Afpersingsbrief Rechtvaardige Rechters op zaterdag 8 september 1934.

Geraardsbergen - D.U.A., de man die in 1934 de afpersingsbrieven schreef na de roof van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters', hield het een tijdje stil. Maar op 8 september 1934 viel een elfde afpersingsbrief in de bus van de Genste bisschop. Anna Benoy analyseert dag op dag 78 jaar later de mysterieuze brief, Ghislain Segers zorgt voor het artwork.

Brief 11

Afgestempeld op vrijdag 7 september 1934 rond 20-21u te Brussel 1 en ontvangen op het bisdom op zaterdag 8 september. De 11de brief, de meest mysterieuze van alle.

Beste briefschrijver,

U vertelt in brief 1 dat u “nous” - de normale aanspreektitel in officiële brieven - niet alleen als beleefdheidsvorm gebruikt maar ook letterlijk als zijnde meervoud, zo de mogelijkheid scheppend om nieuwe tussenpersonen in het leven te roepen.

U houdt uw woord, u schrijft niet meer. Het is dan ook één van “nous” die de bisschop aanspreekt in deze brief, een vertrouwenspersoon die een grote rol wordt toebedeeld. Dit bewijst nogmaals dat plan B reeds van dag één is ingecalculeerd.
Daarom neem ik deze brief extra onder de loep en is een opsomming van de overeenkomsten met de vorige brieven ook aan de orde.

De brief is getypt op pelure.
Zwart inktlint van goede kwaliteit.
Hetzelfde lettertype.
Afdrukken gesloten letters nog steeds zuiver.
Zelfde briefschikking.
Dezelfde zakelijke stijl.
De typefouten wijzen nog steeds op het gebruik van hetzelfde klavier.
Het zijn dezelfde karakters die dezelfde zwaardere of lichtere aanslag vertonen.
De kantlijnen staan hetzelfde ingesteld.
Dezelfde manier van fouten verbeteren.
In de zinnen die dreigen uit te lopen geen spatie achter de komma.
Er wordt getracht om zoveel mogelijk toelichtingen in een zin te verwerken, hetgeen resulteert in lange zinnen.
Gebruik van beletselteken met variabel aantal puntjes .
Het Romeins cijfer I is ook hier gebruikt.

Deze brief wijkt qua stijl en vorm in geen enkel opzicht af van de voorgaande.

De vertrouwenspersoon, verder genoemd “nous”, maakt gebruik van D.U.A. zijn briefpapier, typemachine en een door D.U.A. opgestelde brief waarin “nous” de vrijheid neemt om een tipje van de sluier te lichten en terloops verklapt dat DUA de enige is die de plaats van “le joyau” kent.
De brief sluit niet af met een beleefdheidsformule. Hij is evenmin ondertekend en dit om te suggereren dat iemand anders hem schrijft.

Moest “nous” de brief zelf opgesteld hebben dan zou hij de correspondentie van D.U.A. in zijn bezit hebben, hij citeert eruit.

Anna Benoy.

Afpersingsbrief Rechtvaardige Rechters op 3 augustus 1934 ontvangen.

Geraardsbergen - Vrijdag 3 augustus 1934 werd er op het Gentse bisdom een tiende afpersingsbrief ontvangen omtrent de roof van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters'. Anna Benoy stelt vandaag, dag op dag 78 jaar later, haar analyse van deze brief voor. Ghislain Segers zorgde voor het artwork bij dit artikel.

Brief 10

Afgestempeld op donderdag 2 augustus 1934 rond 16-17u te Brussel 1 en ontvangen op het bisdom op vrijdag 3 augustus.

Beste briefschrijver,

U maakt doorslagen van uw brieven, althans van deze is het zeker. U verbetert enkele fouten met inkt en stuurt hem naar het bisdom. Als het origineel ook op pelure is getypt zoals de vorige twee brieven, dan zou het best kunnen dat u deze per ongeluk verwisselde.
U hebt gebruik gemaakt van zwart carbon van een goede kwaliteit. Het verschil tussen een origineel en een doorslag – deze ziet er iets vetter van druk uit - is daardoor minder goed zichtbaar als er op pelure wordt getypt.

U heeft een mooie zuivere aanslag, de donkere harder en lichtere zachter aangeslagen woorden kunnen dit niet verdoezelen. Het blad vertoont op de achterzijde geen reliëf of gaatjes, dit bewijst een goede aanslag. Het zijn steeds dezelfde letters die u harder aanslaat, van deze vermoed ik dat de hamertjes stroef zijn.

De datum van 8 augustus verandert u naar 7 augustus. De reden daarvoor vertelt u even verder zelf : “reprendre les J.I. d’ ici quelques jours”. U wil de tijd zo kort mogelijk houden.

