In de mediaruimte klinken van rechtsboven door het plafond de noten van Sara's solo uit Bramborry. Een melodie die mij altijd heeft doen denken aan een stad waar het nacht is en iedereen in vaste slaap ligt, en op een muurtje van een achterafsteegje iemand op een sax zit te blazen. Er zit iets van eenzaamheid in, en melancholie. Verlatenheid. Een drama dat niemand opgemerkt heeft. Een schreeuw om troost die met de wind vervliegt en allemans oren passeert zonder gehoord te worden. Zoveel woorden, en toch maar één klank, je sax spreekt boekdelen Sara.
Tina - voor Babelut
Een mij ondertussen volledig vertrouwd geluid: gehuil van een kind in de ruimte naast mij. Gisterenavond nog schoot de gedachte mij door het hoofd dat een kind huilt uit overlevingsdrang, zoals het later begrijpt dat het taal moet leren omdat communicatie met zijn omgeving net zo levensnoodzakelijk is als eten of drinken (dat laatste heb ik meegepikt uit Paulo Almeiro's workshop gisterenavond). Als huilen bij het kind een primaire reflex is, wat is dan het verband tussen het huilen van een kind en dat van een volwassene? Stelde ik mij daarop de vraag. Huilen we omdat we geloven dat we er aandacht door zullen krijgen? We huilen toch ook wanneer niemand het ziet? Zouden we gemakkelijker beginnen huilen als we tegelijkertijd een hongergevoel hebben? Huilt een kind ook soms uit puur verdriet, in plaats van enkel als het moe is, pijn heeft, een lege maag, dorst, aandacht wil? Heeft het al last van stemmingswisselingen, of melancholische gevoelens zonder reden? Vanochtend tijdens Bramborry, toen Nicholas een paar grote, dunne, star kijkende kartonnen ogen voor zijn gezicht hield, barstte een kind uit het publiek in tranen uit. Ook uit puur verdriet, dacht ik toen. Verdriet dat bij zo'n warm gezicht zo'n bizarre ogen konden horen.
Tina - voor Babelut
In onze garage staan nog enkele buggy's die door mijn ouders gebruikt zijn toen wij jong waren of al ouder en geen zin hadden om te stappen. Een paar metalen stangen met een gestreept, uitrafelend stukje stof erover gedrapeerd, vier middelgrote wieltjes, onderaan een plastieken lapje als voetsteun, bovenaan twee handgrepen om te duwen. Een beetje als een ouderwetse strandzetel, in het klein en waarmee gerold kan worden. Als ik kijk naar de VEHIKELS die sommige ouders tot hier rijden, om een kind in te plaatsen en klaarblijkelijk ALLES in te stockeren wat dat kind verder nog nodig heeft, dan vraag ik mij af HOEVEEL keer die buggy waar ik ooit ingezeten heb, zou PASSEN in die voertuigen. Ik geloof dat het tijd is voor een HERBRONNING van het buggymodel, een soort terug naar af. We zijn te ver gekomen.
Tina - voor Babelut
Kinderen kruipen of lopen met slaande handen en voeten over de Muzikale Vloer. Vanuit de ruimte naast mij hoor ik ze de objecten uit de Voelkoffers betasten - proberen, licht schrikken, nog eens raken, weer wegtrekken, en opnieuw. Zoals katten over hete tinnen daken lopen. Tijdens voorstellingen reiken kinderen de handen vooruit, willen ze de vloer op, de geluiden achterna. Na afloop, als de muzikanten hen naderen of zij de muzikanten, tasten ze zo behoedzaam naar het oppervlak, de kleppen, de uitsteeksels van de instrumenten, de vingers, handen, armen van de muzikanten, dat het lijkt of ze bang zijn voor een ongelofelijke schok die de aanraking misschien teweeg zal brengen. Wat is dat met het kind en het geluid? Kinderen tasten hier naar het geluid zoals ze naar de moederborst tasten, of naar de uitgestoken handen van iemand die een eind voor hen uit staat en hen aanzet met hun wankele loopje tot bij hem te stappen. Muziek als voeding? Leren luisteren naar muziek als leren lopen? Tot welke metaforen mij dit ook inspireert, terwijl ik luister naar de drang van deze kinderen om naar geluiden te luisteren, raak ik steeds meer overtuigd dat ikzelf ook beter naar geluiden moet gaan luisteren. Als een kind ze al nodig heeft, ik toch des te meer dan? Tina - voor Babelut
Vanochtend half zeven het bed uit voor de crèchevoorstelling van Etsbeest. Zeven uur cafetaria, hebben ze daar ONTBIJT, ONTBIJT notabene, ter beschikking. Hete koffie. En cornflakes. Chocolade en gewone. En van dat, dat vleesbeleg. Twee soorten. Kaas, confituur. Kiwi's. Of bananen, dat is gemakkelijker te eten met een ochtendkop. Op drie gasten na, een lege cafetaria, staat daar een ontbijtbuffet alsof ze een massa volk verwachten. Dommelhofs diensten zijn onberispelijk. Zijn jullie er vanmiddag ook, wilde de vrouw achter het buffet weten. 't Zijn frietjes - duidelijk zelf erg verheugd om die mededeling - vrijdag is altijd frietjesdag. Over zulke wettelijkheden discussieert men niet.
