Vandaag brengen we onze laatste hele dag in Griekenland door. Het is tijd om te overlopen wat we “ beleefd” hebben.

Allereerst is Griekenland bijna nergens vlak. Het is minstens heuvelachtig en overwegend bergachtig. Geen lieflijke bergen zoals bij Heidi, maar ruw, ontoegankelijk, steil. Het gevolg is dat er maar af en toe een recht stuk weg is, vooral bochten in alle soorten. Vier rijvakken zijn dan ook zeldzaam, op een paar nieuwe autowegen na. Als je daarop wil rijden betaal je tol, en voor een camper is dat evenveel als voor een autobus. Het is dus niet goedkoop, er is dan ook weinig verkeer. Die snelwegen zijn wel echte huzarenstukken: tunnels, viaducten, en dat regelmatig op grote hoogte. Door een dorpje rijden met de camper is vragen om moeilijkheden: overal staan auto’s geparkeerd, de wegen zijn amper breed genoeg om één auto door te laten. We hebben regelmatig achteruit terug moeten rijden om een andere weg te proberen. Met de moto is het een heel ander verhaal. Grieken rijden heel veel met brommers en moto’s. Met al de bochten is het hier een paradijs voor een echte motorijder. Niet voor mij dus: scheefhangen in de bochten tot je benen bijna het asfalt raken, ik huiver ervan. Ik moet toegeven dat de moto wel een ideale oplossing was om ons te verplaatsen; We zijn overal geraakt waar we wilden zonder grote inspanningen. Dat heeft het mogelijk gemaakt dat ik uitgerust aan de wandelingen op de sites kon beginnen.

De Grieken zelf zijn heel vriendelijke mensen. Ze zijn altijd tot een babbel bereid, en al is het niet altijd makkelijk om hun Engels te verstaan, ze krijgen heel veel verteld. We hebben heel veel verschillende mensen ontmoet: een Griekse jongeman die ons een heel stuk voorreed op de moto, twee politiek geëngageerde neven die niets van Tsipras moesten hebben, een oud vrouwtje dat een camping uitbaatte en ons eieren, sinaasappels en kruiden gaf, een middelbare scholier die in perfect Engels vertelde over de camperplaats van zijn ouders, een oude campinguitbater met een doorrookte stem die Patrick een kruisje en voor mij een armband gaf, de dronkaard die ons naar het restaurant van een vriend wilde brengen. Eigenlijk kan ik blijven vertellen, elke ontmoeting had wel iets speciaals. Je merkt wel dat dit land een zware crisis doormaakt: in de dorpen zie je bijna geen jonge mensen. Heel veel oude mensen werken nog: kleine zelfstandigen die waarschijnlijk amper of geen pensioen hebben. Op het platteland en in de bergen staan veel vervallen huizen. Hier en daar zagen we zelfs plaatijzeren krotten die bewoond waren.

De Griekse keuken is lekker (wat we al wisten, maar nog eens bevestigd kregen). We hebben in geen chique restaurants gegeten, alleen in echte Griekse taverna’s met meestal een beperkt menu. Ik heb reeds verteld over de sublieme moussaka die ik in Korinthe at. Patrick heeft verschillende keren zelf tzatziki gemaakt en zijn tzatziki heeft nu echt wel een Grieks niveau bereikt. De meeste winkels in de dorpen verkopen maar een beperkt aantal groenten: tomaten, aubergines, courgetten, komkommers, rode uien en knoflook. Als we zelf kookten, was de keuze dus eerder beperkt: Griekse salade en een stoofschotel met groenten, wat vlees of vis. Beenhouwerijen hebben we hier niet gezien. In de meestal kleine supermarkets die we bezochten lag alleen diepvries vlees en – vis. Brood is een geval apart. Bakkerijen vind je in elk dorp. Het brood kan alle vormen aannemen: van groot Frans brood, plat Frans brood tot rond, maar nooit zo dik als thuis en altijd wit. Een keer hebben we donker brood gevonden. Sinaasappels zijn hier spotgoedkoop, Abrikozen en pruimen iets goedkoper, maar appels en peren zo duur als thuis. Levensmiddelen zijn hier niet goedkoop: melk is duurder, vlees en vis ongeveer even duur.

De campings dan. Ik heb het al geschreven: veel goede wil maar weinig vakmanschap. Het sanitair en de afwaskeukens zijn netjes, maar oud. Alles lijkt minstens dertig jaar geleden gebouwd te zijn. Op de camping bij de Meteora stonden wij bij het nieuwe toiletgebouw, toch ook al tien, vijftien jaar oud. De Griekse afvoerleidingen zijn niet berekend op toiletpapier. Dat moet je deponeren in een afvalemmer naast het toilet. Een gewoonte die we kenden uit Noord Afrika. Op de drukste campings stonden geen twintig campers of caravans. Het is hier nog echt laagseizoen. Af en toe zagen we mensen terug op een volgende camping. Zo zagen we viermaal een Duitse hotelbus die zowat dezelfde route volgde. Als we geluk hadden was het campingrestaurant open, anders was het op zoek gaan in het dorp of zelf koken. De prijs per overnachting is niet echt goedkoop: minimum 17 euro en  het maximum tot nu toe was 25 euro, meestal elektriciteit inbegrepen. Op een van de duurste campings moest je 20 eurocent betalen voor warm douchewater. Dat was voor Patrick erover: de tweede keer zijn we samen gaan douchen in een cabine…
Het sanitair onderweg was bijna altijd in orde, soms zonder toiletbril maar altijd proper. In een van de Meteorakloosters stond nog een authentiek Frans toilet, maar de nonnekes hielden het echt schoon.

We hebben prachtige sites gezien. In vergelijking met dertig jaar geleden was alles veel professioneler en beter georganiseerd. Nette voetpaden, geen geklauter meer tussen archeologische resten. Ook stonden er meestal borden met uitleg in het Grieks en het Engels, in Olympia ook in het Duits, want Olympia is opgegraven door Duitse archeologen. Eigenlijk waren het Fransen die de eerste resten vonden, maar omdat ze alles wat ze gevonden hadden onmiddellijk naar Parijs versjouwden, verbood de Griekse regering hen om terug te komen. In Mystra hadden ze geen goed gedacht over het intellectueel niveau van hun bezoekers: elk bord werd minstens eenmaal, maar vaak tweemaal herhaald… De inkomgelden zijn niet goedkoop: voor de grote sites betaal je twaalf euro per persoon, maar je kreeg wel waar voor je geld. Het museum van Olympia was het mooiste dat we zagen, met Delphi bijna even goed. Kleine sites zoals het kasteel in Kastro of het folkloremuseum in het dorpje bij Delphi waren (nog) niet geopend.

Het weer was niet echt schitterend. We hebben een paar keer een lichte regenbui gehad en vorige zaterdag een echte zondvloed. Meestal was het ’s morgens zonnig maar kwamen in de loop van de dag de wolken opzetten, wit maar ook grijs. De temperatuur schommelde tussen de 20 en de 25 graden, maar wel met regelmatig flinke eerder koele wind. Vandaag (onze laatste dag) is het schitterend weer. De zon is echt warm, de hemel stralend blauw. Nu steekt er wel weer een frisse wind op.  ’s Nachts hebben we het niet te warm gehad. We hadden ons dekbed thuisgelaten en sliepen met een deken, sprei en enkele plaids, wat den heel gedoe was.

Eindconclusie: we hebben een prachtige vakantie gehad. Nu nog de overtocht met de boot en in drie dagen naar huis rijden.