De verbeteringen in inkt zijn aangebracht nadat het blad uit de machine verwijderd is. U maakt onderaan het blad een inktvlekje en plooit het blad dicht vooraleer het droog is. Dit resulteert in een vlekje met zijn spiegelbeeld.

De rest zijn de gebruikelijke fouten.

Uw vorige briefwisseling terug lezende en wetende dat u de zaak op de voet volgt, kan ik mij niet van de indruk ontdoen dat u wel met zekerheid weet wat Monseigneur bedoelt met zijn antwoord in L.D.H. : “Maintenans dernière proposit.”

Het is niet mis te verstaan, men is u niet gevolgd in uw betoog en zij handhaven hun laatste voorstel dat verwoord staat in hun brief die werd meegegeven met het losgeld.
Trouwens, men heeft altijd trouw de tekst die u dicteerde laten inlassen in de krant. Dit was bij deze niet het geval.

Het volgens u weinig verhelderend antwoord noopt u tot giswerk en u grijpt deze gelegenheid dan ook aan om uw standpunt nogmaals uiteen te zetten. U blijft onverbiddelijk. Indien men niet aan uw laatste voorstel voldoet - ze hoeven dit zelfs niet te laten weten - zal dit de breuk zijn. U zal hen niet meer schrijven.

U zou geen meester zijn in het terug aanknopen van betrekkingen moest u hen niet de kans geven om langs de geijkte weg een antwoord te geven. U zal de krant gedurende beperkte tijd lezen.

Anna Benoy.

Geraardsbergen - Anna Benoy voert ons verder mee in de analyse van de brieven die afperser D.U.A. aan het Gentse bisdom stuurde na de roof van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters'. Zoals bij de voorgaande publicaties zorgt Ghislain Segers voor het artwork bij de briefanalyse.

Brief 9

Afgestempeld maandag 23 juli 1934 te Gent, uur onleesbaar, ontvangen op het bisdom op dinsdag 24 juli.

Beste briefschrijver,

Ik ken verschillende manieren om het foute ^êtes in de 7de lijn van uw brief te creëren. Maakt u deze fout bewust zodat bij mij de twijfel rijst welke typemachine u gebruikt ? Ik zal me hier enkel beperken tot het beschrijven van de correcte werkwijze met en zonder dode toets.

De dode toets, niet elke machine bezit ze. Het samentrekkingsteken en deelteken staan niet altijd op een dode toets. Ze staan dan gezamenlijk op een gewone toets. Hoe deze karakters dan gebruiken?

De eerste mogelijkheid is eerst het ^ of ¨ typen, de wagen verspringt, 1 spatie terugkeren en de gewenste klinker eronder zetten of visa versa. De tweede is tezelfdertijd de spatielat ingedrukt houden en ^ of ¨ en de letter typen. Bezit uw machine een dode toets ? Dan typt u eerst het ^ of ¨, de wagen verspringt niet, dan typt u de klinker.

Alleen al in deze brief gebruikt u 90 keer de letter o - als hoofdletter ook gebruikt als cijfer O - en uitgerekend in het bedrag 25%OO Frs. zou u zich, net zoals in brief 7, vergissen van toets en het vlakbij gelegen percentteken aanslaan ? Nergens anders in geen enkele van de overige brieven doet dit fenomeen zich voor. Men mag het dan ook als vingerwijzing naar de gevraagde commissie zien.

In lijn 18 ontbreekt een stuk in de zin. U merkt dit te laat op en kunt dit niet meer corrigeren met de machine. Ook bijschrijven met pen is geen optie meer. U doet wel een aanzet, maar het zijn te veel woorden.

Verder maakt u naar goede gewoonte dezelfde fouten als voorheen.

Het bisdom heeft geen gevolg gegeven aan uw schrijven van 5 juli, waarin zij uitstel kregen tot de 16de om te reageren in de krant L.D.H. U vraagt hen opnieuw om een reactie te plaatsen op 22 juli in de krant en verandert deze datum - met reden - netjes met inkt naar 28 juli. Vermits u een meester dwaalspoorlegger bent gebruikt u namelijk een systeem waar u zich strikt aan houdt . Daarom moet deze brief verzonden worden op een maandag. De eerstvolgende maandag na 16 juli is 23 juli.

Deze brief is eveneens op pelure getypt.

Ik houd van de brieven, ze blijven me fascineren.

Anna Benoy

Achtste afpersingsbrief Rechtvaardige Rechters op vrijdag 6 juli 1934.

Geraardsbergen - Vrijdag 6 juli 1934 kreeg de Gentse bisschop opnieuw een afpersingsbrief toegestuurd omtrent de roof van de 'Rechtvaardige Rechters', een paneel van het Gentse veelluik 'Lam Gods'. Anna Benoy analyseert dit schrijven.

Brief 8

Afgestempeld donderdag 5 juli 1934 rond 20-21u te Brussel 1 en ontvangen op het bisdom op vrijdag 6 juli.

