Door de aanhoudende droogte is het laatste regenwater uit mijn "zwembad" opgebruikt door Ley om de planten water te geven. En wat is er dan te zien in een hoek van het lege zwembad: 12 padden, op elkaar gekropen, aan het blaken in  de hete zon...

"C'est bien", zegt Roger, "comme çà ils vont mourrir". "Roger!", antwoord ik, "tu veux les manger?" "Non", is zijn antwoord. "Alors tu n'as aucune raison de les tuer, ils sont des êtres vivants, comme toi. D'ailleurs eux mangent les moustiques, ce sont donc des bêtes utiles". "Oui", moet hij toegeven. Ik heb dan aan Ley gezegd terug een paar emmers water in het zwembad te gooien, zodat de beestjes toch niet als zongedroogde paddenkoekjes zouden eindigen. Met twee emmers begonnen ze zich alweer beter te voelen en konden ze al een "baantje" trekken met hun pootjes.

"De toutes les façons", zegt Roger, "ils vont quand même mourrir, car tous les jours vers 14h30 il y a un oiseau blanc qui vient boire à l'eau. Quand il verra les crapauds, il va les manger un à un". "OK", "antwoord ik, "encore une raison pour les laisser vivre, ainsi l'oiseau aura à manger, c'est la nature". Meewarige blik van Roger in mijn richting: "madame is weer bezig" zie ik hem denken...

Vraag me wel af of de geburen paters het zo leuk zullen vinden dat het paddenconcert deze nacht weer volop zal doorgaan. Persoonlijk hou ik wel van dat ritmisch gekwaak in allerlei toonaarden.

16-01-2015, 20:52 geschreven door Vera  

Het is voor mij altijd een wonder vast te stellen dat de natuur steeds zijn gang blijft gang, in goede en slechte dagen, in armoede en rijkdom, oorlog of vrede.

Dus: wat bloeit er vandaag in mijn tuin?

16-01-2015, 19:29 geschreven door Vera  

Papa Luc is (eens te meer) zijn job kwijt. Hij werkte sinds zes maanden bij een Congolese vrouw, voor  150 USD/maand , van 9u tot 14, om in de keuken een handje te helpen. Dit is voor Kinshasa niet goed, maar ook niet slecht betaald, hij kon er alleszins zijn kinderen basic van te eten geven.

Zijn vrouw, zoals de meeste vrouwen hier, werkte in de informele sector, onder de noemer “On se débrouille”. Hier valt alle kleine verkoop onder, papieren zakdoekjes tussen stilstaande wagens, oliebollen, brood, tweedehandskledij aangekocht als ingevoerde balen spullenhulp bij de Libanezen, fruit en groenten (zoals mama Double), enz. Nu werkt de vrouw van Luc ook al een paar maanden niet meer: ze had een grote stock groenten ingekocht, die ze niet tijdig had kunnen verkopen, dus de rest was rot geworden, en nu had ze dus geen kapitaal meer.

In 2007, als ik naar Bwamanda vertrok, had ik Luc, (die toen voltijds bij mij werkte als huishoudhulp) zijn volledige afrekening uitbetaald, hem aangeraden een bankrekening te openen en zijn geld daar op te zetten. Ik had schriftjes gekocht, hem uitgelegd hoe hij met een  begin kapitaal van een baal of 3 tweedehandskleding konstarten, hoe hij zijn uitgaven en inkomsten elke dag, samen met zijn vrouw, in het schriftje moest schrijven, de opbrengst van de verkoop telkens moest storten op de bankrekening, en op het einde van de maand enkel zijn winst mocht afhalen om van te leven, en opnieuw balen aan te kopen… Als ik hem in 2012 terug zag, bleek het allemaal moeite voor niets geweest te zijn: “on avait mal calculé, il ne reste plus rien…”. Nochtans had ik hem bij mijn vertrek naar Bwawanda ook kunnen plaatsen bij een kennis van mij, waar hij nog meer dan een jaar “goed” zijn brood verdiende als kok.

Ik leerde Luc kennen in 2004, bij mijn vriendin Roos, waar hij toen hoofdkok was en onder haar vakkundige leiding meerdere diners per week voor een uitgelezen gezelschap bereidde, genodigden van haar man, die een belangrijke functie had aan de Ambassade. Op een dag werd Luc door Roos betrapt met zijn hand in haar handtas om geld te “lenen”. Als ze hem om uitleg vroeg, viel hij op zijn knieën op de grond : “Pardon, pardon, ce n’est pas moi qui veut voler, mais dès que j’entre dans votre parcelle, un esprit me tombe dessus et c’est lui qui dit que je dois voler…’” Roos vond dat hij best, tesamen met zijn “esprit”, het huis onmiddellijk verliet.

