Ják-Akasztó: Het dorp Ják (2500 inwoners) - in de omgeving van de stad Szombathely - bezit een merkwaardige kerk, als overblijfsel van een voormalige Benediktijnerabdij. Deze kerk, eigenlijk bijna een kathedraal, is het meest intacte  voorbeeld van de Romaanse - deels vroeggotisch - architectuur in Hongarije. De kerk torent hoog boven (ze moest letterlijk het feodale domein van de heer overzien) het dorp op een heuvel. Dat die kerk alles behalve bescheiden is, is te danken aan de bouwheren de familie Ják. Hoe groter de kerk, speciaal gebouwd ten behoeve van de verzorging van de erediensten van de clan, hoe groter het prestige. Het grootste deel van de landerijen in de verre omgeving behoorde tot die familie. De bouwheer van de kerk is Jáki Nagy Márton. De stichter van de clan Jak Wasserburgi Wecellin kwam mee uit Beieren met de beroemde koningin (de heilige) Giséla (Gizella: de echtgenote van de heilige koning Szent István - Sint Stefanus). Hij werd commandant van de koninklijke wacht en kreeg als beloning een groot landgoed. De naam van het dorp zou van deze telg afgeleid zijn.

Een woord geschiedenis.(Egy kis történelem).

De bouw (in basilica vorm met drie schepen) van de kerk, en dit samen met de bouw van een abdbij - rond deze abdbij zou het dorp ontstaan zijn -, begon in 1214 en ze werd pas gewijd (toegewijd aan Sint Joris) in mei 1256. Model voor de kerk stonden Noord-Franse (Normandische) kathedralen, de kerk van Regensburg en de Bamberger Dom. De invallen van de Tataren en het overlijden van de bouwheer zorgden ervoor dat de kerk niet werd wat men eigenlijk wou. De uiteindelijke overwelving werd niet voltooid. Dit gebeurde pas tussen 1896 en 1904 bij uitgebreide reconstructiewerken - naar de oorspronkelijke stijl - door Frigyes Schulek (de architect van het vissersbastion op de Budaheuvel). Hij liet barokke toevingen verwijderen, herbouwde de toren naar een model in Zsámbék en voltooide de overwelving. De abdij (waar ooit 40  moniniken waren) werd verlaten tijdens de Turkse invallen (1562) en daarna gewoon platgebrand. Abt Ferenc Folnay (1660-1666) deed aanzienlijke  aanpassingen aan de kerk uitvoeren o.a. de zij-ingang. Die werden later deels weggenomen. Hoe dan ook deze kerk kende een bewogen geschiedenis.

Het foto-verslag (A fotóriport).




Een plattegrond van de site van de kerk met een aanduiding van de bouwfazen.



De hoofdstraat van het dorp Ják loopt naar Szombathely (niet ver van de Oostenrijkse grens - letterlijk zaterdagplaats of eigenlijk markplaats). De kern van het dorp werd met Europees geld gerenoveerd.



Bij de ingang van de kerk (zij-ingang) staat een paneel met een korte geschiedenis van de kerk.



Vanaf de hoofdstraat ziet men duidelijk de kerk (Jáki Templon) boven het dorp tronen op een heuvel. Ze werd daar speciaal opgebouwd om te imponeren en uit te kijken over de landerijen van de adellijke heren van het dorp.



De westelijke gevel van de kerk met het fameuse herenportaal, de indrukwekkende torens, met Romaanse rondbogen in de vensters.



Een frontaal zicht op het herenportaal geflankeerd door leeuwen een hoogtepunt van Romaanse bouw- en beeldhouwkunst.



Een zij-aanzicht van datzelfde portaal.



De, bijna levensgrote, beelden van Christus geflankeerd door zijn apostelen in 13 nissen. De hoofden van deze beelden werden door de Turken vernield en later vervangen door copieën.



Detailzicht op het beeld van Christus, geflankeerd door Petrus en Paulus.



Onder de spitsboog is een Christusfiguur te zien.



Een detailfoto van één van de leeuwen (normandische stijl).



De leeuw aan de andere zijde van het portaal.



Een detailfoto van de deur in het herenportaal.



Een detailfoto van geometrische figuren, menselijke figuren en plantenmotieven in Normandisch-Romaanse stijl.



Nog meer details van de decoratie van het herenportaal. Een combinatie van rondbogen en spitsbogen - zes lagen diep (Normandisch Romaanse stijl).



Dit zouden wij kantwerk in steen noemen. Te zien in de flanken van het herenportaal.



Nog meer van dat fraai kantwerk in steen.



Een superdetailfoto van een dierenornament in het herenportaal.



De 13de eeuwse Sint Jacobskapel die op het terrein van de kerk staat was waarschijnlijk een doop- of huwelijkskapel.



Bij het binnenkomen van de kerk is het eerder donker (typisch voor Romaanse kerken) doch met een 100 forint stuk baadt de kerk in het licht. En dit is dan het resultaat: de preekstoel.



Zicht op een van de sluitstenen van de bogen in het centrale schip.



Eén van de zijbeuken, de kerk is inderdaad driebeukig. Op het altaar is een werkwaardig madonnabeeld (15de eeuw) waar te nemen. Let op de Romaanse bogen.



Zicht op  het centrale schip van de kerk met de indrukwekkende pilaren.



Een detailfoto van één van die pilaren. Ze delen de kerk in, in drie schepen.



Achteraan in de kerk is een portaal. Daar zijn merkwaardige fresco's waar te nemen. Men neemt aan dat ze taferelen met daarin de bouwheer en zijn familie voorstellen.



700 jaar oude fresco's sieren het interieur. Ze werden gerestaureerd in 1938 door Maurio Pelliccio - een Italiaan.



700 jaar oude fresco's sieren het interieur.



700 jaar oude fresco's sieren het interieur.



700 jaar oude fresco's sieren het interieur.



Detailfoto van de kapitelen van de pilaren.



Een detailfoto van het koor in het centrale schip.



Aan de wanden zijn merkwaardige ornamenten waar te nemen.



Een merkwaardig altaarstuk, te zien in de kerk.



Het koorgestoelte.



Het  hoofdaltaar in detail gefotografeerd.



Het altaar in één van de zijbeuken, in detail. Ook hier zijn oude fresco's gevonden.



De zij-ingang van de kerk.



De decoratie boven die zij-ingang.



De andere gevel van de kerk draagt duidelijke Romaanse stijlelementen. O.a. de ramen die klein zijn met een rondboog.



Een detailfoto van de absis (vol van Romaanse stijlelementen) van de kerk.



Rondom de kerk is een 'kruisweg' te bewonderen.



Een zicht vanaf de andere zijde van kerk op de Sint Jacobskapel.



Een bovenaanzicht van één van de zijgevels.



Een copie van het herenportaal van de kerk van Ják is te zien in het "waterkasteel"- Vajdahunyad in Budapest.



Een laatste zicht op de indrukwekkende torens van deze kerk.

Bronnen: eigen ervaring, eigen foto's. Diverse toeristische gidsen (Hongarije - Elmar, Hongarije ANWB, The Rough Guide to Hungary), diverse websites o.a. wikipedia.org., planetware.com, de website van het dorp.