Beste briefschrijver,

Deze brief overtreft de vorige brieven in slordigheid. Ik vermoed dat u dit met opzet doet, alzo een zoveelste dwaalspoor creërend. U gebruikt nog steeds dezelfde schrijfstijl en stelt zorgvuldig uw zinnen op. Net als in uw vorige brieven schat u de lengte en de breedte van deze lange brief goed in. Gezien de kantlijn nog steeds hetzelfde ingesteld staat, lopen de lijnen niet te ver uit.

In de 11de lijn overtypt u de woorden “elles seront conn” met de letter “m”, brengt de nuance “si les affaires se gâtent” aan en vervolgt met “elles seront connues…”.

Op de 46 ste lijn typt u eerst “sort comme une assurance” en overtypt dit met “fortement conditionnée”. Daaronder op de volgende lijn herhaalt u “sort comme une assurance” en aan het einde van deze lijn vult u “fortement conditionnée” aan.
Het woordje “qu’ ” toegevoegd in zwarte inkt verraadt een bijzonder mooi handschrift.

Onderaan de tekst houdt u er geen rekening mee dat het blad niet meer door de onderste rollen tegen de cilinder wordt gedrukt. Het was niet slim om op dat ogenblik het blad nog te willen manoeuvreren. U hebt dan ook niet kunnen uitvoeren wat u oorspronkelijk van plan was.
Er zat niets anders op dan verder typen.

Voor deze brief gebruikt u dun doorslagpapier, ook pelure genoemd.

De onderhandelingen zitten muurvast. Om tot een oplossing te komen bent u bereid om een voorwaarde aan te passen en het bisdom in het bezit te stellen van de “J.I.” na ontvangst van de som van 500.000 Frs. Dit bedrag moet - zonder verdere uitleg - “gestort” worden. Hiervoor zult u de tussenpersoon die uw commissie afhaalde terug inschakelen. Dus uzelf. Plan B werkt perfect.

Een blijk van vertrouwen. Het bisdom mag een jaar later het saldo ten bedrage van 400.000 Frs. “storten”, in zoverre dat de “J.I.” hen in perfecte staat bereikt en dit aan de persoon die zij u te zijner tijd zullen aanduiden.

U heeft de S.J. volledig - zoals hij was - terug bezorgd, voornamelijk om het vertrouwen niet te schenden, om de authenticiteit te bewijzen en om aan te tonen dat u ook in het bezit bent van de J.I.
Het in goede staat terug geven geeft hen de zekerheid dat u de J.I. ook met zorgvuldigheid en respect behandelt en het eveneens ongeschonden terug zal geven.
U wast uw handen in onschuld, de eer voor het beschadigen en vernietigen laat u over aan zij die weigeren te betalen.

Anna Benoy.

Zevende afpersingsbrief op dinsdag 19 juni 1934.

Geraardsbergen - Anna Benoy gaat door met haar analyse van de brieven die afperser D.U.A. aan het Gentse bisdom richtte nadat hij het paneel van de 'Rechtvaardige Rechters' had gestolen. Dinsdag 19 juni 1934 viel er bij de bisschop opnieuw een afpersingsbrief in de bus, de zevende in de rij.

Afgestempeld op maandag 18 juni 1934 rond 19-20u te Brussel 1 en ontvangen op het bisdom op dinsdag 19 juni.

Beste briefschrijver,

Deze brief vertoont een allegaartje van fouten die zo kenmerkend zijn voor alle tot hiertoe beschreven brieven. Enkele daarvan breng ik terug onder de aandacht.

25%OO Frs. Het percentteken op deze manier gebruikt, duikt voor de 2de maal op (zie ook bijlage brief 2). U verwisselt de lettertoets O met %, deze liggen vlak bij elkaar.
U verbetert dit naar 25OOO Frs. met de machine.

Net zoals in brief 1 en 2 vindt men hier een eenzame letter, de letter “m”. Ook hier acht u het raadzaam om de lijn niet te ver te laten uitlopen. Doch u let er ook op dat u belangrijke woorden niet afbreekt, waardoor de lijn dan toch uitloopt. Op die manier springen die woorden meer in het oog.

Op de 26ste regel komt er een hapering voor aan het woord “transmission”. De machine schakelt niet automatisch, of te traag, het lint over op de lege bobijn. Het lint zit aan het einde een beetje bijeengedrukt. De lengte van een lint is ongeveer 10 meter. Tot hiertoe hebt u ongeveer 21 meter gebruikt. Dit betekent dat, moest het nieuw geweest zijn, de bobijn aan haar derde ronde toe is.

Eén keer van links naar rechts met op het lint van rechts naar links getypte letters en één keer van rechts naar links met op het lint van links naar rechts getypte letters. Vanaf dat ogenblik is de tekst op het lint onleesbaar.

