blijft) erg warm. Dat betekent voor mij, dat - als ik niet
in een aircoruimte zit, maar bv buiten - ik in de kortste keren
drijfnat ben van het zweten. En zeker als ik me beweeg. En als ik in de
omgeving ergens wil komen dan moet dat per "pedes apostulorum".
Als ik in het plaatsje ergens wil gaan eten, moet ik dus te voet erheen
en te voet weer terug. Goed voor mijn conditie weliswaar, maar was dat
wat er in de Bijbel bedoeld werd met " in het zweet uws aanschijns zult
ge uw brood verdienen" ??
Dat de ontvangst door de Nederlands consul niet doorging had ik al geschreven.
Zondag 30 april: al 14 dagen onderweg......... al veel gezien en nog 2 weken voor de boeg.
Ik heb wat uitgeslapen en na het ontbijt ben ik Ubud ingewandeld. Naar de Pasar (markt)
Veel bussen met toeristen. Alleen al het zien van het laveren van al
die bussen op en af de parkeerplaats is een belevenis!! Alles lukt
wonderwel net en gaat steeds net niet mis.
De wijze van rijden hier is verschrikkelijk. Alles krioelt door elkaar
en als door een wonder gebeurt er dan toch geen ongeluk. Maar zelf
rijden zou ik hier niet willen. Het zijn vooral die scooter-rijders,
die overal tussendoor kruipen en voor wie blijkbaar verkeersregels niet
bedoeld lijken.
Op de Pasar wordt je bij elke voetstap aangeklampt door mannen en vrouwen die je wat willen verkopen.
En steeds zeg ik dan maar: No, thank you. Maar dat werkt nauwelijks.........Zelfs doorlopen stopt hen niet meteen.
Nou wil ik zeker niet op de markt in een vakantieplaats als Ubud dingen
kopen !! De prijs is vele malen te hoog (rijke toeristen) en de
kwaliteit is ook "markt". Verder moet ik oppassen voor mijn
bagage-gewicht (was al hoog bij vertrek!!). En ten slotte wil ik alleen
maar iets dat ik werkelijk de moeite waard vind.
Dus: ik wilde "kijken en niet kopen".
Veel gezien, maar niets gevonden. Toch is het leuk om over zo'n markt te dwalen.
In tegenstelling tot andere markten op vakantie was het hier propje vol.
Ketut, die normaliter voor mij kookt, is naar haar ouders voor een dag,
dus ik moet zelf iets opdiepen in de stad. Keuze te over. Maar je weet
pas wat een goed restaurant is als je kan zien wat ze serveren.
Dus viel mijn keuze op de mogelijkheid van Prawns.
Het bleek een india's restaurant te zijn (achteraf) en bij het
bestellen van " a drink" vroeg ik (zoals steeds, op advies van
Jim) of het ijs was gemaakt van Aqua (merk water in flessen). Dat werd
me bevestigd. Ik dus een juice besteld. Lekker koel, vooral na mijn
lange wandeling.......
Nog maar eentje..........
De garnalen waren erg taai, het viel dus tegen, maar ja, pech. Hier niet meer naar toe, natuurlijk.
's Avonds voelde ik een raar gevoel en gerommel in mijn buik. En expert als ik ook daarin ben geworden
was ik alert op wat er ging gebeuren. En jawel, wat ik twee weken had weten te voorkomen gebeurde..............
Gewoon wat lange tijd op het toilet met een boek en alle gebeurtenissen rustig afwachten..........
Gelukkig geen krampen, wel noodzaak niet te vlug weg te gaan.
In de loop van de nacht voelde ik me ook misselijk en zwak.
Weinig geslapen vanwege mijn "doorloop", imodium ingenomen volgens
voorschrift.............en afwachten maar. De volgende morgen was ik
mijn "buikloop" kwijt (dank aan imodium ?) maar ik voelde me te slap om
op te staan.
Veel geslapen, tot ik - wakker - me ineens realiseerde, dat ik erg veel
zweet, cola drink of juice vermengd met water, maar geen extra zout tot
me had genomen. Ik had kippenbouillonzakjes bij me .Misschien zou dat
helpen ?