Tina - voor Babelut
In twee verschillende voorstellingen al hoorde ik op Babelut fragmenten uit de Cellosuites van Bach. Melodieën zo vloeiend dat het lijkt of ze altijd al hebben bestaan. In een niet zo ver verleden heb ik een jaar gezwoegd op mijn altviool om precies die Suites, althans enkele ervan, onder de knie te krijgen. Het doet vreemd aan ze hier te horen. Wat is dat met Bach en Babelut? Met die Cellosuites en Babelut? Is het toeval, of hebben de Suites specifieke kwaliteiten waardoor ze uitzonderlijk geschikt zijn om te gebruiken in voorstellingen voor jonge kinderen? Liggen de noten beter in jonge oren? Raken de ritmes precies bij kinderen, of gemakkelijker bij kinderen, een gevoelige snaar? Ik hoop heimelijk van wel en zie mijzelf, over zoveel jaren, bij enkele kinderen, al dan niet de mijne, Bach's Cellosuites vol overgave spelen op mijn altviool, die ik dan uit puur gemis vanonder het stof zal hebben gehaald en waar ik vast enkele dagen herstemwerk aan zal hebben gehad. De kleine lichaampjes slaan aan het bewegen of komen als vanzelf tot rust om in slaap te dommelen. Er wacht mij nog een lange carrière in deze branche.
Tina - voor Babelut
Etsbeest is een rechthoekig stuk wit papier waarop Katrina danst en waarnaast Han met zijn mond, handen en stem de wonderlijkste geluiden zit te maken. Op de hoeken van het blad liggen stukjes houtskool, door Katrina tussen de vingers genomen wanneer ze dansend passeert, om rond, onder, langs de randen van haar lichaam te tekenen terwijl ze op het oppervlak ligt, staat, steunt. Zachte zwarte lijnen verschijnen op het blanco, steken hard af. De ritmes van de dans en de zang vloeien als twee druppels water in elkaar, met eenzelfde intensiteit gebracht. Keel en lichaam even krachtig. Terwijl de spanning stijgt worden vingers, gezicht, lippen, knieën, ellebogen even zwart als de kool in de handen. Later, wanneer de energie zich verspreid heeft, gebeurt hetzelfde bij de kinderen. Ze schuifelen door het zwart en zoeken stukjes houtskool tussen de brokstukken, om het wit nog verder te bedekken. Vlak voor mij, vanochtend in de crèche, huilde een meisje geruisloos. Wanneer huilt een kind ooit geruisloos?
Tina - voor Babelut
Even vaak als we opgewonden kinderstemmetjes horen tijdens de voorstellingen, horen we ouders praten. Wat heeft ze daar, vragen ze de kinderen, of, doe maar, pak vast, of, niet aankomen. Als om de kinderen te wijzen op wat er op het podium gebeurt en wat ze daar van kunnen denken, of hun gedrag bij te sturen, zodat het fatsoenlijk blijft. Wat zou er gebeuren zonder die tussenkomsten van ouders? Helemaal niets? Misschien, hoewel hoogstwaarschijnlijk niet. En misschien veel meer. Omdat het kind niet ziet wat de ouder ziet, maar iets anders ziet. Niet antwoordt op de prikkels zoals de ouder verwacht dat het zal antwoorden.
Gisteren benadrukte Helena Rodrigues in haar lezing nog dat het van groot belang is voor de impact van de artistieke prikkels dat de reacties van het kind de vrije loop worden gelaten. Met Etsbeest vandaag in de crèche had ik vooraf gezegd dat de kinderen volledig hun gang mochten gaan. Nog zie ik tijdens de voorstelling de bange blikken van de kleuterleidsters in mijn richting komen, wanneer een kind het speelvlak betreedt of met materiaal aan de slag gaat; MAG dit wel? Alles mag! Spontaneïteit is de troef van het kind als publiek.
Tina - voor Babelut
Een hoop zand, twee bloemenmeisjes, een cello. Zand valt door de vingers, al dan niet op de tonen van een lied. Als wind dwarrelen de korrels uit de handen van het meisje. Patronen ontstaan, en open plekken in de vormen van tenen waar de voeten gestaan hebben. Wat de één kan op de cello probeert de ander even later ook, met minder succes. De ander is nieuwsgierig naar wat de één in het hoopje zand gevonden heeft, foto's met lachende gezichten op. Vragen, kreetjes vliegen door de ruimte, en na afloop komen kinderen het speelvlak op om te doen wat ze de meisjes met zoveel overgave hebben zien doen: spelen.