Even verder merkt men een met een punt verbeterde + aan het einde van de lijn (zie ook brief 1). Dit is dan toch geen eenmalige fout of gegeven. In de context van deze zin dicht ik het ook hier dezelfde betekenis toe : “Aanroeping van Christus om bijstand”.

De transactie is geslaagd. Alleen bent u niet zo tevreden over het u aangereikte bedrag. U blijft het een kleine commissie voor uw delicate onderhandelingen noemen en plaatst zich op die manier op de door u opgemaakte lijst met tussenpersonen.

U doet geen toegeving. Heel precies licht u toe dat men zich aan uw voorwaarden dient te houden. Met de woorden : “nous constatons, Monseigneur”, laat u duidelijk merken alleen te willen onderhandelen met de bisschop. Hij is gebonden aan zijn woord en daarop vertrouwt u.

De met het losgeld meegestuurde brief is niet ondertekend, dit heeft u doen nadenken. U weet op zijn minst dat het gerecht toekijkt vanaf de zijlijn, wachtend op iets of iemand die een steek laat vallen. Tenslotte is en blijft het een diefstal.

U geeft hen zes dagen de tijd om een antwoord te laten verschijnen, maar dringt toch aan op een direct antwoord. Het zoveelste bewijs dat u de krant La Dernière Heure zo goed als dagelijks leest.

Anna Benoy

Dinsdag 05 juni 2012                                              Cultuur                                               Auteur : Jan Lion

Vijfde afpersingsbrief 'Rechtvaardige Rechters' op 5 juni 1934.

Geraardsbergen - Dag op dag 78 jaar geleden werd op het Gentse bisdom de vijfde afpersingsbrief ontvangen omtrent de diefstal van het paneel van de 'Rechtvaardige Rechters', een onderdeel van het veelluik 'Lam Gods'. Anna Benoy analyseert voor ons de brieven die afperser D.U.A. destijds aan het bisdom stuurde.

Het mysterie houdt Anna in de ban. Ook Ghislain Segers, die voor de illustraties zorgt bij de bespreking van de brieven, verdiepte zich in de 'Rechtvaardige Rechters.'

Brief 5

Afgestempeld op maandag 4 juni 1934 rond 19-20 uur te Wilrijk en ontvangen op het bisdom op dinsdag 5 juni.

Beste briefschrijver,

In de aanhef van deze brief merkt men een met een komma overtypte w op. Een begrijpelijke fout, daar deze twee toetsen vlak naast elkaar liggen. Onderaan, achter het woord “Agréez”, waar u gewoontegetrouw een komma zet, vindt men deze fout eveneens, doch daar is ze niet verbeterd.
In de eerste zin vergeet u een woord en vult dit niet aan. Het omwisselen van toetsen gebeurt nog evenveel als voorheen. Ook deze brief bevestigt dat u nog steeds hetzelfde klavier gebruikt.

De door u gevraagde advertentie “D.U.A. S.J. bien arrivé et paquet remis” is nog niet verschenen. Voor deze heeft u geen datum vooropgesteld, daarom ga ik er van uit dat u regelmatig de krant La Dernière Heure leest.

Vandaag, 4 juni, verschijnt volgende advertentie in de krant : D.U.A. Reçu lettre. Suite indiscrétions patientons quelques jours.
(Reçu lettre : hiermee bedoelt het bisdom uw 4de brief)

Personen, tussenpersonen of anderen, wie zijn zij die het moeten waarmaken ? Niet alleen voor de overbrenging van de commissie en van de J.I. , maar ook voor de ontvangst hiervan. U maakt er alleszins deel van uit.

Adorons Notre Seigneur.

Anna Benoy

Vrijdag 01 juni 2012                                             Cultuur                                                 Auteur : Jan Lion

Vierde afpersingsbrief aan Gentse bisdom op 1 juni 1934.

Geraardsbergen - Op vrijdag 1 juni 1934 ontving het Gentse bisdom een vierde afpersingsbrief omtrent de roof van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters'. 78 jaar later analyseert Anna Benoy de brieven die door ondertekenaar D.U.A. aan het bisdom werden verstuurd.


 

Brief 4

Afgestempeld op donderdag 31.05.1934 omstreeks 17-18u in het postkantoor te Antwerpen 6. Ontvangen op het bisdom op vrijdag 1 juni.

Beste briefschrijver,

Het moet snel gaan, U trof ruim op voorhand de voorbereidingen voor de overhandiging van het losgeld. Dit houdt in dat deze brief reeds in gereedheid gebracht was. Een tweede tussenpersoon dringt zich op, ook deze brief is reeds klaar . Het enige dat nog moest ingevuld worden is de naam van de uitverkorenen.

Ondanks uw vraag om de teruggave van S.J. stil te houden verschijnt er vandaag 31 mei in de krant 'L’ Indépendance Belge' een artikel over de terugkeer van het paneel St. Jean.
Uw brief is al geschreven, u was op dat ogenblik nog niet op de hoogte van het lek in de pers, getuige uw vraag om plaatsing van een annonce met volgende tekst : 'S.J. bien arrivé et paquet remis'.