Ketut maakte een beker bouillon voor me en dat deed goed. Nog een en toen maar weer slapen.
Dinsdag ochtend voelde ik me weer veel beter. De afgelopen dagen bleef een beker kippenbouillon dus vast recept.
Dinsdag blij dat ik me weer wat beter voelde.
Op woensdag was hier het feest Galungang - op nieuwjaar na het belangrijkste feest voor Balinezen.
En ter versiering en offering wordt dan van te voren gewerkt aan
versiering van de straat. Dat gebeurt met Penjors, bamboestokken,
waarvan de top omlaag gebogen is en die dan - erg kunstig - is versierd.
Op Dinsdag heeft Dewa, de tuinboy, zo'n ding gemaakt om voor ons huis
te zetten. Want elk woonhuis heeft zo'n Penjor. Je kunt je voorstellen,
dat als in zo'n smal straatje als het onze aan weerszijden dergelijke
naar elkaar toegebogen Penjors staan het haast een erehaag lijkt.
Zo'n ding is gauw een meter of 6 hoog schat ik, dus toen het ding klaar
was en naar de straatzijde gebracht moest worden heb ik geholpen met
sjouwen. Het ding stond tenslotte ook voor "mijn huis".
Dinsdagavond alleen wat gekookte rijst gegeten, voor alle zekerheid.
Tegen 8 uur voelde ik me ineens rillerig en koud. En barstende hoofdpijn.
Ik heb drie T-shirts over elkaar aangedaan en toen mijn pyama, de airco
uitgezet, 4 paracetamol ingenomen en onder het laken. (onder de wol
gaat niet, geen deken bij deze temperatuur).
Meteen in slaap gevallen. Om twaalf uur werd ik drijfnat wakker.............goed getranspireerd dus......
Even gedouched, schone pyama en weer slapen.
En de volgende morgen weer lekker fit. En ik blij, want ik moet
er niet aan denken dagen daar in mijn uppie ziek te liggen. En gelukkig
is het bij deze 2 ervaringen gebleven, tot nog toe.
Woensdag: DE feestdag op Bali.
De straten zijn versierd met Penjors en overal worden "offers" gebracht.
Dit zijn - op normale dagen - een paar bloemen, wat vruchten, wat rijst
met een kunstig gevouwen blaadje of zo. dat overal voor huizen, tempels
(huistempels) maar ook in mijn kamer wordt neergelegd om de goden te
eren ("pleasen")
Nu zijn het prachtig versierde"manden" met 1 of 2 stuks fruit en bloemen en zo.
Mensen gaan eerst naar de tempels met deze "offergave" waar die worden
gezegend en later gaat men dan naar huis en familie met deze mooie
"offers" (vaak op het hoofd gedragen) om daar te plaatsen.
Mij is uitgelegd door Balinese mensen, dat deze offers er zijn om de
goeden gunstig te stemmen, maar dat het 1 richtingverkeer is, dwz de
Hindoe offert IN DE HOOP DAT............maar vraagt niet.
De foto - die ik inmiddels met hulp -heb kunnen plaatsen - geeft ons straatje weer op die woensdag.
Ik was door Jim en Paula uitgenodigd met hen mee te gaan de diverse
straten te bekijken en later een lunch te gebruiken (speenvarken).
Toen we tegen enen na zo'n 20 km in het plaatsje aankwamen, waar
volgens informatie deze lunch was, bleek alles gesloten "i
v m de feestdagen"
Lunch ging dus niet door, maar wel een "special Balinees Buffet" 's avonds in Ubud.
Heerlijk van allerlei lekkere gerechten genoten.....................................en nergens last van gehad later !!!!
Vandaag Donderdag:
schrijven van mijn weblog over bijna een hele week (hoe snel dat die voorbij gaat ook zonder tours......)
en later het voorbereiden van mijn tocht naar Oost-Bali morgen.
Verder staat er nog voor zaterdag een Balinees huwelijk op het program
en maandag met Jim mee naar Denpasar voor o.m. een "krisdans" en 's
avonds met Jim en Paula naar een speciaal visrestaurant.
Maar dat wordt dan tegelijkertijd de laatste week op Bali.