Dit jaar neem ik u mee naar de Thiérache, de Franse grensstreek die bovenaan tegen onze provincie Henegouwen aankleeft. Dit vochtig, bosrijk gebied ontleent zijn naam aan de Teoracia silva, een uitgestrekt woud tussen de Oise, Samber en Maas dat tussen de tiende en de twaalfde eeuw geleidelijk werd ontgonnen door de monniken die er hun abdijen bouwden. Zo werd in 1129 door de premonstratenzers de abdij van de Sept Fontaines opgericht. De abdij van Signy-lAbbaye werd op haar beurt gesticht door 12 cisterciënzermonniken uit Igny-en-Champagne. Nicolas de Rumigny stichtte in 1152 de cisterciënzeradbij van Bonnefontaine. En zo zijn er nog een trits te noemen, maar die bevinden zich niet in het gebied dat wij zullen doorkruisen.
Voornoemde abdijen werden in deze grensstreek meerdere malen vernield en terug opgebouwd. Van de oorspronkelijke gebouwen blijft weinig tot niets over. Niet verwonderlijk als men weet dat de Thiérache mee in het decor stond van de Honderdjarige Oorlog (van 1337 tot 1453) die bestond uit een reeks langdurige conflicten en wapenstilstanden tussen de koningen van Frankrijk en Engeland. Een hoofdrol in deze oorlogenreeks was weggelegd voor Jeanne DArc, die leefde van 1412 tot 30 mei 1431, datum waarop ze door de Engelsen in Rouen werd verbrand als heks.
Deze periode die we mogen betitelen als late middeleeuwen is de periode waarin de pest haar intrede doet in Europa. De pest was een zeer besmettelijke ziekte, waarover de hedendaagse medici het nog niet eens zijn of zij overgedragen werd door vlooien die parasiteerden op ratten of dat het een vorm van miltvuur was dat door het vee meegedragen werd. Peu importe, ongeveer één derde van de Europese bevolking overleefde deze ramp niet. Pas in de vijftiende eeuw was het bevolkingsaantal weer op peil gekomen.
Die Honderdjarige Oorlog leidde ook tot verschijnsels als de routiers en de coredors. De routiers waren huurlingenbendes die in de perioden van wapenstilstand geen werk meer hadden en dan maar voor eigen rekening gingen roven, moorden en brandschatten. De coredors daarentegen waren bendes die min of meer uit noodzaak gevormd werden door vluchtelingen en ontheemden die samenklitten en op rooftocht gingen enkel en alleen maar om te overleven. Hoe dan ook, de gewone bevolking was telkens weer de dupe.
De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), speelt zich grotendeels af in onze contreien, het is het grote conflict tussen de Nederlanden en Spanje, waarbij het machtige en zeer katholieke Spanje de calvinistische Nederlanden opnieuw probeert te annexeren, zonder succes overigens. Ditmaal is Vlaanderen en toch ook weer diezelfde grensstreek decor voor het strijdtoneel.
In Praag smijt de stadsbevolking in 1618, de afgevaardigden van de katholieke habsburgse keizer Ferdinand II, de slotgracht in. Feit gekend als de Fenstersturz of Defenestratie. Deze opstand luidt de Dertigjarige Oorlog in (ook de godsdienstoorlogen genoemd), die voor de Thiérache in 1643 zal culmineren in de slag om Rocroi. Het Spaanse leger, onder leiding van landvoogd Francisco de Mello (opvolger van Alva), heeft het plan opgevat om vanuit Charleville via de Champagne, Parijs binnen te vallen. Het Franse leger, onder leiding van de hertog van Enghien (later gekend als Louis II Bourbon-Condé of le Grand Condé) maakt zich voor het treffen klaar in Péronne. Op 19 mei 1643 ontmoeten beide legers elkaar 2 km ten zuidwesten van Rocroi aan de rand van een moerasgebied, de rièzes. 50.000 soldaten zijn bij deze veldslag betrokken die voor le Grand Condé eindigt in een verpletterende overwinning op een Spaanse overmacht. Francisco de Mello sneuvelt en de Spaanse macht in het noorden is definitief gebroken. In 1648 wordt de Vrede van Westfalen getekend die een einde zal maken aan deze Dertigjarige Oorlog, die op zijn beurt ongeveer één derde van de bevolking van het Heilige Roomse Rijk zal wegvagen.
Het is in deze tijdsgeest dat de Thiérache zijn zeer specifieke kenmerken zal krijgen. De Thiérache is het Franse landsgedeelte waar men tot op heden het meeste aantal versterkte bouwwerken tegenkomt, versterkte kerken, maar ook versterkte boerderijen. Wegens de verspreide bewoning voelde de bevolking zich voortdurend bedreigd, omdat de landheer in zijn kasteel niet iedereen kon beschermen, begonnen ze kerken, huizen en boerderijen niet in die mate te versterken dat een echt beleg kon doorstaan worden, maar wel voldoende om familie en dieren te verdedigen. In de dikke muren zitten dan ook vooral schietgaten voor haakbussen en niet zozeer kanongaten.
Voilà, in deze streek gaan wij dus 4 dagen rondfietsen.
We nemen in Antwerpen de trein naar Charleroi-Sud van 9u17. In Charleroi stappen we over op de trein naar Couvin, maar daar moeten we die eerste dag niet zijn. We stappen om 11u25 af in Walcourt en fietsen een dikke 60 km naar Rocroi, waar we verblijven in hotel Les Remparts. Op dag twee zitten we middenin de streek van de versterkte kerkjes. Langs diverse mooie exemplaren fietsen we naar Signy lAbbaye waar we verblijven in de Auberge de lAbbaye. Op dag drie fietsen we op het gemakje (58 km) naar Aubigny-les-Pothées waar we logeren op la Domaine de la Faneraie, bij Marie-Hélène en José Lagard.
Op dag 4 fietsen we terug België binnen om in Philippeville opnieuw de trein naar Charleroi te nemen. In Brussel nemen we een boemeltje terug naar Antwerpen, alles liever dan tussen die Hollanders op de IC naar Amsterdam te moeten zitten.
Begin alvast maar te trainen op elke brug en helling die je tegenkomt. Het zal nodig zijn! Helemaal plat is het daar niet!