Nog steeds gaat u bij het typen niet oplettend te werk, het merendeel van die fouten situeert zich nog altijd bij de medeklinkers aangeslagen met de rechterhand. Drie fouten verbeterd met de hand in zwarte inkt en een deel met de machine.

Een nieuw gegeven : “Eglise de St+Laurent” wordt hier voluit geschreven. Vervolgens kort u het gewoontegetrouw af. Het wordt St+ Laurent. Hier dient het kruisje om aan te duiden dat St+Laurent een kerk is.

Naam en woonplaats van de tussenpersoon die het losgeld moet overhandigen aan de eiser is dan ook pas achteraf op de stippellijn ingevuld.

U en ik wachten af.

Anna Benoy

Derde afpersingsbrief omtrent 'Rechtvaardige Rechters' op 29 mei 1934.

Geraardsbergen - De diefstal van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters' leidde tot een reeks afpersingsbrieven, ondertekend door D.U.A., en later toegeschreven aan Arsène Goedertier. Anna Benoy analyseert de brieven die dag op dag 78 jaar geleden aan het bisdom Gent werden bezorgd.

Brief 3

De postzegel is afgestempeld op maandag 28.05.1934 om 8 uur in het postkantoor in de Rue du Progrès, Brussel Noord. Ontvangen op het bisdom op dinsdag 29.05.1934.
Het hierbij ingesloten depotbiljet, uitgereikt in het bagagecentrum van het Noordstation te Brussel, vermeldt 28.05.1934 als datum en 8 H als uur van aanvaarding van een pak. Dit bewijst dat deze brief wel degelijk op maandag werd gepost.

Beste briefschrijver,

U houdt een ware ontdekkingstocht op uw machine. Vandaag gebruikt u de rolknop met regelvrijmaker om op de juiste plaats voor de aanspreektitel uit te komen en vergeet daarna, na het loslaten ervan, uw rol even over en weer te bewegen.

Het resultaat is zichtbaar in ‘Monseigneur’ waarvan de laatste vijf aanslagen naar boven wijzen, of eigenlijk correcter, de eerste zeven aanslagen te laag staan. De rol zoekt altijd zijn weg naar de juiste plaats, in dit geval ter hoogte van de ‘r’. Verder heeft deze brief dezelfde overeenkomsten als brief 1 en 2.

Het zakelijk karakter treedt weer op de voorgrond, een veilig uitgangspunt. Ik wacht immers op een fout van u. Momenteel rest niets anders dan uw richtlijnen op te volgen.

Het kan dat u kladjes gebruikt waarop u losse gedachten noteert. Het met ‘ou’ overtypte woordje ‘le’ laat mij in die richting denken. Wou u soms schrijven : ‘le lieu ou vous pourriez reprendre les Juges Intègres…’ zoals in brief 1? Op zijn minst hebt u goed nagedacht over hoe u het ging verwoorden.

Het accent grave ontbreekt op ‘ou’. In het eerste schrijven merkte ik diezelfde fout op. Het accent circonflexe op ‘dépot’ en de cédille van ‘reçu’ ontbreken eveneens. Ze staan nochtans op de machine.

U houdt er bepaalde gewoonten op na, zoals onder andere het eerst voluit schrijven van namen en deze nadien afkorten. St. Jean, Juges Intègres, le journal La Dernière Heure worden S.J., J.I., Journal.
S.J. is sinds vandaag terecht, de grisaille Sint-Jan de Doper.

Eens benieuwd of men, net als ik, het verschil in schilderstijl met Sint-Jan de Evangelist zal opmerken.

Je derde brief is kort. Je zinnen zijn krachtig.

D.U.A. vs. ANNA

P.S. De advertentie is in le Journal verschenen op 26 mei.

Anna Benoy

Het mysterie van de afpersingsbrieven omtrent de Rechtvaardige Rechters

Zondag 20 mei 2012                        Cultuur                            Auteur : Jan Lion

Geraardsbergen - De roof van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters' in 1934, een onderdeel van het befaamde veelluik 'Het Lam Gods', inspireerde Anna Benoy tot een commentaarreeks over de brieven die afperser Arsène Goedertier verstuurde. Zondag 20 mei 1934 kwam de tweede afpersingsbrief op het bisdom aan. Lees de analyse van Anna Benoy en kijk naar het artwork van Ghislain Segers.

De postzegel is afgestempeld in het hoofdkantoor op het De Broeckèreplein te Brussel 1 op zaterdag 19 mei 1934 omstreeks 12–13 u en werd zondag 20 mei bezorgd op het bisdom.