Tina - voor Babelut
Donderdag - rustig.
Op een dood moment ergens in de voormiddag slenter ik langs de in de gangen opgehangen prenten, door en geïnspireerd op Kveta Pacovska. Tracht me in te werken in haar fantasiewereld. Denk over wat haar drijft. Wil zien wat Kveta ziet.
De kleuren, met rood op kop, vér op kop, helder als water. Mannetjes, of delen van mannetjes; handjes, beentjes, armpjes, de hakjes aan de schoentjes aan de voetjes, de hoedjes op de hoofdjes, daaronder de oogjes. Diertjes, bijvoorbeeld haantjes, met kleurrijke veertjes. Mensjes in huisjes. Lettertjes met tekentjes ertussen. Potloodjes, zetten potloodstreepjes. Een wriemelende wereld, krioelend van leven, van taal, van klank en kleur.
Mijn ogen worden alle kanten op getrokken, er is te veel te zien. Is dit mijn verwondering over Kveta's werk, is het de verwondering waarmee een kind naar de wereld kijkt, of is het Kveta die zich blijft verwonderen over de wereld om haar heen? Misschien alledrie? Heb jij een idee? Kijk eens met verwondering, wie weet wat kan je nog allemaal verwonderen als je goed kijkt.
Tina - voor Babelut
Ergens in de namiddag passeer ik de grote ruimte op weg naar de vestiaire - alweer een dood moment? - en zie ik Kveta Pacovska met een fototoestel in de hand bij een installatie staan, gemaakt naar een maquette van haar hand. Geconcentreerd, met de ogen gefocust op de camera, zoekt ze de juiste hoek, het strakste kader om het werk in beeld te brengen. Wanneer ik luttele minuten later opnieuw voorbijkom, staat ze er nog steeds, ditmaal een tikje naar links opgeschoven, in dezelfde houding, met dezelfde strakke blik naar het schermpje turend, met dezelfde overgave aan het beeld.
I'm very happy to be here, zei ze gisteren aan het begin van haar woordje op de openingsreceptie. En aan het einde, I'm very...happy, to be...here, met een lichte aarzeling in de stem, omdat ze wist dat ze dat al een keer gezegd had. Wat gezegd moet, moet gezegd worden.
Tina - voor Babelut
Toen ik vandaag gedachteloos uit het raam van mijn kamer stond te staren - een dood moment, welteverstaan - zag ik tussen de bomen van Dommelhofs park een eekhoorn het bladerdek doorzoeken. Een eekhoorn. Midden de bossen van Neerpelt. De verwondering is de wereld nog niet uit.
Tina - voor Babelut
Wanneer ik de toiletten binnenkom, stoor ik een moeder met kind middenin een stemoefening gebaseerd op Een muzikaal deken. Het melodietje dat de vrouw aan het zingen is, geplukt uit de workshop, stokt. Ze lacht. We zijn hard aan het oefenen, zegt ze. Neuriënd, ritmes nabootsend, duwt ze de deur open en verdwijnt ze met het kleine meisje op de arm de gang op.
Tina - voor Babelut
Liet mij vanochtend met een groepje kleintjes en hun mama's onderdompelen in (beter, bedekken onder?) Een muzikaal deken, een workshop met klank en stem door Helena Rodrigues en Ana Paula Almeida. Sterk ritmisch, betoverend klankrijk zingen de vrouwen met en voor de kinderen; wat een krachtige stemmen, wat een effect! De kleine lichaampjes gaan één voor één in beweging, de muziek kruipt in de lijfjes en werkt op de spiertjes en de lach en de stem, als een betovering. Aanstekelijk, en besmettelijk. Soms met de handjes steunend op moeders rug ongecontroleerd door de knietjes buigend. Soms liggend met armpjes en beentjes bewegend, als visjes op het droge. Kinderen antwoorden op de stemmen met eigen stemgeluidjes, die door Helena en Ana Paula weer omgezet worden in gezongen melodietjes. De reacties zijn ongelofelijk, zo puur en spontaan, zo verwonderd. Vannacht kon ik niet slapen van de koude, maar hierbinnen bulkt het vandaag van warmte. Een vrouw huilt van ontroering. Ik moet zeggen dat het bij mij niet anders voelt.
Tina - voor Babelut
Ik had het vannacht te koud om te slapen. Schijnt dat er extra dekens in de kast lagen. Werd mij aan het ontbijt verteld. Midden in de nacht wakker worden, geen hand voor ogen zien, niet weten hoe laat het is, verkleumd zijn, geen idee wat daaraan te doen, zich oprollen, het hoofd onder het laken en de te dunne deken tussen de knieën verbergen. Bang zijn in het donker. In mijn slaap ben ik nog maar een kind.
