Chief Joseph (1840 -1904)

Hunmató Wyalahtqit werd geboren in het gebied dat vanwege het landschap tegenwoordig het Zwitserland van Noord Amerika wordt genoemd. Omdat zijn vader één van de eerste Nez Perce was die door de zendeling Henry Spalding gedoopt werd onder de naam Joseph, werd de zoon door de blanken Chief Joseph junior genoemd. Joseph senior, opperhoofd van de Nez Perce in het Wallowa-dal keerde na zijn bekering tot het Christendom terug tot het traditionele geloof, de Washat- of droomreligie. Hij was diep teleurgesteld in de zendelingen, die steeds meer blanken het land binnenvoerden, verschoond leken te blijven van de zware epidemieën en zich met hun ruwe manieren steeds minder geliefd maakten.

Andere opperhoofden namen het christelijke geloof overen ook het door de zendelingen en de Amerikaanse regering vastgestelde besturingssysteem, waarin de Hal-hal-tlos-tsot, met de Engelse naam Lawyer, tot ‘bovenopperhoofd’ werd verklaard. Hoewel Lawyer slechts voor de helft van het volk kon spreken, ondertekende hij (onrechtmatig) in 1863 namens alle Nez Perce een verdrag waarmee het eens zo grote gebied werd gereduceerd tot een klein reservaat.

Traditioneel georiënteerde opperhoofden als Joseph senior accepteerden dit verdrag echter niet aangezien ze er niet aan dachten hun land op te geven, dat hen in 1855 in een verdrag was toegezegd. In 1871 stierf Joseph senior. Zijn zoon, die tot zijn opvolger was gekozen, weigerde net als zijn vader het Wallowa-dal te verlaten en zich in het in Idaho gelegen reservaat te vestigen tussen de bekeerde ‘verdragsindianen’.

Tot 1877 konden hij en zijn groep de groeiende druk van de oprukkende kolonisten weerstaan. Daarna stelde generaal Howard hem een laatste ultimatum om te verhuizen. Om hun vrijheid te behouden moesten ze vertrekken en in de hoop bij hun bondgenoten, de Crow, als bizonjagers te kunnen leven trokken zij dwars door de Rocky Mountains naar het oosten. Daar aangekomen bleek dat ze geen enkele steun te verwachten hadden en dat zelfs enkele van hun vroegere vrienden door de soldaten als spionnen tegen hen in dienst waren genomen. Hun laatste uitweg leek de vlucht naar het Britse Canada te zijn.

Ondanks hun behendigheid en de schermutselingen waarbij de indianen de soldaten behoorlijke verliezen konden toebrengen, werden Joseph en zijn groep uiteindelijk toch krijgsgevangen gemaakt. Met de vele gewonden en de uitgeputte en uitgemergelde vrouwen en kinderen was ontsnappen niet meer mogelijk.

Zij werden naar Oklahoma getransporteerd, waar bijna een kwart van hen aan malaria overleed. In 1885, na verscheidene bezoeken van Joseph aan de hoofdstad Washington, mochten ze terug naar het noordwesten, naar het Colvill-reservaat. Daar bleef Joseph, ondanks alle pesterijen van de kant van het bestuur, tot zijn dood in 1904 een hardnekkig aanhanger van de oude levenswijze. Op de dag van zijn overgave aan de VS-officieren generaal Oliver Howard en kolonel Nelson Miles in de Bear Paw Mountains in het noorden van Montana, op 5 oktober 1877, sprak Joseph de volgende woorden: “Luister, mijne bevelhebbers! Ik ben moe. Mijn hart is ziek en bedroefd.Vanaf daar waar de zon nu staat, zal ik niet langer vechten”. Dit zijn vermoedelijk de bekendste overgeleverde woorden van een indiaan.