Brief 2

Beste briefschrijver,

Ik houd van de typefouten die u maakt. Ik heb ze nodig en spijtig genoeg zijn het er nu slechts zeven. Het onderling verwisselen van de letters r, s en c bevestigt dat u nog steeds een zelfde klavier gebruikt. Aan de stand van sommige letters te zien is deze brief zelfs met dezelfde machine getypt.

De kantlijnen staan nog hetzelfde ingesteld getuige de eenzame “c” op lijn 7. Ook hier overdenkt u dat de regel te ver zou uitlopen en verkiest u het woord vooraan te zetten. U maakt gebruik van de kantlijn vrijmaker. In deze brief laat u eveneens de spaties achter punt en komma weg om de lijn in te korten. U vergeet een woord in zin 24 - dit overkomt mij als ik zonder kladversie werk – en schrijft dit met de hand bij in potlood. Fouten verbetert u in hetzelfde moment met de machine, enkele ziet u over het hoofd.

Verdere overeenkomsten met brief 1:

Zwart inktlint. Zelfde aanslag. Afdrukken gesloten letters zuiver. Zelfde papier. Dat laatste heb ik zelf tot nu toe slechts op vier plaatsen gezien, zowel bedrukt als onbedrukt en dat was bij de bourgeoisie. De aanspreektitel in het midden van het blad houdt het geheel alweer kunstig in evenwicht. Tekstschikking conform de richtlijnen.

Moest u een dactylograaf zijn dan laat u dat toch niet blijken, u bent een beetje kwistig met typefouten. U bent perfectionistisch en schept er behagen in om op die manier een dwaalspoor op te zetten, wat verstandig is.

Deze brief is er gekomen omdat men 1 voorwaarde niet aanvaardt en de andere negeert.
U stelt vast dat men probeert tijd te winnen en vermeldt terloops dat elke voorbije dag de mogelijkheden vermindert om “voorwerpen te bewaren”. Dit en de uitspraken “commissie” en “te verhandelen voorwerpen” doen eerder denken aan een zakelijke transactie dan aan een heiligschennende diefstal uit een kerk. Of mag ik hier lezen een zakelijke vereffening ?

U legt kort en bondig, maar wel tot in het precieze toe, uit waarom men zich aan de voorwaarden dient te houden en legt nadruk op het niet mogen uitlekken van “onze rapporten”.

U brengt verslag uit in eigen naam en wil uzelf veilig stellen met de uitspraak “des vies humaines peuvent en déprendre et c’est pourquoi nous reclamons le classement définitif de l’affaire”. Op deze manier legt u weer een dwaalspoor.

De toon wordt vertrouwelijker. Het is niet meer “in grisaille St. Jean” maar kortweg “van S.Jean”. Of is dit al een symbolisch hapje uit het St. Jeanpaneel ?

Uw bijgevoegde nota vertoont een eenvoudig te verklaren fout die ook in uw teksten regelmatig voorkomt : een spatie waar er geen behoort te zijn. Wanneer u een toets niet kort en veerkrachtig aanslaat komt het voor dat de wagen één of meer spaties verspringt, zoals hier in de ondertekening het geval is. Het % teken is eerst getypt en daaroverheen het hard aangeslagen punt. Deze twee toetsen liggen vlak naast elkaar.

5 %. Een vingerwijzing in uw brief die u, moest ik ze niet begrepen hebben, wenst toe te lichten in uw nota. Het is inderdaad gebruikelijk dat de bisschop in zijn bisdom 5 % commissie vraagt van de inkomsten van alle zakelijke transacties door de kerk verricht. U speelt het fijn en biedt hem 5 % van uw te verwachten inkomsten aan, hilarisch nietwaar ?

1 000 000 Belgische Frank. Hoe komt u erbij dat het bisdom op zo’n korte termijn dit hoge bedrag zomaar ter beschikking heeft ? Weet u niet dat hun inkomsten, uiteraard na aftrek van onkosten, vrijwel onmiddellijk belegd worden ? Dat zelfs als u het bedrag met de helft of meer vermindert, zij of de bank de gelden niet snel kunnen vrijmaken ?
Ter vergelijking, een brood kost 1,50 Bfr.

Anna Benoy

P.S. U houdt van toelichtingen, u geeft ze ook in uw eerste brief.

Eerste afpersingsbrief 'Rechtvaardige Rechters' op 1 mei 1934.

Geraardsbergen - Anna Benoy heeft zo haar ideeën over de afpersingsbrieven die in 1934 aan het bisdom werden verstuurd na de roof van de Rechtvaardige Rechters, een paneel van het Gentse veelluik 'Lam Gods'. Lees haar analyse van de eerste brief van de afperser, de man die later geïdentificeerd werd als Arsène Goedertier.


           

Brief 1

Antwerpen 12 Vlaams Hoofd, een postbediende sloeg maandag 30.04.1934 zijn stempel tweemaal op een groene omslag, het uur onleesbaar. Zou hij ooit geweten hebben dat het een afpersingsbrief betrof ?