Tina - voor Babelut
Vanuit de grote ruimte hoor ik een reeks bizarre geluiden komen. Ik ga spieden en zie middenin de nagenoeg lege zaal een klein jongetje met trefzekere stap van links naar rechts over de muzikale vloer lopen, en weer terug, en van de andere kant, en omdraaien. Een uur later, dezelfde geluiden. Door de glazen deur zie ik Schaula en Fabienne van Bach à Sable met de magische tegels experimenteren, Schaula met handen en voeten tegelijkertijd, geconcentreerd tastend. Ik moet denken aan mijn vader, die een keer op een familiefeest het hele springkasteel in beslag nam met zijn sprongen die nog veel wilder waren dan de toeren van mijn stoerste neefjes. Ongelukkig zij die ophouden met spelen.
Tina - voor Babelut
Het zit erop. De opening is vlot verlopen. Enkelingen praten nog na in de bar en genieten van de laatste restjes van de tjechische hapjes. Het hoogtepunt? Voor mij concerto para bebés. Een combinatie van zang, muziek en dans. De mensen in een vierkant rond de artiesten. Ongelooflijk, hoe mooi, de reactie van de kinderen. Sommigen kruipen tot midden in de vloer, anderen kijken met wijd opengesperde ogen. Zachtjes bewegen ze mee op de tonen en een enkeling waagt zelfs een danspasje. En de muzikanten wisten prachtig op de reacties in te spelen. Die verwondering! Fantastisch mooi! Wie twijfelt aan het nut van kunst voor de allerkleinsten, kom naar deze voorstelling en kijk om je heen. Niets kan je beter overtuigen!
Claire - voor Babelut
Kon net nog een stukje meepikken van Kveta's rondleiding langs de uitgestalde werken. Een bescheiden dame met frêle stem; ik moet dicht bij haar gaan staan en mijn oren in haar richting draaien om alles op te vangen. Meisjesachtige, verlegen lach. Als ze spreekt over de kunst blinken haar ogen en opent haar gezicht. Wat een liefde voor het werk. Hou je het anders vol tot je tachtigste? Met kleine bewegingen van haar handen zet ze haar woorden kracht bij. Soms stokt ze om na te denken tot ze de juiste woorden vindt om te zeggen wat ze wil zeggen. Hoe ontleed je iets dat je zelf samengesteld hebt? Ze wil de dingen steeds van verschillende kanten laten zien, valt mij op. Schilderijen maakt ze graag op vierkante doeken, want een vierkant kan je om, en om, en omdraaien zonder dat de vorm er anders uit gaat zien. Wat je op het doek ziet, verandert wel. Als je eenzelfde figuur steeds vanuit een andere hoek waarneemt, herken je er andere vormen in. Net als de wereld, denk ik. Voorwerpen, vormen, zelfs mensen, gaan er heel anders uitzien, en worden zelfs moeilijker herkenbaar wanneer je ze gaat bekijken op een andere manier dan je normaal doet. Als je op je hoofd staat, of je ligt, of je maakt een tuimeling. Probeer eens? Letters schrijft ze dik, smal, lang uitgerekt, scheef, op zijn kop, kris kras door elkaar. Omdat ze op ontelbare manieren uit te spreken zijn; zachtjes, heel stil, luid, of heel lang en traag. Honderden A`s op één blad papier, soms bijna niet van elkaar te onderscheiden. Als je goed kijkt, komen de klanken tot leven. Kwade A`s, heel lieve. Moddervette A`s of net vederlichte. Enkele huppelende A`s lopen achter een paar trage aan.
Tina - voor Babelut
Wij zijn Tsjechische vrijwilligers, wie vooral Kveta Pacovska helpen. Wij hebben vorige week met alles geholpen. Vandaag begint Babelut festival en het is heel mooi om veel kinderen op muzikale vloer te zien. Wij zijn blij, als jullie kadertjes aan de muren mooi vinden javascript:emoticon(' '). Groetjesjavascript:emoticon(' ')
JKJ
Een uur geleden is het vliegtuig van Kveta Pacovska geland! Dus nu zal ze over de Belgische wegen richting Neerpelt rijden. Aangezien haar Engels toch niet zo fantastisch is, hebben we de twee tjechische meisjes meegestuurd. Een tolk is altijd handig. Rond 19u zal ze ongeveer in Dommelhof aankomen. De bloemen op haar kamer staan al klaar. De mannen leggen nu nog de laatste loodjes aan licht en techniek. Nog even, en dan staan Kveta en haar werk een week lang in de schijnwerpers!
Claire - voor Babelut