Een paar maanden later, vond ik een job voor hem, bij een jong getrouwd koppel, waar ik hem aanprees als goede kok maar tevens de raad gaf het geld goed te verstoppen voor Luc zijn “esprit”. Hij kookte daar degelijk, maar als de jonge vrouw hem vroeg iets speciaals te maken vanuit zijn gloriedagen, antwoordde hij: “Je ne sais plus rien, c’était écrit dans un livre dans ma tête, mais ce livre est maintenant fermé.” De jonge vrouw gaf hem dan een mooi schriftje, en samen met hem, begon ze al  de recepten die hij maakte systematisch neer te pennen, zodat hij steeds naar zijn kunsten kon teruggrijpen, indien nodig. Bij hun vertrek, nam ik dan Luc in dienst, niet als kok, want ik gaf geen diners, en ik kookte liever zelf, maar wel om huishoudelijke klussen te klaren. Zo kon hij toch het schoolgeld voor zijn kinderen betalen.

Sinds ik terug ben van Bwamanda, vraag ik hem enkel nog sporadisch om te strijken of op het huis te passen, als ik op missie ben of met verlof in België. Hij probeert intussen in restaurants wat bij te klussen, maar houdt daar niet veel van over, want volgens Congolese gewoonte, moet hij steevast een deel van zijn loon afstaan aan het vast personeel dat er bij de baas voor zorgde dat hij als tijdelijke hulp mocht inspringen. Nu had hij dus na maanden, terug een eerste vorm van “vast werk”. Wat doet papa Luc dan? De Congolese vrouw had gezegd dat hij van vrijdag 2/1 tot zondag  4/1 mocht thuis blijven en pas op 5/1 zich terug moest aanmelden. Op zaterdag 3/1 belt ze hem, met de vraag of hij toch kan komen, want dat ze gasten heeft voor een Nieuwjaarsdiner. Luc antwoordt dat hij niet kan komen, dat hij verlof heeft, dat hij niet in dienstverband bij haar werkt, maar als een “journalier”, “seulement pour donner un coup de main” en dat hij dus vindt dat zij hem niet kan verplichten af te komen om te koken, zeker niet voor het weinige geld dat ze hem betaalt… De vrouw antwoordt op dat ogenblik niet, maar twee dagen later belt ze hem om te zeggen dat hij niet meer hoeft te komen. Exit papa Luc. Het is Roger die me, hoofdschuddend, het verhaal vertelt en eindigt met “maintenant il regrette tout ce qu’il a dit à la femme”. “Inderdaad”, antwoord ik hem, “strikt genomen heeft Luc gelijk te denken dat hij sociale rechten heeft, maar in een situatie waar 4/5 van de beroepsbevolking werkloos is, is het niet verstandig op je eentje de vakbond te vertegenwoordigen. Bel Luc op en zeg dat hij zich gaat verontschuldigen, misschien helpt dat”. Zo gezegd, zo gedaan, maar het heeft niet meer mogen baten, papa Luc zakt steeds dieper in het moeras van de armoede.

Vandaag vroeg ik hem naar de samenstelling van zijn gezin: hoeveel jongens en hoeveel meisjes, van welke leeftijd. “Aaaah, pendant que vous étiez parti à Bwamanda, j’ai encore fait 2 enfants!” maw het jongste van zes kinderen is nu 3 jaar… En dat is zijn gezin met zijn tweede vrouw, bij zijn eerste vrouw heeft hij 4 kinderen… “Mais Luc”, zeg ik hem, “comment tu peux t’en sortir ainsi ? ». «C’est vrai », antwoordt hij , «mais  maintenant je vais m’arrêter, je risque même d’aller avec ma femme à la clinique pour la faire opérer . »

Zoals papa Luc zijn er hier duizenden, met allemaal kinderen die niet (meer) naar school gaan, want er is geen gratis onderwijs, de ouders moeten alles zelf betalen, tot de weddes van de leraren toe. En dat is het grote drama, een massa ongeschoolde kinderen, die binnen een paar jaar “angry young people” zullen zijn, zonder toekomst, maar meer nog, zonder kritisch denkvermogen, klaar om ingepikt te worden door populisten van allerlei pluimage: in-droevig en angstwekkend.

16-01-2015, 19:24 geschreven door Vera