Brieven werden altijd afgestempeld in het kantoor van afgifte. Dit wil geenszins zeggen dat de brief aan het loket werd afgegeven. Aan elk postkantoor was een brievenbus waarvan de inhoud na lichting in het kantoor werd afgestempeld.

Zondagnamiddag de brief in de bus gegooid die pas de volgende ochtend gelicht werd of maandag in de bus of aan het loket, het had geen belang. Het postkantoor aan de Rijselsche Baan is dicht bij het spoor gelegen, de brief zal zonder fout dinsdagmorgen aan het bisdom bezorgd worden.

Beste briefschrijver,

Vandaag dinsdag 1 mei heb ik uw brief ontvangen. Ontelbare keren heb ik hem gelezen, hij is en blijft toonloos, emotieloos, een perfect opgestelde zakelijke onderhandelingsbrief die me laat denken aan een beurspraatje dat ik ooit gelezen heb.

U bent welbespraakt, hebt ervaring met het opstellen van teksten en mede door het eenvoudige taalgebruik leest de brief vlot. Bovendien is hij overzichtelijk en verzorgd getypt weliswaar met in de eerste alinea enkele opvallende te verklaren typefouten. Dankzij het bestuderen ervan kan ik er vanuit gaan dat u een machine met Belgisch klavier gebruikt. De afdrukken van de gesloten letters zijn zuiver, het zwarte inktlint is van goede kwaliteit evenals het tamelijk glad briefpapier zonder watermerk.

De typefouten liggen zo goed als allemaal gesitueerd aan de rechterkant van het klavier, slechts enkele links. U verwisselt de toetsen onderling.

Ik vermoed dat u zo nu en dan blind typt en dit zie ik bevestigd in de verbetering van de typefouten. De eerste 2 in de aanspreektitel zijn verbeterd met de machine en wel onmiddellijk. Moest u verder werkende naar het blad gekeken hebben u zou nooit achtereenvolgend 5 ‘s’ fouten gemaakt hebben waarvan u er 4 met de hand met zwarte inkt kunstig hebt verbeterd. De volgende fouten doorheen de brief zijn verbeterd met de machine buiten enkele waar u over gekeken hebt.

Een opvallend vreemde eenmalige fout is de + aan het einde van een zin, u verbetert deze met een hard aangeslagen punt. Vreemd omdat deze toetsen niet vlak naast elkaar liggen. Op oude getypte documenten zag ik deze ‘kruisjes’ al en dan hebben ze als betekenis ‘aanroeping van Christus om bijstand’.

U hoorde zowat de ganse brief door het waarschuwingsbelletje aan het einde van de regel getuige de eenzame ‘l’, de laatste letter die je met de ingestelde rechter kantlijn kon typen. Op het einde van de brief worden de zinnen langer, hebt u dan toch de kantlijn vrijmaker ontdekt of hebt u de kantlijnstop verschove ?.

De kleine insprong van de 4de lijn aan de linker marge komt door het niet goed naar rechts duwen van de wagen. Deze fout merkt men pas op als de eerste letter getypt is.
In de langste zinnen laat u geen spatie achter de komma, dit komt de rechter marge ten goede.

Dit is het zowat wat betreft de typografische fouten. Resten er enkel nog twee belangrijke opmerkingen over de inhoud van uw brief.

Ten eerste : U heeft het belangrijkste paneel van het retabel ontvreemd, de Rechtvaardige Rechters waarop de handtekening van de makers staat onder de vorm van het aangezicht van de gebroeders Hubert en Jan van Eyck.

Ten tweede : U bent vernuftig en creëert een tussenpersoon voor het overhandigen van het losgeld. Dit noem ik plan A en vermits de mogelijkheid bestaat dat dit plan kan mislukken heb ik ook al van dag 1 een plan B. Het wordt een tussenpersoon waarop u enkele keren beroep kan doen, een betrouwbaar tussenpersoon, uzelf.

Gegroet,
de typemachinevirtuoos,

Anna Benoy

In de ban van de Rechtvaardige Rechters - 11/04/2012

Geraardsbergen - In de nacht van 10 op 11 april 1934 verdwenen er 2 panelen van het Lam Gods, het retabel van de gebroeders Van Eyck dat zich in de Sint-Baafskathedraal in Gent bevindt. Ex-Geraardsbergenaar Ghislain Segers en medespeurder Anna Benoy laten hun licht schijnen op deze merkwaardige diefstal.

Ghislain Segers woonde in Smeerebbe-Vloerzegem en verhuisde na zijn huwelijk naar Aspelare. Ghislain heeft een passie voor tekenen en schilderen én voor het mysterie van de Rechtvaardige Rechters, het luik van het Lam Gods dat nog steeds niet is teruggevonden.

Ghislain vond in Anna Benoy een geestesverwant want zij is eveneens in de ban van de Rechtvaardige Rechters. Zij maakte een studie van de brieven die de ontvoerder van het paneel naar het Genste bisdom stuurde. De door D.U.A. ondertekende brieven werden later toegeschreven aan Arsène Goedertier.

Dit jaar vallen de datums van die afpersingsbrieven dag op dag gelijk met die van het jaar 1934 waarin ze verstuurd werden. Aanleiding voor Anne om haar bevindingen via onze krant mee te delen, Ghislain neemt het artwork op zich. Lees hierna de inleiding tot de artikelenreeks omtrent de Rechtvaardige Rechters waarbij Anna zich rechtstreeks tot de mysterieuze briefschrijver wendt:

Jan Lion

Beste briefschrijver,

Ondertussen is het 78 jaar geleden dat het paneel der Rechtvaardige Rechters op mysterieuze wijze verdween. Het enige dat ons rest zijn veertien door U nagelaten getypte brieven, ze vertellen enorm veel. Geen aanwijzingen naar een bergplaats of het waarom, enkel dwaalsporen het ene na het andere.

Hetgeen mij het meest boeit zijn de talrijk aanwezige typografische fouten. Zelf zijn die mij verspreid doorheen mijn hele carrière als dactylo slechts eenmaal overkomen. Het grappige is dat U erin slaagt deze in 14 schrijvens zowat allemaal te doen voorkomen. Spijtig genoeg bewijzen die niet of U op die ogenblikken gehaast en niet geconcentreerd te werk ging. Met plezier zal ik ze in een volgend schrijven bespreken.

DUA onovertroffen…

P.S. Na de dienst verdween de pastoor en zijn aanhang in de sacristie, de koster doofde de kaarsen, duwde de kerkgangers langs het hoofdportaal naar buiten onderwijl de lichten dovend, haastte zich langs de rechterbeuk naar de sacristie onderwijl de kerk onderzoekend op achterblijvers.

De kerk lag er dan verlaten bij. Pastoor & C° verlieten de kerk langs de winterkapel, de koster in zeven haasten terug door de kerk langs de linkerbeuk om de kerkdeur af te sluiten. Ik vergeet nooit zijn gezicht toen hij zich omdraaide.

Hij heeft ons toen vriendelijk langs het hoofdportaal uitgelaten, de kerkdeur vergrendeld en de kerk verlaten langs de winterkapel. Steeds weer datzelfde patroon. (1962)

Anna Benoy

Foto : Anna Benoy (auteur)

Zesde afpersingsbrief Rechtvaardige Rechters op zondag 10 juni 1934

Geraardsbergen - Anna Benoy laat haar licht schijnen op de brief die afperser D.U.A. op 9 juni 1934 aan het bisdom Gent verstuurde waar het schrijven op zondag 10 juni werd ontvangen. De zesde briefbespreking in een reeks die peilt naar de man achter D.U.A., de kidnapper van het paneel 'De Rechtvaardige Rechters'.

Anna Benoy analyseert de typografie van de zesde brief, Ghislain Segers verzorgt het artwork.

Brief 6

Afgestempeld op zaterdag 9 juni 1934 rond 19-20u te Brussel 1 en ontvangen op het bisdom op zondag 10 juni.

Beste briefschrijver,

Een korte brief, veel fouten, allen eenvoudig te verklaren.

Hetzelfde euvel als in brief 3 duikt hier op, de rolknop met regelvrijmaker is weer verantwoordelijk voor het verspringen – naar boven oplopen – van de woorden. Het verwisselen van naast elkaar liggende letters is ook hier aan de orde.

De vijfde en de zevende zin vertonen een grote spatie, deze is telkens met zekerheid veroorzaakt door het niet kort en veerkrachtig aanslaan van een toets.

In zin 5 gaat uw gedachtegang de verkeerde kant op. U schrijft in eerste instantie “…et nous voulons que les…” en verandert dit naar “…et nous voulons après les…”. En dit gepaard gaande met de nodige typefouten.

U bevestigt uw vorige brief aan het bisdom, waarvan u weet dat deze dinsdag de vijfde bij hen is toegekomen. Tevergeefs zit u te wachten op het verschijnen van de toen door u gevraagde annonce. U laat zich niet van uw stuk brengen en blijft de teugels in eigen handen nemen. Voor de tweede maal vraagt u om de inlassing ervan.

Ondertussen is het duidelijk dat de door u gevraagde advertentie uit brief 4 “S.J.bien arrivé et paquet remis” nooit zal verschijnen. De redenen daarvoor zijn enerzijds het publiekelijk verschijnen in de pers van de aankomst van S.J. en anderzijds de op 7 juni in de krant verschenen annonce “D.U.A.-Paquet sera remis samedi 9.”

P.S. Zou men het sarcasme dat schuilgaat in uw initialen “A.N.S.” begrepen hebben ? Een toespeling op het falen van de transactie.

Adorons Notre Seigneur, aanbid onze Heer.

Anna Benoy